مطالب مرتبط با کلیدواژه

روانکاوی


۱.

بررسی یک آگهی تلویزیونی از منظر مطالعات فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فمینیسم جامعه شناسی نشانه شناسی مطالعات فرهنگی روانکاوی آگهی های تجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۹
در سال های اخیر، پیدایش «مطالعات فرهنگی» تاثیری همه جانبه در پژوهش های مربوط به علوم انسانی باقی گذاشته است، چندان که می توان مدعی شد این روش شناسی نو حتی ادراک ما از موضوع تحقیقات علوم انسانی را نیز دگرگون کرده است. پژوهشگران مطالعات فرهنگی با از میان برداشتن مرزهای معهود میان هنر نخبه گرا و هنر عامه پسند، عرصه های جدیدی را که تا پیش از این جزو حیطه کار محققان علوم انسانی محسوب نمی گردید در کار خود ملحوظ کرده اند. یکی از مهم ترین این حوزه ها، آگهی های تجاری است. در پس ظاهر «خنثی» و «معصوم» آگهی های تجاری تلویزیون، رفتارهایی گفتمانی به نمایش در می آیند که حکم تعریفی تلویحی از واقعیت اجتماعی را دارند و در نهایت نحوه فاعلیت ذهن (سوبژکتیویته) ما را تعیین می کنند. در مقاله حاضر، یک آگهی نمونه از مجموعه آگهی هایی که از تلویزیون ایران پخش می شوند (مربوط به ماشین لباسشویی حایر) با اتخاذ رهیافت میان رشته ای مطالعات فرهنگی و با هدف پرتوافشانی بر سازوکارهایی برساخته شدن هویت جنسیتی زنانه در فرهنگ معاصر ایرانی، تحلیل می شود. به این منظور، ایماژهای زن در این آگهی از منظری فمینیستی و نیز با استناد به برخی مفاهیم روانکاوانه و جامعه شناسانه و نشانه شناسانه بررسی می شوند. بخش پایانی این نوشتار، به جمع بندی بحث در خصوص مطالعات فرهنگی اختصاص دارد.
۲.

روانکاوی از سه منظر فلسفی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فلسفه تحلیلی پل تیلیش روانکاوی کارل پوپر فلسفه اروپایی قاره‌ای زیگموند فروید ژاک لاکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۷
روانکاوی یکی از جریان‌های مهم فکری قرن بیستم محسوب می‌شود که از سوی زیگموند فروید، پایه‌گذاری شد. فروید، برخی مفاهیم بسیار مهم (برای مثال مفهوم ضمیر ناخودآگاه و یا نقش امیال سرکوب شده در شخصیت فرد) را وارد روان‌شناسی پس از خود کرد؛ هدف از این نوشتار، آشنایی با پاره‌ای از مباحث فلسفی و الهیاتی طرح‌شده در باب روانکاوی است. در ابتدا، آرا کارل پوپر (1994ـ1902)، فیلسوف بریتانیایی طرفدار فلسفه تحلیلی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن دیدگاه ژاک لاکان (1981ـ1901)، فیلسوف فرانسوی متعلق به سنت فلسفی اروپای قاره‌ای و یکی از فیلسوفان نزدیک به جریان فلسفی پست‌مدرنیسم که روانکاوی را وارد فلسفه کرد، را مورد بررسی قرار داده و در پایان نظر پل تیلیش (1965ـ1886)، فیلسوف آلمانی و الهیدان پروتستان‌مذهب که عقاید او در الهیات جدید بسیار مورد توجه‌اند و او هم توجه خاصی به اگزیستانسیالیسم و روانکاوی در آرای الهیاتی خویش دارد، مورد مداقه قرار خواهد گرفت.
۳.

روش شناسی هابرماس؛ الگویی برای علوم انتقادی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: هرمنوتیک روانکاوی اثبات گرایی عقل گرایی انتقادی روش دیالکتیکی علوم انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳۵
این مقاله شرحی است بر روش شناسی یورگن هابرماس. در این مقاله چگونگی گذر وی از اثبات گرایی و عقل گرایی انتقادی کارل پوپر بررسی خواهد شد. هم چنین تلاش هابرماس برای ارایه عقلانیتی عام و جامع از طریق توصیف علایق سه گانه بشری و ارتباط این علایق با سه نوع دانش، یعنی علوم طبیعی، علوم تاریخی - هرمنوتیکی و علوم انتقادی، تبیین خواهد شد و در پایان، چگونگی بهره گیری هابرماس از هرمنوتیک گادامر و روانکاوی فروید برای پی ریزی این علوم و ترسیم وظایف و مرز هر یک شرح داده می شود.
۴.

سبکی نو برای زبان دین : نوشتار موریس بله(مقاله علمی وزارت علوم)

۵.

گفتمان روانکاوی در ترجمه یا ترجمه روانکاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فروید ترجمه روانکاوی ترجمه شناسی لدمیرال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۲۲
ترجمه شناسی، رشته ای است نوپا که قدمت آن به عنوان علمی مستقل یا رشته ای دانشگاهی، از چند دهه نمی گذرد. ترجمه شناسی با رشته های مختلف، به ویژه علوم انسانی (زبان شناسی، جامعه شناسی، ادبیات و...) رابطه دارد و بخشی از مفاهیم و روش خود را از آنها به عاریت می گیرد. از جمله علومی که می تواند با ترجمه شناسی رابطه تنگاتنگی داشته باشد، روانکاوی است. تاکنون برخی پژوهش ها به طور پراکنده به این مقوله پرداخته اند، اما در آغاز راه هستند و هنوز گستره چندانی نیافته اند. در مقاله حاضر به برخی روابط و جنبه های مشترک میان موضوع علم ترجمه شناسی (ترجمه) با روانکاوی می پردازیم. پس از آن که جایگاه روانکاوی ترجمه را در گفتارهای ترجمه شناختی بررسی کردیم، به رابطه بنیانگذار روانکاوی، فروید، و ترجمه خواهیم پرداخت. نگاهی نیز خواهیم انداخت به ترجمه رؤیا و در پایان به مسأله رنج و لذت در ترجمه نیز اشاره خواهیم کرد
۶.

تحلیل کهن الگویی حکایت «جولاهه با مار» مرزبان نامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کهن الگو مرزبان نامه روانکاوی جولاهه با مار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶۴ تعداد دانلود : ۱۰۶۸
ازنظر یونگ بین رؤیا، اساطیر، ادبیات، و به طور کلی هنر رابطه بسیار نزدیکی برقرار است. او از بازتافتن نمادهای اساطیری و صورت های ازلی در رؤیا و آفرینش های ادبی و هنری سخن گفت؛ زیرا صور مثالی در هنر و ادبیات هم خود را مانند رؤیا نشان می دهند. مرزبان نامه از متون نثر ادبیات کلاسیک ایران است که «صور مثالی» در آن، در قالب حکایت های اخلاقی و اساطیری بروز کرده است. در پژوهش حاضر، کهن الگوی های مهمی چون «خود»، «مادر مثالی»، «پیر دانا»، «ولادت مجدد»، «آنیما» و «پرسونا» در حکایت «جولاهه با مار» از باب هشتم مرزبان نامه، بررسی شد و نتیجه گرفته شد که مرد جولاهه، نماد «من» یا «پرسونا» است که از طریق همسرش، که نماد نیمه مادینه ناخودآگاه (آنیمای) اوست، به سوی «خودشناسی» سوق داده می شود و با راهنمایی مار (نماد «پیر فرزانه») به شناخت خود و «فردیت» می رسد. محتوای خواب های پادشاه، بیان گر تضاد و ناسازگاری عناصر روان مرد ازجمله «سایه» و «پرسونا» است که با فراخوان خود و راهنمایی «پیر»، به سازگاری و تکامل منجر می شود. درکل، حکایت «جولاهه با مار» بیان گر نوعی فرایند «فردیت» و تجلی منویات پنهان ناخودآگاه جمعی است که در مرزبان نامه، به صورت ناخودآگاه نمایان شده است.
۷.

تحلیلی روانشناسانه از داستان سیاوش بر مبنای الگوی ساختار ذهن فروید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاهنامه فروید روانکاوی داستان سیاوش سختار ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸۶ تعداد دانلود : ۱۰۰۵
آرای فروید در حوزه روانکاوی تأثیری شگرف بر هنر و ادبیات نهاد و موجب ظهور نقد روانشناسانه شد. نظریه های «ناخودآگاه فردی» و «ساختار ذهن و روان انسان» از برجسته ترین دستاوردهای فکری این متفکر بود. بر اساس این نظریه ها، ساختار ذهن انسان دارای سه بخش عمده است: نهاد، من و فرامن. هرکدام از این بخش ها نیز مظهر بخشی از دنیای پیچیده ذهن و وجود آدمی هستند. شخصیت های اصلی داستان سیاوش قابلیت انطباق با این سه بخش را دارند و کنش های این سه می تواند از منظری تأویلی، معرّف کارکردهای اجزای ساختار ذهن باشد؛ سودابه مظهر نهاد، سیاوش معرّف فرامن و کاووس نماینده من. از منظری دیگر می توان گرسیوز را معادل نهاد، سیاوش را مظهر فرامن و افراسیاب (و در بُعدی دیگر پیران) را نماینده من به شمار آورد. این پژوهش به تحلیل داستان سیاوش بر مبنای این رویکرد اختصاص دارد.
۸.

بررسی افسانه ی دژ هوش ربا بر مبنای نظریه ی برونو بتلهایم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: افسانه سمبل روانکاوی برونو بتلهایم دژ هوش ربا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۵۴
افسانه ها در دنیای ادبیات کودک از جایگاه خاصی برخوردار هستند. چرا که علاوه بر جنبه ی سرگرمی و کمک به قوه ی تخیل کودک، به کمک سمبل ها و کنایه هایی که در دل خود دارند به ذهن ناخودآگاه کودک نفوذ کرده و بسیاری از تنش های درونی، عقده های اودیپی، رقابت های خواهر و برادری را تسکین داده، درمان می نمایند و به سوالهای جنسی کودک پاسخ می دهند. علاوه بر این، راه کارهایی برای زندگی و مقابله با مشکلات پیش رو نیز ارائه می دهند. پژوهش حاضر نگاهی است از دریچه روانکاوی به یک افسانه ی ایرانی با نام افسانه ی دژ هوش ربا برگرفته از مثنوی معنوی مولانا جلال الدین بلخی که در دهه ی 30 توسط صبحی مهتدی بازنویسی شده است. در این پژوهش، سمبل های موجود در این افسانه بر اساس روانکاوی برونو بتلهایم ، یکی از روانکاوان برجسته کودک، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
۹.

نقد «کهن الگوی عشق» در منظومه لیلی و مجنون نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عشق لیلی و مجنون روانکاوی یونگ روان نژندی فر ا من

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۳۸
پدیده «عشق»، بیانگر احساس عاطفی شدیدی در ناخودآگاه جمعی بشر است که یونگ در مکتب روان شناسی تحلیلی خود، آن را به عنوان کهن الگویی برجسته بررسی کرده است. در این میان، منظومه های غنایی پارسی، بویژه لیلی و مجنون نظامی، عرصه وسیعی از جلوه های ناخودآگاهانه «کهن الگوی عشق» به شمار می آید و عشق در ناب ترین مفهوم خود در آن رخ می نمایاند. باید گفت در این روایت غنایی، روان «مجنون» بیشترین واکنش های ناشی از هیجانات عاشقانه را در خود نمودار می سازد. در این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی در علم روانکاوی، دلایل روان نژندی های ناشی از نافرجامی عشق در روان مجنون و چگونگی رهنمون آن به عشقی متعالی، از منظر اندیشه یونگ بررسی شده است. از این رو به نظر می رسد جلوه های مثبت «آنیما و آنیموس» و مفهوم «عشق در نگاه اول»، با نمادهای روانکاوانه دلالتمندی تلفیق یافته و پیکره در هم تنیده ای از احساسات ناخودآگاهانه ناشی از پدیده عشق را در ساختار داستان آفریده و در نهایت موجب برانگیختگی «فرامن» و تعالی این عشق شده است.
۱۰.

تعریف رویا در گروه بر اساس رویکرد ارتباطی فریدمن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رویا تعریف رویا روانکاوی رویکرد ارتباطی فریدمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۴۰۰
این نوشتار به توضیح رویکرد فریدمن به تعریف کردن رویا در گروه های درمانی می پردازد. اثر خاص تعریف یک رویا در گروه، باعث توجه گروه درمانگران به ویژه در رویکردهای روانکاوی، روان شناسی خود و وجودگرایی شده است. فریدمن از منظر یک روانکاو و گروه درمانگر معتقد است که رهبر گروه باید آماده باشد که بعد از ارزیابی بافت گروه، محتوای رویا، و آمادگی گروه و رویابین، از بین سه رویکرد ممکن، یک رویکرد را انتخاب کرده و اجرا کند. این سه رویکرد عبارنتد از رویکرد رشد دهنده ، آموزنده و یا دگرگون کننده . شرح و بسط هر یک از این رویکردها به علاوه مکانیزم اثرگذاری این روندها از طریق نیاز رویابین به مهار در ادامه می آید.
۱۱.

بررسی روانکاونه کارکرد سینما با تکیه بر مفهوم نگاه خیره در اندیشه ژاک لکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: روانکاوی ژک لکان روانکاوی و سینما نظریه های فیلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۲ تعداد دانلود : ۱۳۱۵
نظریه روانکاوی پس از اندیشه های ژک لکان بیش از پیش جای خود را در حوزه های گوناگونی از هنر و اندیشه همچون: نظریه فیلم، نگرش فمنیسم، روند پدید آیی سوژه و.. باز کرد. نظریه پردازان فیلم پس از لکان با بهره گیری از مفاهیم روانکاوانه او همچون: مرحله آیینه ای، مفهوم میل، فانتزی، نگاه خیره، بزرگ دیگری و.. درک تازه ای را نسبت به کارکرد سینما در امتداد حضور بیش از یک قرن آن ارائه کردند. هدف این مقاله تشریح مفاهیم مرتبط ژک لکان و سینما و همچنین انواع کارکرد سینما با توجه به نظریه های نظریه پردازان روانکاوانه فیلم پس از لکان است. در نهایت کارکرد سینما در سه مولفه کلی: در مقام بازپدیدآیی مرحله آیینه ای، در مقام فانتزی در خدمت ایدئولوژی و ایجاد موقعیت چشم چرانی برای دست یابی به ابژه نگاه یعنی نگاه خیره یا نگاه ازلی از بیرون به سوژه مورد بررسی قرار میگیرد و ما را به این اندیشه رهنمون میسازد که سینما نه فقط یک بخشی از هنر بلکه فراتر از آن بخشی از ایدئولوژی و همچنین نقطه بازپدید آیی فانتزی و استمرار میل ماست.
۱۲.

فروید، رانک و مسئله ی اضطراب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فروید رانک اضطراب روانکاوی ترومای تولد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۴ تعداد دانلود : ۱۵۲۴
پدیده ی اضطراب در میان روانکاوان همواره از اهمیتی اساسی برخوردار بوده است. فروید به عنوان بانی روانکاوی از همان ابتدا توجه خاصی به این پدیده مبذول داشت و همواره در پی یافتنِ تبیینی جامع از این مسئله بود. از همین رو او در نظریات خود حول این مسئله، جرح و تعدیل های فراوانی اعمال نمود و حتی یک بار تمام نظریه ی خود را از پایه تغییر داد. در این میان یکی از شاگردان محبوب او به نام اُتو رانک، در اصلاحات او در نظریه ی اضطراب تاثیر بسزایی داشت. اُتو رانک در سال 1924 کتابی تحت عنوان «ترومای تولد» منتشر نمود که بحث اضطراب را از نو پیش می کشید. هر چند که فروید در ابتدا نظر مثبتی نسبت به این کتاب ابراز داشت، اما رفته رفته با دیده ی شک و تردید در آن نگریست و در نهایت زیربنای نظریه ی اضطراب رانک را به نقد کشید. اما از طرفی این امر موجب شد فروید در نقد این کتاب، ضعف ها و رخنه های نظریه ی خود را نیز بار دیگر مورد مداقه قرار دهد و برای آخرین بار در نظریه ی اضطراب تجدید نظر نموده و صورت نهایی دیدگاه های خود حول این پدیده را ارائه نماید. در نوشته ی حاضر، ابتدا مروری بر نظریه ی اول فروید در مورد اضطراب خواهیم داشت و در ادامه به کتاب «ترومای تولد» رانک و نظریه ی اضطرابی که در آن ارائه شده بود، خواهیم پرداخت. در پایان نقدهای فروید بر این نظریه را شرح داده و صورت نهایی نظریه ی اضطراب او را ارائه خواهیم نمود
۱۳.

مروری نظری بر مفهوم اضطراب و نقش آن در تنظیم هیجان از منظر روانکاوی از زمان فروید تا به امروز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اضطراب روانکاوی تنظیم هیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۰۹۷
توانایی تنظیم هیجان و مدیریت اضطراب تنها به واسطه تجربه ی رابطه ی صمیمانه نوزاد با سوژه دلبستگی ای که به لحاظ هیجانی با او هماهنگ است در کودک محقق می گردد، این ظرفیت برای تحول اجتماعی، هیجانی، شناختی و عصب زیست شناختی کودک حائز اهمیت بوده و همچنین ظرفیت کودک برای مقابله با اضطراب میزان موفقیت وی در روابط آتی را پیش بینی می کند. بنابراین مروری نظری بر این مفهوم به منظور شناخت عمیق تر این سازه حائز اهمیت است.در این مقاله برداشت روانکاوان از اضطراب ، از زمان فروید تا کنون، یعنی زمانی که دنیای عصب شناسی بصیرت جدیدی در مورد فرمول بندی های روانکاوی فراهم آورده است، عنوان شده است.
۱۴.

زن در ادبیات از تروما (روان زخم) به خودشناسی رسیدن

کلیدواژه‌ها: تروما مارگرت اتوود خودشناسی روانکاوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۵۰۲
هدف پژوهش در این مقاله، روان زن و ادبیاتی است که توانسته آنرا به تصویر بکشد. باید قبول کنیم که "ادبیات اساسی ترین و اصلی ترین رکن هنر به شمار می رود که سایر رشته های هنری را تحت تاثیرقرار می دهد" )آذر، 1387 (. نویسنده ی زن همانطوری که هلن سیزو ) 1976 ( معتقد است باید به فرم نوشتار زنانه بنویسد، بدین معنی که یک نوشتار باید به سبک متغیر و با قدرت سیاسی بتواند امیال زنانه را در زبانی بکار ببرد که افکار مرد سالارانه را بشکند. زنان در نوشته های ادبی مارگرت اتوود داستان تروما، رنج ها و مشکلات روحی خود را بیان می کنند، آنها از شناخت خود نسبت به جامعه ای که در آن زندگی می کنند می نویسند به این دلیل که بتوانند خواننده ای را بیابند که به حرف های آنها گوش کند و با روایت کردن داستان هایشان درد و ترومای خود را کم کنند و هم اینکه به خوانندگان خود درسی بدهند که به شناخت و بصیرت برسند. آنها زمان گذشته، حال و آینده را به هم ربط می دهند. بدین معنی که در زمان حال می توانیم از گذشته ی خود و خطاهای خود درس عبرت بگیریم و درس موفقیت را در آینده بسازیم.پس در نتیجه باید همانند شخصییت های اتوود بپذیریم که زندگی به معنی راحت زیستن نیست بلکه باید با انگیزه زیستن و تغییر یافتن را سر لوحه کارهای خود قرار دهیم. باید قبول کرد که زندگی به معنی ماندن و یا رفتن نیست بلکه به سادگی زیستن است.
۱۵.

تحلیل روان کاوانه شخصیّت دو قهرمان زن و مرد در رمان سووشون بر مبنای نظریّه «عصبیّت» کارن هورنای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سووشون روانکاوی شخصیت عصبیت اضطراب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۸ تعداد دانلود : ۴۱۶
در این مقاله، دو شخصیّت اصلی رمان سووشون (یوسف و زری) با نظریّه عصبیّت کارن هورنای تحلیل روانکاوانه شده اند. کارن هورنای شکل گیری سه تیپ شخصیّتی نابهنجار برتری طلب، انزوا طلب و مهرطلب را متأثّر از محیط نابهنجار دوران کودکی شخص و نوع واکنش او به نابهنجاری های محیط تربیت می داند. هورنای عامل اضطراب را اصلی ترین نشانه وجود تضاد عصبی در شخصیّت فرد می داند. تحلیل روانکاوانه نشان داد شخصیّت مرد (یوسف) همه گونه های تمایلات، احساسات و رفتارهای طبیعی را بدون اضطراب بازتاب می دهد و تضادهای رفتاری او از نوع تضاد طبیعی است که در انسان های معمولی مشاهده می شود، ولی شخصیّت زن (زری)، به شدّت تحت اضطراب و ترس شدید قرار دارد. تضاد اساسی در رفتار او، علائم شخصیّت عصبی مهرطلب را بازتاب می دهد. اضطراب شدید در شخصیّت زری، ساختار دفاعی شخصیّت او را از هم فرو می پاشد و ترس از دیوانگی زری را به مداوا برمی انگیزاند و نهایتاً با مرگ یوسف و معالجه دکتر عبدالله خان از راه ارجاع زری به خودِ واقعی اش، موجب می شود او بر فاصله میان خودِ تصوّری و خودِ واقعی اش غلبه کند و شجاعت از دست رفته اش را بازیابد.
۱۷.

مارکی دو ساد، زخمی بر چهره روشنگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مارکی دو ساد روشنگری عقلانیت اخلاق روانکاوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۳۸۱
در میان نویسندگان و فیلسوفان عصر روشنگری همچون مونتسکیو، دیدرو، ولتر و روسو می توان به نویسنده ای اشاره کرد که در آثارش به وجوه دیگری از آرایِ این فیلسوفان پرداخته است: مارکی دوساد. اما روشنگری با ساد برخوردی متفاوت داشت: او را موجودی خطرناک برای بشریت و آثارش را مخل نظم عمومی محسوب میکرد. با این همه، می توان ادعا کرد که مضمون اصلی آثار وی برداشتی افراطی از همان مفاهیم اصلی عصر روشنگری همچون آزادی، سلطه بر طبیعت، خودآیینی، اخلاق و نقد کلیسا بود. این مقاله قصد دارد تا نشان دهد که آثار ساد برآمده از همان عقلانیتی است که روشنگران در پی بنیاد نهادن آن بر تمامی ارکانِ ساختار اجتماعی و سیاسی بودند. ساد، با نشان دادنِ مطلق شدگیِ سلطه ی عقل مدرن،تصویری از انسانِ عصر روشنگری را ترسیم کرد و به همین دلیل امروزه با بازخوانی آثارش می توان او را در زمره ی اولین منتقدان حقیقی روشنگری قرار داد. کسی که با دفاع از مضامین آرمانی روشنگری برای بشریت، با پیشروی به سرحدات آن، زوالِ تدریجی آن را در آثارش پیش بینی کرد.
۱۸.

بررسی و تحلیل کهن الگوها در اسطوره شاماران از منطقه موکریان بر اساس آرای یونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روانکاوی یونگ کهن الگوها اسطوره شاماران موکریان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۲۵۷
در روان شناسی تحلیلی یونگ، کهن الگو به آن دسته از اشکال ادراک و دریافت گفته می شود که از گذشته های بسیار دور به یک جمع به ارث رسیده باشد. به اعتقاد یونگ، کهن الگوها در ضمیر ناخودآگاه جمعی قرار دارند و یکی از راه های شناخت و تحلیل آن ها مراجعه به هنر، اساطیر، مذهب یا رؤیاهای فرد است. افسانه و اسطوره شاماران (نیمه انسان-نیمه مار) یکی از انواع میراث ادبیات شفاهی منطقه موکریان در کردستان است که حاوی تعداد زیادی از کهن الگوهای این منطقه می باشد. این پژوهش سعی در شناخت و تحلیل این کهن الگوها بر اساس آرای و نظریات یونگ دارد. در پژوهش حاضر کهن الگوهای مهمی همچون «مادر مثالی، پیر فرزانه، ولادت مجدد، آنیما و آنیموس» در داستان اسطوره شاماران شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت و در آخر نتیجه گرفته شد که پسرک قهرمان با فراخوان خود و کمک شاماران به تکامل و فردانیت می رسد و این روایت نشاءت گرفته از ناخودآگاه جمعی مردم منطقه موکریان است که نشان دهنده دغدغه شناخت و تکامل روان جمعی این مردمان است. عدم بررسی و واکاوی این اسطوره از منظر منتقدان و پژوهشگران، ضرورت انجام این پژوهش را ایجاب کرد. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که: روایت موردنظر از افسانه شاماران در این پژوهش، دارای کدام کهن الگوها مطابق نظریه یونگ می باشد؟ این پژوهش به لحاظ ماهیت، کیفی محسوب شده و گردآوری داده های آن با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی میدانی از طریق مشاهده، مصاحبه عینی بوده و روش پژوهش به ش یوه توصیف ی و تحلیل ی می باشد.
۱۹.

سرکوب گری تمدن به قرائت فروید

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تمدن سرکوبگر فروید اروس و تاناتوس مارکسیسم روانکاوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۸۴
رشد جوامع صنعتی و مکانیزه شدن زندگی بشری، گسترش نظام های دیوان سالار در کنار تدوین اصول و قوانین با هدف کنترل بیش از پیش انسان ها، پیامدهای آسیب زای متعددی را چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی به همراه دارد که افزایش استرس و اضطراب در سایه گسترش تعداد افراد روان رنجور و نیز تشدید خشونت تنها برخی از این پیامدها است. در نظام اندیشه ای غرب، در برهه ای که مارکسیسم میوه آزادی و رهایی را برای جامعه سرد و بی روح اروپا به ارمغان می آورد، فروید در مخالفت با مارکسیسم تاکید کرد که تمدن مبتنی بر امساک از غرایز استوار است و تشکیل کمونیسم، آنگونه که مارکس وعده داده بود، نمی تواند درد و رنج بشریّت را کم کند زیرا سرمنشأ درد و رنج نه در بافت اقتصادی بلکه در ذات خود تمدن است. پرسش مهم آن است که فروید برچه مبنایی سخن از سرکوبگری تمدن برای انسان امروزی را مطرح می کند و چرا تمدن را آکنده از ملالت و درد و رنج می داند؟ آیا انسان ها مجبور به تن دادن به ملزومات تمدن هستند یا آنکه می توانند از راهی غیر از تمدن، به خوشبختی و سعادت دست یابند. در این نوشتار در تلاش هستیم تا با بررسی آثار فروید، به این پرسش ها پاسخ دهیم.
۲۰.

گریز از رنج به سایه ستون کیهانی: نقش فقدان و نمادپردازی آن در سکونت اقوام ابتدایی بر پایه نظریه روابط ابژه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نمادپردازی رنج ستون کیهان روانکاوی کلاین اسطوره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۴
پل میان ما و جهانمان، چیزی جز نمادهایمان نیست. نمادهایی که نتیجه ی واپس زنی و فقدان های اجتناب ناپذیرِ موضوعاتی هستند که درونی شده و سپس جایگزین شده اند. هنر و اسطوره، درگاهی رها برای بروز عمیق ترین امیال واپس زده شده ی انسان به شکل نمادین اند. در نتیجه می توان تولد اسطوره و هنر را حاصل فقدان و فرایند سوگواری دانست. معماری و سکونت جوامع ابتدایی، زمینه ی مناسبی برای مشاهده ی جایگاه نماد در سامان بخشی به زندگی آنها است. در این جوامع، نیاز به تقدیس محل سکونت و تعریف یک عالم صغیر، مجموعه ای از نمادپردازی های مرکز را شکل داده است. هرگونه ساخت و سازی از طریق ساخت مرکزی نمادین یا بازآفرینی و تکرار الگوی اسطوره های آفرینش به شکلی آیینی، صورت می گرفته است. محتوای اصلی این اسطوره ها، انسجام یافتنِ کیهان از یک آشوب ازلی به دست موجودی فرازمینی است. عامل حفظ این انسجام در گستره ی جغرافیایی وسیعی، در قالب ستونی مقدس نمادپردازی شده است که محور گیتی و علت پایداری و برقراری آن است. این پژوهش، ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای، به شرح منشأ و اهمیت ستون کیهانی در نمادپردازی اقوام ابتدایی پرداخته است. در قدم بعدی، خلاصه ای از صورت بندی «ملانی کلاین» از ساختار روان انسان و نظریات «هانا سیگال» بر اساس دستاوردهای کلاین در باب نمادپردازی، مطرح شده است. در پایان، نقش فقدان در سرنوشت اسطوره، در روایتی مربوط به قوم «آرونتا» در استرالیا، بر اساس این نظریات تحلیل شده است. طبق این اسطوره، شکستن ستون کیهانی، سرگردانی و مرگ مردم قبیله را در پی داشته است. به نظر می رسد در این روایت، کارکرد ترمیمی هنر در برابر ترس ازلی نابودی جهان، سرانجام شکست می خورد و اضطراب بازگشت آشوب به حدی است که روان افراد را به موضع آشوبناکش باز می گرداند.