بهداشت محیط

هدف این پژوهش، ارزیابی ارتباط بین وضعیت ایمنی و کارآیی اماکن، فضاها و تجهیزات ورزشی از نظر کاربران (دانشجویان دختر و پسر) با میزان شیوع آسیب های ورزشی است. روش تحقیق، توصیفی است و جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی (پیمایشی) انجام شده است. جامعه آماری شامل دانشجویان سال تحصیلی 89- 88 (حدود 6000 نفر) بود که 800 نفر دانشجوی شرکت کننده در فعالیت های، آموزشی و فوق برنامه ورزشی(400 دختر و 400 پسر) به عنوان نمونه در این مطالعه مشارکت کردند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای شامل 35 گزاره بود که روایی صوری و محتوایی آن از نظر متخصصان قابل قبول (بیش از 70 درصد) بود و پایایی آن طبق ضریب آلفای کرونباخ 87 درصد به دست آمد. همچنین برای تعیین روائی سازه آزمون و میزان کفایت حجم نمونه از روش تحلیل عاملی استفاده شد که مقدار ضریب کفایت حجم نمونه 85/0 به دست آمد. تعداد آسیب های رخ داده در اماکن ورزشی از سال 1386 تا 1389 از طریق بخش پژوهشی جمع آوری شد. از آزمون کولموگروف – اسمیرنف به منظور تعیین طبیعی بودن توزیع، از آزمون لوین برای تعیین تجانس واریانس و از آزمون t مستقل برای مقایسه نظرات دو گروه آزمودنی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد به طور میانگین 65 درصد از دانشجویان دانشگاه وضعیت ایمنی اماکن، تجهیزات و فضاهای ورزشی و همچنین کارآیی متناسب با مکانی آموزشی - مسابقاتی را قابل قبول ارزیابی می کنند. ضمن اینکه 22 درصد از دانشجویان پسر و 30 درصد از دانشجویان دختر وضعیت بهداشت اماکن و فضاهای ورزشی را نامناسب معرفی کردند. از طرف دیگر، بررسی گزارش های بروز آسیب های جسمانی در حوزه های مختلف دانشگاه نشان می دهد بیش از 60 درصد کل آسیب های جسمانی دانشجویان در زمان فعالیت های ورزشی در این اماکن رخ داده است؛ از این رو با توجه به حساسیت وضعیت ایمنی و ضرورت افزایش درصد ایمنی فعالیت و جلوگیری از هرگونه حادثه احتمالی پیشنهاد می شود با توجه به استانداردهای مطلوب، برنامه ریزی لازم برای افزایش ضریب ایمنی و بهداشتی پیش بینی و کاربرگ های لازم برای کنترل و ارزیابی دقیق وضعیت ایمنی و بهداشتی مستمر از طرف نیروی انسانی متخصص تهیه شود. ضمناً در بخش های دیگر دانشگاه (کارگاه ها و آزمایشگاه ها) نیز تحقیقات مشابهی اجرا شود تا برنامه ریزی های لازم برای بهره برداری نتایج این پژوهش از سوی مدیران و مربیان انجام و کلاس های آموزشی برای کارکنان این بخش طراحی و اجرا شود.

اهداف: تدریس جامعه محور می تواند موجب افزایش مهارت های دانشجویان علوم پزشکی در پیشگیری و کنترل بیماری ها شود، در حالی که تدریس سنتی دروس با کاهش مهارت های شغلی همراه است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر آموزش جامعه محور بر رضایت از تدریس و شناخت بهداشت محیط در دانشجویان بود. روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی، دانشجویان ترم پنجم رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به روش سرشماری در سال 1391 انتخاب شدند. این افراد برای تدریس درس بهداشت محیط به صورت جامعه محور و بحث گروهی به دو گروه 36نفری آزمون و شاهد تقسیم شدند. مداخله شامل تدریس مشکلات بهداشتی، پژوهش و آموزش پیشگیری بیماری های هپاتیت/ایدز و بروسلوز در مشاغل پرخطر بود. با دو پرسش نامه نمرات رضایت از تدریس، شناخت بهداشت محیط و علل محیطی بروسلوز/هپاتیت/ایدز مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با نرم افزار SPSS 16 و آزمون های مجذور کای، T مستقل و T زوجی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: پس از مداخله، میانگین نمره کل رضایت از تدریس (0/002>p)، شناخت بهداشت محیط (0/045>p) و علل محیطی بروسلوز/هپاتیت/ایدز (0/032>p) در گروه آزمون بیشتر از گروه شاهد بود. نتیجه گیری: تدریس جامعه محور بهداشت محیط و طراحی و اجرای پیشگیری از بیماری ها در ارتقای رضایت و شناخت دانشجویان موثر است.

با گذشت بیش از دو دهه از آغاز اجرای طرح های هادی در نواحی روستایی کشور و صرف هزینه های زیاد در مراحل مختلف تهیّه و اجرای آن، شاهد آثار گوناگون در زمینه های کالبدی فضایی، همچون دگرگونی در بافت کالبدی روستا، تغییر در الگوی ساخت مسکن، ناهماهنگی در شبکه ی معابر روستا، تسهیل در امر رفت وآمد روستاییان و ... هستیم. هدف از پژوهش در این مطالعه، ارزیابی آثار کالبدی اجرای طرح های هادی در توسعه ی سکونتگاه های روستایی در قسمتی از کشور است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش های میدانی و اسنادی کمک گرفته شده و بر اساس آن با توجّه به حجم جامعه ی آماری (4025 خانوار)، حجم نمونه ی خانوارهای مورد پرسشگری بر پایه ی فرمول کوکران برابر 298 خانوار بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، بیشترین اثرگذاری طرح های هادی در روستاها در بُعد بازگشایی و نوسازی شبکه ی معابر روستایی روی داده است، به گونه ای که 6/77 درصد اثرگذاری طرح ها در رابطه با متغیّر شبکه ی معابر قرار می گیرد و در کنار آن، میانگین وزنی 88/2 اثرگذاری طرح هادی را در این متغیّر تبیین می کند، امّا در سایر متغیّرها، یعنی مسکن روستایی و کاربری اراضی، توفیق چندانی در محیط های روستایی حاصل نشده است. با توجّه به یافته های پژوهش، راهکارهای اجرایی مانند، ظرفیت سازی نهادی و قانونی در جهت تسهیل و افزایش مشارکت مردمی در توسعه ی کالبدی نقاط روستایی، تخصیص اعتبارات کافی و برنامه ی مدّون مالی برای اجرای کامل طرح ها، جلوگیری از ورود عناصر و قوانین مکتوب شهری به حوزه های روستایی و بازنگری آنها و... پیشنهاد می شود .

سلامتی کودکان یکی از اساسی ترین هدف فعالیت های بسیاری از سازمان های بین المللی است. بررسی محیطی بهداشت مدارس و تأثیر حضور مربیان بهداشت در مدارس ابتدایی، موضوع مهمی است که در جهت اعتلای اهداف آموزشی سهم بسیار بزرگی را به خود اختصاص می دهد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع تحلیلی است. نمونه ها از بین 10511 مدرسه ابتدایی دخترانه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ساده انتخاب شده است. تعداد نمونه ها شامل 200 مدرسه ابتدایی دخترانه در سطح کشور ، از 30 استان ، و براساس آمار وزارت آموزش و پرورش و به روش تصادفی خوشه ای ساده انتخاب شده است . نمونه شامل 100 مدرسه دارای مربی بهداشت و 100 مدرسه فاقد مربی بهداشت بوده است . گرد آوری اطلاعات به روش مشاهده مستقیمِ محقق و یا عوامل اجرایی آموزش داده شده توسط خود محقق در حضور عوامل مدیریتی مدرسه و با استفاده از فرم فهرست کنترل می باشد که دارای 30 سئوال در 10 قسمت مختلف بوده است. روش آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل و آزمون سوال ها در این پژوهش، محاسبه مجذور خی و آزمون تفاوت نسبت بوده است. بر اساس داده های پژوهش بین وضعیت بهداشت محیط مدارس و حضور یا عدم حضور مربی بهداشت در 19 مورد از متغیر های بهداشت محیطی اختلاف آماری معنا داری مشاهده شد بر اساس نتایج بیان شده، حضور مربیان بهداشت در مدارس منجر به بهبود وضعیت بهداشت محیطی مدارس خواهد شد. هر چند ایجاد چنین شرایطی موضوعی چند بعدی بوده و عوامل و متغیرهای مختلفی علاوه بر حضور یا عدم حضور مربی بهداشت می تواند بر آن تأثیرگذار باشد. بررسی همه جانبه این عوامل می تواند معیارهای روشن تری برای طراحی برنامه های آموزشی کودکان فراهم سازد و راه کارهایی جهت استفاده بهینه از منابع ( نیروی انسانی ، بودجه ، زمان ) برای سطح آگاهی و عملکرد بهداشتی کودکان در مدارس ارایه دهد و مسئولیت آموزش این مطالب را نیز به عهده مربیان بهداشت گذاشت.  کلید واژه ها: ، ، ، 

مقدمه: بلایای طبیعی همواره در طول تاریخ زندگی بشر به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده سلامت جوامع بشری محسوب می شود و کشور ما و از جمله استان آذربایجان شرقی نیز از این مسئله مصون نبوده است. از این رو تحقیق حاضر با هدف مطالعه سنجش میزان آگاهی کارشناسان بهداشت محیط استان آذربایجان شرقی در خصوص مسائل بهداشتی مربوط به زمان وقوع بلایای طبیعی صورت گرفت. روش ها: این مطالعه یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که در بین 144 نفر از کارشناسان بهداشت محیط استان ) 1/52% از شهرستان ها و 9/47% از شهر تبریز ) انجام شد. نمونه ها به صورت تصادفی از جامعه آماری انتخاب شدند. پس از تأیید اعتبار پرسشنامه توسط صاحب نظران، با توزیع پرسشنامه بین کارشناسان و تکمیل آنها توسط آنان، داده ها جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها: شرکت کنندگان شامل 5/45% کارشناس و 5/53% کاردان بهداشت محیط بودند. نتایج تفاوت معنی داری را بین میزان آگاهی کارشناسان مرکز بهداشت شهرستان تبریز و میزان آگاهی کارشناسان مراکز بهداشتی شهرستان های استان نشان داد. همچنین بین سطح آگاهی با میزان تحصیلات و محل کار رابطه معنی داری (05/0 ) وجود داشت. بین میزان آگاهی کارشناسان بهداشت محیط با میزان سن و سابقه کار در مراکز بهداشتی رابطه معنی داری یافت نشد (05/0 ). نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل نتایج گویای اثر میزان تحصیلات بر میزان سطح آگاهی کارشناسان بهداشت محیط در هنگام وقوع بلایای طبیعی است؛ لذا تدابیری به منظور ارتقای سطح علمی کارکنان از طریق ایجاد دوره های بازآموزی یا ایجاد تسهیلات برای ادامه تحصیل یا جذب و استخدام کارشناسان ضرورت دارد. از این طریق می توان در خصوص کاهش میزان مرگ و میر ناشی از عدم رعایت مسائل بهداشتی مربوط به زمان وقوع بلایای طبیعی قدم های مثبتی برداشت.

امروزه طرح هادی روستایی مهمترین ابزار مدیریت توسعه روستایی در ایران است که عمدتاً جنبه های کالبدی روستاها را بیشتر از جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد توجه قرار می دهد به طوریکه بخش عمده قابل اجرا این طرح ها نیز جنبه کالبدی دارد. ساختار کالبدی روستاها که در طول زمان و بنا بر مقتضیات گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شکل گرفته اند با اجرای طرح هادی روستایی و احداث ساخت و سازهای جدید، خانه های بادوام، تعریض معابر ، ایجاد پارک و فضای سبز، ایجاد کاربری های مورد نیاز از قبیل آموزشی، درمانی، نظامی و انتظامی و ... متحول شده و سبب رونق نسبی و افزایش حس امنیت در روستاییان می گردد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات طرح های هادی روستایی بر توسعه کالبدی روستاها می باشد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از روش های میدانی و اسنادی استفاده شده و بر اساس آن و با توجه به جامعه آماری (8251 نفر)، حجم نمونه بر اساس فرمول شارپ - کوکران 368 نفر بوده است که به روش نمونه گیری تصادفی در بین روستاهای مورد مطالعه توزیع شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بیشترین اثر گذاری طرح های هادی بر نظارت بر نحوه ساخت و ساز و بهسازی و مقاوم سازی مساکن روستایی (متغیر مسکن) و سپس بر تسهیل عبور و مرور در معابر روستایی (متغیر معابر) بوده و در سایر متغیرها، بهداشت محیط و کاربری اراضی توفیق چندانی حاصل نشده و تنها عملکرد مطلوبی در جمع آوری زباله و نحوه توزیع و مکانیابی مناسب خدمات دیده می شود. به طور کل می توان گفت طرح هادی بر توسعه کالبدی روستا مؤثر بوده ولی میزان این تأثیر در ابعاد و مکان های مختلف، متفاوت است و این نشانگر ضعف این طرح در مرحله تهیه و یا اجرا می باشد که البته تخصیص اعتبارات کافی، جلب رضایت و در نتیجه مشارکت روستاییان، گسترش فرهنگ روستا و روستانشینی، حفظ کاربری اراضی به خصوص اراضی کشاورزی، رعایت اصول ساخت مسکن، رعایت ضوابط و حرایم مربوط به راههای موجود روستا، حفظ محیط زیست روستا جهت افزایش میزان تأثیر گذاری پیشنهاد می گردد.

یکی از پدیده های نوظهور که منشا بروز و گسترش بیماری ها در شرایط فعلی جامعه و شیوع بیماری کرونا به شمار می رود زباله گردی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی جمع آوری و مهار زباله گردها بر حفاظت وکنترل بهداشت محیط در بیماری کرونا شهرکرج از دیدگاه پرسنل کلینیک سیدالشهدا انجام شده است. این پژوهش به روش آمیخته و در دو بخش کیفی و کمّی انجام شد. در بخش کیفی، جامعه نمونه شامل 10 نفر از صاحبنظران حوزه علوم اجتماعی بودند که با روش گلوله برفی انتخاب شدند و از طریق مصاحبه و استفاده از تکنیک دلفی تا رسیدن به حد اشباع نظری به سوالات پاسخ دادند. همچنین در مرحله کمّی 80 نفر از پرسنل کلینک سیدالشهدا کرج با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش از طریق بکارگیری آمار توصیفی و استنباطی نظیر آزمون t تک نمونه ای انجام شد. یافته های پژوهش در بخش کیفی نشان داد 18 عامل به عنوان ریشه های زباله گردی شناسایی شدند که فقر، مدیریت ضعیف پسماند ، بیکاری. از مهم ترین عوامل بودند. همچنین یافته های بخش کمی، در تایید یافته های کیفی نشان داد که هر یک از عوامل شناسایی شده در دسته های مختلف دارای اثر مثبت بوده است. بر اساس نتایج با شناسایی عوامل موثر، برنامه ریزی و اقدامات مدیریتی مناسب می توان ضمن سازماندهی زباله گردها از خطرات بهداشتی آن جلوگیری نمود.

یکی از ارکان مهم توسعه پایدار روستایی، توجه به بهداشت محیط زیست و عاری از آلودگی هاست. پژوهش با هدف شناسایی آلاینده های زیست محیطی و تاثیر آنها بر سلامتی ساکنین روستاهای استان کردستان در نواحی کوهستانی و کوهپایه ای پرداخته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و ترکیبی(مصاحبه نیمه ساختار یافته) که در آن 6 نوع آلاینده که دارای منشاء طبیعی و انسانی دارند، مورد شناسایی قرار گرفتند. متغیرهای طبیعی شامل عوامل اقلیمی(دما، روز های گرد وغبار، نسیم محلی باد) و شیب زمین، متغیرهای انسانی شامل عدم برنامه ریزی در مکان یابی دفن فضولات دامی، فقدان طراحی و معماری همساز با اقلیم و عدم دسترسی به منابع آب سالم تصفیه شده از جمله عوامل مهم در آلودگی محیط زیست روستایی شناسایی شده است. نتایج نشان داد یکی از عوامل تهدید سلامتی و تندرستی ساکنین روستایی در محیط داخلی خانه ها ناشی از تولید گاز متان ناقص و منواکسید ناشی از فضولات دامی به میزان ppm30-25 در 10ساعت است. اما در محیط روستا، گرد و غبار، بادهای پائیزی و محلی، بالا بودن درجه حرارت در تابستان و رها سازی فضولات دامی در محیط روستا که منجر به تولید انواع حشرات و جانوران موذی شده به عنوان مهمترین عوامل آلاینده زیست محیطی و تهدید سلامتی ساکنین روستایی محسوب می گردد.

در این تحقیق بررسی نقش مدیریت سبز منابع انسانی در بهبود بهداشت محیطی در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب انجام شد. از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش اجرا یک پژوهش توصیفی پیمایشی با رویکرد مقطعی است. جامعه آماری شامل کارکنان مناطق نفت خیز جنوب (شرکت نفت) نمونه ای متشکل از 300 نفر انتخاب شده است. نتایج نشان داد که مدیریت سبز منابع انسانی تأثیر مثبت و معناداری بر نگرش سبز دارد؛ مدیریت سبز منابع انسانی تأثیر مثبت و معناداری بر خودکارآمدی سبز دارد؛ مدیریت سبز منابع انسانی تأثیر مثبت و معناداری بر علاقه زیست محیطی دارد؛ نگرش سبز تأثیر مثبت و معناداری بر رفتار سبز دارد؛ خودکارآمدی سبز تأثیر مثبت و معناداری بر رفتار سبز دارد؛ علاقه زیست محیطی تاثیر مثبت و معناداری بر رفتار سبز دارد. نهایتا مشخص شد که رفتار سبز کارکنان تأثیر مثبت و معناداری بر بهداشت محیطی دارد.