وضعیت پاسخگویی نظام سلامت: مطالعه مناطق حاشیه نشین شهر اهواز در سال 1401 (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

چکیده

مقدمه: پاسخگویی یکی از مولفه های اصلی نظام سلامت است که با خصوصیات اجتماعی جامعه مرتبط می باشد. برنامه ریزی جهت دستیابی به پاسخگویی نظام سلامت در مناطق حاشیه نشین به عنوان اجتماعات نوظهور و یکی از تعیین کننده های اجتماعی سلامت جهت دستیابی یه یک سیستم ارائه خدمات مناسب الزامی است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت پاسخگویی نظام سلامت در ساکنین مناطق حاشیه نشین شهر اهواز بود. روش : در این مطالعه مقطعی، ۳۸۵ نفر از ساکنان مناطق حاشیه نشین شهر اهواز به روش نمونه گیری چند مرحله ای از 7 مرکز بهداشتی درمانی مناطق آل صافی، منبع آب، کوت عبداله، کوی رمضان، عین دو، حصیرآباد و کیان آباد و دو بیمارستان علامه کرمی و بیمارستان سینا در سال 1401 انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از چک لیست اطلاعات دموگرافیک اجتماعی و پرسشنامه پاسخگویی سازمان بهداشت جهانی استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، من ویتنی، کروسکال والیس، آنالیز واریانس و تی مستقل در نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ استفاده شد. یافته ها: دامنه سنی پاسخگویان ۱۸ تا ۹۷ سال با میانگین (۵۶/۱۶±۸۴/۴۲) بود. زنان ۶۶ درصد از جامعه پژوهش را تشکیل دادند. ۷۶ درصد متاهل، ۲۶ درصد بیسواد و ۴/۴ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. ۷/۸۵ درصد از پاسخگویان درآمد زیر ۵ میلیون داشتند. ۲/۶۶ درصد از سازمان های ارائه خدمت دولتی استفاده می نمودند. ۸۰ درصد دارای بیمه درمانی و ۱/۱۵درصد دارای بیمه تکمیلی بودند. عملکرد خدمات بستری از نظر پاسخگویی بهتر از خدمات سرپایی بود. بعد «انتخاب آگاهانه» برای خدمات سرپایی و بستری امتیاز پایینی دریافت کرد. تقریباً ۱۳ درصد از پاسخگویان در حین دریافت خدمات بستری، نوعی از تبعیض را درک کردند. پاسخگویی در همه ابعاد با نوع ارائه دهنده خدمات، در بعد ارتباط با نوع ارائه خدمات، در بعد انتخاب آگاهانه و محرمانگی با داشتن بیمه تکمیلی شرکت کنندگان در پژوهش رابطه معنی داری داشت. بحث: توجه به کیفیت امکانات مراکز، دسترسی به حمایت اجتماعی و انتخاب آگاهانه به عنوان ابعاد دارای اولویت جهت برنامه ریزی برای اقدامات اصلاحی به منظور بهبود پاسخگویی نظام سلامت در مناطق حاشیه نشین پیشنهاد می شود.