نگرشی به میراث علمی مسلمانان در اسپانیا(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
پزشکی
مطالعهی تطبیقی اصول محرمانگی اطلاعات بیماران در پرونده‌ی الکترونیک سلامت در کشورهای منتخب(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
"مقدمه: در جهان معاصر، ایجاد پرونده ی الکترونیک سلامت یکی از اولویت های بسیاری از کشورهاست. با شروع نگهداری اطلاعات کلینیکی در سیستم های کامپیوتری، باید پیش بینی های لازم به منظور جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات پزشکی بیماران به عمل آید. سوال اساسی این است که اصول مناسب برای حفظ محرمانگی اطلاعات سلامت کدامند؟
روش بررسی مطالعه به روش توصیفی در سال 1386 در خصوص اصول محرمانگی اطلاعات بیماران در پروند ه ی الکترونیک سلامت در پنج محور شرایط جمع آوری، اصول استفاده، اصول افشاء، اصول دسترسی فرد و مسؤولیت متولی اطلاعات سلامت در کشورهای استرالیا، کانادا، انگلستان و ایران انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، مقالات، کتب، مجلات و سایت های معتبر اینترنتی انگلستانی زبان بود. سپس داده ها گردآوری و جداول مقایسه ای لازم تهیه و نقاط ضعف و قوت هر یک بررسی و مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: هر سه کشور منتخب بر جمع آوری، استفاده و افشای اطلاعات پرونده ی الکترونیک سلامت با رضایت فرد و یا طبق قانون، تاکید دارند. دو کشور استرالیا و کانادا در خصوص دسترسی خود فرد به اطلاعات پرونده ی الکترونیک سلامت محدودیت هایی ایجاد کرده اند و کشور انگلستان دسترسی فرد به اطلاعات را بر پایه ی نیاز به دانستن، به طور کلی مجاز شمرده است. همچنین یکی از مسؤولیت های متولی اطلاعات را در دسترس قراردادن سیاست ها و اقدامات محرمانگی اطلاعات برای عموم بیان کرده اند. کشور ایران در این زمینه، اصول مدون و مصوبی ندارد.
نتیجه گیری: اصول محرمانگی اطلاعات پرونده ی الکترونیک سلامت در دو کشور استرالیا و کانادا از جامعیت بیشتری برخوردار است. کشور ایران فاقد اصولی در این زمینه است و با توجه به رویکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص طراحی پرونده ی الکترونیک سلامت برای هر ایرانی، استفاده از تجربیات سایر کشورها و تنظیم و تصویب اصولی در این خصوص، با توجه به شرایط بومی کشورمان، توصیه می شود.
"
مطالعه جامعه شناختی پدیده دعا نویسی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رابطه میان بیماری و شفا پدیده ای فرهنگی- اجتماعی است. در جامعه ما مراجعه به دعانویس ها یکی از شیوه های فرهنگی شفایابی و مقابله با بیماری است. با وجود قدمت قابل ملاحظه دعانویسی، مطالعه این پدیده به خاطر آمیختگی با خرافات کمتر مورد اقبال محققان قرارگرفته است. در نوشتار حاضر، تلاش می شود به عنوان یک گام ابتدایی بخشی از زوایای پنهان دعانویسی معرفی شود. به این منظور، بااستفاده از آموزه های جامعه شناسی و روش مطالعه کیفی، عناصر و اجزاء پدیده دعا نویسی توصیف می شود. از این رو، 14 نفراز دعانویس های شهر تهران از جهت خصوصیات فردی، فرایند کسب شناخت، وضعیت کنش(نوع، جهت، و شکل کنش)، هنجارهای حاکم بر تعامل میان دعانویس- بیمارو همچنین شیوه باز تولید دعانویس بررسی می شوند. در انتها، برخی مولفه های اصلی پزشکی مدرن و دعا نویسی مورد مقایسه قرار می گیرد.
بررسی همبستگی برخی از فاکتورهای پیش دانشگاهی با عملکرد تحصیلی و موفقیت دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
"مقاله حاضر به بررسی همبستگی برخی از فاکتورهای پیش دانشگاهی با عملکرد تحصیلی و موفقیت دانشجویان رشته پزشکی ورودی سال های 1365-1369 دانشگاه علوم پزشکی شیراز پرداخته است. از آنجایی که بررسی وضعیت تحصیلی دانشجویان پزشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است دقت نظر افکار عمومی، صاحب نظران و مسوولین ضرورت این بررسی را نمایان می سازد.
این پژوهش که با هدف بررسی همبستگی برخی فاکتورهای پیش دانشگاهی با عملکرد دانشجویان به روش گذشته نگر بر روی رونده 1012 نفر دانشجوی پزشکی انجام شده، عوامل مختلفی چون معدل دیپلم، سهمیه ها، معدل علوم پایه، فیزیوژاتولوژی و بالینی، تعداد ترم های مشروطی، امتحانات علوم پایه و جامعه پیش کارورزی و زمان فراغت از تحصیل را مورد بررسی قرار داده است.
یافته های حاصل از این پژوهش حاکی از این است که بین معدل دیپلم و نتایج امتحانات مقاطع مختلف تحصیلی نظیر علوم پایه، فیزیوپاتولوژی و بالینی همبستگی مثبت وجود داشته است و بین تعداد ترم های مشروطی و تعداد دفعات شرکت در امتحانات جامع علوم پایه و پیش کارورزی رابطه مستقیم و معنی دار وجود دارد. در پایان می توان نتیجه گرفت که معدل دیپلم می تواند معیار مناسبی جهت انتخاب دانشجو در رشته پزشکی باشد."
آموزش اخلاق پزشکی در پژوهش
حوزه های تخصصی:
مقدمه: اخلاق پزشکی عبارت از رعایت اصول و ارزش ها در تصمیم گیری های پزشکی است که باید در هر تصمیم مربوط به سلامت افراد یا جامعه دخیل باشد. اخلاق پزشکی در برنامه ریزی، آموزش، ارایه خدمات و پژوهش وارد شده است و روزبه روز بر اهمیت آن افزوده می شود. قدمت اخلاق به 2500 سال قبل بازمی گردد و برای نخستین بار، بقراط مبانی اخلاق را با پزشکی آمیخت. در ایران نیز اخلاق با طب آمیخته بوده است؛ به خصوص بعد از اسلام، پزشکان مسلمان ایرانی مقالات و کتاب های متعددی را در این زمینه به رشته تحریر درآوردند.
نتیجهگیری: اخلاق هم برای فراگیران علم پزشکی و هم برای اساتید این رشته مهم است. نقش اخلاق در آموزش پزشکی وقتی پررنگ تر می شود که علاوه بر موضوع طبابت، اهمیت آموزش پزشکی و اهمیت رعایت اخلاق در این نوع آموزش خاص روشن شود. امید است با توجه به قدمت اخلاق در جهان و ایران، اخلاق پزشکی به عنوان جزء جدایی ناپزیر با آموزش همراه شود و اساتید این رشته بیش از پیش در فرآیند آموزش به موضوع اخلاق بپردازند که این مساله، همت مسئولان مربوطه را می طلبد
واکاوی پیوند دانش فقه و علم پزشکی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
مجموعه رشته های دانش بشری با وجود تمایز و تفکیک از یکدیگر، به نوعی در ترابط و تعامل و گاه شاید متاثر از یکدیگرند. دانش فقه نیز به عنوان دانشی که عهده دار کشف و تبیین احکام شرعی برای همه موضوعات متصور است، به لحاظ ماهیت و موضوع خود با بسیاری از علوم، رابطه و پیوند دارد. به برخی به عنوان ابزار برای استنباط احکام شرعی نیازمند است، به برخی از علوم به عنوان مقدمه و پیش نیاز وابسته است، برخی برای فقه، موضوع سازی می کنند و برای برخی هم که مصرف کننده احکام فقهی اند، مولد است. این نوشتار از مجموعه مقاله های پیاپی است که به رابطه فقه و علوم دیگر می پردازد و نحوه ارتباط و تعامل فقه با دانش پزشکی را بررسی می کند. تبیین تشابه فقه با علم طب در زمینه های گوناگون از جمله در اهمیت و جایگاه دینی، هدف، موضوع و مسایل و نیز وجوه تعامل این دو دانش کهن از قدیم تا عصر حاضر، مطالب و محتویات این مقاله را تشکیل می دهد.
استناد وبی: شاخصی نوین در سنجش اثرگذاری تحقیقات علوم پزشکی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: با قرار گرفتن حجم فزاینده ای از منابع علمی در محیط وب، بررسی اثرگذاری استنادی این گونه منابع الکترونیکی در ارتباطات علمی مورد توجه قرار گرفته است و زمینه تحقیقاتی نوینی تحت عنوان «وب سنجی» مطرح شده است.یکی از مهم ترین کاربردهای وب سنجی تجزیه و تحلیل «استنادهای وبی» و مقایسه آن ها با «استنادهای سنتی» (نظیر استنادهای ISI) است. هدف از تحقیق حاضر، تعیین کاربرد روش ها و ابزارهای و ب سنجی به عنوان منبع مفیدی در ارزیابی تحقیقات علوم پزشکی بوده است.روش بررسی: تحقیق حاضر به مقایسه استنادهای ISI و بر گرفته از وب به مقالات مجلات تحقیقی پزشکی پرداخته است. بدین ترتیب، نمونه ای از 350 مقاله تحقیقی به زبان انگلیسی بر گرفته از مجلات نمایه شده در پایگاه ISI در سال 2004 در رشته پزشکی عمومی/داخلی گردآوری شد و تعداد استناد به مقالات مذکور از طریق جستجو در پایگاه های (WoS) Web of Science و (GS) Google Scholar ثبت گردید. به علاوه، در سطح 56 مجله پزشکی فارسی، استنادهای ISI و بر گرفته از وب با یکدیگر مقایسه شدند. از آزمون همبستگی و نیز آمار توصیفی به منظور بررسی، تفسیر و مقایسه الگوی استنادی سنتی و بر گرفته از وب استفاده شده است.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در سطح 350 مقاله نمونه گیری شده در رشته پزشکی عمومی/داخلی، همبستگی مستقیم و معنی داری میان استنادهای ISI و استنادهای وبی بر گرفته از پایگاه استنادی تحت وب Google Scholar وجود دارد. به علاوه، مقایسه آماری توصیفی نشان داد که تعداد، میانگین و میانه استنادها به مقالات مذکور در پایگاه استنادی Google Scholar بیشتر از پایگاه ISI است. در سطح 56 مجله فارسی پزشکی نیز نتایج تحقیق نشان داد که تعداد، میانگین و میانه استنادهای وبی بر گرفته از Google Scholar (به ترتیب 301، 5.4 و 4) به طور قابل توجهی بیشتر از پایگاه ISI (به ترتیب 99، 1.8 و 0) است.نتیجه گیری: وجود ارتباط مستقیم میان استناد ISI و استنادهای Google Scholar، اهمیت استناد وبی را به عنوان منبعی مفید برای ارزیابی تحقیقات نمایان می سازد. به علاوه مقایسه آمار توصیفی بر گرفته از مجلات انگلیسی و فارسی مورد مطالعه نشان می دهد که از محیط وب می توان به تعداد و انواع بیشتری از استنادهای وبی نسبت به پایگاه ISI دست یافت که در گذشته اثرگذاری استنادی آن ها در چرخه ارتباطات تحقیقاتی پزشکی پنهان مانده بوده است.
ارتباط بین اجرای طرح مسیر ارتقای شغلی و شاخص های عملکرد بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی استان کرمان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: در دنیای امروز، با توجه به گستردگی رقابت و پیشرفت های تکنولوژی، باید کارکنان را برآن داشت تا بر مهارت های خود بیافزایند و از عقب ماندگی فردی جلوگیری نمایند و موجب بقا و بهبود عملکرد سازمان شوند. در این راستا، طرح مسیر ارتقای شغلی پرستاران و متصدیان مشاغل بهداشتی و درمانی تصویب گردید و در بیمارستان ها به اجرا گذاشته شد. در تحقیق حاضر، به بررسی رابطه ی بین اجرای این طرح با شاخص های عملکرد بیمارستان ها پرداخته شده است.
روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع تحلیلی بود که به صورت مقطعی در تابستان سال 1388 در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی استان کرمان انجام شد. در این پژوهش، امتیاز مشمولین طرح مسیر ارتقای شغلی پرستاران و متصدیان بهداشتی و درمانی، از عناوین و شاخص های مختلف طرح در سال 1387 محاسبه شد و رابطه ی آن ها با شاخص های عملکرد بیمارستان ها (درصد اشغال تخت، متوسط اقامت بیماران و چرخش اشغال تخت) در همان سال مورد بررسی قرار گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از فرم های طرح مسیر ارتقای شغلی و فعالیت بیمارستان (از مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که نیازی به سنجش پایایی وروایی آن ها نمی باشد)، و برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی Kendal و نرم افزار 11SPSS استفاده شد.
یافته ها: طرح مسیر ارتقای شغلی، شامل سه عنوان کلی عوامل مربوط به مهارت و توانایی فردی (دوره های آموزشی، تحصیلات، تجربه و پذیرش مسؤولیت)؛ عوامل مربوط به عملکرد افراد (رضایت ارباب رجوع، کیفیت خدمات، استقرار اصول بهداشتی، ارایه ی پیشنهادها و آموزش به همکاران)؛ و سایر عوامل (ارایه ی کتاب و مقاله، تحقیقات، خدمت در مناطق روستایی و تشویق و تقدیر) می باشد. از بین این عناوین و زیر شاخه ها، تنها بین رضایت ارباب رجوع با درصد اشغال تخت (02/0 = P)، استقرار اصول بهداشتی با چرخش اشغال تخت (04/0 = P) و خدمت در مناطق روستایی با درصد اشغال تخت (01/0 = P) و متوسط اقامت بیماران (02/0 = P) ارتباط معنی داری وجود داشت (05/0 > P).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، اجرای طرح به هدف اصلی آن (بهبود عملکرد افراد و در نتیجه سازمان) نرسیده است و لازم است طراحی و اجرای طرح دوباره بررسی، کارشناسی و ارزیابی گردد. پیشنهاد می شود تمامی امتیازات بر مبنای ضوابط و مدارک معتبر ارایه شود و به 65 درصد از پست های پرستاری، بهداشتی و درمانی که امتیاز بالاتری کسب نمایند، اختصاص یابد؛ تا زمینه ی رقابت میان کارکنان در جهت افزایش مهارت ها و در نتیجه، بهبود عملکرد آن ها و سازمان را ایجاد نماید.
قانون باروری پدیدآور در مورد تولیدات علمی محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس پایگاهWeb of science(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: مقالات نمایه شده در پایگاه های استنادی معتبر، نشانگر سهم دانشمندان در پیشبرد دانش و توسعه ی پایدار در هر کشور می باشد. از این رو می توان براساس استنادات انجام شده به مقالات افراد، میزان مقبولیت آنان را در جامعه ی علمی ارزیابی کرد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی قانون باروری لوتکا (Lotka) و برادفورد (Bradford) در مورد تولیدات علمی محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بین سال های 2008-1992 در پایگاه علوم (WOS) بود.
روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی بود و برای انجام آن از شاخص های علم سنجی استفاده شده است. داده ها در دو مرحله مرتب و تحلیل شدند. ابتدا داده ها با کمک پایگاه WOS (Web of science) در قالب فایل های Plain text استخراج و در رایانه ی شخصی ذخیره شدند. در مرحله ی دوم، داده ها با استفاده از نرم افزار ISI.exe شناسایی، تحلیل و وارد برنامه ی صفحه ی گسترده (Excel) شدند. جامعه ی پژوهش 802 مقاله ی تولید شده توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بین سال های 1992 تا 2008 بود که تمامی مقالات مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در این پژوهش از قاعده ی لوتکا، برادفورد و فرمول ضریب همکاری گروهی نویسندگان استفاده شد.
یافته ها: توزیع مقالات تولید شده توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از قانون لوتکا تبعیت میکند، یعنی تعداد اندکی از نویسندگان، بخش اعظمی از تولیدات علمی را منتشر می کنند. همچنین توزیع پراکندگی مجلات منتشر کننده ی انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، از قانون برادفورد پیروی میکند، یعنی تعداد اندکی از مجلات، بیشترین تعداد مدارک علمی را منتشر میکنند. در کل 22026 استناد در خود مجموعه بازیابی شده به 3256 مجله وجود داشت. در گروه بندی مجلات بر اساس قاعده ی برادفورد، تعداد مجلات در هر گروه باید از نصف مجلاتی که هر کدام یک بار مورد استناد واقع شده اند، بیشتر باشد. بر این اساس، مجلات به 5 گروه تقسیم شدند و ضریب برادفورد برابر با 69/1 محاسبه گردید. در رابطه ی همکاری با سایر نویسندگان کشورها هم محققان این دانشگاه بیشترین همکاری را با نویسندگان کشورهای آمریکا (با 33 مقاله)، کانادا و انگلستان (با 24 مقاله) داشته اند. همچنین ضریب مشارکت محققان 967/0 میباشد.
نتیجه گیری: دانشمندان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نگارش آثار خود از همکاری گروهی بالایی برخوردارند؛ همچنین آن ها علاوه بر محققان ایرانی با محققان سایر کشورها هم همکاری علمی دارند. بررسیها نشان میدهد که اغلب مدارک متعلق به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، توسط تعداد اندکی از دانشمندان این دانشگاه تولید شده است.
پزشکی و روشهای بهداشتی – درمانی در متون کهن ایرانی
حوزه های تخصصی:
پزشکی از دیر باز یکی از موضوعات مورد علاقه ملل گوناگون جهان بوده است ، نیاکان ما عقیده داشتند که جهان مادی ، تن و شادمانی ، آفریده های خدا هستند و وظیفه دینی انسان است که از آنها نگهداری کند و آنها را گسترش دهد و از آنها بهره گیرد و این خود سبب بود، که آنان در پی از بین بردن هرگونه رنج های بشری از جمله رنج های جسمانی برآیند و پزشک و پزشکی را ارج نهند. کهن ترین و مهمترین آگاهی ها درباره چگونگی پزشکی و درمان بخشی در ایران باستان رادر لابه لای متون اوستایی می توان به دست آورد. در جای جای متون دینی ایرانیان پیش از اسلام، دربارة بهداشت ، چگونگی برخورد با نجاسات و بیماری ها سخن به میان آمده و این سفارشات بهداشتی در قالب داستان های اساطیری، دینی و تاریخی به خواننده القاء شده است . البته به غیر از اوستا آنچه از نوشته های فارسی میانه زردشتی در پی گذر زمان برجای مانده است، میراثی است جاودان و گران سنگ که فرهنگ، اندیشه ها، پنداشته ها و باورهای کهن ایرانیان را به روشنی باز می نماید. این مقاله در نظر دارد با روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از منابع کهن موجود پیرامون پزشکی به بررسی پزشکی و روشهای بهداشتی – درمانی در متون کهن ایرانی و جایگاه این علم در آموزه های زردشتی بپردازد.
بررسی نقش عوامل جمعیت شناختی و شاخص توده ی بدنی بر کیفیت خواب دانشجویان پزشکی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: این پژوهش به منظور بررسی نقش عوامل جمعیتشناختی و شاخص تودهی بدنی بر کیفیت خواب دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده است.
روشکار: این مطالعهی پژوهشی توصیفی بر روی 310 نفر (222 زن و 88 مرد) از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 87-1386 انجام گرفت. اطلاعات با نمونهگیری تصادفی و از طریق پرسشنامههای جمعیتشناختی محققساخته و کیفیت خواب پیتزبورگ، جمعآوری شدند و نمرهی کلی بالاتر از 5 به عنوان کیفیت خواب نامناسب در نظر گرفته شد. دادهها با نرمافزار SPSS نسخهی 16و با استفاده از آزمونهای مجذور خی، یومنویتنی و دقیق فیشر تحلیل شدند.
یافتهها: کیفیت خواب نامناسبی در 8/39 درصد از دانشجویان گزارش شد. متغیرهای جنسیت (003/0=P) و شاخص تودهی بدنی (BMI) دانشجویان در دو سطح مساوی یا بالای 25 و کمتر از 25 (019/0P<) با نوع کیفیت خواب آنها رابطهی معنیداری داشت. بین کیفیت خواب و متغیرهای وضعیت تاهل (547/0=P)، سن (500/0=P) و محل سکونت (در خوابگاه و غیر خوابگاه) (109/0=P) رابطهی معنیداری مشاهده نگردید. با توجه به این که BMI در مردان به طرز معنیداری بیشتر از زنان بود (00001/0>P)، مشخص شد که در 25≤BMI، کیفیت خواب دو جنس، تفاوت معنیداری ندارد (00/1=P) اما در 25> BMI کیفیت خواب مردان، نامناسبتر از زنان است (019/0=P).
نتیجهگیری: بنا بر نتایج، شیوع بالای کیفیت خواب نامناسب در بین دانشجویان پزشکی مشهد نسبت به مطالعات مشابه، نیاز به توجه ویژه و انجام تحقیقات بیشتر جهت شناسایی عوامل مرتبط با کیفیت خواب را در مورد دانشجویان پزشکی روشن میسازد.
تحلیل استنادی پایان نامه های دانشجویان پزشکی: قبل و بعد از دسترسی به کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی
حوزه های تخصصی:
اهداف: راه اندازی کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی یکی از سرمایه گذاری های علمی کلان طی سال های گذشته است. هدف از انجام این مطالعه پی بردن به اثربخشی این مداخله علمی از طریق بررسی الگوی استنادی در پایان نامه های دانشجویان پزشکی طی سال های 1386 تا 1389 (یک سال قبل تا دو سال بعد از دسترسی) بود.
روش ها: این مطالعه مقطعی تحلیلی در سال 1390 روی 219 پایان نامه دانشجویان پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی بابل، دفاع شده از فروردین 1386 تا اسفند 1389 به اجرا درآمد و همه موارد به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، رونوشتی از بخش منابع و ماخذ پایان نامه های موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهیه شد. اطلاعات کتاب شناختی استنادها براساس نوع منبع، زبان و زمان نشر اثر در برگه های ورود اطلاعات ثبت شد. داده ها با کمک نرم افزار آماری SPSS 16 و آزمون های آنالیز واریانس و T مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: منابع مورد استفاده و مورد استناد توسط دانشجویان در مجموع 219 پایان نامه مورد بررسی 10916 منبع بود. میانگین تعداد منابع مورد استفاده در پایان نامه های دانشجویان پزشکی طی سال های 1386 تا 1389 افزایش داشت. میزان استفاده از کل منابع و همچنین تعداد مجلات مورد استفاده در پایان نامه ها بین سال های 1386 تا 1389 از اختلاف آماری معنی داری برخوردار بود (05/0>p).
نتیجه گیری: افزایش میانگین تعداد منابع مورد استفاده، افزایش سهم مجلات و افزوده شدن بر تعداد منابع انگلیسی در پایان نامه های پزشکی طی سال های مذکور، نشان دهنده اثرات مثبت بهره برداری از کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران بر رفتار استنادی دانشجویان پزشکی است.
تاثیر آموزش بر سواد اطلاعاتی دانشجویان تازه وارد(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
اهداف: سواد اطلاعاتی مجموعه ای از مهارت ها و توانایی ها برای جست وجو، ارزیابی و استفاده موثر از اطلاعات است. امروزه حجم عظیمی از اطلاعات در محیط دیجیتال منتشر می شود که ضرورت استفاده از اطلاعات الکترونیک را اجتناب ناپذیر می سازد. هدف این پژوهش، ارزیابی سواد اطلاعاتی و مطالعه اثربخشی یک اقدام مداخله ای به صورت کارگاه نظری- عملی در دانشجویان تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی بابل بود.
روش ها: این مطالعه نیمه تجربی در کلیه دانشجویان تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال تحصیلی 91-1390 که برای شرکت در کارگاه آموزشی کتابخانه مرکزی دانشگاه ابراز علاقه کرده بودند انجام شد و 50 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. به منظور جمع آوری داده های موردنظر پرسش نامه محقق ساخته ای مشتمل بر سه بخش اطلاعات فردی، آگاهی های مرتبط با فعالیت کتابخانه ها و سطح سواد اطلاعاتی طراحی شد. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS 16 و آزمون های آماری T زوجی و ویلکاکسون استفاده شد.
یافته ها: میانگین سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان قبل از آموزش 98/0±82/0 بود که بعد از آموزش به 60/2±76/4 افزایش یافت (008/0=p). تنها 9 دانشجو (18%) پیش از آموزش با خدمات کتابخانه های دانشگاهی آشنا بودند که این تعداد بعد از آموزش به 38 نفر (76%) رسید (001/0=p).
نتیجه گیری: مداخله آموزشی از طریق آموزش کتابخانه ای در سواد اطلاعاتی دانشجویان تازه وارد به دانشگاه موثر و موجب افزایش آن است.
لزوم تدوین درس فناوری اطلاعات پزشکی در دوره پزشکی عمومی؛ دیدگاه دستیاران تخصصی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
اهداف: امروزه آگاهی و توانایی استفاده از کامپیوتر و فناوری اطلاعات برای دانشجویان پزشکی بسیار ضروری است. وجود پزشکان آگاه به دانش فناوری اطلاعات، ارایه خدمات به سایر گروه ها در سیستم های سلامت را باکیفیت تر می نماید. هدف این مطالعه بررسی ضرورت تدوین برنامه درسی فناوری اطلاعات در دوره پزشکی عمومی با توجه به نظرات دستیاران تخصصی بود.
روش ها: این مطالعه مقطعی در کلیه 81 دانشجوی پذیرفته شده در دوره های دستیاری در دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال تحصیلی 91-1390 انجام شد. داده های لازم به وسیله پرسش نامه محقق ساخته ساختاریافته حاوی 14 سئوال در زمینه میزان توانمندی شرکت کنندگان در استفاده از برنامه ها و نرم افزارهای رایانه ای و راهکارهای توسعه و موانع موجود در استفاده از فناوری اطلاعات پزشکی گردآوری شد. از آزمون های ضریب همبستگی، کروسکال والیس و رگرسیون چندگانه گام به گام در قالب نرم افزار آماری SPSS 11.5 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
یافته ها: میانگین امتیاز کلی دانشجویان مورد مطالعه در استفاده از نرم افزارهای رایانه ای 10/1±62/2 بود. میانگین امتیاز کلی دانشجویان در استفاده از نشریات و پایگاه های اطلاعاتی پزشکی آنلاین 90/0±10/2 بود. ارتباط معنی داری بین میزان مهارت های رایانه ای دانشجویان و میزان استفاده از پایگاه های اطلاعاتی و نشریات پزشکی مشاهده شد (005/0=p).
نتیجه گیری: مهارت استفاده از نرم افزارهای رایانه ای و همچنین منابع اطلاعاتی الکترونیکی آنلاین در دانشجویان دستیاری دانشگاه علوم پزشکی کرمان پایین تر از حد متوسط است.
تاثیر تدریس جامعه محور بر رضایت از تدریس و شناخت بهداشت محیط(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
اهداف: تدریس جامعه محور می تواند موجب افزایش مهارت های دانشجویان علوم پزشکی در پیشگیری و کنترل بیماری ها شود، در حالی که تدریس سنتی دروس با کاهش مهارت های شغلی همراه است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر آموزش جامعه محور بر رضایت از تدریس و شناخت بهداشت محیط در دانشجویان بود.
روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی، دانشجویان ترم پنجم رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به روش سرشماری در سال 1391 انتخاب شدند. این افراد برای تدریس درس بهداشت محیط به صورت جامعه محور و بحث گروهی به دو گروه 36نفری آزمون و شاهد تقسیم شدند. مداخله شامل تدریس مشکلات بهداشتی، پژوهش و آموزش پیشگیری بیماری های هپاتیت/ایدز و بروسلوز در مشاغل پرخطر بود. با دو پرسش نامه نمرات رضایت از تدریس، شناخت بهداشت محیط و علل محیطی بروسلوز/هپاتیت/ایدز مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با نرم افزار SPSS 16 و آزمون های مجذور کای، T مستقل و T زوجی تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: پس از مداخله، میانگین نمره کل رضایت از تدریس (0/002>p)، شناخت بهداشت محیط (0/045>p) و علل محیطی بروسلوز/هپاتیت/ایدز (0/032>p) در گروه آزمون بیشتر از گروه شاهد بود.
نتیجه گیری: تدریس جامعه محور بهداشت محیط و طراحی و اجرای پیشگیری از بیماری ها در ارتقای رضایت و شناخت دانشجویان موثر است.
نقش سید اسماعیل جرجانی در تحولات علم پزشکی (434 تا 531 ه . ق)
حوزه های تخصصی:
سید اسماعیل جرجانی پزشک معروف ایرانی قرن پنجم و ششم هجری قمری پس از ابن سینا نخستین دانشمندی بود که در آثار خود همه مباحث علم طب را با تحقیقات مورد مطالعه قرار داد و کلیه مباحث پزشکی را در کتب خود جمع آوری و تدوین نمود. حکیم جرجانی پایه گذار مکتب ایرانی در طب اسلامی بود. وی جزو اولین اطبای ایرانی بود که کتاب ارزشمند خود ذخیره خوارزمشاهی را به زبان فارسی تألیف کرد. این کتاب دائره المعارفی پزشکی بزرگ به زبان فارسی به شمار می رود، بر این اساس حاصل شد که اسماعیل جرجانی موثرترین فرد در ترقی دوران تجدد طب ایرانی است. این مقاله بر اساس روش توصیفی و تحلیلی با هدف شناسایی زندگی نامه اسماعیل جرجانی و تأثیر او در تحولات علم پزشکی از طریق مطالعه آثار موجود در کتابخانه های معتبر که با موضوع تحقیق تناسب دارد، تدوین شده است.
کلیدواژه های مقالات پزشکی فارسی تا چه حد با اصطلاحنامه پزشکی فارسی همخوانی دارند؟(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: میزان همخوانی واژگان کلیدی مقاله های چاپ شده در مجله های پزشکی فارسی با اصطلاحنامه پزشکی فارسی طی سال های 1387-1388 است.
روش/رویکرد پژوهش: با روش تحلیل محتوا و با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته تعداد 1005 کلیدواژه از 269 مقاله در 58 عنوان مجله پزشکی فارسی دارای درجه علمی پژوهشی 1 و 2 از کمیسیون نشریات علوم پزشکی کشور (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) از 1387 تا پایان 1388 بررسی شده است.
یافته ها: در دو حوزه علوم پایه و بالینی، 5/38 درصد همخوانی کامل، 41 درصد همخوانی نسبی و 5/20 درصد فاقد همخوانی است؛ از نظر همخوانی کامل و نبود همخوانی میان کلیدواژه های مقاله های مجله های پزشکی فارسی با اصطلاحنامه پزشکی فارسی، تفاوت معناداری وجود ندارد، اما از نظر همخوانی نسبی تفاوت معنادار است؛ همخوانی نسبی کلیدواژه های مقاله های مجله های پزشکی فارسی با اصطلاحنامه پزشکی فارسی بیش از همخوانی کامل است.
نتیجه گیری: وجود ناهماهنگی میان اصطلاحات مورد استفاده نویسندگان، نمایه سازان و جستجوگران اطلاعات ناشی از عوامل متعددی است که در مقاله به آن اشاره شده است.
نقش جندی شاپور در پیشرفت پزشکی در ایران باستان
حوزه های تخصصی:
دانش پزشکی از دیرباز در تاریخ کهن ما ریشه دوانیده است. در متون کهن مذهبی مؤثرترین شیوهٔ درمان خواندن اوراد مذهبی ذکرشده است. در متون فارسی میانهٔ زردشتی آگاهی های مختصری دربارهٔ پزشکی و درمان آمده است؛ بااین وجود همین آگاهی های اندک و ناچیز چشم انداز گسترده ای را پیش رو قرار می دهد و با کمک آن می توان تااندازه ای به چگونگی پزشکی و درمان درآن روزگار پی برد. نام گندی شاپور در اصل به معنی (وِ اندوشاه پور) بهتر از انطاکیه شاپور است و به همین نام محلی در حوالی شوش و دزفول و شوشتر کنونی قرار داشته است که بعد از اشاعهٔ مذهب نسطوری محل تجمع علمای مسیحی گردید و به احتمال قوی اردشیر بابکان آن را به نام پسرش بنا نهاد. شاپور اول آن را تکمیل نمود و به روزگار انوشیروان شهرت جهانی یافت. نگارنده در این مقاله سعی دارد تا به پزشکی در ایران باستان و در ادامهٔ به چگونگی به وجود آمدن جندی شاپور و تحولات آن بپردازد.
پزشکی عصر صفویه با تکیه بر سفرنامه های غربی
حوزه های تخصصی:
در عصر صفوی، علم پزشکی در منطق کلاسیک و سنتی خود به خصوص در عهد شاه عباس رشد زیادی پیدا کرد. با این حال پزشکی در عصر صفوی مانند دیگر حوزه ها همچون معماری و هنر به دستاوردهای چشمگیری دست نیافت. از منظر سفرنامه ها و یادداشت های سیاحان اروپایی که در دوره مذکور به ایران آمده اند، وضعیت پزشکی صفوی در مقایسه با اروپا در جایگاه نازل تری قرار می گیرد. هرچند برخی از این منابع به دستاوردهای پزشکی ایرانیان بویژه در داروسازی و درمان برخی بیماری ها اشاره می کنند. لیکن در دوره دوم حکومت صفوی با گسترش خرافات و تعصبات دینی، عدم امنیت جانی و مالی، افزایش گروه پزشکان تجربی، ورود پزشکان به عرصه سیاست و مهاجرت پزشکان مجرب به کشورهای دیگر باعث رکود و تضعیف دانش پزشکی در ایران شد. کوشش ما در مقاله این است که با تکیه بر سفرنامه های اروپاییان، تصویری از اوضاع پزشکی عصر صفویه ارائه دهیم.
آموزش پزشکی مبتنی بر شایستگی و فراتوانایی های پزشکی عمومی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
آموزش مبتنی بر شایستگی یک روش جدید آموزشی برای تربیت نسل متفاوتی از پزشکان است. در این رویکرد آموزشی دو مساله مد نظر قرار دارد، تعریف پیامد معتبر و طراحی ابزار سنجش جهت ارزیابی. اولین موضوع مهم تعیین شایستگیهاست. با وجود تشابه زیاد، کشورهای مختلف تلاش کرده اند بر حسب نیازهای جامعه خود و نظام ارائه خدمات سلامت، شایستگیهای مناسب آموزش پزشکی را تعریف کنند. در ایران یک مطالعه در دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1391 چهارچوب شایستگی ها را طراحی کرد. آموزشی مبتنی بر شایستگی فراتوانایی های خاصی را نیز ضروری می سازد. فراتوانایی ها پزشک را قادر می سازند فراتر از یک درمانگر، قادر به ایفای نقش کلیدی خود در شرایط مختلف باشد. دومین مسئله مهم نحوه سنجش و ارزیابی آموزش مبتنی بر شایستگی است. طراحی ابزار سنجش برای فراتوانایی ها سخت و پیچیده است، با این حال دستیابی به هدف نهایی رویکرد آموزشی شایستگی محور در نظام آموزش پزشکی تنها با طراحی ابزار سنجش استاندارد برآورده خواهد شد.