راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

اهداف: وجود انواع متفاوت آموزش الکترونیک این سئوال را مطرح می کند که کدامیک در آموزش نوین موثرتر است. هدف از انجام این مطالعه مقایسه سطح یادگیری پرستاران به دو روش نرم افزار چندرسانه ای و تحت وب در آموزش مراقبت های پرستاری عوامل شیمیایی در یکی از مراکز درمانی نیروهای مسلح شهر تهران بود. روش ها: این مطالعه نیمه تجربی و دوگروهی در سال 1391 در پرستاران شاغل در یکی از بیمارستان های نیروهای مسلح شهر تهران انجام شد و 66 پرستار به روش مبتنی بر هدف انتخاب و دو گروه تحت وب و نرم افزار چندرسانه ای تقسیم شدند. محتوای آموزش، پرسش نامه ارزیابی سطح آموزش با 35 سئوال چهارگزینه ای و 8 ایستگاه آزمون بالینی عینی ساختارمند برای سنجش حیطه عملکردی دو گروه آموزش توسط محقق تدوین شد. یک گروه با لوح فشرده آموزشی و گروه دیگر تحت وب طی دو هفته آموزش دیدند . بعد از جمع آوری، داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون های T زوجی و T مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: اختلاف میانگین پیش آزمون بین دو گروه معنی دار نبود. نمره پس آزمون 1 در هر دو گروه افزایش معنی داری نسبت به پیش آزمون داشت ولی در پس آزمون 2 اُفت اندکی در هر دو گروه مشاهده شد. تفاوت میانگین امتیاز بین دو گروه در ایستگاه های 1، 2 و 4 غیرمعنی دار ولی در ایستگاه های 3، 5، 6، 7 و 8 معنی دار بود. نتیجه گیری: آموزش به دو روش تحت وب و بسته های نرم افزاری چندرسانه ای تقریباً به طور یکسان بر سطح یادگیری پرستاران تاثیر می گذارند.

اهداف: تعیین میزان موفقیت در رسیدن به اهداف آموزشی از راه های ارزشیابی مدرسان است که معمولاً توسط دانشجویان صورت می گیرد تا هم سبب بهبود کیفیت آموزش شود و هم در تصمیم گیری مدیریتی مورد توجه قرار گیرد. پس فرم های ارزشیابی مدرسان توسط دانشجویان باید مورد توافق مدرسان و دانشجویان باشد. هدف از انجام این مطالعه، مقایسه دیدگاه اعضای هیات علمی و دانشجویان درباره سئوال های ارزشیابی دروس نظری اساتید بود. روش ها: این مطالعه تحلیلی- مقطعی در اعضای هیات علمی و دانشجویان یکی از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران در سال تحصیلی 91-1390 انجام شد و 129 نفر عضو هیات علمی به صورت در دسترس و 120 دانشجو به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای محقق ساخته دارای دو بخش داده های جمعیت شناختی مدرسان و گویه های پیشنهادی برای فرم ارزشیابی دانشجویان از مدرسان بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون T مستقل با کمک نرم افزار آماری SPSS 18 استفاده شد. یافته ها: میانگین امتیاز مناسب بودن سئوال ها از نظر مدرسان 1/8±0/73 (100-50) و از نظر دانشجویان 9/26±7/61 (100-5) بود (001/0>p). بالاترین وزن از نظر مدرسان مربوط به گویه ""میزان علاقه استاد به تدریس و فعالیت در رفع مشکلات علمی دانشجو"" و از نظر دانشجویان مربوط به گویه ""میزان تسلط استاد بر موضوع درس"" بود. نتیجه گیری: اعضای هیات علمی و دانشجویان خواستار اعمال تغییراتی در اولویت بندی و سهم نمره ارزشیابی هر سئوال در فرم های جاری ارزشیابی مدرسان در دروس نظری هستند.

اهداف: اضطراب امتحان پدیده ای شایع میان دانشجویان است و از مشکلات نظام آموزشی محسوب می شود. با توجه به تاثیر زیاد اضطراب و پیامدهای منفی آن، منابع اضطراب و اثرات آن باید شناسایی شوند. این مطالعه با هدف تعیین میزان اضطراب امتحان بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و عوامل مرتبط با آن انجام شد. روش ها: این مطالعه مقطعی طی سال های 1391 و 1392 در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام شد و 520 دانشجو با روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه اضطراب امتحان بود که دارای 24 سئوال است. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 16 و با کمک آزمون مجذور کای تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: 176 دختر (0/50%) و 62 پسر (6/39%) مبتلا به اضطراب امتحان شدید و 153 دختر (5/43%) و 93 پسر (4/55%) مبتلا به اضطراب امتحان خفیف بودند (01/0 p < ). 246 دانشجو (3/47%) اضطراب امتحان خفیف، 36 دانشجو (9/6%) اضطراب امتحان متوسط و 238 دانشجو (8/45%) اضطراب امتحان شدید داشتند. نتیجه گیری: میزان اضطراب امتحان در میان دانشجویان رشته های مختلف پزشکی نسبتاً زیاد و در دانشجویان دختر بیشتر از پسران است.

اهداف: امروزه به کارگیری گسترده تکنولوژی های نو و در نتیجه نیاز به آموزش و هزینه بیشتر، مراکز آموزشی و اقتصادی را بر آن داشته تا به استفاده از راهکارهای نوین آموزشی روی آورند. یکی از این راهکارها، آموزش الکترونیکی است. مدیریت دانش درصدد افزایش ظرفیت پردازش داده و اطلاعات با کمک نوآوری و خلاقیت انسانی است. این مقاله با هدف بررسی تاثیر پیاده سازی مدل مدیریت دانش نوناکا و تاکوچی بر فرآیند یاددهی/یادگیری دانشجویان در درس روان شناسی انجام شد. روش ها: این پژوهش نیمه آزمایشی در نیمسال اول تحصیلی 91-1390 در دانشجویان دانشکده روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی انجام شد و 36 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته و پرسش نامه محقق ساخته برای بررسی انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشجویان بود. نتایج پژوهش با استفاده از آزمون T مستقل و در قالب نرم افزار SPSS 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نمره پیش آزمون دو گروه اختلاف معنی داری نداشت و نمره پس آزمون گروه آزمایش به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل بالاتر بود. بین میانگین نمرات دو گروه آزمایش (89/20 ± 77/195) و کنترل (78/19±33/182) در انگیزه پیشرفت تحصیلی تفاوت معنی داری مشاهده شد (04/0=p). نتیجه گیری: آموزش الکترونیک مبتنی بر مدل مدیریت دانش نوناکا و تاکوچی بر انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشجویان موثر است.

اهداف: از آنجا که ارزشیابی پیشرفت تحصیلی از مهم ترین فعالیت های آموزشی مدرسان و مربیان است، این فرآیند باید در سراسر دوره آموزش جریان داشته باشد. مدرسان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی موظف هستند که در ارزشیابی از آموخته های دانشجویان، اصول علمی را رعایت کنند. هدف این پژوهش شناسایی و تعیین میزان پایبندی مدرسان دانشگاه های آزاد اسلامی نسبت به اصول علمی طراحی آزمون های پیشرفت تحصیلی بود. روش ها: پژوهش توصیفی حاضر در جامعه آماری امتحانات دروس ارایه شده در واحدهای دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل در پایان نیمسال اول سال تحصیلی 90-1389 انجام شد. 48 نمونه به روش طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته شامل دو بخش متغیرهای جمعیت شناختی و 32 سئوال در 5 حیطه های محتوی، بودجه بندی، توانایی پاسخدهی دانشجویان، طراحی از آسان به مشکل و زمانبندی سئوالات بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 19 و آزمون های T مستقل، همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بین میزان پایبندی به رعایت اصول علمی طراحی سئوالات آزمون پیشرفت تحصیلی و سطح مدرک تحصیلی، جنسیت و ارتباط درس با تخصص ارتباط معنی داری مشاهده نشد (05/0<p). نوع استخدام بر میزان پایبندی به رعایت اصول علمی طراحی سئوالات آزمون پیشرفت تحصیلی اثر معنی دار داشت و اعضای رسمی هیات علمی طراحی بهتری داشتند. میانگین امتیاز رعایت اصول علمی در حیطه زمانبندی سئوالات (65/0±08/4) بیشتر از بقیه حیطه ها بود. نتیجه گیری: مدرسان دانشگاه آزاد اسلامی به رعایت اصول علمی طراحی آزمون های سنجش پیشرفت تحصیلی پایبندی زیاد دارند.

اهداف: محدودیت های آموزش بر بالین بیمار، نیاز به بازنگری روش های آموزشی را بیشتر نموده است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش روش های مختلف تزریقات به روش شبیه سازی با بیمارنما بر میزان یادگیری و اضطراب دانشجویان گروه پزشکی انجام شد. روش ها: این پژوهش نیمه تجربی در 179 دانشجوی دارای واحد تزریقات گروه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اراک در سال 1389 که به روش سرشماری انتخاب شدند انجام شد. از پرسش نامه جمعیت شناختی، آزمون اضطراب سنج بِک و چک لیست عملکرد تزریقات برای جمع آوری داده ها استفاده شد. پس از ارایه دروس نظری و عملی برای کل نمونه ها، دانشجویان به صورت تصادفی به دو گروه 87نفری شاهد و آزمایش تقسیم شدند. گروه آزمایش تحت آموزش اضافی با بیمارنما قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 17 و آزمون های T مستقل و همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین میزان مهارت انجام تزریقات در گروه آزمایش 7/4±4/72 و در گروه شاهد 1/6±1/58 بود (0001/0>p). میانگین میزان اضطراب در زمان انجام تزریقات در گروه آزمایش 9/2±3/9 و در گروه شاهد 3/7±8/16 بود (0001/0>p) . با افزایش میزان یادگیری در گروه آزمایش، میزان رضایت مندی نیز به طور معنی داری بیشتر شد. نتیجه گیری: روش آموزش تزریقات به صورت تلفیقی با بیمارنما علاوه بر افزایش میانگین یادگیری و کاهش اضطراب حین انجام انواع تزریقات، میزان رضایت مندی دانشجویان گروه های مختلف پزشکی را افزایش می دهد.

اهداف: اندیشه های کنونی پیرامون پویایی محیطی و سازمان های حیاتی، ظهور سازمان های کوانتومی را به همراه داشته است. نقش رهبری در این سازمان های تغییریافته، حفظ تعادل بین تنش و نظم است. این پژوهش با هدف تحلیل راهبردهای رهبری مثبت گرا و ارتباط آن با میزان کاربست مولفه های سازمان کوانتومی انجام شد. روش ها: این پژوهش توصیفی- همبستگی در کلیه 575 عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان طی سال های 1391 و 1392 انجام شد و 101 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. از پرسش نامه های رهبری مثبت گرا و سازمان کوانتومی برای گردآوری داده ها استفاده شد. از نرم افزار آماری SPSS 15 و آزمون های همبستگی پیرسون، T تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام و تحلیل واریانس یک طرفه برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: بالاترین میانگین در راهبردهای رهبری مثبت گرا مربوط به جو مثبت (31/0±97/3) و در مولفه های سازمان کوانتومی مربوط به تفکر جمعی (32/0±90/3) بود. از میان راهبردهای رهبری مثبت گرا، ""جو مثبت"" (21/3-=t؛ 002/0=p) و ""معنی گرایی مثبت"" (72/4=t؛ 0001/0=p) قابلیت پیش بینی سازمان کوانتومی را داشتند. نتیجه گیری: میانگین راهبردهای رهبری مثبت گرا و مولفه های سازمان کوانتومی در دانشگاه اصفهان در حد نسبتاً مطلوب است. بین راهبردهای رهبری مثبت گرا و مولفه های سازمان کوانتومی رابطه مثبت وجود دارد.

اهداف: سواد اطلاعاتی مجموعه ای از مهارت ها و توانایی ها برای جست وجو، ارزیابی و استفاده موثر از اطلاعات است. امروزه حجم عظیمی از اطلاعات در محیط دیجیتال منتشر می شود که ضرورت استفاده از اطلاعات الکترونیک را اجتناب ناپذیر می سازد. هدف این پژوهش، ارزیابی سواد اطلاعاتی و مطالعه اثربخشی یک اقدام مداخله ای به صورت کارگاه نظری- عملی در دانشجویان تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی بابل بود. روش ها: این مطالعه نیمه تجربی در کلیه دانشجویان تازه وارد دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال تحصیلی 91-1390 که برای شرکت در کارگاه آموزشی کتابخانه مرکزی دانشگاه ابراز علاقه کرده بودند انجام شد و 50 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. به منظور جمع آوری داده های موردنظر پرسش نامه محقق ساخته ای مشتمل بر سه بخش اطلاعات فردی، آگاهی های مرتبط با فعالیت کتابخانه ها و سطح سواد اطلاعاتی طراحی شد. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS 16 و آزمون های آماری T زوجی و ویلکاکسون استفاده شد. یافته ها: میانگین سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان قبل از آموزش 98/0±82/0 بود که بعد از آموزش به 60/2±76/4 افزایش یافت (008/0=p). تنها 9 دانشجو (18%) پیش از آموزش با خدمات کتابخانه های دانشگاهی آشنا بودند که این تعداد بعد از آموزش به 38 نفر (76%) رسید (001/0=p). نتیجه گیری: مداخله آموزشی از طریق آموزش کتابخانه ای در سواد اطلاعاتی دانشجویان تازه وارد به دانشگاه موثر و موجب افزایش آن است.

اهداف: استفاده از نظرات دانشجویان سال آخر در مورد مهارت های فراگرفته طی تحصیل، می تواند در تقویت نقاط قوت و برطرف کردن نقاط ضعف آموزش مفید باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی خودارزیابی دانشجویان سال آخر رشته مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد از توانایی در انجام مهارت های عملی انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در دانشجویان مامایی مقطع کارشناسی پیوسته دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در نیم سال دوم تحصیلی 89-1388 و نیمسال دوم تحصیلی 90-1389 که در آستانه شرکت در امتحان نهایی قرار داشتند انجام شد و همه 47 دانشجو مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات فرم ارزیابی مهارت های عملی در حیطه ها بیماری های زنان، بارداری و زایمان، بهداشت مادر و کودک، نوزادان و اصول و فنون پرستاری و مامایی بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 16 و آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: 3/78% دانشجویان از گروه مامایی، 1/76% از دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد و 6/82% از رشته رشته مامایی رضایت داشتند. ارزیابی 61% دانشجویان از توانایی خود در مبحث بارداری و زایمان، 60% در مبحث بیماری های زنان، 54% در مبحث اصول و فنون پرستاری و مامایی، 41% در مبحث بهداشت مادر و کودک و 33% در مبحث نوزادان زیاد بود. دانشجویان مامایی خود را در انجام زایمان بریچ، انجام زایمان چندقلو و گذاشتن IUD اساساً فاقد مهارت دانستند. نتیجه گیری: دانشجویان مامایی مهارت خود را در مباحث بارداری و زایمان، بیماری های زنان و اصول و فنون پرستاری و مامایی را در حد متوسط و در مباحث بهداشت مادر و کودک و نوزادان کمتر از حد متوسط ارزیابی می کنند.

اهداف: اُفت تحصیلی زمانی اتفاق می افتد که فاصله قابل توجهی بین استعداد بالقوه و توان بالفعل افراد در فعالیت های درسی و پیشرفت تحصیلی ایجاد شود. این پژوهش با هدف بررسی و شناخت عوامل فردی، اجتماعی، خانوادگی و آموزشی موثر بر اُفت تحصیلی از دیدگاه دانشجویان انجام شد. روش ها: این پژوهش پیمایشی در دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای مشغول به تحصیل در دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 91-13۹۰ انجام شد. 373 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و تعداد ۳۵۷ پرسش نامه تکمیل شده جمع آوری و بررسی شد. ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته دارای 4 مولفه فردی، خانوادگی، اجتماعی و آموزشی و 40 گویه بود که براساس طیف لیکرت از کاملاً مخالفم (1 امتیاز) تا کاملاً موافقم (5 امتیاز) درجه بندی شد. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار SPSS 16 و آزمون T تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها: از دیدگاه دانشجویان، میانگین امتیاز تاثیر عوامل فردی بر اُفت تحصیلی 47/2±16/4، میانگین امتیاز تاثیر عوامل خانوادگی بر اُفت تحصیلی 30/3±75/3، میانگین امتیاز تاثیر عوامل اجتماعی بر اُفت تحصیلی 68/3±74/3 و میانگین امتیاز تاثیر عوامل آموزشی بر اُفت تحصیلی 96/3±83/3 بود (05/0>p). نتیجه گیری: عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و آموزشی از دیدگاه دانشجویان بر میزات اُفت تحصیلی موثر است.