فراترکیب مطالعات ناتوانی در زمینه الگوی زندگی اجتماعی افراد دچار ناتوانی (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

چکیده

مقدمه: با وجود پیشرفت علم پزشکی، هنوز ناتوانی کاهش چشم گیری نداشته است به طوری که امروزه اندیشمندان اجتماعی ناتوانی را به عنوان یک مسئله جهانی مطرح کرده اند. الگوی زندگی اجتماعی نرمال/ سالم افراد دارای ناتوانی یکی از مسائل بسیار پیچیده و چندبعدی در حیطه مطالعات ناتوانی است که توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده و با انفجار تولیدات علمی روبه رو شده است به گونه ای که تسلط بر تمام ابعاد مسئله تا حدودی امکان ناپذیر شده است. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر سنخ شناسی از الگوهای زندگی نرمال/ سالم افراد دارای ناتوانی و علل آن بر اساس مطالعات و پژوهش های خارجی انجام شده در این زمینه است. روش: این پژوهش با استفاده از پارادایم تفسیری، رویکرد استقرایی و روش فرا ترکیب اجرا شده است. مشارکت کنندگان شامل تمام پژوهش های انگلیسی زبان منتشر شده مرتبط با ابعاد زندگی اجتماعی افراد دارای ناتوانی در بازه زمانی 2021-2000 بوده است که بر اساس ملاک و معیار پژوهش 75 مقاله کیفی انتخاب و با کدگذاری مجدد مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس یافته ها سه نوع الگوی زندگی مستقل (استقلال نسبی)، الگوی زندگی حمایتی و الگوی زندگی کنترلی/ حفاظتی استخراج شد؛ الگوهای زندگی از شش بعد شامل تعامل اجتماعی، مشارکت، تغذیه مناسب، سلامت روحی و روانی، فعالیت بدنی و تفریح و اوقات فراغت تشکیل شده است. هم چنین در بخش علل و زمینه ها، 14 مقوله استخراج شد که در شش دسته کلی تقسیم شدند: عوامل اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و سازمانی/ مدیریتی، قانونی، بهداشت و درمان، فناوری هوشمند و عوامل روانی. بحث: زندگی اجتماعی نرمال افراد دارای ناتوانی به نگرش جامعه و سیاست های اجتماعی که خود از شرایط تاریخی-اجتماعی جامعه اقتباس می شود، بستگی دارد. در چنین شرایطی لازم است با رویکردی تعاملی، زمینه های ساختاری و فرهنگی زندگی سالم/ نرمال افراد دارای ناتوانی فراهم گردد.