مطالب مرتبط با کلیدواژه

امام خمینی


۲۸۱.

بررسی کارویژه های روحانیت در تعامل با نظام جمهوری اسلامی به مثابه مؤثرترین ساختارِ سیاستِ سبک زندگی و دین داری از منظر رهبران انقلاب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰ 145 - 169

کلیدواژه‌ها: روحانیت کارویژه نظام اسلامی امام خمینی مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۹۸۳
روحانیت به عنوان نهادی که متولی دین داری مردم است، مهم ترین نقش را در استنباط، تبیین، ترویج و نهادینه سازی سبک زندگی اسلامی در جامعه بر عهده دارد. این نهاد مؤثر پس از پیروزی انقلاب اسلامی و ورود به عرصه تصدی گری سیاسی از ویژگی ها و نقش های پربسامدتر و مؤثرتری برخوردار شده و در حقیقت با کارویژه های جدیدی در عرصه های مختلف دین داری و سبک زندگی مردم مواجه گردیده که پیش از آن، تجربه و نظریات فقهی منسجمی نسبت به آن نداشت. کارویژه های مورداشاره عمدتاً در ارتباط با نظام اسلامی است که بر مبنای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نسبت به ترویج و نهادینه سازی سبک زندگی اسلامی دغدغه ای جدی دارد. این نوشتار با روش تحلیل مضمون از بیانات و مکاتبات رهبران انقلاب، به دنبال فهم چیستی و چگونگی تحقق کارویژه های روحانیون در تعامل با نظام اسلامی به عنوان قدرتمندترین ساختارِ متولیِ سیاستِ سبکِ زندگی و دین داری است. این پژوهش به 249 مضمون پایه و 29 مضمون سازمان دهنده و نیز الزامات و چگونگی تحقق کارویژه های روحانیت دست یافت.
۲۸۲.

انسان و اخلاق خلیفه گرا بنیان های اخلاق عرفانی امام خمینی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم مهر ۱۳۹۹ شماره ۷ (پیاپی ۸۳) 23-43
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۴۰۷
نظریه های اخلاق هنجاری از سه نوع اخلاق وظیفه گرا، اخلاق نتیجه گرا و اخلاق فضیلت گرا سخن می گویند و مبانی و دیدگاه های مربوط به هر سه نوع اخلاق مزبور در نزد متفکران مسلمان دیده می شود. در اینجا می توان از مفهومی جدید از اخلاق با عنوان «اخلاق خلیفه گرا» سخن گفت که بر مبنای مماثلت و جانشینی بین انسان و خدا یا به تعبیری ربّ و عبد و خلیفگی اخلاقی انسان نهاده شده است. به نظر می رسد که این نوع اخلاق می تواند با نقد مدل های غیرخلیفه گرایانه مانند اخلاق عشق یا اخلاق شرم، مدلول درستی از تعبیر «اخلاق عرفانی» را ارائه کند؛ در حقیقت اخلاق خلیفه گرا گرچه نظریه ای فضیلت گرایانه تلقی می شود اما در چیستی فضایل، روش شناخت فضایل، و نحوه نائل شدن به فضایل با رویکردهای مرسوم در اخلاق فضیلت گرا تفاوت دارد. در این نظریه، فضایل، همان اوصاف خداوند، روش شناخت آنها همان شناخت اوصاف باری، و روش فضیلت مند شدن به آنها همان تشبه به خدا و تبدیل شدن به خلیفه خداوند در مراحل سه گانه تخلیه، تجلیه و تحلیه است. روش شناسی معرفت و رشد اخلاقی در این نوع اخلاق مبتنی بر آن نوع از انسان شناسی و خداشناسی عرفانی است که با مکتب اکبری و دیدگاه عرفانی امام خمینی (ره) همسویی دارد.
۲۸۳.

تئوری انقلاب در اندیشه سیاسی امام خمینی (نقدی بر کتاب گفتمان مبارزه در اندیشه سیاسی امام خمینی: رویکردی بر اصول و شیوه های مبارزاتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم آذر ۱۳۹۹ شماره ۹ (پیاپی ۸۵) 47-66
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۴۸۸
این کتاب سیر تاریخی مبارزات امام خمینی را مورد بررسی قرار داده است. در این بررسی محقق محترم از قلم ساده و روانی استفاده کرده که برای تمام مخاطبان کتاب قابل فهم است. گرچه برخی از حوادث اثرگذار در روند انقلاب اسلامی ایران را از قلم انداخته است. از سوی دیگر عنوانی که برای کتاب انتخاب شده، یک عنوان تئوریک با استفاده از مفهوم «گفتمان» است، درحالی که محقق محترم مسائل نظری مربوط به «گفتمان» را در این کتاب مطرح نکرده است و اساسا روش تحقیق، روش گفتمانی نیست و لذا بهتر بود که از یک عنوان تاریخی برای اثر خویش بهره می برد.در این مقاله انتقادی، ضمن ارائه خلاصه ای از اثر مذکور، نقدهای روشی و محتوایی وارد بر کتاب نیز در بندهای مختلف مطرح شده است. عمده ترین نقد وارد بر این اثر آن است که عنوان کتاب، اندیشه ای است در حالی که محتوا و روش به کار رفته در آن، تاریخی است. هم چنین در تبیین انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی، می بایست تئوری انقلاب اسلامی مورد نظر امام خمینی از رهگذر اندیشه سیاسی ایشان مطالعه می شد، که از این امر غفلت شده است.
۲۸۴.

انسداد مفهومی دال های بنیادین گفتمان انقلاب اسلامی در سپهر اندیشه امام خمینی و آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۷-۲۸

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی امام خمینی آیت الله خامنه ای گفتمان انقلاب انسداد مفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۴۵
آرمان های انقلابی و ارزش های حاصل از آموزه های دینی، با گذر از مقابله جوئی های ایدئولوژیک جریان های معارض در سال های اولیه پیروزی انقلاب و بلوغ یافتن در پرتو رهنمودهای امام خمینی+، نظام معنایی منسجمی را پدید آورد که از آن به گفتمان انقلاب اسلامی تعبیر می شود. در طول سال های پس از پیروزی، حد و دامنه مفهومی عناصر تشکیل دهنده این گفتمان، با توجه به مرکزیت گفتمانی دال ولایت فقیه، با رهنمودهای حضرت امام و مقام معظم رهبری، تبیین و به روز رسانی شده است. این پژوهش در راستای حفظ اصالت مفهومی عناصر برسازنده گفتمان انقلاب اسلامی، با استفاده از نظریه گفتمان لاکلا و موفه، در صدد بازکاوی مفهوم دال های ولایت مطلقه فقیه، عدالت اقتصادی، مقابله با نظام سلطه، صیانت از ارزش های فرهنگی و حمایت از مسلمانان (امت گرایی)، در سپهر اندیشه امام خمینی+ و آیت الله خامنه ای برآمده است. نتایج به دست آمده، تلویحات مهمی در زمینه انقلابی بودن و انقلابی ماندن سیاست ها و رویکردهای سیاست مداران و جریان های سیاسی در دوره های گذشته و آتی دارد.
۲۸۵.

صورت بندی جریان های سیاسی دهه نخست انقلاب اسلامی و نظام دانایی آن ها در اندیشه سیاسی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۲۹-۵۲

کلیدواژه‌ها: جریان های سیاسی امام خمینی انقلاب اسلامی نظام دانایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۳۴۵
جریان های سیاسی، به عنوان کنشگران حیات سیاسی جوامع، در تحولات سیاسی جامعه ایران، همواره مورد توجه بوده اند. اندیشمندان حوزه سیاست از منظرهای مختلفی به گونه شناسی جریان های سیاسی پرداخته اند. این مسئله پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یک پدیده اجتماعی در بستر جامعه بسط یافت به این جهت کالبدشکافی جریان های سیاسی از اهمیت دوچندان برخوردار گردید. به این دلیل، این پژوهش به صورت بندی جریان های دهه نخست انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی می پردازد. یافته های تحقیق گویای آن است که حضرت امام ضمن بهره جویی از معیارهای مختلف، معنایی متفاوت ازآنچه در منهج فکری محققان است به صورت بندی جریان های سیاسی پرداخته است.
۲۸۶.

شأن نظارتی مجلس شورای اسلامی در اندیشه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۷۹ 5 - 28

کلیدواژه‌ها: مجلس شورای اسلامی امام خمینی کارکردگرایی قانون گذاری نظارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۲۶۳
بررسی کارکردهای مجلس به عنوان یکی از ارکان نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران از مهمتری موضوعاتی است که در منظومه فکری امام خمینی، نقش و جایگاه ویژه ای دارد. این مقاله در صدد است به این پرسش پاسخ دهد که «در میان کارکردهای مختلف مجلس شورای اسلامی، کارکرد نظارتی آن چه جایگاهی دارد؟» برای پاسخ به این پرسش، از روش تحلیل محتوای مضمونی استفاده شده است که بر اساس چارچوب مفهومی نظارت و کارکردگرایی و با رجوع به منابع کتابخانه ای که در مجموعه صحیفه امام به عنوان مرجع رسمی بیانات ایشان گردآوری شده مورد تحقیق قرار گرفته است. از این رو پس از استخراج مفاهیم مرتبط با موضوع، کارکرد های مجلس شورای اسلامی از منظر ایشان دسته بندی و ذیل دو محور تقنین و نظارت تعریف شده است. با این کار اهمیت هر یک از این کارکرد ها مشخص و جایگاه نظارت مجلس در شئون مختلف احراز می شود. در نهایت ثمره پژوهش نشان می دهد برخلاف تصورات رایج که تقنین را کارکرد اصلی مجلس شورای اسلامی می داند و عملکرد این نهاد نیز در ادوار مختلف بیان گر تمرکز بر همین شأن است، بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران تأکید ویژه ای بر نظارت مجلس بر امور کشور داشته و این شأن را کارکرد اصلی مجلس شورای اسلامی می داند
۲۸۷.

نقش امام خمینی رحمت الله علیه در تبیین و احیای جایگاه زنان با تأکید بر نهضت اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 77-110

کلیدواژه‌ها: امام خمینی فمنیسم زنان اندیشه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۲۶۱
این مقاله برآن است که نشان دهد که امام خمینی رحمت الله علیه با بهره مندی وافر معارف اسلامی و تعمق و تأملی پویا و مجتهدانه در میراث گرانقدر نبوی صلی الله علیه و آله و تعلیم ائمه معصومین علیهم السلام ، چگونه توانست به درکی درست و روشن از نظام حقوق زنان در اسلام دست یابد که موجب احیای حقوق زنان ایرانی در جریان شکل گیری انقلاب اسلامی سال 1357ه.ش. ایران شود. چهار چوب نظری مقاله مبتنی بر مبنای نظری دیدگاه های امام رحمت الله علیه است که در رد شکل گیری گفتمان های مختلف در مورد زنان با توجه به مقتضیات زمان و مکان سخن گفته و حکم صادر کرده است. با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و تبیین تاریخی، در یک چهار چوب تاریخی ابتدا به موقعیت زنان در روندهای تاریخی، ائم از دیدگاه غربی فمینیسم و جایگاه زنان از دیدگاه اسلام که مبنای نظری امام رحمت الله علیه در مورد زنان در پرتو آن شکل یافته و هم چنین بررسی اندیشه های امام خمینی رحمت الله علیه که در قالب دوره های گفتمانی مختلفی در مورد زنان که طی چهار دوره ی مختلف زمانی شکل گرفته، پرداخته و در خاتمه هم، علل برتری دیدگاه حضرت امام رحمت الله علیه مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته است.
۲۸۸.

تمدن نوین اخلاقی بر محور تبدل فقاهت سیاسی با رویکردی بر آراء امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 50 - 71

کلیدواژه‌ها: تمدن نوین اخلاقی ظن خاص آزادی مدارا امام خمینی فقه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۲۸۵
حاکمیت اسلامی در عصر اخیر خواستار بازسازی چهره سیاسی خود در قالب عرضه تمدن نوین اسلامی به ملل و آحاد می باشد . این جریان که در قالب حاکمیت دینی بر رفتار سیاسی جلوه نموده است به دلیل عدم پشتوانه سازی مناسب جریان فقاهت به توفیقی مستلزم شأن خود فائق نیامده است . بسترسازی نامتوازن تحت اشراف ظنون خاصّه حواله ای جز گسست پیوندهای حاکمیتی و اجتماعی را در پی نداشته است . از این رو با توسعه این دیدگاه تطابق اصل کاربست تظنّن عقلائیه و بهره گیری از خرد جمعی در جهت شکل گیری جامعه ای آرمانی ظهور می یابد . این پژوهش با بهره گیری از نظریات امام خمینی در باب اسلام تمدن ساز بر آن است که ، تمدن نوین اخلاقی که مثبت رویکردی جدید در پیش پای حاکمیت فقهی می باشد با بهره ای خاص از اولویت فقه تمدن ساز با عنوان ظن عقلانی اخلاق مدار به حیاتی متعالی به نام تمدن دست می یابد و این امر مقصودی است که در این مجال ملزم پنداشته شده است که رویکرد جز در سایه پالایش فقه عقلانی و اخلاقی با محوریت آزادی و مدارا استوار نمی گردد.
۲۸۹.

تحلیل گفتمان خودکفایی در بیانات امام خمینی(ره) با تأکید بر بعد نظامی و دفاعیِ خودکفایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بهبود مدیریت سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 51 - 83

کلیدواژه‌ها: امام خمینی خودکفایی خودباوری نظامی تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۸۴
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل گفتمان اندیشه های امام خمینی(ره) در حوزه مسئله خودکفایی است. در این پژوهش که از رویکرد لاکلا و موف به گفتمان استفاده شده است، «باور به توانستن خود» به عنوان دال مرکزی و بازیگر اصلیِ گفتمانِ امام در این حوزه شناسایی شده است. با توجه به تحلیل صورت گرفته، مشخص شد، گفتمان امام خمینی در حوزه خودکفایی بسیار متأثر از شرایط محاصره اقتصادی و جنگ مفصل بندی شده است، که باعث شده دال های این گفتمان تعریف های بسیار جدی تر، حاوی جزئیات بیشتر از خودکفایی، به نسبت دیگر رویکردها ارایه کند. این گفتمان، در بیان دال ها، به معرفت های بنیادینی چون «استقلال»، «آزادی»، «مقاومت و ایستادگی»، «خداگرایی» و ... در جهت ایجاد هژمونی معناییِ خود ارجاع می دهد. همچنین، نیروهای مختلف اجتماعی در میانه نزاع گفتمان امام خمینی حاضر هستند که ازجمله آن می توان به قدرت های بزرگ به خصوص «قدرت های غربی»، به عنوان گفتمان متخاصم خود، «پهلوی دوم» به عنوان هم پیمان آنان در جهت القای وابستگی، کشورهای شرقیِ اخیراً توسعه یافته به عنوان نقش الگو دهنده، کشورهای مستضعف به عنوان الگوگیرنده و در نهایت مردم ایران به عنوان مردمی که پتانسیل بسیاری برای خودکفایی دارند، اشاره کرد. گفتمان امام خمینی در حوزه خودکفایی، تأکید بسیاری بر خودکفایی در مسائل نظامی دارد. این تأکید بیشتر از هر چیز در خودکفایی در «صنعتی شدن» قوای نظامی بروز و ظهور دارد. خودباوری به عنوان دال مرکزیِ این گفتمان، در خودکفاییِ امور نظامی نیز بسیار جلوه گر است و نقش تعیین کننده ای در پیروزی یا شکست نظامی دارد. همچنین لازم به ذکر است، در گفتمان امام خمینی علاوه بر تأکید بر خودکفایی در «ساختارسازی» و «صنعت» نظامی و دفاعی، تاکید بطنی تری در استفاده از خودکفایی به عنوان «پدافند غیرعامل» وجود دارد که در واقع کارکرد اصلیِ دفاعیِ خودکفایی در این گفتمان را روشن می کند. در بخش پایانیِ پژوهش حاضر گذری به تطبیق گفتمان خودکفایی امام خمینی و گفتمان های «اقتصاد مقاومتی» و «مذاکره و همکاری با قدرت های جهانی» زده شده است، تا نسبت گفتمان امام با گفتمان هایی که در وضعیت امروزِ جامعه ایران به منازعه در نظم گفتمانیِ «نحوه دست یابی به محصولات و خدمات در کشورها» می پردازند، مورد تحلیل قرار گیرد.
۲۹۰.

تدوین الگوی توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه ها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۸۶ 1 - 29

کلیدواژه‌ها: توسعه سرمایه اجتماعی دانشگاه امام خمینی الگو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۶۴
سرمایه اجتماعی از مهم ترین منابع قدرت در گروه های انسانی و جوامع بشری است. در این راستا، دانشگاه به عنوان یکی از بسترهای اصلی تشکیل گروه های اجتماعی و توسعه سرمایه اجتماعی می تواند مورد توجه باشد. دانشگاه ها به عنوان نهادهایی بنیادین عمل می کنند که می توانند مبنایی برای یادگیری چگونگی تولید سرمایه اجتماعی باشند. در همین راستا امام خمینی نیز نقش حوزه و دانشگاه را در تحولات و توسعه آن، بسیار مهم ارزیابی نموده است و ریشه صلاح و فساد جامعه را در آنجا می بیند. بر این اساس هدف این پژوهش، بررسی و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه ها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی و تدوین الگوی مناسب جهت توسعه آن است. این تحقیق دارای رویکردی کیفی است و جامعه آماری پژوهش شامل اساتید دانشگاه و خبرگان بوده که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و تا زمان حد اشباع (50 مصاحبه) مورد مصاحبه واقع شده اند. در این پژوهش خدا گرایی، اسلام محوری، خدمت برای خدا و اعتقاد به نظارت الهی، قانون گرایی، دین و ایدئولوژی ازجمله عواملی هستند که از زیرساخت ها و ملزومات توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه هستند و در شرایط علی کدبندی محوری شده اند. درنهایت، نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که مقوله های افزایش اعتماد، مشارکت، مسئولیت پذیری، انسجام اجتماعی، امنیت و حفظ ارزش های اسلامی از پیامدهای استخدام راهبردهای مناسب در ارزیابی و توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه ها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی بوده است.
۲۹۱.

بررسی تطبیقی طبقات ارث در فقه شیعه، اهل سنت و حقوق فرانسه با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۸۶ 79 - 99

کلیدواژه‌ها: ارث امام خمینی فقه سنی فقه شیعه حقوق فرانسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۰ تعداد دانلود : ۴۳۵
حقوق ارث شاخه ای از حقوق خصوصی است که سابقه آن بیشتر از سایر گرایش هاست. تقسیمات ارث بدون شناختن طبقات ارث امکان پذیر نیست. در این میان، حقوق فرانسه یکی از قدیمی ترین قواعد مکتوب و منظم در ارث را دارد و همچنین برخی از مباحث فقهی ارث در تشابه با حقوق فرانسه است؛ از این رو در این مقاله با به کارگیری روش توصیفی- تاریخی و با تکیه بر دیدگاه های امام خمینی، طبقات ارث میان دو نظام حقوقی مستقل اسلامی که با منشأ واحد (قرآن کریم) تأسیس شده اند، با مقارنه و مقایسه تطبیقی در حقوق فرانسه بررسی و ریشه اختلاف قوانین ارثی شیعه و اهل تسنن و فرانسه مشخص شده است.
۲۹۲.

«معانی عامه» از دیدگاه امام خمینی و مصطفی خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۸۶ 101 - 120

کلیدواژه‌ها: وضع موضوع له روح معنا معانی عامه امام خمینی مصطفی خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۴۳۶
نظریه «وضع الفاظ برای معانی عامه»، طرحی نفیس در فهم واژگانی از قرآن و روایات است که حمل آن بر معانی ظاهریه امکان پذیر نیست. این نظریه، ضمن برخورداری از مزیت پایبندی به ظواهر، مانع سقوط در دامان تأویلات و مجازات ناروا می شود و می تواند معانی عالیه را بر الفاظ متعارف تحمیل کند. طرفداران این تفکر مدعی هستند که الفاظ برای معانی گسترده تری از آنچه تصور می شود وضع شده اند. معانی نیز مانند جهان هستی، مراتب و لایه هایی زیرین دارد. در میان طرفداران این نظریه، امام خمینی تقریری قابل تأمل از آن ارائه کرده اند، اما در مقابل، مصطفی خمینی این نظریه را قبول ندارد و آن را طرحی ذوقی و بدون پشتوانه برهانی معرفی کرده که در خلط مسائل عرفانی و عرفی ریشه دارد. این جستار، به تبیین و نقد این دو دیدگاه پرداخته و بیان کرده است که هرچند تقریر امام خمینی از نظریه مذکور با چالش های جدی روبه روست، این امر، برخلاف نظر مصطفی خمینی هرگز به معنای سستی و ناراستی اصل نظریه روح معنا نیست.
۲۹۳.

بررسی فقهی و حقوقی نکاح معاطاتی با رویکردی بر نظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۸۶ 121 - 134

کلیدواژه‌ها: نکاح معاطاتی امام خمینی عقد ایجاب قبول لفظ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۶ تعداد دانلود : ۸۰۷
مهم ترین مسئله در شکل گیری عقود و معاملات اسلامی ایجاب و قبول است. گاهی ایجاب و قبول لفظی و گاهی فعلی است که از آن به معاطات تعبیر می شود. معاطات در عقود، از گذشته مدنظر فقها بوده و دیدگاه های مختلفی درباره آن بیان شده است. از نظر مشهور فقها، لفظی بودن ایجاب و قبول در عقد نکاح شرط است، اما برخی با توجه به اطلاقات و عمومات عقود و نیز بررسی روایاتی در این باره، لفظی بودن ایجاب و قبول در عقد نکاح را شرط نمی دانند؛ زیرا لفظ در عقد موضوعیت ندارد و اعتبار آن طریقی است. در مقاله حاضر، بررسی فقهی و حقوقی نکاح معاطاتی با رویکردی بر نظر امام خمینی صورت گرفته است؛ بدین منظور به روش توصیفی - تحلیلی و در راستای بررسی این موضوع، با در نظر گرفتن آرای امام خمینی و دیگر فقها، صحت نکاح معاطاتی واکاوی شده است.
۲۹۴.

مسأله اختیار و گستره آن با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی(ره)

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 143 - 164

کلیدواژه‌ها: اختیار فعل اختیاری امام خمینی علامه طباطبایی قوس صعود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۲۴۶
اختیار و قلمرو آن به عنوان یکی از مباحث مهم کلامی همواره مورد توجه متکلمان مسلمان بوده است که به واسطه آن انسان اشرف مخلوقات معرفی گردیده، گاه مورد تکریم و گاه مورد نکوهش قرار گرفته است. به موجب اختیار است که همه چیز مسخر انسان واقع شده است. سوال اصلی این است که معنای اختیار وگستره آن با توجه به آراء کلامی و تفسیری امام خمینی و علامه طباطبایی چیست؟ و چه نقش و کارکردهایی در افعال آدمی خواهد داشت؟ هدف مقاله بر این است که با روش تحلیلی وکتابخانه ای، اختیار انسان را با رویکرد فلسفی و کلامی و از دیدگاه آن دو اندیشمند معاصر بررسی نماید. این دو بزرگوار بر وجود اختیار در انسان تاکید ورزیده اند و وجود آن را در تمامی امور آدمی امری بدیهی دانسته و برای اثبات اختیار در افعال انسان و تبیین ماهیت آن، براهینی ذکرنموده اند. اسلام درصدد است تا آدمی با سرمایه اختیار خویش، پا در قلمرو ایمان و توحید بگذارد و با اختیار خویش، مسیر سعادت و کمال را طی نماید. در این مقاله برخی از نظرات ویژه امام خمینی و علامه طباطبایی مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.
۲۹۵.

بررسی بنیان های نسبت نظر و عمل در اندیشه امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 35-50

کلیدواژه‌ها: نظر عمل امام خمینی هستی عدل انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۴۹۶
نظریه، ادعای دربرداندگی حقیقت دارد و عمل، به غایت رهایی و تکامل بازتعریف می شود. اما داوری درباره محتوای نظریه و سویه رهایی بخشیِ عمل در عمل، به طرحی روشن از بنیان های نسبت نظریه و عمل متکی است تا در عین مراقبت از عمل زدگی و تغییر نظریه به نفع عمل، از فروماندن در نظریه از رهگذر فاصله گزینی نقادانه از کاستی ها اجتناب شود. هستی، مهم ترین بنیانی است که هویت انسان و مقوله شناخت را راهبری می کند تا هم بود با آنها، سویه های نسبت نظر و عمل تعیّن یابد. این مقاله، با روش تحلیلی اسنادی، درپی واکاوی بنیان های وحدت بخش نظریه و عمل را در نظام فکری امام است. در اندیشه امام، چون هستی بر بنیان عدل و جوهر عدل، در ارجاع به محتوای هستی؛ یعنی نسبت لایه های آن استوار گشته، امکان طرح جدیدی از مسئله شناخت و انسان، بر مدار حقیقت عدل؛ یعنی ناثنویّت گرایی فراهم آمده است. چنین سامان فکری ای در بطن خود، سویه های نظریه تغییر و عمل اجتماعی و رهایی بخش را در بستر تضادّ جنود عقل و جهل، به غایت وصول به هستی متعالی موجّه می سازد.
۲۹۶.

طراحی الگوی مفهومی سواد انقلاب اسلامی برای مدیران دولتی در منظومه فکری حضرت امام خمینی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۸ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 20 - 43

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی سواد انقلاب اسلامی مدیران دولتی داده بنیاد امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۴۶
انقلاب اسلامی دارای جایگاه والا با اهداف مشخص در تداوم انقلاب حضرت خاتم در نظام الهی است و نقش خواص و کارگزاران آن، منطبق با جریان نظام مند این مسیر است و تداوم انقلاب جز با مانایی مدیران در پناه رشد و تعالی آنان میسر نخواهد شد. این پژوهش که از نوع بنیادی و توصیفی اکتشافی و به دنبال استخراج "الگوی مفهومی سواد انقلاب اسلامی برای مدیران" است. تحقیق، ناظر به شناسایی و معرفی مفاهیم، مقوله ها و فرامقوله های رویش یافته از درون داده های حاصل از بیانات بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی در صحیفه 21 جلدی است که به صورت تمام خوانی تا رسیدن به اشباع مورد مطالعه قرار گرفته است. از سه نوع شناسه گذاری (مفهوم سازی) باز، محوری، انتخابی، 358 گزاره، 59 شناسه و مفهوم، 20 مقوله و 6 فرامقوله به نام متغیرهای علی، محوری، مداخله گر، راهبردی، زمینه ساز و پیامدی به دست آمد. مفهوم «سواد انقلاب اسلامی» به عنوان مقوله محوری انتخاب شد و عوامل مورد نظر مرتبط در الگوی به دست آمده ارائه گردید. عوامل عبارت است از: بصیرت انقلابی، ایمان انقلابی و تعالیگرایی به عنوان عوامل محوری؛ معنویتگرایی، خودسازی، آخرتگرایی و اسلامگرایی به عنوان عوامل زمینه ساز؛ روحیه انقلابی، عزم راسخ، انسجام انقلابی و تعهد انقلابی به عنوان عوامل راهبردی؛ حافظ انقلاب، قانونمندی، عملگرایی، خدمتگزاری و مدیریت جهادی به عنوان عوامل پیامدی؛ تفکر انقلابی و ویژگی انقلابی به عنوان عوامل مداخله گر؛ تفکر انقلابی و آگاهی انقلابی به عنوان عوامل علی.
۲۹۷.

دیپلماسی توحید در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه سیاسی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 41 - 54

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی توحید سیاست خارجی توکل امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۲۳۲
دیپلماسی به معنای فن مذاکره، اصطلاحی است که در سیاست خارجی رایج است و هر نظامی بر اساس ایدئولوژی و ارزش های خود آن را شکل می دهد. دیپلماسی توحیدی و شریعت محور افزون بر رعایت شریعت اسلام، موجب عزت افزایی و پیشگیری از جنگ و ایجاد صلح بین کشورها می شود. ازاین جهت پژوهش درباره آن جهت معرفت افزایی دارای اهمیت است. مسئله این پژوهش آن است که برخی ممکن است به دلیل نفهمیدن زیرساخت های دیپلماسی توحید، نقش ارزش های دینی و در رأس آن توحید در دیپلماسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی را حداقلی بدانند که برایند این نگاه، می تواند افزون بر خدشه در ارزش های دینی، موجب نفی عزت و کرامت نظام اسلامی شود. ازاین رو، این پرسش مطرح می شود که دیپلماسی توحید چیست و دارای چه مبانی و زیرساخت هایی است؟ این مقاله با نگاه اسلامی و روش توصیفی-تحلیلی به تبیینِ چیستی دیپلماسی توحید و مبانی آن پرداخته است و به این نتیجه دست یافت که دیپلماسی توحید فن اداره روابط بین الملل بر اساس شریعت مقدس اسلام است که از زیرساخت و مبانی توحید ربوبی شکل یافته باشد و این می تواند نظام جمهوری اسلامی را در سیاست خارجی منطبق با شریعت اسلام نگه دارد و از سلطه پذیری و عزت زدایی نجات دهد و کرامت آن را حفظ کند.
۲۹۸.

چهره چالشی قدرت؛ از شر ضروری تا خیر وجودی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۶ 73 - 94

کلیدواژه‌ها: امام خمینی قدرت متعالی قدرت متعارف قدرت متدانی خیر شر حکمت متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۶۵
مسئله این مقاله، تبیین هویت قدرت، و بررسی دلالت های سیاسی آن است. در بخش نخست، مقاله به کنکاش سه دیدگاه درباره هویت قدرت پرداخته است:1. قدرت شر است؛ 2. قدرت ماهیت خنثی و ابزاری دارد؛ 3. قدرت خیر است. در بخش دوم به دلالت های سیاسی آن دیدگاه ها اشاره، و گفته شده، که خروجی آنها در عرصه سیاست به سه قدرت منجر می شود: 1. قدرت مُتَدانی؛ 2. قدرت متعارف؛ 3. قدرت متعالی. بخش نخست با روش توصیفی تحلیلی، و بخش دوم با روش استنباطی و براساس نظریه دلالت در دانش منطق و اصول فقه بررسی شده است. برای طراحی اسکلت مقاله نیز از چهارچوب مفهومی بهره گرفته ایم تا نخست، جایگاه بحث در میان مفاهیم مختلف علوم سیاسی، و دوم رویکردهای متضاد به مفهوم قدرت را نشان دهیم، پس لازم است که به بحث قدرت نگاه بنیادی و ماهوی داشت. در این مقاله از دیدگاه امام خمینی در جایگاه حکیم حکمت متعالیه، که بیش از بیست سال به تدریس حکمت متعالیه اشتغال داشته، و «از نظر ماهوی ذاتاً قدرت را خیر می داند که از نظر سیاسی به قدرت متعالی منجر می شود ، دفاع شده است. قدرت متعالی رویکردی معنوی و اخلاقی و الهی به سیاست دارد، با سکولاریسم میانه ای ندارد و چون ذاتاً قدرت را خیر می داند، لاجرم باید قدرت در اختیار معنوی ترین و پاک ترین انسان ها قرار بگیرد؛ ازاین رو امانت بودن، ذاتی قدرت متعالی است و ظهور حضرت حجت، که روزبه روز قدرت جهانی اسلام است، طبق همین تبیین از قدرت است.
۲۹۹.

بررسی نقش سرمایه اجتماعی در تحقق و تداوم آرمان های انقلاب اسلامی از منظر آموزه های دینی با تاکید بر دیدگاه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۶ 184 - 206

کلیدواژه‌ها: امام خمینی سرمایه اجتماعی آرمان های انقلاب اسلامی آموزه های دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۳۰۶
سرمایه اجتماعی از سرمایه های کلیدی در هر جامعه است که نقش به سزایی در کارآمدی حکومت و تأمین رفاه پایدار دارد. شناختی دقیق از سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن، از مقدمات ضروری کاربست آن در راستای تحقق اهداف خرد و کلان جامعه است. انقلاب اسلامی ایران برآمده از متن دین اسلام و براساس اندیشه های نشئت گرفته از آن، به ویژه دیدگاه امام خمینی(ره) است؛ ازاین رو مراجعه به منابع اصیل دینی و اندیشه امام(ره) در زمینه سرمایه اجتماعی که برای تسهیل و تسریع در تحقق آرمان های انقلاب اسلامی اهمیت بسزایی دارد. البته با وجود اهمیت موضوع، تاکنون پژوهش های بسیاری در این زمینه صورت نگرفته است؛ ازاین رو این مقاله درصدد بررسی کارکرد سرمایه اجتماعی در تحقق و تداوم آرمان های انقلاب اسلامی از منظر آموزه های دینی با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره) است. برای رسیدن به این هدف نیز در قالب چهارچوبی مفهومی، از روش مطالعه پژوهشی تحلیلی استنباطی استفاده شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که در اندیشه امام خمینی(ره)، بر اهمیت سرمایه اجتماعی، حفظ، تقویت و به کارگیری آن در تحقق و تداوم آرمان های انقلاب اسلامی، به ویژه احیای هویت اسلامی، استقلال، عدالت و آزادی تأکید شده است.
۳۰۰.

بایسته های سیاسی تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۹ 135 - 152

کلیدواژه‌ها: تمدن اسلامی امام خمینی جهان اسلام و حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۸۷
طی 150 سال گذشته، برپایی تمدن اسلامی از دغدغه های بسیار مهمی بوده است که در ذهن و اندیشه برخی از اندیشمندان و رهبران جهان اسلام تبلور یافته، با این که هر یک و از جمله امام خمینیŠ، مباحثی را در این باره طرح کرده و مؤلفه هایی را برای آن برشمرده اند، اما هنوز بایسته های سیاسی آن مبهم باقی مانده است،(مسئله) موضوعی که تاکنون نشده و از این رو، مقاله پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است: بایسته های سیاسی تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینیŠ چیست؟(سؤال) گمان مقاله آن است که امام خمینیŠ در چارچوب الگوی حکومت اسلامی خویش به این موضوع پرداخته است(فرضیه). مقاله در پی بررسی دیدگاه معظم له درباره بایسته های سیاسی تمدن اسلامی(هدف) با استفاده از شیوه تحلیل محتوا است(روش). مقاله نشان داده امام خمینیŠ با در نظر گرفتن ابعاد مادی و معنوی برای تمدن، تمدن اسلامی را جامع ترینِ تمدن ها دانسته و بر ضرورت توجه به دین اسلام، پیوند بین دیانت و سیاست، تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه، استقلال و نفی سلطه بیگانگان، نقد تمدن غرب و... به عنوان بایسته های سیاسی تمدن نوین اسلامی، تأکید دارد (یافته).