۱.
کلید واژه ها:
انتولوژی قصدیت شهود مقولاتی امر پیشینی پدیدارشناسی هرمنوتیک در-جهان-هستن فهم تفسیر حال یافت گفتار پروا اضطراب
پدیدارشناسی برجسته ترین گرایش فلسفی قرن بیستم و حتی قرن فعلی است. برخی از مدعیات این نحله فلسفی بنای بسیاری از گرایشات پیشین فلسفی که در علوم انسانی آنها را به کار می بردیم ویران نموده است. ولی متاسفانه شاهد آنیم که پژوهشگران علوم انسانی بدون توجه به انتقادات وارده از جانب پدیدارشناسان بزرگی همچون هایدگر به راه غلط پیشین خود گام گذاشته و دستاوردهای ابطال شده قبلی را همچنان بسط و گسترش می دهند. هدف این نوشتار نشان دادن این موضوع است که پدیدارشناسی هایدگر به عنوان منطقی برسازنده می تواند این نقص بنیادین گرایشات سنت فلسفی غرب را بر طرف ساخته و با طرح انتولوژی بنیادین شیوه هستی دازاین در جهان را مورد واکاوی قرار داده و خلا بسیاری از روش شناسی های معمول در علوم انسانی را پر کرده و باعث شود تا این روش شناسی های از مدعیات پیشین خود مبنی بر دست یافتن به حقیقتی جدید دست بردارند و مداقه بیشتری درباره ماهیت هستی انسان داشته باشند.
۲.
کلید واژه ها:
بیداری اسلامی کشورهای شمال آفریقا انقلاب اسلامی ایران تونس مصر لیبی
وقوع جنبش های اخیر در اکثر کشورهای خاورمیانه ذهن نویسندگان، روزنامه نگاران و تئوری پردازان در حوزه های سیاسی، اجتماعی، رسانه ای و غیره را به خود مشغول داشته و هر یک از آنان در این روزها از دیدگاهی ویژه به تبیین چرایی و چگونگی این پدیده پرداخته اند. بسیاری از آنان تا دیروز دگرگونی سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا را تنها رویایی خوشبینانه برای ملت های آن می دانستند و حتی خود مردمان این منطقه در سایه نظام های چندین و چند ساله خودکامه و پدرسالار، چنین بیداری و خیزشی را سرابی بیش نمی پنداشتند. صرفنظر از پرداختن به چرایی وقوع این تحولات در این پژوهش ضمن تمرکز بر کشورهای شمال آفریقا و بررسی کشورهای تونس، مصر و لیبی به دنبال پاسخگویی به این سوال خواهیم بود که آیا بیداری اسلامی در شمال آفریقا پدیده ای جدید و مستقل است و یا برعکس پدیده ای ریشه دار در گذشته می باشد؟ در راستای پرداختن به سوال فوق این فرضیه را راهنمای خود قرار می دهیم که بیداری اسلامی نه تنها پدیده ای جدید در این کشورها نمی باشد بلکه دارای آبشخورها و ریشه هایی عمیق در گذشته می باشد که مهم ترین آن انقلاب اسلامی در ایران بوده است.
۳.
کلید واژه ها:
ایالات متحده آمریکا نظام دو حزبی انتخابات ریاست جمهوری احزاب سوم موانع پیروزی
با شکل گیری حزب جمهوری خواه در سال 1854 و جایگزینی آن با حزب ویگ، دو حزب دموکرات و جمهوری خواه دو حزب حاکم بر صحنه سیاسی آمریکا شدند طوری که تاکنون همواره یکی از این دو حزب پیروز انتخابات ریاست جمهوری بوده اند. این مقاله با در نظر گرفتن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در پی یافتن پاسخ به این پرسش است که چرا نظام دو حزبی در آمریکا تا کنون پایدار مانده است. بررسی ساختار سیستم انتخاباتی آمریکا نشان می دهد که خود نظام انتخاباتی حضور احزاب سوم را بسیار دشوار می کند. علاوه بر این موانع دیگری از قبیل کمبود منابع مالی، عدم دسترسی به برگه رأی در همه ایالات، موانع فرهنگی و روان شناختی،انعطاف پذیری دو حزب اصلی در جذب ایده های احزاب سوم مهم و تلاش حداکثری آن ها برای حفظ انحصار خود نیز سبب تقویت و پایداری نظام دو حزبی شده است. در این میان نادیده گرفتن و یا نگرش منفی رسانه ها به احزاب سوم و عدم حمایت نخبگان از آن ها نیز سبب غیر مهم جلوه دادن احزاب سوم و به حاشیه راندن آن ها شده است.
۴.
کلید واژه ها:
ساختار اجتماعی ساختار سیاسی گروه سنتی مدرن اقتدار گرایی نظام ایلی
ساخت قدرت در افغانستان ممیزه کاملا سنتی دارد. بررسی عوامل اجتماعی این ساخت قدرت، هدف این مقاله را تشکیل می دهد. به لحاظ شکل بندی گروه های اجتماعی اشراف، روحانیون و در دهه های اخیر نیروهای جهادی ساختمان بندی اصلی گروه های اجتماعی در افغانستان را تشکیل می دهند. در مقاطعی از تاریخ این کشور مانند دوران شاه آمان الله (1298-1307ه.ش) و محمد ظاهر شاه (1342-1352ه.ش) اقداماتی در جهت توسعه سیاسی انجام گرفت اما به دلیل فقدان زیر ساختها و شتاب زدگی در روند نوسازی، با مقاومت منفی گروه های سنتی اجتماعی رو برو شده است. این اقدامات به نوبه خود توانست زمینه شکل گیری نیروهای تحصیل کرده، روشنفکر، تکنوکرات و بوروکرات را فراهم نماید.ساخت قدرت به دلیل نیرومندی گروه های اشراف و روحانیون، ماهیت پیچیده پیدا کرده و دولت نتوانسته شاخص های توسعه یافتگی سیاسی مانند: نهادسازی ، عقلانی کردن فرایند تصمیم گیری و افزایش مشارکت سیاسی را به وجود آورد.
۵.
کلید واژه ها:
رژیم های توزیعی و بازتوزیعی دولت رفاهی دولت رانتیر دولت پوپولیستی گونه شناسی کارکردی
در حالی که نظریه کارکردی دولت از نظریه های عمده در مطالعه دولت است؛ اما ادبیات مربوط به گونه شناسی تطبیقی نظام های سیاسی از این نظریه بی بهره مانده است. به همین دلیل این مقاله در نظر دارد با بهره گیری از نظریه کارکردی دولت، نوعی گونه شناسی کارکردی و متمایز از نظام های سیاسی ارائه کند. مقاله در گونه شناسی متمایز خود، نظام های سیاسی پوپولیستی، رفاهی و رانتیر را شناسایی می کند که بر کارکردهای توزیعی و بازتوزیعی تاکید بیشتر داشته اند و به همین دلیل آنها را ذیل گونه های فرعی رژیم های توزیعی و بازتوزیعی دسته بندی می کند. از آنجا که روش تطبیقی توجه همزمان به وجوه تشابه و تمایز را ایجاب می کند؛ مقاله پس از تاکید بر این تشابه کارکردی، بر وجوه تمایز این رژیم ها در حوزه های گوناگون متمر کز شده و نشان می دهد که رژیم های سیاسی مزبور برغم اشتراک در کارکرد بازافتراق در وجوه ملازم با همین کارکرد اشتراکی دارند. بدین سان تاکید بر کارکرد نظام های سیاسی به جای تاکید بر ماهیت آنها و همین طور یافتن پایگاه نظری در اقتصاد سیاسی به جای جامعه شناسی سیاسی، گونه شناسی مقاله را از گونه شناسی های رایج تا حد زیادی متمایز می سازد.
۶.
کلید واژه ها:
حق تعیین سرنوشت ایران بحرین انتخابات آزاد و مردم سالارانه استعمارزدایی
در دوران سلطنتقاجارها، انگلیسی ها به علت ضعف دولت ایران، طی قراردادی، حفظ امنیت خلیج فارس و جزایر آن را بر عهده گرفتند. این حاکمیت یکصد و پنجاه سالهمورد مخالفت دولت ایران قرار گرفت. در سال 1336 شمسی در لایحه تقسیمات کشوری، بحرین استان چهاردهم ایران اعلام شد و موجی از مخالفت در کشورهای عربی برانگیخت. شاه به دلیل وابستگی به غرب یکباره تصمیم خود را مبنی بر چشم پوشی از ادعاهای دیرینه ایران نسبت به بحرین اعلام نمود. در 11 مه1970 شورای امنیت سازمان ملل متحد طی قطعنامه 278، بر اساس گزارش هیئت اعزامی به بحرین، تمایل اکثریت اهالی بحرین برای استقلال را اعلام نمود. در این مقاله، وضعیت حاکمیت ایران بر بحرین پیش از جدایی از ایران بررسی شده، وقایع دوره انتقال و ادعای حق تعیین سرنوشت مطرح شده در قطعنامه شورای امنیت، بررسی خواهد شد.
۷.
کلید واژه ها:
سیاستگذاری عمومی حکمرانی خوب فساد اداری جامعه مدنی بخش خصوصی
در نوشتار پیش رو فرایند سیاستگذاری مبارزه با فساد اداری در جمهوری اسلامی ایران با دو کشور همسایه (ترکیه و پاکستان) مقایسه شده و از این رهگذر، تلاش شده تا موانع موجود شناسایی و مدل مطلوب سیاستگذاری مبارزه با فساد در ایران ارائه گردد. بر اساس نتایج به دست آمده در حالی که ترکیه سعی کرده است با تقویت بخش خصوصی و نهادینه کردن فعالیت نهادهای جامعه مدنی و احزاب سیاسی رابطه نسبتاً مناسبی بین سه بخش دولتی، خصوصی و جامعه مدنی برقرار کند -که نتیجه آن کنترل فساد اداری بوده است در جمهوری اسلامی ایران و پاکستان به دلایل مختلف این ارتباط به شکل مناسب برقرار نشده است. الگوی مطلوب مبارزه با فساد اداری در این مقاله برگرفته از انگاره «حکمرانی خوب» مبتنی بر همکاری و مشارکت بخش های دولتی، خصوصی و جامعه مدنی در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی- اجتماعی و مدیریتی است.
۸.
کلید واژه ها:
ایلات طوایف ایران هویت اسطوره خاطره
در سال های اخیر مطالعات گوناگونی در خصوص مفهوم هویت ایرانی، و نیز گستره و عمق درک آن در میان نخبگان و توده ها، منتشر شده است. در این میان برخی پژوهشگران ضمن توجه به نقش برجسته ی ایلات و طوایف در تحولات انتقال قدرت در ایران؛ یورش ها، کشمکش ها و آشفتگی مدوام، بی سوادی فراگیر و تنوع شدید اجتماعی و واگرایی و درون گرایی نهادمند ساختار اجتماعی ایلات و طوایف، این جوامع را فاقد آگاهی نسبت به هویت ایرانی خویش قلمداد کرده اند. برخی نیز پای را فراتر نهاده، با اشاره به تنوع وسیع ایلی و طایفه ای، به عنوان یک جامعه موزائیکی، اساساً کل تاریخ سیزده قرن اخیر ایران، تا پیش از جنبش مشروطیت و برآمدن حکومت پهلوی، را فاقد چنین آگاهی برشمرده اند. امّا، این مقاله می کوشد با ارجاع به شواهد گوناگون تاریخی، توضیح دهد، که به رغم آنچه گفته شد، چگونه اقوام و ایلات ایران در قالب یک نظام تعلیم و تربیت و تبادل شفاهی فرهنگی، به هویت ایرانی آگاهی می یافتند و خویش را با اسطوره ی ایرانی تعریف می کردند.
۹.
کلید واژه ها:
آخوند خراسانی فقه امرسیاسی ولایت فقیه مشروطیت
آخوند خراسانی، اندیشمندی اصولی است که با نگرشی عقل گرایانه به تأمل اجتهادی درباره امر سیاسی می پردازد. مقاله حاضر، با اشاره به بسترهای عینی و فکری اندیشه ورزی فقهی سیاسی وی، تلاش دارد به منطق درونی اندیشه فقهی سیاسی وی راه یافته و از این طریق پیوند فقه و امر سیاسی را نشان دهد. نگارنده به طور مشخص دیدگاه فقهی وی در باره ولایت فقیه و مشروطیت را به مثابه مهم ترین مصادیق امر سیاسی این دوره بررسی کرده و بر این باور است که دیدگاه وی در این باره با نگرش اصولی و فقهی وی سازگاری دارد.
۱۰.
کلید واژه ها:
محیط زیست تدبیر جهانی امور جنبش های فراملی اجتماعی بسیج منابع چارچوب بندی گفتمان صلح سبز دوستان زمین
در چند دهه گذشته بحران ها و مشکلات زیست محیطی تشدید شده و به مسائلی بدل شده اند که ابعاد جهانی دارند و آثارشان تمام نقاط جهان را دربر می گیرد. در این چارچوب تلاش های جهانی در قالب تدبیر جهانی امور زیست محیطی برای مواجه با این مسائل رشد پیدا کرده است و کنشگران گوناگونی همچون دولت ها، سازمان ملل، اتحادیه اروپا، سازمان های غیرحکومتی، جنبش های اجتماعی و شرکت های فراملی در آن دخیل هستند. در این نوشتار چگونگی نقش آفرینی جنبش های اجتماعی فراملی (به رغم محدودیت منابع قدرت آنها) در تدبیر جهانی امور در ابعاد مختلف آن بررسی می شود.
۱۱.
کلید واژه ها:
بحران هویت عراق ایالات متحده طائفه گرایی
بسیاری ازدولت ها خصوصا در جهان سوم با مساله شکل نگرفتن هویت جمعی در قلمرو سیاسی خود مواجه هستند. تکوین یک شعور مشترک بین اعضای این دولت ها که با آن خود را از دولت های دیگر تمییز دهند به تاخیر افتاده است؛ شکل نگرفتن هویت جمعی برای سامان سیاسی دولت ها به حدی مهم است که از آن به عنوان یکی از مهمترین زمینه های ایجاد بحران برای دولت ها یاد می شود.عراق از زمان شکل گیری در 1921م تا امروزه یکی از کشورهایی است که با این مشکل روبرو بوده است. ساختار سیاسی و واقعیات اجتماعی، این کشور را به سمتی سوق داده است که از دولت های پادشاهی تا حکومت های دیکتاتوری و حتی در سیستم دموکراتیک امروزی عراق این مشکل یکی از زمینه های بحران زا به شمار می رود. سوال اصلی این پژوهش بررسی عوامل دخیل در شکل گیری بحران هویت در عراق با تاکید بر عراق بعداز 2003م است.
۱۲.
کلید واژه ها:
تروریسم بین الملل امنیت بین الملل نهضت های آزادیبخش حقوق بشر حقوق بشردوستانه
تروریسم بین الملل به دنبال ایجاد نظام ناامنی دسته جمعی است.اما با وجود تصویب کنوانسیون های متعدد تنبیهی و پیشگیرانه بین المللی در مقابله با تروریسماز سوی شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد، و وضعیت ناموفق کنونی مبارزه با تروریسم بیانگر این واقعیت است که چارچوب سیاسی- حقوقی مبارزه با تروریسم کاملاً ناکارآمد بوده است. در این مقاله استدلال می شود که تدوین هرگونه راهبرد منسجم سیاسی- حقوقی مبارزه با تروریسم بین الملل مستلزم اجماع دولت ها و در نظر گرفتن خواسته جمعی ملت ها است. بنابراین هدف اصلی این مقاله تحلیل و تبیین علمی و دقیق راهکارهای پیشنهادی سیاسی- حقوقی مقابله با تروریسم بین الملل به مثابه یک تهدید جهانی است.در این راستا تحلیل و استدلال می شود که موفقیت هرگونه راهبرد جهانی پیشگیرانه و تنبیهی علیه تروریسم مشروط به کاربست نظری و عملی پیش شرط های متعددی از جمله تقدم شناخت علّی تروریسم بر مقابله با معلول تروریسم می باشد.
