مطالب مرتبط با کلیدواژه

آسیب اجتماعی


۴۱.

اصول مواجهه با انواع متکدیان، بر اساس آموزه های قرآن و احادیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 1 - 32

کلیدواژه‌ها: صدقه رسیدگی به فقرا متکدی متکدی خیابانی آسیب اجتماعی تکافل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۳۵۵
یکی از موضوعاتی که امروزه برای بسیاری از مردم مسأله ساز شده است، مسأله نحوه مواجهه با متکدیّان -علی الخصوص متکدیان خیابانی- است. این مسأله زمانی مسأله سازتر می شود که تکدی گری سازمان یافته تبدیل به یک حرفه گردد و درنتیجه تبدیل به یک معضل و آسیب اجتماعی برای جامعه اسلامی شود. سؤال اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه نحوه مواجه درست با متکدیان خیابانی چگونه است؟ برای پاسخ به این سؤال با مراجعه به آیات و روایات معتبر، می توان اصول عام و اصول خاصی را استخراج نمود. اصول عام کمک به متکدیان عبارت است از حرمت طرد، تحقیر، منّت گذاری و آزار و اذیت متکدیان. اصول خاص نیز ناظر به اقسام متکدیان است؛ در مواجهه با متکدیان واقعی، اصل بر کمک تا سرحد بی نیازی است و در مواجهه با متکدیان مشکوک اصل بر صحّت ادعای فقر و کمک حدأقلی است. در مواجهه با متکدیان غیرواقعی، اصل بر حرمت تعاون بر اثم و اکل مال به باطل است.
۴۲.

تحلیلی بر فضاهای شهری حاشیه با رویکرد امنیت (SBD) در کاهش آسیب های اجتماعی (نواحی حاشیه شهر همدان)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۰ ۱۹-۳۰

کلیدواژه‌ها: فضای شهری رویکرد امنیت آسیب اجتماعی حاشیه نشینی همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۲۳۲
هدف آر این پژوهش تحلیلی بر فضاهای شهری حاشیه با رویکرد امنیت (SBD) در کاهش آسیب های اجتماعی (نواحی حاشیه شهر همدان) است. رویکرد امنیت از طریق طراحی (SBD)، استفاده هوشمندانه از فضای انسان ساخت به منظور ارتقاء امنیت شهری در فرایند طراحی و برنامه ریزی محیط مصنوع است. درواقع می توان این رویکرد را به عنوان راهی برای تحقق شهری ایمن دانست که از اقدامات پیشگیرانه از طریق طراحی و برنامه ریزی شهری برای کاهش احتمال تجاوز و جرائم شهری بهره می گیرد. برای رویکرد امنیت از طریق طراحی پنج رکن و ویژگی قابل تصور است: تعیین قلمرو (قلمرو گرایی)، نظارت (اعم از رسمی و غیررسمی)، کنترل ورودی و خروجی، امنیت فیزیکی، مدیریت و نگهداری. اصول پنج گانه این رویکرد، حاصل پیوند بسیاری از دیدگاه ها و تئوری های جرم شناسی اند. این اصول بر اساس فرضیات زیر پایه گذاری شده اند. در پژوهش حاضر از روش ترکیبی استفاده شده است، به این ترتیب که از روش پیمایش در زمره روش های کمّی و از روش بحث گروهی متمرکز در زمره روش های کیفی بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد زمینه سازی برای ایجاد فعالیت های اقتصادی منطبق با شرایط و ویژگی های مهاجران از طریق آموزش های فنی حرفه ای و بالا بردن مهارت نیروی کار با ضریب (610/0)، علاقه مندی و رضایت ساکنان از محیط پیرامون با ضریب (605/0) و وجود عرصه های همگانی جهت استفاده گروه های سنی و فرهنگی مختلف با ضریب (590/0) و قابل رؤیت بودن موانع و حصارها (فراهم نکردن فضای اختفاء مجرمان) با ضریب (560/0) از مهم ترین عوامل تأثیرگذار اصول قلمروهایی در کاهش آسیب های اجتماعی محله حاج شمسعلی همدان به دست آمده است.
۴۳.

کارویژه های مسجد برای سالم سازی محیط پیرامون(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هشتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 185 - 207

کلیدواژه‌ها: مسجد آسیب اجتماعی محله نقش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
بنای جامعه اسلامی بر محوریت مسجد گذاشته شده است. مسجد با کارکردهای متعدد خود در ابعاد مختلف اجتماعی و با تاکید بر جنبه معنوی، نقشی هدایت کننده برای انسان ها به سوی خداوند متعال دارد. آموزه های نشریافته از مسجد، همگی با جهت دهی زندگی فردی و اجتماعی انسان ها به صراط مستقیم و در نتیجه، سعادت او سامان یافته اند. مسجد، سوای از ظرفیت های درونی خود برای هدایت انسان ها، می تواند در تعامل با دیگر نهادهای جامعه فضای عمومی را مشابه فضای درونی خود نماید. انتظار عمومی از محیط پیرامون مسجد، تأثیرگذاری فضای معنوی درون مسجد بر اطراف آن است. با وجود این، امروزه محیط پیرامون مسجد، عمدتاً متأثر از زندگی اجتماعی بیرونی است و مسجد به دلایل مختلفی تأثیرات کمی بر آن دارد و لذا شاهد ارتکاب انواع جرم ها، ناسازگارهای اجتماعی، تنش، سرقت، نزاع و... در محله و جوامعی هستیم که معمولاً مسجد هم وجود دارد. سؤال این است که مسجد در مواجهه با این مشکلات خُرد چگونه می تواند عمل کند و به سالم سازی محیط پیرامون کمک کند؟ روش تحقیق نیز توصیفی تحلیلی است. یافته های نشان می دهد، ظرفیت های سالم سازی محیط اجتماعی پیرامون مسجد به خوبی شناسایی و تبیین نشده و لذا در عرصه عمل نیز کمتر به کار گرفته شده است. مسجد می تواند با فعال کردن سازوکارهای تعامل خود با محیط پیرامون از قبیل، تعریف بخش های خاص مسجد و محله، استفاده از ظرفیت نخبگان علوم اجتماعی و مدیریتی، بهره گیری از توان مندی خانواده ها در واگذاری برخی از نقش های نهادهای رسمی، به سالم سازی محله و محیط پیرامون خود کمک کند و در شکل گیری جامعه اسلامی نقشی ویژه ایفا نماید.
۴۴.

از جدایی تا هویت باختگی: تبیین کیفی کارتن خوابی در معتادان شهر تهران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران دوره ۲۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۴) 64-77

کلیدواژه‌ها: کارتن خوابی بی خانمانی آسیب اجتماعی نظریه زمینه ای هویت باختگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۳۴۶
اهداف: پدیده کارتن خوابی در شهرهای بزرگ ایران به خصوص تهران پدیده نسبتاً جدیدی است که به عنوان یک معضل جدی اجتماعی در عرصه عمومی مطرح می شود. اصطلاح کارتن خوابی عمدتاً در خصوص کسانی به کار می رود که شب ها را در فضاهای عمومی مانند پیاده روها، پارک ها یا زیرپل ها سپری می کنند. مطالعات نشان می دهد که کارتن خوابی با اختلال مصرف مواد گره خورده است. هدف این پژوهش بررسی فرایند و تحلیل تجربیات افراد کارتن خواب دارای اختلال مصرف مواد است. مواد و روش ها: این تحقیق کیفی و به روش گراندد تئوری صورت گرفته است. با روش نمونه گیری هدفمند و سپس نظری درنهایت بیست نفر (نه مرد و یازده زن) از کارتن خواب های شهرستان تهران در مطالعه شرکت کردند و نمونه گیری تا اشباع داده ها ادامه یافت. داده ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و مشاهده گردآوری شد. تحلیل داده ها برای مشخص کردنِ روند به روش توصیه شده توسط اشتراوس و کوربین (1998) انجام شد. یافته ها: میانگین سن مشارکت کنندگان 2/36 بود. یافته ها نشان داد که فرایند کارتن خوابی فرد دچار اختلال مصرف مواد دارای دو مرحله است که هرکدام دارای طبقاتی هستند؛ مرحله اول: مرحله جدایی از مأوای پایدار، از دو طبقه اصلی تشکیل شده است: جدایی مبتنی بر تصمیم فرد و جدایی خارج از اختیار. مرحله دوم: مرحله بی خانمانی (بقا به هر قیمتی)، شامل چهارطبقه اصلی است: مأواگزینی گریزان، امرار معاش غیررسمی و متخلفانه، حضور در شبکه روابط بهره جویانه و مقوله هویت باختگی فردی و اجتماعی. نتیجه گیری: در مرحله جدایی از مأوای پایدار و مرحله بی خانمانی فرد، علاوه بر مسئله مصرف مواد با توجه به ابعاد جدیدی که این نوع زندگی دارد هویت فرد به بی خانمان گریزان، خلاف کار، آسیب دیده و طردشده اجتماعی تبدیل می شود. همین امر او را در این سیکل معیوب بقا به هر قیمتی قرار می دهد. از این روست که می توان این گروه را قشری شدیداً آسیب دیده و درگیر مسائل اجتماعی، قانونی و روانی گوناگون دانست. با توجه به پیچیدگی ابعاد بی خانمانی معتادان، به مداخلات هماهنگ بین فرد، خانواده و سیستم های حمایت کننده در تمام سطوح نیاز است.
۴۵.

شناسایی و اولویت بندی مسائل و آسیب های اجتماعی استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 287 - 317

کلیدواژه‌ها: روش دلفی آسیب اجتماعی مسأله اجتماعی شورای فرهنگ عمومی استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۳۲۲
هدف این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی مسائل و آسیب های اجتماعی در استان ایلام است. رویکرد این پژوهش از نوع مطالعات کیفی بوده و از لحاظ هدف در حیطه ی تحقیقات اکتشافی دسته بندی می شود که با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده است. نمونه ی آماری آن 40 نفر از متخصصان و خبرگان استان است که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند و داده ها نیز در سه مرحله، گردآوری و تحلیل شده است. یافته های تحقیق، حاکی از در اولویت دانستن مسائلی نظیر فقر، تورم و تنگنای معیشتی، بیکاری تحصیل کرده ها، پارتی بازی، نازل بودن اعتماد نهادی، فردگرایی منفی، احساس تبعیض و بی عدالتی، اعتیاد به مواد مخدر، بی تفاوتی اجتماعی، بالارفتن سن ازدواج و تجرد، سطح پایین مدارای اجتماعی، خودکشی، خشم خیابانی، طلاق، نزاع جمعی از دیدگاه خبرگان است. نتایج تحقیق، نشان دهنده ی اهمیت بالا و اولویت مسائل اقتصادی و سپس اجتماعی بوده و بیشتر مسائل استان مربوط به ساختار کلان اجتماعی و فرهنگی جامعه است.
۴۶.

شناخت اثرات طرح ساماندهی کودکان خیابانی در سایه چالش های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 75 - 132

کلیدواژه‌ها: مراکز ساماندهی کودکان خیابانی آسیب اجتماعی چالش‎ها اثرات مطالعه کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
طرح مراکز ساماندهی کودکان خیابانی به عنوان بخشی از تلاش سازمان بهزیستی در کاهش آسیب، بیش از یک دهه در حال اجراست. هدف این مطالعه، فهم اثرات طرح با در نظر گرفتن چالشهای آن بر اساس تجربه خدمت دهندگان و خدمت گیرندگان است. این پژوهش از نوع کیفی در سال 1396 و با جامعه پژوهش شامل مدیران، کارشناسان، مربیان، کودکان و سرپرستان در 4 استان تهران، سمنان، کردستان و سیستان و بلوچستان انجام شد. با روش نمونه گیری هدفمند، نمونه ای شامل مجموعاً 124 نفر مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند و داده ها با روش تحلیل تماتیک بررسی شد. 11 مضمون اصلی، 28 مضمون فرعی و 79 مفهوم به دست آمد. دو مضمون اصلی شامل کاستی های طرح و پیچیدگی مختصات مساله کودکان خیابانی فراتر از قابلیتهای طرح اشاره به چالشهای ماهیتی طرح و مضمونهای اصلی شامل دیدگاه سازمانی و فرا سازمانی غیرمسئولانه، کمبود های مادی، فنی و مهارتی، مشکلات نیروی انسانی و هم افزایی آسیبهای مرکز و خدمت دهی ناقص از چالشهای اجرایی طرح بودند. در سایه این چالشها، اثرات طرح شامل مضمونهای اصلی کار پاسخی به تداوم ضعفهای خانوادگی، تحصیلی و محیطی، تقویت سرپرستی ، ترس از مرکز مولد نقشهای بهتر والد-فرزندی، تداوم دشواریهای والدگری و درهم تنیدگی احساس گرفتاری و دلخوشی از اثرات بود. به طور کلی طرح درگیر چالشهای ذاتی و اجرایی متعددی بوده که موجب اجرای ناقص وحداقلی آن شده است. طرح در کاهش اشتغال به کار و افزایش اشتغال به تحصیل، هنوز راه زیادی برای موفقیت دارد اما در تغییر سرپرستی برخی کودکان خیابانی موفق بوده است.
۴۷.

بررسی پدیدارشناختی انزوای اجتماعی و آسیب های اجتماعی خانواده جانبازان از منظر همسران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 354-333

کلیدواژه‌ها: انزوای اجتماعی شبکه حمایت اجتماعی آسیب اجتماعی خانواده جانبازان زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۶
این تحقیق به منظور ارائه تصویری از چگونگی وضعیت انزوای اجتماعی و آسیب های اجتماعی خانواده جانبازان از منظر همسران طراحی و اجرا شده و در جریان آن با ۳۰ نفر از همسران جانبازان ساکن شهر تهران مصاحبه شده است. رویکرد پدیدارشناسی تجربی در تحلیل مصاحبه با همسران جانبازان، چند مضمون اصلی و فرعی در زندگی خانوادگی آنها را آشکار کرد. تردد محدود و خانه نشینی، شبکه حمایت اجتماعی رسمی و غیررسمی ناکافی به انزوای خانواده های جانبازان می انجامد و احتمال وقوع آسیب های اجتماعی چون خشونت خانگی، اعتیاد و طلاق را افزایش می دهد. این نتایج ضمن تأیید یافته های پژوهش های پیشین حاوی نکته ای مهم است: با آنکه تأثیر متغیر شدت جانبازی بر زندگی خانوادگی امری پذیرفته شده است؛ اما نتایج تحقیق آشکار کرد که نوع جانبازی متغیر مهمتری است که جایگاه نقشی فرد جانباز و نیز تعاملات او با خانواده و خانواده در اجتماع را تعیین می کند.
۴۸.

تاثیر شبکه های مجازی در راستای انحرافات و آسیب های اجتماعی نوجوانان

نویسنده:
منبع: رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷ 129-147
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۶۷۴
تاثیر شبکه های مجازی ارتباطی بر زندگی مردم مدتی است که بحث برانگیز شده است. توجه به این شبکه ها و تاثیرات آن ها بیش از همه معطوف به برنامه هایی مانند تلگرام، فیس بوک، لاین، واتساپ و... است که به دلیل حضورشان در موبایل در دسترس ترند. این توجه پس از اختلالاتی اخیر در شبکه پرطرفدار وایبر، به مراتب بیشتر شده است. عمده ایرادات به این برنامه های مجازی ارتباطی، تاثیر منفی آن ها بر خانواده و روابط زناشویی است.کارشناسان حوزه فضای مجازی، استفاده های اولیه از شبکه های ارتباطی مجازی را به سال های 1997 و فضاهای مجازی مانند "شش درجه" که امکان داشتن پروفایل شخصی و آشنایی با دیگران را می داد بازمی گردانند. از آن زمان و تا ظهور برنامه های ارتباطی موبایلی سایت های متنوعی ایجاد شدند. پس از حضور گوشی هوشمند اما این ارتباطات وارد دوره جدیدی شد. این تحولات که تحولاتی جهانی بودند، خیلی زود به ایران نیز رسیدند. حدودا یک دهه از حضور موبایل در زندگی ایرانی ها می گذرد. در این مدت این وسیله با تغییرات جهانی اش متحول شد. ایرانی ها نیز در این سال ها سعی کردند تا خود را با این تحولات تطبیق دهند. هرچند که در ایران فاصله مشخصی با فناوری جهانی وجود داشته و دارد، اما به هر روی، ایرانی ها با نسل جدید موبایل ، که موبایل های هوشمند نامیده می شوند، با شبکه های اینترنتی جهانی همراه شدند.
۴۹.

تحلیل بر هم کنش های ساختار فضایی آسیب های اجتماعی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هفدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 523 - 543

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی برهم کنش تهران ساختار فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۴۵
برای هر پدیده اجتماعی در عرصه شهری می توان مصداق ها و برون دادهای فضایی نشان داد که این امر بیانگر رفتار فضایی پدیده های اجتماعی است. در بررسی چنین پدیده هایی، به جهت همبستگی و اثر هم افزایی آن ها، می توان الگویی از برهم کنش را ملاحظه کرد. در این نوشتار سعی شد مختصری از توزیع فضایی متغیرهای آسیب هایی مانند بی کاری، اعتیاد، و ... در قالب تحلیل آمار فضایی ارائه شود. روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی بود و در دسته بندی تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. از منظر شیوه گردآوری اطلاعات می توان مبنا را روش اسنادی تعیین کرد. به منظور تحلیل و ترسیم یافته ها سعی شد از آزمون های آمار فضایی در بستر Arc GIS استفاده شود. با توجه به ساختار فضایی طبقه اجتماعی و نیز الگوی فضایی پراکنش پهنه ثروتمند و فقیرنشین در شهر تهران، می توان گفت فقر و تفرق از محرک های تمرکز انواع آسیب های اجتماعی در محلات فقیرنشین است.
۵۰.

تاثیر مسئولیت اجتماعی دبیران ورزش بر بهینه سازی اوقات فراغت و پیشگیری از آسیب های اجتماعی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت و چشم انداز آموزش دوره سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۹) 29 - 54

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی اوقات فراغت دبیران ورزش مسئولیت اجتماعی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۴۶
مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی دبیران ورزش بر بهینه سازی اوقات فراغت و پیشگیری از آسیب های اجتماعی دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش، توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه مقطع دوم منطقه هفت شهر تهران به تعداد 2950 نفر بودند. حجم نمونه تحقیق بر اساس جدول کرجسی و مورگان 370 نفر تعیین شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد بارتون گاف (2012)، پرسشنامه محقق ساخته کاشفی و نظری (1397) و پرسشنامه آقایی و تیمورتاش (1389) بود. روایی پرسشنامه ها را به لحاظ صوری و محتوایی، استادان مدیریت ورزشی تأیید و پایایی آن ها نیز از طریق آزمون ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار آماری Spss استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که مسئولیت اجتماعی دبیران ورزش بر بهینه سازی اوقات فراغت دانش آموزان و آسیب های اجتماعی اثرگذار است، همچنین اوقات فراغت نیز بر پیشگیری از آسیب های اجتماعی دانش آموزان اثرگذار است. گذران مطلوب اوقات فراغت به شکل جامع و اصولی خود می تواند جوانان و نوجوانان را برای ورود به عرصه های زندگی، تجربه کارگروهی، مهارت آموزی و ترسیم آینده ای روشن و امیدبخش یاری رساند.
۵۱.

تبیین جامعه شناختی طلاق با فرا تحلیل پژوهش های انجام شده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۶ 157 - 191

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی خانواده طلاق فرا تحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۲۳۲
طلاق در زمره یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی جامعه است که طی سه دهه گذشته توانسته پیامدهای مسأله برانگیز گوناگونی بر فرد، خانواده و جامعه بر جای گذارد. در پسِ پرسش اصلی پ             ژوهش، پرسش از سیاست ها و راهبردهای کلان کشور جهت کاهش میزان طلاق و افزایش ازدواج بوده است. مسأله اصلی پژوهش این بوده که آیا راه حل های اقتصادگرا و نهادگرا، توانسته اند به شکل مؤثری در کاهش مسأله طلاق در کشور مؤثر واقع شوند؟ بر این مبنا، پژوهش حاضر در چارچوب فرا تحلیل پژوهش های جدید کشور در سطح ملی، به جمع بندی عوامل مؤثر بر آسیب طلاق بر اساس برآیند یافته های پژوهش های یک دهه اخیر ایران پرداخته است. بر این اساس، متناسب با ماهیت فرا تحلیل، پس از پالایش پژوهش های شناسایی شده طی سال های 1390 تا 1397، 36 مطالعه، واجد شرایط اولیه برای فرا تحلیل بودند. یافته های آماری پژوهش های منتخب به کمک نرم افزار CMA2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش فرا تحلیل نشان می دهد تفاوت فرهنگی و مذهبی با گرایش به طلاق رابطه مستقیم دارد. اندازه اثر متوسط در این فرضیه 321/0 بوده است. همچنین میزان تحصیلات نیز با اندازه اثر متوسط 317/0، تأثیر مستقیمی بر گرایش به طلاق نشان داده است. در مقابل، دینداری با اندازه اثر متوسط 220/0- و وجود (تعداد) فرزندان با اندازه اثر متوسط 352/0- تأثیر معکوسی بر گرایش به طلاق نشان داده اند. این در حالی است که مشکلات یا متغیرهای اقتصادی، هیچ رابطه معنادارِ بلاواسطه ای با گرایش به طلاق نشان نداده است. در طبقات بالای جامعه، وضعیت اقتصادی بهتر، گرایش به طلاق را بالاتر برده است. بنابراین می توان گفت در طبقات بالا و متوسط، مسأله اصلی، اقتصاد و معیشت نیست، بلکه عوامل فرهنگی مرتبط با تحولات در ارزش ها و نگرش های جامعه، از جمله در حوزه ازدواج، اولویت دهی به خانواده و داشتنِ تصور منفی از طلاق است.
۵۲.

سینمای دادگاهی ایران و شیوه بازنمایی جرم و آسیب (اجتماعی): دیدگاه کارشناسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیست و هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۸) 165 - 186

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی جرم ژانر بازنمایی فیلم های دادگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۱۷۸
مدیریت رسانه ای با شاخه سینما ارتباط تنگاتنگی دارد زیرا ارتباط با مخاطب را در چارچوب الگوهای ارتباطی تثبیت شده پیگیری می کند. در این مطالعه، ضمن تبیین اهمیت فیلم های سینمای دادگاهی در ایران، به نقش و شیوه بازنمایی جرم و آسیب از دیدگاه متخصصان و کارشناسان، پرداخته شده است. این پژوهش از نوع کیفی و بر اساس هدف از نوع کاربردی است، به روش مصاحبه عمیق بدون ساختار با 16 کارشناس و متخصص در 5 حوزه علوم روان شناسی، جامعه شناسی، حقوق، ارتباطات و سینما و با هدف بررسی نقش سینمای دادگاهی در شیوه بازنمایی جرم و آسیب اجتماعی، انجام شده است. میدان مطالعه، فیلم های دادگاهی 4 دهه اخیر سینمای ایران است که بر اساس حساسیت یا تابویی موضوع و همچنین درگیری افکار عمومی انتخاب شده اند (10 فیلم از 22 فیلم دادگاهی، از کل1744 فیلم چهار دهه اخیر سینمای ایران در مقاله دیگری به روش نشانه شناسی سوسور، تحلیل روایت بارت و سه سطح رمزگان فیسک مورد تحلیل قرار گرفته اند). موضوعاتی که در فیلم های سینمایی چهار دهه اخیر در ژانر درام دادگاهی دیده شده به نسبت کل فیلم های تولید شده در این سال ها بسیار اندک است. این پژوهش بنابر نظر کارشناسان مصاحبه شونده به 9 مقوله برای پاسخ به دلیل تولید اندک این ژانر از فیلم در سینمای دادگاهی ایران از دیدگاه کارشناسان دست یافت و به این نتیجه رسید که فیلم سازان برای تولید فیلم در این ژانر باید به مؤلفه های، انعکاس واقعیت، بهره گیری از متخصصان در حوزه های علمی دیگر و محدودیت های قضایی توجه ویژه داشته باشند و سانسور و ممیزی، سیاه نمایی و ضعف قانون ازمؤلفه هایی هستند که موانعی برای تولید فیلم در این ژانر ایجاد کرده اند.
۵۳.

واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با کاربست روش Q(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۲) 1-23

کلیدواژه‌ها: طلاق عوامل فرهنگی خانواده آسیب اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۷۶
فرهنگ جامعه، شکل دهنده پیکره آن و مشخص کننده و تنظیم کننده ارزش ها، باورها و رفتارهای مردم جامعه است. در رابطه با طلاق و عوامل زمینه ساز آن نیز، متغیرهای فرهنگی به طور مستقیم و یا غیر مستقیم ، در افزایش یا کاهش میزان آن اثر گذار هستند.پژوهش حاضر در راستای حفظ ثبات و استحکام نهاد خانواده و با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق در شهرستان بروجرد انجام شده است. نمونه آماری شامل 40 نفر از صاحبنظران و فعالان حوزه طلاق می باشد، روش تحقیق، کیو (Q) ، و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه پژوهشگرساخته (پرسشنامه کیو (Q)) می باشد. عامل دامن زدن خانواده ها و اطرافیان به اختلافات، عامل عادی بودن موضوع طلاق و عامل تجمل گرایی و چشم و همچشمی به ترتیب بیشترین درصد و عامل تعصبات قومی، عامل حمایت بیش از اندازه و بیجای خانواده و عامل نداشتن یا محدود کردن رفت و آمد با اطرافیان به ترتیب پایین ترین درصد از عوامل وقوع پدیده طلاق در شهرستان بروجرد را به خود اختصاص داده اند. با توجه به یافته های تحقیق ضرورت دارد حساسیت عمومی جامعه و آگاهی بخشی آنها را بالا برد و در این راستا هم افزایی هماهنگ و مکمل همه سازمان ها و ارگان ها و افراد جامعه برای کاهش نرخ طلاق صورت گیرد.
۵۴.

نقش مشاوران در مراقبت دانش آموزان دختر در برابر آسیب های اجتماعی دبیرستان های دخترانه نورآباد

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال چهارم اسفند ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 67 - 56
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۱۶۵
هدف از پژوهش حاضر به نقش مشاوران در مراقبت دانش آموزان دختر در برابر آسیب های اجتماعی دبیرستان های دخترانه نورآباد می باشد . تحقیق حاضر را می توان از نوع تحقی پیمایشی توصیفی دانست ، در عین حال تحقیق به صورت میدانی به انجام می رسد . جامعه پژوهشی شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دلفان می باشند .آمار دانش آموزان 840 نفر می باشند از روش خوشه ای و تصادفی استفاده شد و حجم نمونه بدست آمده 451 نفر با استفاده از جدول مورگان تعیین می گردد . یافته های پژوهش نشان می دهد بین میزان تحصیلات والدین با آسیب های روانی و اجتماعی فرزندانشان ضریب همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. این همبستگی بین خانواده و مدرسه 337/0، خانواده و همسالان 467/0، خانواده و جامعه پذیری 225/0، مدرسه و همسالان 384/0، مدرسه و جامعه پذیری 155/0 و همسالان و جامعه پذیری 123/0 است.
۵۵.

واکاوی آسیب های اجتماعی در محلات فرسوده شهری. نمونه موردی: منطقه سه شهر ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴ 47 - 60

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی محلات فرسوده رابطه جرم و مکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۴
یکی از عوامل موثر بر میزان جرایم و آسیب های اجتماعی، مکان و مناطق جرم خیز است. جرم و انحرافات اجتماعی دارای ظرف مکانی و زمانی منحصربفردی است که باعث می شود رفتار مجرمانه در واحد مکان، توزیع فضایی یکسانی نداشته باشد. هدف اصلی پژوهش شناسایی عوامل موثر بر شکل گیری آسیب های اجتماعی در محلات فرسوده می باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی- توسعه ای و از لحاظ نوع، اسنادی و میدانی می باشد. محلات فرسوده منطقه سه شهر ساری به عنوان منطقه مورد مطالعه این تحقیق انتخاب شده است، در این پژوهش، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 320 نفر بدست آمده که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات و داده ها با بهره گیری از نرم افزار Spss,Excel در قالب آزمون-های آماری ضریب همبستگی پیرسون، فی – کرامر و آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیقات نشان می دهد که بین میزان ارتکاب جرایم و ویژگی های کالبدی محل وقوع جرم و ویژگی های اجتماعی- اقتصادی ساکنان محلات ارتباط معنادار و بالایی وجود دارد و از این نظر محلات فرسوده مکان مستعدی برای پیدایش و رشد جرایم و آسیب های اجتماعی به شمار می روند.
۵۶.

تأملی هستی شناختی درباره بی حجابی مجازی به مثابه آسیب اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم حرکتی و رفتاری سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ 67-82

کلیدواژه‌ها: بی حجابی فضای مجازی آسیب اجتماعی مبانی اسلامی جامعه ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۳۸
جامعه شناسان معاصرِ غربی به آسیب های اجتماعی، نظیر خودکشی، فقر، نابرابری، بیکاری، حاشیه نشینی، اعتیاد به مواد مخدر و امثال آن پرداخته اند؛ اما در این میان، برخلاف آنچه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده، بی حجابی زنان (یا مردان) مطمح نظر آنان قرار نگرفته است. در تاریخ معاصر ایران نیز محققان در جریان سیاست های کشف حجاب رضاخان پهلوی، بی حجابی را عمدتاً به مثابه یک آسیب اجتماعی، اغلب در میدان فیزیکی شهرها و دیگر محافل عمومی فیزیکی مدنظر قرار داده اند. این مقاله کوشیده با بهره گیری از آراء مارتین هایدگر، ژاک دریدا و مکتب فرانکفورت به تمایز هستی شناختی بی حجابی در فضاهای سایبری مجازی (اعم از عکس، فیلم و مانند آن) نسبت به فضای فیزیکی اجتماعی اشاره کند. نتیجه توجه به این تفاوت آن است که اولا،ً بی حجابی مجازی از طریق فرایند اعمال سلطه ناخودآگاه بر مخاطب، نوعی آسیب اجتماعی در جامعه اسلامی و ایرانی تلقی می شود؛ زیرا با هویت تاریخی و مبانی آن سازگار نیست. ثانیاً، باید به سبب ماهیت مجازی آن، نه تنها از منظر اسلامی، بلکه از منظر عامِ جامعه انسانی نیز آسیب اجتماعی محسوب شود.
۵۷.

ارائه ی مدلی برای شناخت آسیب های اجتماعی (با تأکید بر آینده پژوهی اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 859 - 892

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی اسلامی آسیب اجتماعی مسئله ی اجتماعی الگو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۹
توجه به پیش بینی مسایل اجتماعی قبل از وقوع، اقدامی کنش گرایانه با هدف جلوگیری از آسیب های اجتماعی است. در جامعه ای مانند ایران که از بافت فرهنگی اسلامی برخوردار است؛ فقدان چارچوب آینده پژوهی اسلامی برای شناسایی مسائل و آسیب های اجتماعی خلأ رویکردی بزرگی محسوب می شود. بنابراین هدف اصلی این مقاله، ارایه ی چارچوب آینده پژوهی اسلامی برای شناسایی آسیب های اجتماعی است. این مقاله با استفاده از روش های آینده پژوهانه؛ تصویرپردازی از آینده و کیفی نگری نسبت به نتایج حاصل از روندها و عدم قطعیت های آینده مبتنی بر رویکرد کیفی است. گردآوری اطلاعات توصیفی از طریق کتابخانه ای و مصاحبه ای انجام شده است. داده ها نشان می دهد؛ برای شناسایی عواملی که موجب شکل گیری آسیب های اجتماعی می شوند، باید در لایه های زیرین واقعیت های اجتماعی به جستجوی ساختارهای معنایی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... پرداخت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد؛ هرگونه بررسی، اکتشاف و ارزیابی مسائل آینده ی جامعه اسلامی ایران، پیامدها و آسیب های اجتماعی آن در راستای تدوین راهکارها و راهبردهای مواجه و مدیریت این مسائل در کانون فعالیت های آینده پژوهی اسلامی قرار دارد. بنابراین مدیریت آسیب های اجتماعی مستلزم اتخاذ رویکردی آینده پژوهانه، در یک چارچوب اسلامی مبتنی بر نظام تدبیر است  که در این پژوهش به شکل نظامند طراحی خواهد شد .  
۵۸.

واکاوی ابعاد دین داری زوجین درگیر در روابط فرا زناشویی: یک مطالعه کیفی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 93 - 116

کلیدواژه‌ها: روابط فرا زناشویی دین ارزش های مذهبی خانواده آسیب اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
روابط فرا زناشویی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تهدید کننده آرامش و ثبات خانوادگی است که تاثیرات ویرانگری بر فرد، خانواده و جامعه بر جای می گذارد. نظر به اهمیت نقش دین در خودکنترلی افراد و امنیت اخلاقی و اجتماعی جامعه، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت ابعاد اعتقادی و عملی دین داری زوجین درگیر در روابط فرا زناشویی در پی آن است که با توصیفی اکتشافی و تحلیلی بدنبال واکاوی این مسئله مهم باشد. داده های این مطالعه کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته گردآوری و از روش پدیدارشناسی برای تحلیل داده ها استفاده شده است. با کمک روش نمونه گیری نظری و هدفمند با 20 نفر از زوجین که حداقل یکبار در زندگی زناشویی خود مرتکب خیانت زناشویی شده اند مصاحبه گردید.  یافته های پژوهش بیانگر عدم پایبندی عملی و اعتقادی به ارزش های دینی و مذهبی زوجین درگیر در روابط فرازناشویی است. در نتیجه ضعف اعتقادات مذهبی  زوجین و ورود به  روابط فرازناشویی، آسیب های قابل توجهی بر پیکره خانواده و جامعه وارد می شود.
۵۹.

کاوشی در فرآیند شکل گیری پدیدۀ کودکان کار خیابانی و پیامدهای آن در شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 193 - 221

کلیدواژه‌ها: کودکان کار خیابانی نظریه زمینه ای آسیب اجتماعی نابسامانی های خانواده اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۷
هدف پژوهش پیش رو، کاوشی در فرآیند شکل گیری پدیده کودکان کار خیابانی و پیامدهای آن در شهر اهواز است. ماهیت این پژوهش کیفی و با استفاده از نظریه زمینه ای و نمونه گیری هدفمند و با معیار اصل اشباع نظری با 10 نفر از کودکان کار خیابانی مصاحبه عمیق صورت پذیرفت. یافته ها شامل 10 خرده مقوله، مسائل پیش روی خانواده پس از طلاق والدین، آسیب های روحی پس از طلاق در خانواده، مشوق های محیطی، آموزش و انتقال روش های کار در خیابان، کار کودک به مثابه ابراز وجود، آسیب های اجتماعی کار کودک در خیابان، چالش های زمانی، رفتار دوگانه مردم با کودک، گسست های کاری، آسیب های روحی کار کودک در خیابان، 4 مقوله اصلی، چالش های مابعد طلاق در خانواده، معاشرت افتراقی کودک، راهبرد گزینشی کار کودک در خیابان، پیامدهای فردی- اجتماعی کار کودک در خیابان و مقوله هسته، کار کودک به مثابه مقابله با وضع موجود است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دست کم دو  عامل  خانواده و نابسامانی های موجود در آن، به عنوان شرط لازم  و معاشرت افتراقی و به صورت کلی تر ریشه محیطی به عنوان منبع القاکننده کار به کودک و شرط کافی، فرآیند پدیده کودکان کار خیابانی در شهر اهواز را شکل می دهند.  
۶۰.

درنگی فقهی- حقوقی بر راهبردهای پیشگیری از آسیب های اجتماعی ناشی از «افشای سِرّ» (بررسی موردی امنیت فردی در فضای مجازی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره ۱۸ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 897 - 924

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی افشای سر امنیت راهبرد فضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
امروزه روابط اجتماعی انسان در پرتو فضای مجازی توسعه چشمگیری یافته است. گستردگی و تسهیل ارتباطات با وجود فراهم شدن فرصت های مختلف، انسان را با آسیب های نوپدیدی مواجه ساخته است که بی توجهی به آنها، بنیان های اجتماعی را با مخاطرات جدی روبه رو خواهد کرد. از جمله آسیب هایی که با گستردگی ارتباط در فضای مجازی پدیدار شده است، آسیب های ناشی از افشای اسرار در فضای مجازی است که نقش بسزایی در ایجاد اخلال در امنیت فردی و عمومی ایفا می کنند. بر این اساس، پژوهش حاضر راهبردهای عملیاتی مدیریت فضای مجازی در راستای جلوگیری از آسیب های ناشی از «افشای سِرّ» را با استفاده از اسناد بالادستی و سیاست گذاری های عمومی شناسایی کرده و با عنایت به اینکه بنیان حقوق موضوعه ایران بر مبانی فقهی استوار شده است، به تحلیل و بررسی راهبردهای عملیاتی از جهت نسبت سنجی آنها با مبانی فقهی پرداخته است. یافته های پژوهش حکایت از انطباق برخی راهبردها با مبانی فقهی و ضرورت بازنگری در برخی دیگر از راهبردها به جهت برقراری نسبت با مبانی فقه دارد.