پژوهش های ارتباطی

در رویکرد پدیدارشناسانه، تلویزیون به عنوان یک ابژه در جهان خارج وجود ندارد، بلکه تنها در آگاهی افراد تجسم می یابد. به بیانی دیگر، تلویزیون، نه به عنوان واقعیتی عینی، بلکه ذهنیت و ادراک از آن، موضوع مطالعه پدیدارشناسی حاضر است. با توجه به تأکید صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بر گروه های در حاشیه و فقرا، شناخت ادراک گروه های مختلف به ویژه گروه های آسیب پذیر از تلویزیون بسیار مهم است. از این رو، در پژوهش حاضر، تجربه زیسته زنان بی خانمان از تلویزیون مطالعه شده است. در این مقاله توصیف می شود که در زیست جهان زنان بی خانمان، تلویزیون چگونه صورت بندی شده است؟ با استفاده از نظریات برساخت گرایی رسانه و پدیدارشناسی و با کاربرد روش پدیدارشناسی تجربی، با 10 نفر از زنان بی خانمانی که به طور موقت در مددسرای نیلوفر آبی چیتگر حضور دارند، مصاحبه شده و یافته ها، با استفاده از روش تجزیه وتحلیل کرسول و نرم افزار maxqda 10 تحلیل شده اند. از مجموع واحدهای معنایی استخراج شده، 10 مقوله متنی به دست آمده است و پس ازآن، چهار مقوله ساختاری «تلویزیون برچسب ساز»، «تلویزیون طبقاتی»، «بی خانمانی کاذب تلویزیونی» و «تلویزیون طرد کننده» از مقولات متنی، انتزاع شده اند. تحلیل ها نشان می دهد که زنان بی خانمان در برابر این ادراک از تلویزیون مقاومت نمی کنند و این ذهنیت، امکان درخواست های اجتماعی را از آنان سلب کرده است. ازاین رو، ضروری است، رسانه در ساختاری برابر و با نگاهی ساختارگرایانه و نه فردگرایانه، امکان تحرک و تغییر اجتماعی را برای آنان فراهم آورد و دیگر ساختارهای طرد کننده را به چالشی جدی فراخواند.

با توجه به رشد روزافزون فضای مجازی و توسعه فرهنگ آنلاین در میان عموم شهروندان ایرانی، به نظر می رسد گروه های مرجع جدیدی شکل گرفته اند که به دلیل رسانه پایه بودن فعالیت هایشان توان اثرگذاری زیادی بر شهروندان دارند. یکی از این گروه های جدید اجتماعی سلبریتی ها هستند که در سال های اخیر و به خصوص از دهه 80 به بعد، در جامعه ایران ظهور پیدا کرده اند. سلبریتی ها به شدت به رسانه و به ویژه رسانه های اجتماعی وابسته اند. آنان به طور معمول از طریق شبکه های اجتماعی فیس بوک، توییتر، وایبر، تلگرام، اینستاگرام و واتساپ، با مخاطبان خود ارتباط می گیرند. هدف از مقاله حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر نفوذ اجتماعی سلبریتی ها در شهر رشت است. روش پژوهش پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کل شهروندان شهر رشت در سال 1399 تشکیل می دهند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. یافته های همبستگی دلالت بر آن دارد که سبک زندگی آنلاین، آنومی اجتماعی، هویت اجتماعی و اعتماد سیاسی بر نفوذ اجتماعی سلبریتی ها در شهر رشت تأثیر گذارند؛ اما تحلیل داده ها نشان می دهد که دو متغیر هویت ملی و سبک زندگی آنلاین تأثیر گذاری بیشتری بر نفوذ اجتماعی سلبریتی ها دارند و در مدل های مختلف رگرسیون چندگانه پایدار   بوده اند.

افزایش روزافزون جمعیت و اهمیت امنیت غذایی در جهان و با گسترش فنآوری های ارتباطی و شبکه جهانی اینترنت، عصری جدید را در تاریخ  ارتباطات جمعی رقم زده است. پژوهش حاضر، در پی آن است که از ظرفیت رسانه ها به طور عام و رسانه های ترویجی مرتبط با کشاورزی به طور خاص در راه ارتقای سواد کشاورزی بهره برداران بهره جوید و بر این اساس، در پارادایم تفسیری مبتنی بر روش شناسی کیفی، با استفاده از روش نظریه داده بنیاد، رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین، از طریق نمونه گیری نظری با کارشناسان حوزه های کشاورزی ، رسانه و علوم ارتباطات، 42 مصاحبه عمیق انجام شده است. همچنین به منظور ارزیابی اعتبار، الگوی تدوین شده به 10 تن از استادان به طور مجزا، ارائه و دیدگاه هی آنان به منظور اصلاح و تعدیل اخذ شده است. پدیده اصلی پژوهش بهره برداری رسانه ای برای توسعه و بهبود کشاورزی نام گرفت. شرایط علی خشکسالی و کم آبی، فقدان خبرگی، نبود تعهد در مسئولیت، فقدان تعامل، توانمند نبودن افکار عمومی، پنهان کاری و دروازه بانی سلیقه ای شناسایی شده و عوامل مداخله گر مباحث فیلترینگ و نبود دسترسی آزاد به برخی رسانه ها از جمله تلگرام و فیس بوک، همراه با فقدان انجمن ملی خبرنگاران فعال حوزه کشاورزی، تنوع مخاطبان کشاورزی و تنوع مخاطبان رسانه ای کشاورزی طی سه مرحله کدگذاری به دست آمده است.

این مقاله با هدف بررسی نقش برنامه های سیمای ایلام در کنترل مخاطره پذیری اجتماعی جوانان، با روش ترکیبی انجام شده است. در گام اول و در بخش کیفی، روش پژوهش مصاحبه عمیق است. جامعه مطالعاتی شامل کارشناسان رسانه و مسائل اجتماعی، همچنین نمونه ای متشکل از 30 نفر از کارشناسان است که با شیوه نمونه گیری هدفمند اطلاعات محور انتخاب شده اند. مقوله های اصلی پس از تکمیل فرایند، کدگذاری و استخراج شدند که در نتیجه 24 کد توصیفی با 82 ارجاع از مصاحبه ها به دست آمد. در گام دوم پژوهش با رویکرد کمی، برازش مدل استخراج شده، با تکیه بر راهبرد پیمایش، با جامعه آماری جوانان 18 تا 39 ساله ساکن شهر ایلام به تعداد 43540 نفر و نمونه آماری 800 نفر، به روش نمونه گیری خوشه ای و انتخاب تصادفی ساده انجام گرفت. برازش مدل با تکیه بر رویکرد معادلات ساختاری، از طریق نرم افزار PLS مورد تأیید قرار گرفت و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مؤلفه های استخراج شده نقش برنامه های سیمای ایلام در کنترل ریسک و مخاطره پذیری اجتماعی جوانان به صورت معناداری مورد تأیید است. نقش برنامه های سرگرمی، نمایشی و آموزشی سیمای ایلام بیشتر بوده و برنامه های خبری نقشی نداشته اند. همچنین نتایج تحلیل مسیر 73/0 و سهم برنامه های سیمای ایلام در حد 32/0 بوده که به صورت مستقیم و در حد قوی بر متغیر وابسته تأثیر داشته است.

هدف از این پژوهش، ارزیابی رابطه بین شبکه های اجتماعی مجازی و روابط زناشویی با تأکید بر جنسیت است. روش پژوهش، پیمایش و حجم نمونه برابر با 340 نفر از افراد متأهل شهر تهران است. نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام گرفته و نمونه های هر خوشه به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهد که میانگین نگرش مردان در متغیرهای رضایت از روابط جنسی، صمیمیت بین زوجین و حل تعارض بین زوجین بیشتر از زنان است؛ اختلاف میانگین مشاهده شده بین زنان و مردان در متغیرهای رضایت از روابط جنسی و صمیمیت بین زوجین معنادار است ولی در حل تعارض بین زوجین معنادار نیست. یافته ها همچنین حاکی از آن است که شبکه های اجتماعی مجازی با رضایت از روابط جنسی، صمیمیت بین زوجین و حل تعارض بین زوجین زنان رابطه مثبت و معنادار دارد ولی با رضایت از روابط جنسی، صمیمیت بین زوجین و حل تعارض بین زوجین مردان رابطه معنادار ندارد. مدت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی 1/10 درصد رضایت از روابط جنسی زنان و ابعاد مدت استفاده و حضور با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی 9/11 درصد از صمیمیت بین زوجین و 2/16 درصد از حل تعارض بین زوجین زنان را تبیین کرده است. بر اساس نتایج پژوهش، مدت عضویت در شبکه های اجتماعی و حضور با هویت واقعی در این شبکه ها با کیفیت روابط زناشویی زنان رابطه مثبت داشته و عملکرد آنان را بهبود بخشیده است.

مدیریت رسانه ای با شاخه سینما ارتباط تنگاتنگی دارد زیرا ارتباط با مخاطب را در چارچوب الگوهای ارتباطی تثبیت شده پیگیری می کند. در این مطالعه، ضمن تبیین اهمیت فیلم های سینمای دادگاهی در ایران، به نقش و شیوه بازنمایی جرم و آسیب از دیدگاه متخصصان و کارشناسان، پرداخته شده است. این پژوهش از نوع کیفی و بر اساس هدف از نوع کاربردی است، به روش مصاحبه عمیق بدون ساختار با 16 کارشناس و متخصص در 5 حوزه علوم روان شناسی، جامعه شناسی، حقوق، ارتباطات و سینما و با هدف بررسی نقش سینمای دادگاهی در شیوه بازنمایی جرم و آسیب اجتماعی، انجام شده است. میدان مطالعه، فیلم های دادگاهی 4 دهه اخیر سینمای ایران است که بر اساس حساسیت یا تابویی موضوع و همچنین درگیری افکار عمومی انتخاب شده اند (10 فیلم از 22 فیلم دادگاهی، از کل1744 فیلم چهار دهه اخیر سینمای ایران در مقاله دیگری به روش نشانه شناسی سوسور، تحلیل روایت بارت و سه سطح رمزگان فیسک مورد تحلیل قرار گرفته اند). موضوعاتی که در فیلم های سینمایی چهار دهه اخیر در ژانر درام دادگاهی دیده شده به نسبت کل فیلم های تولید شده در این سال ها بسیار اندک است. این پژوهش بنابر نظر کارشناسان مصاحبه شونده به 9 مقوله برای پاسخ به دلیل تولید اندک این ژانر از فیلم در سینمای دادگاهی ایران از دیدگاه کارشناسان دست یافت و به این نتیجه رسید که فیلم سازان برای تولید فیلم در این ژانر باید به مؤلفه های، انعکاس واقعیت، بهره گیری از متخصصان در حوزه های علمی دیگر و محدودیت های قضایی توجه ویژه داشته باشند و سانسور و ممیزی، سیاه نمایی و ضعف قانون ازمؤلفه هایی هستند که موانعی برای تولید فیلم در این ژانر ایجاد کرده اند.