حمید رضاییان

زمینه: با توجه به تأثیر به سزای تجارب اولیه کودکی بر ابعاد مختلف زندگی فیزیکی و روانشناختی و مشکلات مرتبط با آن و کمبود پرسشنامه ای منسجم جهت بررسی تجارب ناگوار، تهیه پرسشنامه ای معتبر جهت انجام مداخله های پیشگیرانه و درمانی اهمیت دارد. هدف: هدف از پژوهش حاضر اعتباریابی پرسشنامه بین المللی تجربه ناگوار کودکی (ACE-IQ) در شهر مشهد بود. روش: از نظر روش شناسی این پژوهش در زمره پژوهش های توصیفی از نوع زمینه یابی (پیمایشی) بود.. جامعه آماری شامل کلیه افراد بالای 18 سال ساکن شهر مشهد در سال 1400 بود که از این میان 285 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت بررسی اعتبار از روش تحلیل عامل تأییدی استفاده شد که با کمک نرم افزار 21-SPSS و 22-AMOS انجام شد. یافته ها: محتوای گویه های پرسشنامه بین المللی تجارب ناگوار کودکی نشان داد که این ابزار دارای شش عامل با شاخص های برازش مطلوب است. همچنین مقادیر آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های مربوط به والدین و مراقبان، محیط خانواده، تجاوز، خشونت با همسالان، شاهد خشونت جامعه بودن و شاهد خشونت جمعی یا جنگ بودن به ترتیب 0/53، 0/67، 0/87، 0/47، 0/53 و 0/49 است. نتایج نشان داد که این پرسشنامه از روایی سازه، همگرا و واگرای مناسبی برخوردار است. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که بر اساس عامل های به دست آمده شامل (والدین و مراقبان، محیط خانواده، تجاوز، خشونت با همسالان، شاهد خشونت جامعه بودن و شاهد خشونت جمعی یا جنگ بودن)، پرسشنامه بین المللی تجارب ناگوار کودکی ابزاری مناسب جهت ارزیابی تجربه های ناگوار کودکی در ایران بوده و می توان به عنوان یک ابزار معتبر در حوزه هایی همچون پژوهش و سنجش به کار گرفته شود.

زمینه: شرم و احساس گناه به عنوان هیجان هایی منفی و سازش نایافته با بروز مشکلات روانشناختی در نوجوانان، از جمله افسردگی و خودکشی، اضطراب اجتماعی، اختلال دوقطبی و سطح پایین شفقت به خود در ارتباط است. با این حال، علی رغم اهمیت این هیجانات در نوجوانان، در زمینه بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاسی معتبر برای اندازه گیری شرم و گناه بین نوجوانان ایرانی شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس تجربه شرم و احساس گناه (GSES؛ مالیناکووا و همکاران، 2019) در نوجوانان شهر تهران بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، و از حیث نوع گردآوری اطلاعات، پیمایشی و از نظر روش شناسی، آزمون سازی است که در قالب یک طرح پژوهشی همبستگی انجام گرفته است. نمونه پژوهش حاضر، 2291 نوجوان 12 تا ۱۸ سال بودند که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. برای تعیین روایی سازه از روش تحلیل عاملی تأییدی و به منظور آزمون تغییرناپذیری مقیاس با توجه به جنسیت، از روش تحلیلی چندگروهی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی، وجود دو عامل شرم و احساس گناه را تأیید کرد و نشان دهنده برازش مطلوب داده ها در گروه دختران و پسران بود. تحلیل چندگروهی نیز هم ارزی ضرایب مسیر و مقادیر خطا را را در هر دو گروه نشان داد (0/05 P>). قابلیت اعتماد ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، امگای مک دونالد و قابلیت اعتماد مرکب تأیید شد (0/7 ≥, ω, CRα). نتایج نشان داد که این مقیاس از روایی صوری، محتوا، سازه، همگرا و واگرای مناسبی برخوردار است. بررسی متغیرهای جمعیت شناختی نشان داد که با افزایش سن، احساس شرم و گناه در نوجوانان افزایش می یابد (0/01 >P). نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نسخه فارسی مقیاس تجربه شرم و گناه دارای ویژگی های روانسنجی مطلوبی بوده و ابزاری ساده، مختصر و قابل اعتماد جهت ارزیابی هیجان های شرم و احساس گناه در نوجوانان ایرانی است.

هدف: اتمام روابط عاطفی موقعیتی است که تاثیرات موقت و پایداری بر سلامت روانشناختی افراد دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی هویت روایتی افراد دچار شکست عاطفی انجام شد. روش: با روش نمونه گیری هدفمند، 15 مشارکت کننده دچار شکست عاطفی که معیارهای ورود به پژوهش را داشتند انتخاب شدند. داستان های آنها با استفاده از فرم اصلاح شده «مصاحبه روایتی رابطه» جمع آوری شد. سپس داده ها، مورد تحلیل تماتیک قرار گرفت. پس از تعیین زیرتم ها و تم های اصلی، یک مدل مفهومی از روایت افراد ارائه شد. یافته ها: 63 زیرتم و 13 تم از تحلیل بدست آمد. تم های نهایی در قالب یک مدل که بیانگر وضعیت هویت روایتی مشارکت کنندگان بود ارائه شد. این مدل حاکی از آن است که مشارکت کنندگان تمایل دارند گذشته را به مثابه شکست، حال را به مثابه وقفه و آینده را به مثابه ناامیدی روایت کنند. مفهوم خود مطلوب، در بخش های مختلف روایت آنها پنهان بود، خود مطلوبی که فرد در رابطه تمام شده تجربه کرده بود یا آن رابطه خاص در جستجوی آن بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می رسد افراد دچار شکست عاطفی که در دوره گذار، حالت وقفه را تجربه می کنند، دچار نوعی گسست در روایت-خود هستند که احساس می کنند توانایی ترمیم آن را ندارند. نتایج این مطالعه می تواند در درک بهتر هویت روایتی آنها و احتمالاً ایجاد یک مداخله روانشناختی برای این دوره موثر واقع شود شماره ی مقاله: ۲

آشفتگی روابط زوجی از جمله شایع ترین عوامل استرس زای دهه های اخیر است که تأثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت زیستی، روانی و اجتماعی زوجین و فرزندان آنها دارد. هدف پژوهش حاضر مطالعه درمان گروهی راه حل محور برای زوجین است. در این راستا پژوهش حاضر به مرور فرضیات، مبانی و اهداف زوج درمانی راه حل محور، مطالعه درمان راه حل محور در گروه و نیز ساختار جلسات درمان گروهی راه حل محور برای زوجین می پردازد. به طور کلی، بر اساس پژوهش حاضر می توان نتیجه گیری نمود که رویکرد راه حل محور را می توان در گروه برای زوجین دارای تعارضات زناشوئی استفاده نمود.

هدف این پژوهش، تعیین کارآمدی درمان گروهی معنوی مذهبی، بر کاهش استرس مادران کودکان کم توان ذهنی بود. جامعه آماری پژوهش، مادران کودکان کم توان ذهنی مدارس پسرانه آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای، 2 مدرسه گزینش شد. پس از تکمیل پرسش نامه پاسخ به استرس کوه و همکاران توسط مادران، 24 نفر که نمره بالاتر از نقطه برش را کسب کردند، به عنوان نمونه انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گروه آزمایش، 8 جلسه120 دقیقه ای روان درمانی معنوی مذهبی اجرا شد، اما گروه کنترل، مداخله ای را دریافت نکرد. نتایج تحلیل داده ها، در پس آزمون و نیز در آزمون پیگیری دو ماه پس از اجرای پس آزمون نشان داد که درمان معنوی مذهبی گروهی، بر کاهش استرس تنش، پرخاشگری و افسردگی مادران کودکان کم توان ذهنی گروه آزمایش مؤثر بوده است.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی هویت دینی فرزندان از طریق متغیرهای الگوهای ارتباطی خانواده ،دینداری والدین وگرایش به تفکر انتقادی نوجوان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و به لحاظ رابطه بین متغیرها از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر سال اول و دوم دبیرستانهای دولتی شهر قم است.نمونه شامل 447 نفر از دانش آموزان رشته های علوم انسانی، ریاضی و تجربی است که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چند مرحله ای انتخاب شدند.جهت جمع اوری داده ها از پرسشنامه مذهبی بودن والدین (گرنکوئیست،1998) ، الگوهای ارتباطی خانواده ، (ریچی وفیتزپاتریک،1990) ،گرایش به تفکر انتقادی(ریکتس،2003) وهویت دینی(لطف آبادی،1381)استفاده شد.برای تجزیه و تحلیل دادها از همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که به ترتیب متغیرهای دینداری پدر ، بعد خلاقیت از تفکر انتقادی نوجوان ،نگرش مذهبی مادر وجهت گیری گفت شنود از الگوی ارتباطی خانواده توان پیش بینی هویت دینی فرزندان را دارد.سایر متغیرها شامل بعد کمال وتعهد از متغیر تفکر انتقادی وبعد جهت گیری همنوایی وارد معادله نگردید.

این نوشتار به توضیح رویکرد فریدمن به تعریف کردن رویا در گروه های درمانی می پردازد. اثر خاص تعریف یک رویا در گروه، باعث توجه گروه درمانگران به ویژه در رویکردهای روانکاوی، روان شناسی خود و وجودگرایی شده است. فریدمن از منظر یک روانکاو و گروه درمانگر معتقد است که رهبر گروه باید آماده باشد که بعد از ارزیابی بافت گروه، محتوای رویا، و آمادگی گروه و رویابین، از بین سه رویکرد ممکن، یک رویکرد را انتخاب کرده و اجرا کند. این سه رویکرد عبارنتد از رویکرد رشد دهنده ، آموزنده و یا دگرگون کننده . شرح و بسط هر یک از این رویکردها به علاوه مکانیزم اثرگذاری این روندها از طریق نیاز رویابین به مهار در ادامه می آید.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش الگوهای ارتباطی زوجین در پیش بینی میزان رضایت جنسی زوجین بود .روش پژوهش از نوع همبستگی بود .جامعه مورد مطالعه زنان و مردان متاهل شهر قم در سال 1394 بودند که از میان آنها 280 نفر(140 زن و 140مرد) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند . ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین و پرسشنامه رضایت جنسی بوده است . داده های این پژوهش با روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد بررسی قرار گرفت . نتایج این پژوهش نشان داد که بین الگوی ارتباطی سازنده متقابل و میزان رضایت جنسی زوجین رابطه مثبت و معناداری وجود دارد . همچنین بین الگوی ارتباطی اجتناب متقابل و میزان رضایت جنسی زوجین رابطه منفی و معناداری وجود دارد (001/0≥p ). به عبارت دیگر براساس نتایج تحلیل رگرسیون ، الگوی ارتباطی سازنده متقابل در جهت مثبت و الگوی ارتباطی اجتناب متقابل در جهت منفی می تواند میزان رضایت جنسی زوجین را پیش بینی کند

این مقاله به ارزیابی نقش خودکارآمدی تحصیلی و ابعاد اهمالکاری تحصیلی در پیش بینی میزان وابستگی به اینترنت می پردازد. برای این منظور، در میان دانشجویان دانشکده های علوم رفتاری و فنی مهندسی دانشگاه تهران به عنوان واحد تحلیل این مطالعه، به شیوه ی تصادفی خوشه ای نمونه گیری انجام شد. در این نمونه گیری 408 نفر (219 پسر و 189 دختر) برای اجرای پیمایش، انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از ابزارهای وابستگی به اینترنت دیویس (2001)، خودکارآمدی تحصیلی اون و فرانمن (1988) و اهمالکاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984) استفاده شد. برخی از یافته های توصیفی نشان می دهند که اولویت های جستجوی اینترنتی دانشجویان به ترتیب، چک کردن پست الکترونیک، رفتن به شبکه های اجتماعی و ذخیره اطلاعات، استفاده از سایت های خبری و رسانه ای، چت کردن و موزیک، بازی های اینترنتی، بدون هدف پرسه زدن و سرزدن به سایت های غیر متعارف بود. همچنین، آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که اهمالکاری در انجام تکالیف و اهمالکاری در آماده کردن مقاله های پایان ترم با وابستگی به اینترنت رابطه مثبت و معنی دار و با خودکارآمدی تحصیلی رابطه منفی و معنی داری دارند. اهمالکاری در آماده کردن امتحان با وابستگی به اینترنت و خودکارآمدی تحصیلی همبستگی نداشت. اما بین وابستگی به اینترنت و خودکارآمدی تحصیلی رابطه همبستگی منفی مشاهده شد. آزمون رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی در پیش بینی میزان وابستگی به اینترنت نقش اصلی را دارد و در گام دوم اهمالکاری در انجام تکالیف توانست نقش معنی داری ایفا کند. بر اساس یافته ها، دانشجویان پسر در مقایسه با دانشجویان دختر وابستگی بیشتری به اینترنت گزارش کردند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که وابستگی به اینترنت پدیده ای شایع در بین دانشجویان است و پیشنهاد می شود برای افزایش خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان برنامه های همکاری جمعی ارائه شود.