شناسایی عوامل مؤثر بر حفظ و تحکیم خانواده اسلامی ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مطالعه حاضر با هدف «شناسایی عوامل مؤثر بر حفظ و تحکیم نهاد خانواده» و پاسخ به این سؤال که اساساً چه عواملی در حفظ و تحکیم خانواده اسلامی ایرانی مؤثر است و با کاربست روش پژوهش اکتشافی «داده بنیاد» مبتنی بر ابزار «مصاحبه نیمه ساختاریافته» به انجام رسیده است. برای انتخاب نمونه در تحقیق حاضر، ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، کارشناسانی که به نظر محقق در زمینه پژوهش متخصص هستند، شناسایی شدند و مورد مصاحبه و نظرخواهی قرار گرفتند؛ سپس با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، از آن ها خواسته شد تا افراد دیگر را که با موضوع تحقیق آشنایی دارند معرفی نمایند؛ به همین ترتیب، واحدهای دیگر نمونه شناسایی و انتخاب شدند. درمجموع، حجم نمونه پژوهش که اشباع نظری و نیز کفایت نظری را درپی داشته اند بیست نفر بودند. یافته های این مطالعه مبین اثرگذاری عواملی «علّی»، «زمینه ای» و «مداخله گر» در این خصوص بوده است که دربرگیرنده عواملی با ابعاد فرهنگی، روان شناختی و رفتاری و نیز عوامل درون و برون خانوادگیِ محیطی با ماهیت اجتماعی و اقتصادی هستند؛ به طوری که عوامل «فرهنگی»، «رفتاری» و «روان شناختی» (مشتمل بر دگرگونی در نگرش به خانواده و امر ازدواج، دگرگونی در هنجارهای تشکیل خانواده، فضایل اخلاقی زوجین، ماهیت و کیفیت ارتباط میان زوجین) در زمره عوامل علّی؛ عوامل درون نهادی همچون «وظایف زن و مرد در نهاد خانواده» و «نقاط اشتراک میان زوجین» (مشتمل بر وظایف مشترک زن و شوهر نسبت به یکدیگر، وظایف مرد در قبال همسر، وظایف زن در قبال همسر، همسان گزینی زوجین وغیره) در زمره عوامل زمینه ای و در آخر، عواملی با ماهیت برون نهادی همچون «تنوع و تضاد عوامل جامعه پذیری» و «عوامل اقتصادی» (مشتمل بر تحولات فرهنگی، رسانه ای شدن جامعه و وضعیت اقتصادی خانواده) در زمره عوامل مداخله گر مؤثر بر حفظ و تحکیم خانواده اسلامی ایرانی مورد شناسایی قرار گرفتند که لازم است در سیاست گذاری های فرهنگی مرتبط به نهاد خانواده لحاظ گردند.Identifying the Factors Affecting the Preservation and Consolidation of the Islamic-Iranian Family
The purpose of this study is to "identify the factors affecting the preservation and consolidation of the family institution" and to answer the question, what factors are basically effective in the preservation and consolidation of the Islamic-Iranian family? It has been done by using the exploratory research method of "foundation data" based on the "semi-structured interview" tool. Two strategies were used to select the sample in this research; In this way, first by using the purposeful sampling method, those experts who, according to the researcher, are experts in the field of research, were identified and interviewed and asked for opinions; Then, using the snowball sampling method, these people were asked to introduce other people who are familiar with the research topic; In the same way, other sample units were identified and selected. In total, there were 20 people in the sample size of the research, which had theoretical saturation and theoretical adequacy. The findings of this study have shown the effectiveness of "causal", "contextual" and "intervening" factors in this regard, which include factors with cultural, psychological and behavioral dimensions, as well as factors within and outside the family environment of a social and economic nature; So that "cultural", "behavioral" and "psychological" factors (including: change in the attitude towards family and marriage, change in the norms of family formation, moral virtues of couples, nature and quality of communication between couples) among the causal factors; Internal factors such as "man and woman's duties in the family" and "common points between couples" (including: common duties of husband and wife towards each other, man's duties towards his wife, woman's duties towards his wife, matching of couples, etc.) among contextual factors and finally factors of an extra-institutional nature such as "diversity and conflict of socialization factors" and "economic factors" (including: deep cultural changes, mediaization of society and the economic status of the family) among the intervening factors effective in maintaining and Consolidation of the Islamic-Iranian family has been identified and it is necessary to include them in the cultural policies related to the institution of the family.
تبلیغات
