مطالعات مداخله ای

اهداف: سواد اطلاعاتی مجموعه ای از مهارت ها و توانایی ها برای جست وجو، ارزیابی و استفاده موثر از اطلاعات است. امروزه حجم عظیمی از اطلاعات در محیط دیجیتال منتشر می شود که ضرورت استفاده از اطلاعات الکترونیک را اجتناب ناپذیر می سازد. هدف این پژوهش، ارزیابی سواد اطلاعاتی و مطالعه اثربخشی یک اقدام مداخله ای به صورت کارگاه نظری- عملی در دانشجویان تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی بابل بود. روش ها: این مطالعه نیمه تجربی در کلیه دانشجویان تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال تحصیلی 91-1390 که برای شرکت در کارگاه آموزشی کتابخانه مرکزی دانشگاه ابراز علاقه کرده بودند انجام شد و 50 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. به منظور جمع آوری داده های موردنظر پرسش نامه محقق ساخته ای مشتمل بر سه بخش اطلاعات فردی، آگاهی های مرتبط با فعالیت کتابخانه ها و سطح سواد اطلاعاتی طراحی شد. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS 16 و آزمون های آماری T زوجی و ویلکاکسون استفاده شد. یافته ها: میانگین سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان قبل از آموزش 98/0±82/0 بود که بعد از آموزش به 60/2±76/4 افزایش یافت (008/0=p). تنها 9 دانشجو (18%) پیش از آموزش با خدمات کتابخانه های دانشگاهی آشنا بودند که این تعداد بعد از آموزش به 38 نفر (76%) رسید (001/0=p). نتیجه گیری: مداخله آموزشی از طریق آموزش کتابخانه ای در سواد اطلاعاتی دانشجویان تازه وارد به دانشگاه موثر و موجب افزایش آن است.

اهداف: بررسی وضعیت استفاده از منابع در کتابخانه ها گویای ضعف آشنایی و نقصان مهارت دانشجویان در بهره مندی از منابع است. طبق نتایج برخی تحقیقات، اجرای برنامه های آموزشی در این زمینه، به طور موثری موجب بهبود توانایی آنان در استفاده از منابع می شود. هدف این مطالعه، بررسی اثر مداخله آموزشی بر استفاده از منابع کتابخانه ای در دانشجویان تازه وارد بود. ابزار و روش ها: این مطالعه مقطعی در میان 200 نفر از دانشجویان رشته های پزشکی، مامایی و پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بابل، ورودی سال 1392 در نیم سال اول سال تحصیلی 93-1392 به اجرا درآمد. دانشجویان براساس سابقه شرکت در کارگاه آشنایی با کتابخانه در آغاز ورود به دانشگاه، به دو گروه مورد (136 نفر) و شاهد (64 نفر) تقسیم شدند. برای جمع آوری داده ها از فرمی محقق ساخته استفاده شد و تعداد امانت کتاب طی یک سال و همچنین تعداد روزهای تاخیر در استرداد کتاب به عنوان شاخصی برای بررسی عملکرد دانشجویان در نظر گرفته شد. داده ها به کمک نرم افزار SPSS 18 و با استفاده از آزمون های مجذور کای و T مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از 4865 مورد امانت کتاب، به طور متوسط 2/22±0/26 کتاب توسط دانشجویان آموزش دیده (گروه مورد) و 8/18±9/17 کتاب توسط دانشجویان گروه شاهد امانت گرفته شد (05/0p<). از نظر تاخیر در استرداد کتاب ها نیز گروه مورد با میانگین تاخیر 7/171±2/151 روز در مقایسه با میانگین 5/136±0/122 روز نسبت به گروه شاهد از تاخیر بیشتری برخوردار بود (05/0p<). نتیجه گیری: اجرای دوره آموزشی آشنایی با کتابخانه در زمان ورود دانشجویان به دانشگاه، با اثرات مثبت و معنی داری در استفاده از منابع علمی همراه است.