مطالب مرتبط با کلیدواژه

روابط بین الملل


۱۶۱.

تکثر و تنوع مفاهیم در روابط بینالملل در ادوار مختلف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۱ 89 - 118

کلیدواژه‌ها: روابط بین الملل مفاهیم سنتی تحول مفاهیم چند بستری شدن دانش امر معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۲۴
تحولات سریع و شتابان سیاست جهانی در عصر جهانی شدن و فناوری اطلاعات و ارتباطات از یک سو و تحولات نظری همگام با این تحولات نظری از سوی دیگر،  بر پویایی رشته روابط بین الملل و شاخه های فرعی آن تأثیر ژرفی بر جای نهاده است. این تحولات به نوبه خود زمینه ای را برای تعریف و بررسی مفاهیم در گفتمان ها و پارادایم ها، تنوع و تعدد مفاهیم نو در روابط بین الملل،  مطالعه کنش انسانی و رویه کنشگران بین المللی و تأثیر آن بر این حوزه را فراهم آورده است. این رویه تا آنجا پیش رفته است که نمی توان بدون بررسی تحول در مفاهیم و جایگاه مطالعه تکثر معنایی، سپس تأثیر تنوعات و تحولات نظری در تکثر معنایی و تحول مفهومی، درک عمیقی از موضوعات و روش شناخت رشته روابط بین الملل داشت. بنابراین، فرض این مقاله آن است که تحولات سیاست جهانی و تکثرات نظری ملازم با آن، زمینه ساز تحول در چهار حوزه بستر دانش روابط بین الملل، مفاهیم بنیادین، امر معنایی و قلمرو موضوعی آن گردیده است که در این پژوهش سعی می شود به آن پرداخته شود.
۱۶۲.

نقش دین در مناسبات انسانی و روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۶ 171 - 196

کلیدواژه‌ها: دین روابط بین الملل سکولاریسم مذهب بنیادگرایی تمدن سازی مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
به دنبال تحولاتی که در دهه های اخیر به وقوع پیوسته، بار دیگر دین به عنوان متغیری مهم و اثرگذار وارد عرصه اجتماعی شده و مرجعیت سکولاریسم را در تمامی حوزه ها به چالش کشیده است. این مهم سبب شده تا نه تنها بار دیگر توجهات معطوف به نقش دین در مناسبات سیاسی جوامع انسانی شود؛ بلکه بسیاری اکنون برآنند که به رغم تصور غالب، دین همواره در جوامع حضور داشته و به شیوه های گوناگون به ایفای نقش پرداخته است و دارای کارکرد مثبت در راستای رسیدن به صلح و آرامش و نیز کارکرد منفی با دامن زدن به تنش ها بوده است. در پاسخ به چگونگی نقش آفرینی پیوسته دین در سپهر عمومی به طور اعم و روابط بین الملل به طور اخص این فرضیه مطرح شده که دین به دلیل این که همزاد بشر و تاریخ حیات وی بوده، چارچوبی را ارائه می کند که انسان در قالب آن به تفکر و کنش می پردازد و از راه های گوناگون زندگی وی را متأثر می گرداند. لذا آنچه زیر عنوان سکولاریسم شناخته می شود، گرچه مرجعیت دین را به عنوان راهنمای زندگی منکر شده؛ اما هرگز نتوانسته خود را از سیطره دین و تبعات غیرمستقیم و پنهان آن رها سازد؛ به گونه ای که درپی دگرگونی اوضاع و شرایط جوامع و تحولات معناشناختی، بار دیگر دین در کنار اثرگذاری پنهان خود، در پی احیای مرجعیتش در تمامی ابعاد حیات انسانی برآمده است.
۱۶۳.

تحول روابط بین الملل از خِرَدگرایی به تأمل گرایی و ظهور فرانظریه به مثابه متا- فیزیک نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۰ 27 - 60

کلیدواژه‌ها: روابط بین الملل خردگرایی تأمل گرایی فرانظریه متا- فیزیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۴۵
مشهور است که چشم انداز تأمل گرا در روابط بین الملل معاصر، بازتاب دهنده امر اجتماعی/ معنایی است. از این منظر، چشم انداز مذکور با تأمل در باب فرایند نظریه پردازی، به تعهدات فرانظری معطوف شده است. نویسنده با روی آوردن به رویکرد فلسفی و بهره جستن از بصیرت های هوسرل و هَیدگر، به ویژه دو پنداشت نیّت مندی و زمان مندی، می کوشد با اتخاذ نگاهی انتقادی، فرانظریه روابط بین الملل معاصر را واسازد. استدلال نویسنده آن است که در تحول چشم اندازهای نظریه پردازی در روابط بین الملل، متا-فیزیک چشم انداز خِرَدگرا که مبتنی بر بازی بی پایان حاکمیت و آنارشی در نظام بین الملل آنارشیک متشکل از دولت های دارای حاکمیت بود، به متا- فیزیک چشم انداز تأمل گرا مبتنی برتأملات فرانظری با محوریت وجوه سه گانه هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی، تحول یافته است. فرضیه این مقاله، آن است که فرانظریه/ متا-فیزیک روابط بین الملل معاصر برای نظریه پرداز تعلیق شده و می توان به جای نظریه، به نظریه پرداز معطوف شد. نتیجه آنکه فهم نظریه پرداز از معنای روابط بین الملل معاصر، مشروط به اشتراک افق زمانی هستندگیِ وی در کنار دیگر انسان ها/ هستندگان بوده و تبعاً شناخت وی نیز از آنها خارج از این حیث زمانی نیست. در این پژوهش، گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای انجام و روش تحیل محتوا برای تحلیل داده ها استفاده شده است.
۱۶۴.

پساساختارگرایی، قدرت و فقر نظریه پردازی در روابط بین الملل (مطالعه موردی: مفهوم امنیت انسانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۰ 185 - 212

کلیدواژه‌ها: نظریه پردازی پساساختارگرایی قدرت امنیت انسانی روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۵۶
امروزه نظریّه های کلان روابط بین الملل، از تحلیل بسیاری از ریشه های دغدغه های جدید در سیاست جهان، نظیر مشکلات زیست- محیطی، گرسنگی و مهاجرت بازماند ه اند. این موضوع سبب شده تا گرایش هایی در دیسیپلین روابط بین الملل شکل گیرند که ساختارها و الگوهای آنها با جهان واقع و معیارهای علمی مطابقت نداشته باشد. یکی از این گرایش ها، «امنیت انسانی» است. نظریه پردازان این مفهوم، اجماع خاصی بر اصول و ساختار امنیت انسانی ندارند و کشورهای درحال توسعه را بدون شواهد علمی، مرجع اصلی تهدیدها علیه امنیت بشریت می دانند. اکنون جای پرسش است که چگونه می توان رابطه قدرت و بحران نظریه پردازی در روابط بین الملل را تحلیل نمود ؟ با کنکاش در بنیادهای پارادایم پساساختارگرایی در ارتباط با بازتاب رابطه قدرت- دانش و تفسیر افراطی از قدرت در نظام معنا ، مشخص شد: مفهوم امنیت انسانی، در شناسایی تهدید کنندگان امنیت بشری، سهم عمده ای از کشورهای صنعتی و نظام سرمایه داری را نادیده می گیرد. همین رویکرد، بنیادهای نظری و روشی امنیت انسانی را از معیارهای علمی دور نموده است. لذا، این گرایش که از آن به مثابه «پارادایم» نیز یاد شده، کمک شایانی به پیشرفت اندیشه ورزی در روابط بین الملل نمی کند. رویکرد تحقیق حاضر تحلیلی- تبیینی، نوع آن نظری- انتقادی، شیوه تجزیه و تحلیل داده ها کیفی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانه ای است.
۱۶۵.

تحلیل انتقادی کتاب«نظریه های روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 201 - 212

کلیدواژه‌ها: نظریه روابط بین الملل اثبات گرایی پسااثبات گرایی دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
کتاب نظریه های روابط بین الملل نوشته اسکات برچیل، آندرو لینکلتر و دیگران، به بررسی و تحلیل نظریات روابط بین الملل و تقسیم بندی آنها پرداخته است. این کتاب در دوازده فصل می کوشد با تبیین نظریات روابط بین الملل، چهارچوبی نظری را برای تجزیه و تحلیل روابط بین بازیگران در عرصه بین المللی ارائه کند. نویسندگان در این کتاب ارزشمند، تنها یک صفحه را به مباحث روش شناسی اختصاص داده اند؛ حال آنکه با توجه به اهمیت مباحث روش شناسی و به طور خاص، تأثیرات رفتارگرایی در تحولات نظری این حوزه؛ به ویژه مکتب نوواقع گرایی به عنوان جریان اصلی روابط بین الملل ضروری به نظر می رسد. اما نظم منطقی و انسجام مطالب، جامعیت اثر و پوشش کامل نظریات مطرح در روابط بین الملل، و تبیین مفصل مباحث نظریه سبز، جامعه شناسی تاریخی و نظریه سیاسی بین المللی (اخلاق بین الملل) این کتاب را به اثری ارزشمند برای مطالعه و درک نظریات روابط بین الملل تبدیل کرده است.
۱۶۶.

صورت بندی مسائل و چالش های سیاست جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 107 - 130

کلیدواژه‌ها: چالش ها صورت بندی مسائل روابط بین الملل سیاست بین الملل سیاست جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۲۷۱
در دهه های اخیر چالش هایی نظیر بیماری ها، مهاجرت، حقوق بشر، مسائل زیست محیطی، ارزهای دیجیتال، تروریسم، قاچاق مواد مخدر، فضای مجازی و ... موجب تحول در سیاست بین الملل به عرصه سیاست جهانی گردید. این مسائل از مهمترین قلمروهای مطالعاتی رشته روابط بین الملل است. فهم این تحول و توسعه در گرو صورتبندی های این چالش هاست. سوال اصلی این پژوهش ایناست: چالش ها و مسائل سیاست جهانی را چگونه می توان صورت بندی نمود؟ به نظر می رسد ارائه صورتبندی جدید از چالش ها و مسائل سیاست جهانی بر اساس سه مولفه «انسان»، «زیست جهان» و «رابطه انسان و زیست جهان» رهنمون به چشم انداز جدیدی است که در آن تکثر و تعدد بازیگران و تاثیرگذاری و نقش هر یک از آنها در سطح تحلیل «سیاست جهانی» تبیین می شود. در پژوهش حاضر تلاش می شود با روش توصیفی و تحلیلی و ابزار گردآوری مطالب از نوع روش کتابخانه ای به ارائه صورتبندی جدید و خاص نسبت به صورتبندی های موجود، فهم و تحلیلی متفاوت از سیاست جهانی ارائه شود
۱۶۷.

پیامدهای بحران ویروس کووید 19 بر سیاست داخلی جمهوری اسلامی ایران و جامعه جهانی

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل آذر ۱۴۰۰ شماره ۷۰ 7-24
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۱
شیوع همه گیری ویروس کرونا، وضع تازه ای را در جهان انسانی بوجود آورده است. از اولویت افتادن دعواهای سیاسی، فروریختن دگم های مذهبی، آسیب پذیری بالقوه انسان ها در مواجهه با طبیعت و اهمیت بیش از پیش علم در زندگی بشر، بخشی از تغییرات و تذکرات ناشی از ورود ویروس کرونا به زندگی انسان مدرن می باشد. طبق آمارهای اعلامی تاکنون بیش از 40 میلیون نفر در سراسر دنیا به این ویروس مبتلا شده اند و بیش از یک میلیون و 115 هزار نفر نیز جانشان را از دست داده اند. این ویروس همچنین به محکی برای کارآمدی و عقلانیت نظام ها و چهره های سیاسی گوناگون بدل شده است. در ایران نیز شیوع ویروس کرونا، واکنش های متفاوتی داشته است: برخی کرونا را گواه جدید ناکارآمدی نظام سیاسی می دانند، برخی نیز با نشان دادن وضعیت جوامع غربی مبتلا به این ویروس، عملکرد حکومت ایران را قابل قبول می دانند. مقاله حاضر با هدف بررسی تاثیرات ویروس کووید 19 بر سیاست داخلی ایران و جامعه جهانی با روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است. سوال اصلی این است که با شیوع قابل چشم گیر ویروس کرونا در جهان چه تغییراتی در سیاست داخلی و عرصه بین الملل را شاهد خواهیم بود؟ تحلیل اطلاعات نشان می دهد که ویروس کووید 19 تاثیرات قابل توجهی در حوزه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در عرصه نظام بین الملل می تواند داشته باشد. لذا در بعد سیاسی باعث تغییر در رویکرد و باور قدرت های تاثیرگذار بر نظام بین الملل، ایجاد فضای توطئه سازی، تضعیف دموکراسی و تقویت اقتدارگرایی و تغییر در حوزه نظریه های مهم روابط بین الملل شده است.
۱۶۸.

تحلیل هیدروپلیتیکی ساختار نوین روابط بین الملل (مطالعه موردی: ایران و افغانستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱-۲ (پیاپی ۳۸) 15 - 41

کلیدواژه‌ها: هیدروپلیتیک روابط بین الملل ایران افغانستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۵۵
هیدروپلیتیک ترکیبی متوازن از دو واژه آب و سیاست است و تأثیر و نقش آفرینی منابع آب بر روابط سیاسی کشورها را مطالعه قرار می دهد. افزایش تقاضا برای مصرف آب و مدیریت ضعیف منابع آب موجبات تنش بر سر استفاده از منابع آب هم در در درون کشورها و هم در روابط بین کشورها فراهم کرده است. این موضوع در مورد رودخانه بین المللی کاملاً مشهود بوده و به چند شاخه تقسیم بندی می گردد. در سال های پایانی قرن بیستم آب به عنوان موضوعی مهم در کانون بحث ها و مذاکرات بین المللی قرار گرفت و تقریباً هیچ نشست بین المللی که در آن آینده جهان در هزاره سوم میلادی مطرح باشد را نمی توان سراغ گرفت که در آن آب مدیریت آن به صورت یکی از اصلی ترین عوامل و عناصر در دستور کار قرار نگرفته باشد. نشست ریو، آّب به عنوان یکی از موضوعات مهم مورد توجه قرار گرفت و در مفاد پایانی این کنفرانس به طور آشکار به حفاظت و برنامه ریزی برای استفاده بهینه و پایدار منابع آب جهت تأمین نیازهای شرب و غیر شرب اشاره می کند.
۱۶۹.

ژئوکالچر ایرانی در شبه قارّه هند گستره جغرافیایی نفوذ فرهنگی و تمدّنی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۱ پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 73 - 100
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۹
تحوّلات دهه های اخیر در حوزه روابط بین الملل، حاکی از اهمیّت یافتن نقش و جایگاه فرهنگ در روابط میان جوامع و کشورها است. در این دوره، دولت ها تلاش می کنند به جای توسّل به شیوه ها و ابزارهای سخت افزاری خشونت آمیز و نظامی، از روش ها و اهرم های نرم فرهنگی و هویّتی برای دستیابی به منافع و اهداف خود در عرصه های منطقه ای و بین المللی استفاده نمایند. از این روست که امروزه با اهمیّت یافتن و گسترش کاربرد واژه ژئوکالچر در عرصه روابط بین الملل شاهد انواع جدیدی از رقابت ها در عرصه گسترش نفوذ فرهنگی قدرت های منطقه ای و جهانی هستیم. ایران، با توجّه به تحوّلات اخیر و اهمیّت یافتن ژئوکالچر در عرصه بین الملل و مناسبات میان کشورها، می تواند با به کارگیری بهینه موقعیّت، جایگاه، امکانات، فرصت ها و ظرفیت های فرهنگی خود، از وضعیّت موجود برای گسترش نفوذ فرهنگی و قلمرو تمدّنی خویش در مناطق وسیعی از جهان به ویژه در شبه قارّه هند استفاده نماید. جغرافیای فرهنگی ایران بسیار گسترده تر و فراتر از مرزبندی های جغرافیایی و رسمی کنونی است و شعاع بسیار وسیعی را دربرمی گیرد. طی قرن های متمادی، بخش های وسیعی از آسیای صغیر تا بین النّهرین، هند و آسیای میانه، تحت تأثیر فرهنگ و تمدّن ایران زمین بوده اند و سیطره تمدّنی ایران هنوز هم می تواند در بخش های وسیعی از جهان، ظرفیت قابل توجّهی را در پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی و دیپلماسی عمومی و فرهنگی آن فراهم آورد.
۱۷۰.

بررسی تطبیقی تحولات مفهومی قدرت در نظریه روابط بین الملل و جنگ در نظریه های نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم و فنون نظامی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۷ 55 - 83

کلیدواژه‌ها: قدرت جنگ امنیت نظریه های جنگ روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۴۴
تأملات نظری در دانش روابط بین الملل مبتنی بر مفهوم محوری «قدرت» شکل گرفته و همچنین کاربست قدرت، عینی ترین رفتار در سیاست خارجی دولت هاست. بااین حال با ورود به دوران جهانی شدن، قدرت در مفهوم، ابعاد، ابزارها، حتی مبانی و گفتمان ها دچار تحول شده است. متناظر با این روند، «جنگ» نیز در نظریه های نظامی دچار تحولاتی در ابزارها، هدف و ... شده است. لذا به نظر می رسد مطالعه تطبیقی میان دو مفهوم قدرت و جنگ در رویکردهای مربوطه، می تواند ضمن توسعه دانش نظری، درک راهبردی از فضای امنیتی-دفاعی پیش رو را نیز ارتقا دهد. بر این اساس این پژوهش  با هدف «بررسی تطبیقی تحول مفهوم جنگ در نظریات نظامی با تحول در مفهوم قدرت در روابط بین الملل» انجام شد. نوع پژوهش «توسعه ای» و روش مورداستفاده ترکیبی از «تبینی-مقایسه ای» است. نتایج پژوهش نشان داد که در تحول مفهومی قدرت و جنگ، می توان یک خط سیر انباشتی و متناظر را شناسایی کرد که طی آن «جنگ هیبریدی» در تناظر با مفهوم «قدرت هوشمند» مفهوم سازی می شود. در یک تحول پارادایمی نیز می توان تناظر دیگری را میان «قدرت پسامدرن» در نظریه روابط بین الملل و «جنگ شناختی» در نظریه های نظامی، ترسیم کرد.
۱۷۱.

طراحی الگوی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ورزش با تاکید بر حوزه سیاسی و ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش دوره هشتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 49 - 61

کلیدواژه‌ها: توسعه سیاسی دیپلماسی توسعه ورزشی روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۲۱
هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ورزش با تاکید بر حوزه سیاسی و ورزشی بود. روش پژوهش ترکیبی و از نوع طرح های آمیخته بود. جامعه آماری پژوهش 264  نفر بود که با تعداد نمونه تحقیق برابر بود. برای دستیابی به اهداف تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با روش دلفی در سه مرحله به تایید 21 نفر از متخصصین امور فرهنگی و ورزشی رسید. روایی سازه پرسشنامه نیز با تحلیل عاملی تاییدی به تایید رسید. برای دستیابی به  اهداف پژوهش از روش های آماری توصیفی و استنباطی از جمله معادلات ساختاری و با کمک نرم افزارهای SPSS  و PLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در الگوی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ورزش با تاکید بر حوزه سیاسی و ورزشی عوامل توسعه روابط بین الملل، توسعه صلح و قدرت در سطح داخلی و بین المللی، سرمایه های انسانی، رویداد های ورزشی و تولیدات و محصولات وجود دارد و مدل به دست آمده از برازش مناسب برخوردار است.
۱۷۲.

بررسی چهل حق از حقوق بشر از نگاه امام خمینی (ره)

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵ 75-112

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر امام خمینی اسلام روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۴۵
مقاله حاضر با هدف استخراج دیدگاه امام خمینی (ره) به عنوان یک فقیه برجسته شیعه نسبت به حقوق بشر، به دنبال استخراج نگاه ایشان به چهل حق از حقوق بشر است. نگارندگان ضمن اشاره به تفاوت نگاه ها بین مذهبیون و سکولارها در مقوله حقوق بشر در بحث منشا، غایت، محتوا و عمق حقوق، نشان می دهند که امام با این وجود، بسیاری از مفاهیم و ارزش های حقوق بشری را تایید نموده و انتقادهای وی متوجه ریاکاری دولتمردان غربی در پیگیری و اجرای حقوق بشر و بی توجهی نسبت به حقوق بشر سایر ملت ها است. نگارندگان با جستجو در آثار و بیانات امام خمینی، موفق شده اند ضمن تشریح نگاه کلی امام خمینی (ره) به مقوله حقوق بشر، چهل حق از حقوق بشر را از بیانات و سخنان ایشان استخراج و در این مقاله تبیین نمایند.
۱۷۳.

کاربست نظریه صلح عادلانه در مورد تحولات افغانستان

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 9-38

کلیدواژه‌ها: افغانستان صلح عادلانه مبانی و اصول نظریه روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۵
در این مقاله ضمن بررسی ناکامی های دو دهه گذشته در دستیابی به صلح در افغانستان و شکست ماموریت آمریکا در مبارزه با تروریسم و برقراری امنیت و صلح در افغانستان و پیشبرد نظریه صلح لیبرال در افغانستان که در نتیجه حملات 11 سپتامبر 2001 القاعده به برج های دو قلو صورت گرفت، کاربست نظریه صلح عادلانه در تبیین این شرائط و آسیب شناسی وضعیت گذشته و ارائه راهکار در مورد دستیابی به صلح در آینده در چارچوب نظریه صلح عادلانه مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، ابتدا مبانی و اصول نظریه صلح عادلانه تشریح و سپس این اصول در ارتباط با تبیین علل ناکامی صلح در افغانستان مورد راستی آزمایی قرار گرفت و مشخص گردید که تلاش های صورت گرفته در دو دهه گذشته در جهت برقراری صلح در افغانستان به دلیل عدم برخورداری از حداقل معیارهای لازم برای برقراری صلح عادلانه در افغانستان با شکست مواجه گردید و تنها راه پیش رو در این کشور برای دستیابی به صلح، کاربست نظریه صلح عادلانه با عناصری است که مورد احترام از سوی همه قومیت ها، اقلیت ها، گروه ها و مذاهب باشد.
۱۷۴.

بررسی چهل حق از حقوق بشر از نگاه امام خامنه ای (مدظله العالی)

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 71-106

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر امام خامنه ای اسلام روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۵
هدف اصلی این مقاله، تبیین نگاه امام خامنه ای به مقوله حقوق بشر می باشد. بر این اساس، در این مقاله، ضمن تبیین نگاه کلی امام خامنه ای به عنوان ولی فقیه و حاکم جامعه اسلامی به مقوله حقوق بشر، با بررسی موردی نگاه ایشان به چهل حق از حقوق بشر، با استفاده از بیانات و سخنرانی های ایشان، نگاه ایشان به حقوق بشر به ویژه نگاه تاییدی بر چهل حق از حقوق بشر استخراج گردیده است. تفاوت این پژوهش با سایر پژوهش ها، استفاده از بررسی موردی نگاه ایشان به چهل حق از حقوق بشر بوده است. نتیجه این مقاله، خصوصا با توجه به نگاه های افراطی مبنی بر عدم قابلیت تجمیع میان نگاه مذهبی با حقوق بشر و سکولار دانستن کامل مفهوم حقوق بشر، بسیار مفید و راهگشا است و می تواند موجب معرفی بیشتر نگاه اسلامی به حقوق بشر در مجامع بین المللی گردد و همچنین به کاهش شکاف موجود نظری و عملی در داخل کشور در زمینه مذهب و حقوق بشر منجر گردد.
۱۷۵.

تروریسم به مثابه ابزار رقابت ژئوپلیتیکی قدرت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 161 - 178

کلیدواژه‌ها: تروریسم روابط بین الملل ژئوپلیتیک امنیت فضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۷
با توجه به رویدادها و وقایع غیرانسانی مخالف با حقوق بشر در جهان امروز، جنگ علیه تروریسم به گفتمان مسلط امنیتی در نظام بین الملل تبدیل شده است. کشورهای قدرتمند، با حمله به شخصیت های نخبه و امنیت ساز ملی و ورود اجباری به قلمرو کشورها درصدد رسیدن به  اهداف خود هستند و اگر با اعتراض مواجه شوند با نقشه قبلی و با جهت گیری های سیاسی برای ایجاد ترس در بین ملت ها به اقدامات خشونت امیز متوسل می شوند. در واقع، جریان تروریسم منشاء بُروز ناامنی و تهدید در سرتاسر جهان، به ویژه مناطقی نظیر خاورمیانه، شده است. به طورکلی، حوزه نفوذ و اثرگذاری تروریسم، سطوح فضایی ملی، منطقه ای و بین المللی را در بر می گیرد. در حال حاضر، تروریسم به عنوان یک مقوله «ژئوپلیتیکی» محسوب می شود که در روابط و رقابت های میان دولت ها با گروه های معارض داخلی، در رقابت میان کشورها در سطح منطقه ای و در رقابت و کشمکش میان قدرت های جهانی با یکدیگر، به عنوان ابزار مقابله به کارگرفته می شود. بنابراین، حرکت جامعه بین الملل در مبارزه با این پدیده تهدید کننده امنیت، باعث تغییر و تحول در رژیم های امنیتی و رفتارهای ژئوپلیتیکی شده است. تروریسم یک تهدید جدی علیه امنیت ملی و بین المللی است و با استفاده از بنیان های ژئوپلیتیکی می توان آن را تعریف و در معرض بحث و بررسی قرار داد. تأثیر و تأثرهای فی مابین قلمروخواهی و تروریسم می تواند تا نقش بسزایی در ژئوپلیتیک محلی و جهانی داشته باشد. درواقع، ژئوتروریسم به نوقلمروخواهی گروههای تروریست اشاره می نماید که در مواقعی به جنگ های سخت می انجامد و امنیت محلی، ملی، منطقه ای و جهانی را با خطر مواجه می سازد. اهمیت این پژوهش، از این جهت است که با روش توصیفی- تحلیلی بیان می کند در جهان امروز، «تروریسم به مثابه ابزار رقابت ژئوپلیتیکی قدرت ها تلقی می گردد». در واقع، این فرضیه، اثبات شده است که« امروزه، کشورهای قدرتمند از تروریسم به عنوان یک ابزار ژئوپلیتیکی، برای مقابله با رقبایشان استفاده می کنند».
۱۷۶.

بررسی و تحلیل پیشران های حاکم بر ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۶ ۱۲۰-۹۷

کلیدواژه‌ها: پیشران ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی دولت اسرائیل روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۰۵
یکی از مهم ترین کارویژه های سیاست، فهم ادبیات حاکم بر ساختار سیاسی دولت ها می باشد. همچنان که بازشناسی مؤلفه های حاکم بر سیاست گذاری حکومت ها در روابط بین الملل، اهمیت این مسئله را دوچندان می سازد. از این رهیافت، پژوهش حاضر با تمرکز بر رفتار سیاسی رژیم صهیونیستی، واقعیت های حاکم بر ساختار سیاسی دولت اسرائیل را بررسی و تحلیل کرده است. با این توجه، سؤال اصلی مقاله حاضر، تبیین پیشران های حاکم بر ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی است که با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. یافته های تحقیق حاضر، گویای آن است که اسرائیل با در نظرداشت اهدافی چون: حفظ قدرت و هژمونی در منطقه، امنیت رژیم صهیونیستی و همچنین رفاه اجتماعی جامعه اسرائیل، پیشران هایی را مدنظر قرار داده است. این پیشران ها عبارت اند از: به کارگیری صهیونیسم محوری، بهره برداری ابزاری از دین، کارکردگرایی اسرائیل، خشونت گرایی در منطقه و اتحاد با دولت ها در روابط بین الملل، که درواقع با این پیشران ها، بسترها و زمینه های لازم برای تحصیل اهداف و آرمان هایشان را فراهم می آوردند.
۱۷۷.

جایگاه «قاعده نفی سبیل» از منظر قانون اساسی و روابط بین الملل ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق عمومی دوره ۵۲ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 965 - 983

کلیدواژه‌ها: حقوق بین الملل روابط بین الملل قاعده نفی سبیل قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کنوانسیون های بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۱۸۹
قاعده نفی سبیل از مهم ترین قواعدی است که نقش تأثیرگذار بر تصمیمات و سیاست های کلان جامعه اسلامی دارد. تمام روابط فردی و جمعی تحت الشعاع این قاعده هستند. این اصل در روابط دولت با بیگانگان نقش مهم و اساسی دارد و طبق این اصل در صورت تسلط کفار بر مسلمانان هر نوع رابطه نفی شده است. البته این قاعده مانند بسیاری از قواعد فقهی از جمله قاعده «تزاحم» یا «نفی حرج» استثنائاتی دارد که راه روابط با جامعه بین المللی را گشوده می نماید. همچنین قانونگذار ایران با اجرای این قاعده در روابط بین الملل موجبات عدم تسلط خارجیان را مدنظر قرار داده است. در خصوص انطباق این قاعده با استانداردهای بین المللی از قبیل «اصل عدم مداخله» یا «اصل حاکمیت برابر دولت ها» باید گفت این قاعده با استانداردهای بین المللی گاهی در تعارض قرار می گیرد که در زمان اختلاف و تعارض باید عدم تسلط بیگانگان بر مسلمانان محوریت داشته باشد.
۱۷۸.

مبانی فقهی مشروعیت اجمالی مقوله تشریفات و لزوم تنظیم و مدیریتِ اجرای آن در پرتو بایسته علوّ و سیادت اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی تا اجتهاد سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 51 - 76

کلیدواژه‌ها: تشریفات روابط بین الملل علو و سیادت اسلامی فقه امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۲
مبانی فقهی مشروعیت آداب و رسومی که در سطح بین الملل، برای روابط بین دولت ها در نحوه برگزاری مراسم رسمی بین رؤسای کشورها، نمایندگان سیاسی و اعضای هیأت های دیپلماتیک و همچنین در کنفرانس ها، همایش ها و مجامع بین المللی و غیر بین المللی که میزبان، خارجی ها (اعم از دیپلمات، بازرگان، جهانگرد و کارشناس) هستند و در قالب تشریفات، اعم از مکاتبات، سفرها، نشست ها، ملاقات ها و مذاکرات اِعمال می گردد، در فقه امامیه، مدون و یکپارچه و صریح، چندان هویدا نیست و گاهی یادگیری این آداب و رسوم در روند ارتباطات و عمل به آن، فاقد مستند فقهی دانسته می شود! برای آنکه تندروی و کندروی ای، که باعث وهن مذهب جعفری شود، صورت نگیرد، این تحقیق عهده دار پاسخ این پرسش است که جواز مقوله تشریفات در عرصه تعاملات بین المللی مستند به چیست؟ و معیار تشخیص عدم جواز آن کدام است؟ تحلیل برآمده از درک (حکم) عقل و سیره عقلا و برخی ادله نقلی حاکی از مشروعیت اجمالی مقوله تشریفات در عرصه ارتباطات بین المللی است. البته این به معنای چشم پوشی و یا نادیده انگاشتن رسوم و سنت های ملی- مذهبی دولت اسلامی نیست و مشروعیت مقوله تشریفات در پرتوی بایسته علو و سیادت اسلامی، در سه محور، تحلیل و تبیین می شود. طبیعتاً هرگونه بی توجهی و اهمال به آن در اجرای تشریفات، موجب خروج از مشروعیت فقهی خواهد شد. این تحقیق با هدف شناخت مبانی جواز مقوله تشریفات و ترسیم بایسته علو و سیادت اسلامی به عنوان بایسته ای فوقانی در تنظیم و مدیریت تشریفات انجام شده ، و نیل به این مقصد در سایه توصیف و تحلیل گزاره های فقهی، با گرد آوری داده های کتابخانه ای میسر است که نتیجه آن، تبیین مبانی جواز مقوله تشریفات در پرتو عنایت به بایسته علو و سیادت اسلامی، در سه محور است.
۱۷۹.

نظریه نظم نوین انقلابی در روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۶) 331 - 368

کلیدواژه‌ها: مقاومت نظم نوین انقلابی دیپلماسی نهضتی عمق بخشی روابط بین الملل سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۶۲
پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که نظم منطقه ای و جهانی مطلوب و موردنظر انقلاب اسلامی بر اساس آموزه های دینی را در قالب چه نظریه ای می توان تئوریزه و تبیین نمود؟  در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که «نظریه نظم نوین انقلابی» بر اساس شاخصه های فکری- معرفتی و اجرایی- عملی ارائه شده، ظرفیت و قابلیت تببین و تفهیم این مسئله را دارد چراکه براساس نظریه های موجود در رشته روابط بین الملل اعم از جریان اصلی و جریان انتقادی، هیچ کدام به صورت کامل نه می تواند سیاست خارجی انقلاب اسلامی را تئوریزه کند و نه پاسخگوی مسائل مرتبط با این حوزه در عرصه میدان و عملِ مناسبات منطقه ای و بین المللی کشور باشد. زمینه سازی برای کاربست عملی نظریه نظم نوین انقلابی با رویکرد تمدنی جز با نگاه وسیع فرامرزی و فرامنطقه ای به جغرافیای مقاومت مبتنی بر عقلانیت راهبردی انقلابی به سامان نخواهد شد و یکی از مصادیق راهبردی عقلانیت انقلابی، «دیپلماسی نهضتی» است که ظرفیت متحدنمودن و یکپارچه کردن ملل ستم دیده و دُول مستقل را بر محور و مدار مقاومت بارها به اثبات رسانیده است.
۱۸۰.

رهیافت های مختلف حقوق و روابط بین الملل نسبت به مفهوم منافع ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای حقوقی دوره ۱۷ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 161 - 184

کلیدواژه‌ها: منافع ملی روابط بین الملل حقوق بین الملل رئالیسم لیبرالیسم ایدئالیسم مارکسیسم آنارشیسم سازه گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۱۴۲
یکی از مناقشه برانگیزترین موضوعات نظری و از مفاهیم پیچیده و در عین حال اساسی در حیطه نظام حقوق و روابط بین الملل، بحث میان مکاتب مختلف بر سر مفهوم منافع ملی می باشد که از جانب نظریه پردازان و تحلیل گران به منظور تجزیه و تحلیل و بررسی مقاصد، اهداف و الگوهای رفتاری سیاست خارجی کشورها و بازیگران عرصه روابط بین الملل به کار گرفته می شود. متدولوژی این مقاله به بررسی و تحلیل مهم ترین رهیافت ها رئالیسم، نئورئالیسم، ایدئالیسم، مارکسیسم، آنارشیسم، لیبرالیسم و سازه گرایی حول اصطلاح منافع ملی و چارچوب های نظری مهم در خصوص این مفهوم، پرداخته است. در این مقاله سعی بر آن شده تا با ارائه ارزیابی نظری از اصطلاح منافع ملی گامی مهم برای پر کردن شکاف عدم ارزیابی این مفهوم توسط رهیافت های اصلی موجود در حقوق و روابط بین الملل برداشته شود.