عدنان اکبری

هدف : هدف از پژوهش حاضر وارسی ویژگی های روان سنجی مقیاس کشمکش های مذهبی و معنوی [1] (RSSS) اکسلاین و همکاران (2014) در جامعه ی ایرانی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع ارزشیابی است. نمونه ی پژوهش حاضر متشکل از 486 نفر از افراد بزرگسال ایرانی در محدوده ی سنی 14 تا 75 سال بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نسخه ی فارسی مقیاس همراه با پرسشنامه های به زیستی معنوی الیسون (1983) و تنیدگی ادراک شده کوهن و همکاران (1994) اجرا گردید. برای بررسی روایی مقیاس از روش تحلیل عامل تأییدی و روایی همگرا و واگرا از طریق محاسبه ی همبستگی پیرسون استفاده شد و برای بررسی اعتبار آن نیز از روش محاسبه ی آلفای کرونباخ بهره گرفته شد. جهت بررسی پایایی مقیاس نیز از روش ؛آزمون باز-آزمون استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عامل تأییدی حاکی از برازش و مطلوب بودن مدل شش عاملی بود. همبستگی های معنادار میان این مقیاس و مقیاس های به زیستی معنوی و تنیدگی ادراک شده نیز روایی واگرا و همگرای این مقیاس را تائید می کرد. اعتبار مقیاس با استفاده از محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس ۸/۰ و برای عامل های آن در دامنه ی ۷۳/۰ تا ۹۱/۰ و اعتبار مرکب عوامل در دامنه ی ۸1/۰ تا ۹۴/۰ و ضریب همبستگی آزمون-بازآزمون ۹/۰ به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به مطلوب بودن خصوصیات روان سنجی مقیاس فارسی کشمکش های معنوی می توان از آن به عنوان یک ابزار معتبر در جامعه ایران استفاده کرد.  

با ظهور تکنولوژی های جدید و گسترش آن ها در سطح جهان، استفاده از گوشی های هوشمند به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی انسان ها تبدیل شده است. اما در کنار وجوه مثبت این مقوله، استفاده ی بیش از حد و اعتیاد به این ابزارِ جدید به موضوعی شایان توجه بدل شده است که می تواند ابعاد مهمی از زندگی یک فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در مطالعه ی حاضر با جستجوی کلیدواژه های اثرات روان شناختی اعتیاد به گوشی هوشمند و عوامل روان شناختی اعتیاد به گوشی هوشمند در پایگاه های معتبر خارجی و داخلی در بازه ی زمانی سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ تعداد ۵۱۲ مقاله ی مرتبط به دست آمد که پس از بررسی ملاک های ورود و خروج تعداد ۳۵ مقاله در تحلیل نهایی لحاظ شد. پژوهش های این حیطه در دو دسته ی اثرات روان شناختی اعتیاد به گوشی هوشمند و عوامل روان شناختی اعتیاد به گوشی هوشمند دسته بندی شد. در رابطه با اثرات روان شناختی عمده ی پژوهش ها حاکی از اثرات منفی ای همچون افسردگی، اضطراب، استرس، کاهش یادگیری، کاهش بهره وری، عزت نفس پایین و امثال آن بود بود و در رابطه با عوامل روان شناختی پژوهش ها بر نقش عواملی همچون روان رنجورخویی، گشودگی، وجدانی بودن پایین، توافقی بودن پایین، افسردگی، اضطراب، خودکنترلی پایین، تکانش گری کژکار، تنهایی و مواردی از این قبیل تأکیده داشته اند. مرور این پژوهش ها نشان می دهد که پدیده ی اعتیاد به گوشی هوشمند از اثرات روان شناختی قابل ملاحظه ای برخوردار است و لذا ضروری است که با در نظر گرفتن چهارچوب پژوهش هایی که به عوامل روان شناختی دخیل در آن پرداخته اند برنامه هایی برای پیشگیری و مداخله در این پدیده ی مخرب طراحی نمود.

پدیده ی اضطراب در میان روانکاوان همواره از اهمیتی اساسی برخوردار بوده است. فروید به عنوان بانی روانکاوی از همان ابتدا توجه خاصی به این پدیده مبذول داشت و همواره در پی یافتنِ تبیینی جامع از این مسئله بود. از همین رو او در نظریات خود حول این مسئله، جرح و تعدیل های فراوانی اعمال نمود و حتی یک بار تمام نظریه ی خود را از پایه تغییر داد. در این میان یکی از شاگردان محبوب او به نام اُتو رانک، در اصلاحات او در نظریه ی اضطراب تاثیر بسزایی داشت. اُتو رانک در سال 1924 کتابی تحت عنوان «ترومای تولد» منتشر نمود که بحث اضطراب را از نو پیش می کشید. هر چند که فروید در ابتدا نظر مثبتی نسبت به این کتاب ابراز داشت، اما رفته رفته با دیده ی شک و تردید در آن نگریست و در نهایت زیربنای نظریه ی اضطراب رانک را به نقد کشید. اما از طرفی این امر موجب شد فروید در نقد این کتاب، ضعف ها و رخنه های نظریه ی خود را نیز بار دیگر مورد مداقه قرار دهد و برای آخرین بار در نظریه ی اضطراب تجدید نظر نموده و صورت نهایی دیدگاه های خود حول این پدیده را ارائه نماید. در نوشته ی حاضر، ابتدا مروری بر نظریه ی اول فروید در مورد اضطراب خواهیم داشت و در ادامه به کتاب «ترومای تولد» رانک و نظریه ی اضطرابی که در آن ارائه شده بود، خواهیم پرداخت. در پایان نقدهای فروید بر این نظریه را شرح داده و صورت نهایی نظریه ی اضطراب او را ارائه خواهیم نمود