مطالب مرتبط با کلیدواژه

نظریه بازی


۴۱.

واکنش دولت و مردم به محدودیت های اعمال شده در پی شیوع کروناویروس: رویکرد نظریه بازی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ها و سیاست های اقتصادی سال ۳۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۰۱ ۵۵-۷

کلیدواژه‌ها: بیماری کووید- 19 کروناویروس نظریه بازی رفتار دولت و مردم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۶۳
شیوع گسترده بیماری کووید19 باعث شده است هزینه های گسترده ای به دولت و مردم تحمیل شود که لازم است جوانب و آثار آن بررسی شود. از این رو این پژوهش سعی دارد در قالب تئوری بازی ها، استراتژی دولت و مردم کشور ایران را با توجه به محدودیت های ایجاد شده در پی شیوع بیماری کروناویروس طی دوره زمانی 30/11/1398 تا 30/01/1400 بررسی نماید. نتایج نشان داد زمانی که دولت هر کدام از دو استراتژی دخالت و عدم دخالت را انتخاب کند، مردم بین استراتژی در خانه ماندن و استراتژی نقض محدودیت ها، استراتژی نقض محدودیت ها را انتخاب می کنند. این موضوع بیانگر این است که هزینه از دست رفتن درآمد در نتیجه در خانه ماندن برای افراد بیشتر از هزینه نقض محدودیت ها است و کمک هزینه های دولت چندان مؤثر نبوده اند. همچنین، در صورت انتخاب هر کدام از دو استراتژی در خانه ماندن و نقض محدودیت ها توسط مردم، دولت بین استراتژی دخالت و عدم دخالت، استراتژی دخالت را انتخاب می کند. علت این انتخاب بدین خاطر هست که در صورت عدم ورود دولت جهت کنترل و پیش گیری این بیماری، جامعه با هزینه های سرسام آور اجتماعی ناشی از شیوع گسترده این اپیدمی رو به رو می شود. بنابراین تعادل نش بازی بین دولت و مردم در پی محدودیت های اجتماعی به صورت انتخاب استراتژی دخالت توسط دولت برای حفظ اقتدار و حاکمیت و عدم شکاف میان سیاست اعلامی و اعمالی و استراتژی نقض محدودیت ها توسط مردم بوده است. بر این اساس ضرورت ایجاب می کند دولت اقدامات ضروری را در جهت ترغیب افراد برای پذیرش محدودیت ها از طریق کاهش هزینه فرصت ماندن در خانه، انجام دهد.
۴۲.

بررسی روش کسب فناوری در صنعت بالادستی نفت وگاز ایران با استفاده از نظریه بازی ها در دو حالت همکارانه (انتقال) و غیرهمکارانه (استقلال)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ها و سیاست های اقتصادی سال ۳۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۰۱ ۵۰۴-۴۶۵

کلیدواژه‌ها: فناوری صنعت بالادستی نظریه بازی نفت و گاز ایران همکارانه غیرهمکارنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۳۱
کسب فناوری در صنعت بالادستی نفت وگاز یکی از پرچالش ترین موضوعات می باشد. در مطالعه این صنعت، برای اینکه بتوان اثرات بهینه گی فناوری در بعد اقتصادی و توسعه ای اعمال گردد، باید در فرآیند تصمیم گیری کسب فناوری بین انتخاب های متعدد ترتیبی اتخاذ شود تا از تکرار رویکردهای کم اثر گذشته پرهیز گردد. البته صریح ترین و حدی ترین تقسیم بندی بین رویکردهای موجود، نگاه صرفا همکارانه با سایر بازیگران بین المللی و یا غیرهمکارانه (استقلال) با نگاه به بخش داخلی می باشد. در این پژوهش با استفاده از نظریه بازی ها، به بررسی رویکردهای حدی از طریق مدلسازی چند لایه (اطلاعات کامل و ناقص، ایستا و پویا و تکاملی) می پردازد و با تحلیل این دو رویکرد همکارانه (انتقال) و غیرهمکارانه (استقلال) در کسب و استفاده از فناوری ها برای صنعت بالادستی نفت وگاز ایران (ذیل نمونه کمی فاز 11 پارس جنوبی)، نقاط ضعف و قوت آن ها را برای تصمیم گیری در بین این دو رویکرد و چگونگی کسب فناوری بیان می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد کسب فناوری به روش همکاری در بلندمدت با رعایت قیدهایی موجب بهبود اثرات آن در صنعت می گردد و نگاه استقلال طلبانه محض، صرفاً اثرات مفید کوتاه مدت داشته و حتی بعضا با اصل صیانت منابع نیز در تقابل می باشد. بنابراین تأکید می شود روش همکارانه به شرطی به عنوان سیاست اصلی لحاظ گردد که در نگاه داخلی نیز بر پایه استفاده درست از مزیت های طبیعی این صنعت در کشور و تلاش برای تبدیل شدن از مقلد بودن به پیشرو شدن در بخش هایی از فناوری در عرصه بین المللی به عنوان هدف نهایی تعیین شده باشد.
۴۳.

تحلیل جرم شناختی جرم حکومتی بر مبنای نظریّه بازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش حقوق کیفری سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۸ 9 - 36

کلیدواژه‌ها: جرم حکومتی نظریه بازی نقطه زینی فساد اداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۲۰۱
تبیین پدیده ها و وقایع نوپدید در حوزه های مختلف با استفاده از نظریه ها و راهبردهای کلان و میان رشته ای، از جمله ابزارهای کاربردی برای فهم بهتر این پدیده ها به منظور اتخاذ رویکردهای مدیریتی – اجرایی مناسب در مقابل آن ها است. از اینرو فهم مفهوم «جرم حکومتی» به مثابه نقض نظام مند حقوق شهروندان توسط حکومت، ذیل «نظریّه بازی» به عنوان یکی از نظریّه های راهبردی برای تبیین پدیده ها و وقایع در عرصه های علوم اجتماعی و روابط بین المللی، موضوعی است که هم از منظر درک و ارتقاء ادبیات موسوم به جرم حکومتی، و هم از نظر توجه به جنبه عینی و عملی بایسته های شناسایی و پاسخ دهی به جرایم حکومتی، واجد توجه می باشد. از اینرو در نوشتار حاضر، با تلقی حکومت و شهروندان به مثابه دو کنشگر اصلی عرصه های مختلف، و با بهره گیری از اصول و ارکان نظریّه بازی، اینگونه استدلال شده است که کنشگران شرکت کننده در یک بازی دارای عقلانیّت بوده و با محاسبه سود و زیان احتمالی خود در فرآیند بازی شرکت کرده و در پی کسب حداکثر سود و حداقل زیان هستند. این کنشگران در نقطه ای موسوم به نقطه زینی - که در آن هر یک از کنشگران میزانی از سود و زیان را به دست آورده اند - به تعادل می رسند؛ این نقطه، نقطه ای است که دیگر امکان دریافت سود بیشتر و زیان کمتر برای هیچ کدام از طرفین وجود ندارد و در صورت ادامه بازی دچار کاهش سود و افزایش ضرر خواهند شد. در نهایت نیز این گونه نتیجه گیری شده است که حکومت ها با ابزارهایی نظیر وارد ساختن کنشگران دیگر به عرصه بازی خود با شهروندان، استفاده از رانت ها و ابزارهای اطلاعاتی، تغییر دادن قواعد و مقررات حاکم بر بازی، باعث بر هم خوردن تعادل و جابه جایی نقطه زینی به سوی خود شده و بدین سان موجبات نقض نظام مند حقوق شهروندان را فراهم می آورند.
۴۴.

کاربرد برنامه ریزی آرمانی پویا در تحلیل توسعه امنیت غذایی ایران از طریق کشت فراسرزمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد کشاورزی و توسعه سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۱۸ 141 - 165

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی آرمانی پویا سرمایه گذاری مشترک کشت فراسرزمینی نظریه بازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۱
با توجه به اهمیت موضوع کم آبی در سطح ملی و بین المللی، یکی از راهکارهای نجات ایران از بحران آب را می توان کشت فراسرزمینی دانست. در تحقیق حاضر، مدل برنامه ریزی آرمانی پویا به عنوان چارچوبی برای برنامه ریزی سرمایه گذاری مشترک در بخش کشاورزی برای بهبود امنیت غذایی در ایران طی دوره زمانی 1397 تا 1399 در نظر گرفته شد؛ همچنین، این مدل با تخصیص عادلانه سود و ارزیابی منصفانه هزینه های سرمایه گذاران همکار از طریق یک «بازی» با ویژگی های مرتبط توسعه داده شد و برآوردها با بهره گیری از نرم افزار اکسل صورت گرفت. نتایج نشان داد که در کشت فراسرزمینی، محصولات گندم، جو و کلزا، به ترتیب، 468، 298 و 67 هزار تن در کشورهای میزبان تولید شده و به ترتیب، حدود چهارده، پنج و چهار درصد از سهم واردات این محصولات در کشور کاهش یافته است؛ مقدار کل آب مصرفی برای تولید محصولات یادشده در کشت فراسرزمینی 1890 میلیون متر مکعب در کشورهای میزبان بوده، که این مقدار در مصرف منابع آبی کشور ذخیره شده است. در همین راستا، برنامه ریزی دولت و به ویژه وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از سرمایه گذاران فعال در زمینه کشت محصولات راهبردی در زمین های کشورهای خارجی، ضمانت خرید این محصولات و حتی سلف خری از کشاورزان برون مرزی از جمله راهکارهای پیشنهادی پژوهش حاضر برای کمک به ادامه روند کار این گونه سرمایه گذاران و کشاورزان است.
۴۵.

رقابت در جمع آوری محصولات بازگشتی بین تولیدکننده و خرده فروش تحت سبزسازی و بهبود کیفیت محصولات در زنجیرۀ تأمین حلقه بسته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت تولید و عملیات سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۳۰) 137 - 158

کلیدواژه‌ها: محصولات سبز بهبود کیفیت محصولات بازگشتی زنجیرۀ تأمین حلقه بسته نظریه بازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۵
در جامعۀ امروزی یکی از مسائل مهم، پایداری محیط زیست است. در این راستا، بازتولید محصولات بازگشتی و سبزسازی محصولات توسط تولیدکننده، باعث کاهش استفاده از مواد خام مصرفی و صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی هوا شده است. در این مقاله، دربارۀ رقابت برای جمع آوری ضایعات الکترونیکی و الکتریکی بین تولیدکننده و خرده فروش برای بازیابی آ نها، با در نظر گرفتن بهبود کیفیت و سبزسازی محصولات جمع آوری شده، با هدف بالابردن سطح رضایت مشتری، افزایش سود و کاهش آثار خطرناک بر محیط زیست بحث شده است؛ علاوه بر این، تأثیر بهبود کیفیت و سبزسازی محصولات جمع آوری شده را بر سود مشارکتی خرده فروش و تولیدکننده بررسی می کند. به این منظور، یک زنجیرۀ تأمین دو حلقه بسته با سه مدل طراحی شده است. یک مدل متمرکز برای همکاری در کانال جمع آوری کل زنجیره با ادغام تولیدکننده و خرده فروش و دو مدل غیرمتمرکز برای رقابت در جمع آوری محصولات بازگشتی بین تولیدکننده و خرده فروش با لحاظ کردن دو سناریو در نظر گرفته شده است. به این ترتیب، تصمیمات بهبود کیفیت محصولات در یک محیط پویای ساده بررسی شده و ترجیحات مصرف کنندگان برای محصولات جدید و بازتولیدشده به عنوان عملکردی از کیفیت محصول جدید در نظر گرفته شده است.
۴۶.

کاربرد نظریه بازی در تحلیل دفاع موشکی ضد بالستیک

نویسنده:
منبع: بازی جنگ سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 21 - 40

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی بازی جنگ دفاع موشکی بازی مجموع ثابت بازی مجموع صفر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۵
یکی از مسائل مهم در طرح ریزی راهبردی، مدیریت دفاع از پایانه سیلوهای موشک بالستیک قاره پیما است. تاکتیک های مختلفی برای بالا بردن احتمال حفظ این سیلوها در برابر حمله اولیه دشمن مطرح شده است. علاوه بر استفاده از فناوری های جدید، مدیریت فناوری ها در موفقیت بیشتر و شکست کمتر اهمیت زیادی دارد. بازی جنگ یکی از روش های مدیریت دفاعی محسوب می شود. پشتیبان تصمیم بازی جنگ ممکن است از روش های مختلف ریاضیات و هوش مصنوعی در کنار تجربیات خبرگان نظامی استفاده کند. نظریه بازی یکی از روش های مرسوم مورداستفاده در مدل سازی و حل مسائل تصمیم گیری نظامی است. به عنوان نمونه، نحوه تخصیص موشک ها و رهگیرها در حمله و دفاع بخشی از مدیریت فناوری محسوب می شود. در دفاع موشکی ضد بالستیک می توان با تخصیص تعداد بهینه موشک های رهگیر به پایانه های دفاع شده، تعداد سیلوهای حفظ شده را افزایش داد. در این مقاله نحوه به کارگیری نظریه بازی برای تحلیل و مدل سازی این مسئله موردمطالعه قرارگرفته است. راهبرد بهینه هر دو طرف آبی (مدافع) و  قرمز (مهاجم) موردبررسی قرارگرفته است، یعنی مدافع چگونه موشک های رهگیر را تخصیص دهد و مهاجم چگونه موشک های بالستیک چندکلاهکه را توزیع کند. این مسئله به صورت یک بازی مجموع ثابت که حالت خاصی از بازی مجموع صفر است، مدل سازی شده است. سپس، با استفاده از روش کمینه- بیشینه و بیشینه-کمینه به حل مسئله و محاسبه نقطه تعادل پرداخته شده است. .  
۴۷.

بازی های سرهنگ بلاتو و سرهنگ ریچارد

نویسنده:
منبع: بازی جنگ سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 78 - 94

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی بازی سرهنگ بلاتو بازی سرهنگ ریچارد بازی جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۱۰
بازی جنگ یکی از روش های آموزش تصمیم سازی و تصمیم گیری برای فرماندهان نظامی است. نظریه بازی به عنوان یکی از فنون بازی جنگ در مدل سازی مسائلی با موقعیت های تضاد و تعارض مورد استفاده قرار می گیرد. هدف این مقاله آشنایی خوانندگان با بازی های سرهنگ بلاتو و سرهنگ ریچارد است. در این بازی ها دو فرمانده آبی و قرمز در حال رقابت در یک موقعیت نبرد در چندین جبهه هستند. تخصیص مناسب نیروها طبق قواعد بازی توسط بازیکنان، موجب پیروزی در بازی خواهد شد. پس از معرفی نسخه مقدماتی از بازی سرهنگ بلاتو به نوع خاصی از این بازی با عنوان بازی سرهنگ ریچارد پرداخته شده و روش حل آن ارائه گردیده است.
۴۸.

مدل سازی مسائل جنگ الکترونیک با استفاده از بازی مجموع صفر

نویسنده:
منبع: بازی جنگ سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵ 7 - 22

کلیدواژه‌ها: تحقیق در عملیات نظریه بازی بازی مجموع صفر جنگ الکترونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۳
روش های تحقیق در عملیات به طور گسترده در کاربردهای نظامی استفاده می شود. نظریه بازی شاخه ای از تحقیق در عملیات است و به دو بخش عمده بازی های همکارانه و غیرهمکارانه طبقه بندی می شود. در این مقاله دو کاربرد خاص نظریه بازی غیرهمکارانه در جنگ الکترونیک مورد بررسی قرار می گیرد. در مورد اول به نبرد بین رادار و جمینگ به عنوان دو مبارز و بازیکنان بازی پرداخته می شود. این نبرد به صورت خاص و در یک مدل بازی مجموع صفر دونفره با تصمیم گیری همزمان بازیکنان مدل سازی می شود. مدل بازی با تعیین راهبردهای محض و ماتریس عایدی بازی طراحی می گردد. سپس نحوه تعیین راهبردهای آمیخته بهینه بازیکنان مورد بررسی قرار می گیرد. این مسأله به صورت بازی مجموع صفر مدل سازی می شود. در ادامه به مطالعه تخصیص منطقی منابع در حمله هوایی با وجود عدم قطعیت نسبت به توانایی های دشمن با استفاده از نظریه بازی های غیرهمکارانه پرداخته می شود. این مسأله نیز با استفاده از مدل بازی های مجموع صفر تشریح می گردد. رزم نامه های مختلف در موقعیت های مشابه مورد بررسی قرار گرفته و نحوه تعیین راهکار بهینه بازیکنان تشریح می گردد.
۴۹.

برنامه ریزی دوسطحی برای مدلسازی یک بازی مهاجم-مدافع چند هدفی با محدودیت تخصیص بودجه و حل آن با استفاده از یک رهیافت شبکه عصبی

نویسنده:
منبع: زی جنگ سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶ 7-29

کلیدواژه‌ها: بازی مهاجم-مدافع نظریه بازی تخصیص بودجه بهینه سازی دوسطحی شبکه های عصبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۵
تخصیص مؤثر بودجه دفاعی یکی از وظایف مهم دولت ها در مبارزه با تروریسم است. در این مقاله، با استفاده از بهینه سازی دوسطحی و بازی حرکت پی درپی، یک بازی جدید مهاجم-مدافع چند هدفی به همراه محدودیت بودجه را به منظور مدلسازی روابط راهبردی متقابل بین مهاجم (تروریست ها) و مدافع (دولت ها) معرفی می کنیم. ما بر انواع مختلف حمله ی اتخاذ شده از سوی مهاجم تمرکز می کنیم. با استفاده از شرایط بهینگی کاروش-کان-تاکر، مسأله ی برنامه ریزی دوسطحی پیشنهادی به یک مسأله ی برنامه ریزی یک سطحی با محدودیت های مکمل تقلیل داده می شود. سپس با استفاده از تابع فیشر-برمیستر اختلالاتی، نظریه بهینه سازی و بعضی مفاهیم معادلات دیفرانسیل معمولی، یک شبکه عصبی توانمند برای حل این مسأله ی برنامه ریزی ریاضی یک سطحی طراحی می کنیم. نشان داده می شود که شبکه عصبی معرفی شده پایدار مجانبی و همگرا به جواب بهینه مسأله ی برنامه ریزی دوسطحی است. در پایان با استفاده از دو سناریو، عملکرد و اعتبار روش پیشنهادی را نشان می دهیم.
۵۰.

تخصیص بهینه منابع در جنگ سایبری با رویکرد نظریه بازی در محیط غیرقطعی

نویسنده:
منبع: زی جنگ سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶ 128-154

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی حمله سایبری دفاع سایبری برنامه ریزی غیرقطعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۸۲
افزایش اعتماد به فناوری اطلاعات و ارتباطات، تعریف امنیت و ماهیت جنگ را به طرز چشمگیری تغییر داده است. بسیاری از زیرساخت های مهم مانند بانک ها، فرودگاه ها، سیستم های اطلاعاتی، مراکز تحقیقاتی، نیروگاه ها، بیمارستان ها، مراکز مخابراتی، خطوط انتقال نفت و غیره به طور بالقوه در برابر حملات سایبری آسیب پذیر هستند. نظریه بازی مجموعه ای غنی از ابزارهای ریاضی را برای مدل سازی و تحلیل تعاملات استراتژیک بین مهاجمان و مدافعان در فضای جنگ سایبری فراهم کرده است که می توان از آن به عنوان یک مبنای تئوریکی پایه ای و دقیق در امر تصمیم گیری در شرایط پیچیده جنگی برای انتخاب راهبرد بهینه استفاده کرد. در این مقاله مسئله چالش برانگیز تخصیص بهینه منابع با اطلاعات نادقیق در جنگ سایبری با روش نظریه بازی به صورت یک مدل برنامه ریزی صحیح-آمیخته درجه دو غیرقطعی فرمول بندی شده و با دو معیار محدودیت درجه باور و ارزش در معرض ریسک شرطی بررسی می گردد.
۵۱.

یافتن راهکارهایی برای جلب مشارکت مردم در طرح های مرمت شهری بر پایه ی نظریه بازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۱۸ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 5 - 14

کلیدواژه‌ها: مرمت شهری مشارکت عمومی نظریه بازی معمای زندانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۲
جلب حمایت و مشارکت افراد در طرح های مرمت شهری، عامل مهمی است که دستیابی به آن می تواند تاثیر زیادی در روند انجام طرح ها و صرفه جویی های اقتصادی پیرامون آنها داشته باشد. اما نحوه ی جلب مشارکت مردم در این فرآیند، مساله ای است که این مقاله تلاش دارد تا با اتکا بر نظریه بازی و درک رفتار مردم در این زمینه، به آن دست یابد. در این رابطه، ابتدا طرح بهسازی و نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین طرح های نوسازی در ایران، با هدف نشان دادن نمونه ای (عموماً) ناموفق در جلب مشارکت مالکان مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به طرح مرمت بازار عودلاجان تهران به عنوان طرحی با رویکرد مشارکت همکارانه و نسبتاً موفق در این زمینه پرداخته می شود. نتایج حاصل نشان می دهد که مشارکت، نیازمند فضایی برای تعامل رودررو است و نشان می دهد که مهم ترین عامل ترغیب کننده به مشارکت، تامین سود (مادی یا غیرمادی) حاصل از مشارکت می باشد. در انتها مشخص می شود که فضای مورد نیاز برای جلب مشارکت افراد، چگونه فضایی باید باشد و همچنین درنهایت راهکارهایی برای دستیابی به مشارکت در طرح های مرمتی ارائه می گردد.
۵۲.

رهیافت نظریه بازی در تحلیل بازی های قدرت شهری: تحلیلی بر فرایندهای ساخت و ساز در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۱ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ 91 - 100

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی دوراهی زندانی قدرت شهری ساخت وساز شهری شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۰۸
نظریه بازی مدلی را ارائه می دهد که به کمک آن می توان راهبردهای مختلف را با یکدیگر مقایسه و نتیجه کنش ها و واکنش های آن ها را پیش بینی کرد. وجود موقعیت های راهبردی در مدیریت شهر، همراه با تضاد منافع و یا رقابت ها، به کارگیری نظریه بازی را برای تشریح مسائل مدیریت شهری جذاب می کند. یکی از این موقعیت ها، مطالعه روابط قدرت شهری است. این پژوهش تلاش می کند تا از رهیافت نظریه بازی، به تحلیل موقعیت های راهبردی و مدل سازی بازیگران مختلف قدرت شهری در زمینه ساخت وساز شهری در شهر تهران بپردازد. به منظور فهم قرابت مفهومی و امکان کاربردپذیری نظریه بازی برای فهم نظریه قدرت شهری، اجزای دو نظریه به صورت تطبیقی مقایسه گشته اند. نتایج این بررسی نشان می دهد که اجزای یک بازی در نظریه بازی با اجزای یک بازی قدرت شهری معادل هستند؛ اما در زمینه پیش فرض های نظریه بازی بین نظریات قدرت شهری تعارض وجود دارد. این پیش فرض ها در دودسته بررسی انتخاب عقلانی و اخلاق سودمندی مورد کنکاش قرارگرفته اند. این پژوهش نتیجه می گیرد که نظریه بازی می تواند دریچه ای جدید برای تحلیل مسائل شهری و یا تصمیمات مدیریت شهری باشد؛ اما در به کارگیری آن باید به این پیش فرض ها توجه کرد و نظریات قدرت شهری را در این نوع مدل سازی ها، لحاظ نمود.
۵۳.

فراتحلیل پژوهش های آینده پژوهی جهت بررسی پیشرفت های جدید در روش شناسی نظریه بازی ها در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰) 49 - 82
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۲۷
آینده پژوهی را می توان علم کشف آینده ها و ساخت آینده مطلوب در نظر گرفت. برای رسیدن به این هدف روش های مختلفی در این حوزه توسعه پیدا کرده اند. یکی از این روش ها که بخصوص در حوزه مسائلی که دارای ذینفعان متعدد با تمایلات غیرهمگرا بوده و که برای تحلیل نتایج مذاکرات و مناقشات مورد استفاده قرار می گیرد؛ نظریه بازی ها است. به همین جهت بررسی پیشرفت های جدید در روش شناسی نظریه بازی ها در ایران به عنوان موضوع اصلی پژوهش حاضر انتخاب شد. بر این اساس می توان اشاره کرد که سوال اصلی پژوهش حاضر، عبارتست از: «پیشرفت های جدید در روش شناسی نظریه بازی ها در ایران و تحولات آن در حوزه آینده پژوهی چگونه است؟». نظریه بازی ها نوعی از نظریه انتخاب عقلانی محسوب می شود و همچنین، شکل تخصصی و ریاضی شده مدل بازیگر خردمند در نظریه های تصمیم گیری است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر فراتحلیل و مطالعات کتابخانه ای بوده است. پس از بررسی پایگاه مگیران با کلیدواژه «بازی»، ۱۰۰۰ مقاله که از روش بازی در پژوهش خود استفاده کرده اند در چند دور مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت ۴۳ مقاله حوزه آینده پژوهی که از روش بازی در پژوهش خود استفاده کرده اند انتخاب شد و در ۸ بعد اکتشافی یا هنجاری، افق زمانی، موضوع، منبع، نوع داده ها، ترکیب روش با دیگر روش ها، تعامل محور یا خبره محور و عمق روش مورد استفاده در پژوهش ها مورد بررسی قرار گرفت. براساس بررسی های صورت گرفته این نتایج حاصل شده است: نظریه بازی ها بیشتر بصورت هنجاری، بدون افق زمانی، در موضوعات اقتصادی و سیاسی، با استفاده از منابع کتابخانه ای، ترکیب کمی و کیفی، بدون ترکیب با دیگر روش ها، بدون مراجعه به خبرگان و با عمق مناسب در پژوهش ها مورد استفاده قرار گرفته است. در نهایت براساس نتایج بدست آمده توصیه هایی برای استفاده از روش نظریه بازی ها در پژوهش های حوزه آینده پژوهی برای استفاده پژوهشگران ارائه گردید.
۵۴.

تحلیل مصیبت نامه عطّار بر پایه نظریه «بازی» از دیدگاه باختین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۵ 9 - 42

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی باختین عطار مصیبت نامه آیرونی نقیضه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۴۳
«بازی» که در معنای عام فعالیتی سرخوشانه محسوب می شود، از زمان اندیشمندان یونان باستان تا امروز، در معانی و کارکردهای گوناگون، به عنوان اصطلاحی برجسته در حوزه های مختلف کاربرد داشته است. میخائیل باختین، اصطلاح «بازی» را به عنوان امری جدی، هدفمند و ایدئولوژیک در پیوند با سیاست، اجتماع و متون ادبی مورد توجه قرار می دهد و آن را عامل برهم زدنِ سامانِ گفتمانِ تثبیت شده می داند. از دید او بازی از طرق مختلف به متن خاصیت مکالمه گری می بخشد. مصیبت نامه عطّار یکی از متن هایی است که در عناصر و ساختار آن، می توان بازی مورد نظر باختین را ردیابی کرد. این منظومه از سامان مسلط و غالب اجتماعی، مذهبی و عرفانی زمانه خود عبور می کند و عناصری چون کارناوال، ژانرهای گفتگوی سقراطی و ساتیر منی په در شکل آیرونی و نیز نقیضه به عنوان وسایط بازی، در آن، حضوری برجسته دارند. این جستار با روش تحلیلی –  توصیفی، عناصر یاد شده را در مصیبت نامه عطّار تحلیل می کند و روشن می سازد که عطّار در مصیبت نامه، با تمرکز بر بخشی از متون عرفانی پیش از خود و گفتمان مسلط بر آنها، ساختاری آیرونیک و نقیضی پدید آورده و بدین ترتیب موفق شده است به بازی با عناصر مختلف این متون بپردازد و از این رهگذر، میان عناصر مختلف متن خود و متون پیشین و نیز آواهای گوناگون حوزه عرفان و تصوّف مکالمه ایجاد کند.
۵۵.

بهبود ثبات مالی از طریق طراحی نظام بانکی مبتنی بر پول دیجیتال بانک مرکزی

نویسنده:
منبع: اقتصاد دفاع و توسعه پایدار سال ۶ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 147 - 170

کلیدواژه‌ها: بانک مرکزی نظام بانکی پول دیجیتال بانک مرکزی تنظیم گری نظریه بازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۸۴
یکی از وظایف بانک مرکزی که بعد از وقوع بحران مالی جهانی 2008، تأکید بیشتری بر آن صورت گرفته است، تأمین ثبات مالی است و یکی از ویژگی های مهم صنعت مالیTBTF (خیلی بزرگ برای ورشکستگی) بودن مؤسسات مالی، تاثیر قابل توجهی بر رفتار ریسکی و درنتیجه بی ثباتی مالی دارد. با توجه به نقش بانک ها در اقتصاد ایران و حساسیت های اجتماعی مشکلات آن ها و تأثیر برهم خوردن ثبات مالی بر امنیت اقتصادی جامعه، این مسئله در کشور ما از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.  در این مقاله طراحی نظام بانکی به صورت پلتفرم مالی به لحاظ سیستمی مهم (SIFP) مبتنی بر پول دیجیتال منتشر شده توسط بانک مرکزی (CBDC) به منظور بهبود ثبات مالی از طریق تخفیف مسئله ی «خیلی بزرگ برای ورشکستگی (TBTF) » بررسی شده است. در این طراحی، بستر بانکی فعلی و نقش استراتژیک بانک ها و مؤسسات مالی با یک پلتفرم مالی جایگزین می شود. برای طراحی چنین پلتفرمی با استفاده از نظریه بازی تعامل معمول میان بانک مرکزی و بانک ها و مؤسسات مالی بررسی شده است و با استفاده از رویکرد طراحی سازوکار، بستر به گونه ای تغییر یافت تا مسئله ی TBTF و رفتار ریسکی بانک ها بهتر کنترل شود. در بستر پیشنهادی، از فناوری های اطلاعاتی مرتبط با نظام بانکی، مانند پول های دیجیتال و به طور خاص CBDC به منظور تضمین کارایی و امنیت نظام بانکی استفاده شده است. نهایتاً ملاحظات نظام بانکی مبتنی بر CBDC، با هدف کنترل و قاعده گذاری نظام مالی به منظور رفع مشکل TBTF، حفظ کارکرد نظام فعلی و تقویت ثبات مالی، بررسی شده است.
۵۶.

تأملی در الزامات اجرای قانون با تأکید بر قوانین برنامه توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال ۳۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۱۵ 21 - 58

کلیدواژه‌ها: اجرا قانون قانونگذاری حقوق و اقتصاد قانون برنامه توسعه نظریه بازی حاکمیت قانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۳
می توان گفت دست کم در سه برنامه توسعه اخیر در ایران (چهارم، پنجم و ششم)، در خصوص عدم اجرایی شدن کامل یا اجرای مورد انتظار مفاد قانونی، بین صاحب نظران اجماع نظر وجود دارد. به نظر می رسد یکی از مهمترین دلایل عدم اجرای مفاد قوانین برنامه، نادیده گرفتن یا عدم توجه کافی به مقتضیات اجرا در فرایند تدوین و تصویب مفاد قانونی است. افزایش بیش از اندازه قوانین بر این باور یا پیش فرض مشکوک و قابل نقد بنا شده که قانون نمایانگر واقعیت است و تصویب قانون، مقدمه اجراست. در حالی که صرف تصویب قانون، نمی تواند به تغییر روابط و تعادل های مناسبات واقعی بیانجامد؛ بلکه قانون باید متناسب با واقعیت به تصویب رسیده و با مقدورات و قابلیت های مجری قانون، سازگار باشد. از سوی دیگر، نقش قابل انتظار و قطعی قانون، صرفاً اعطای ویژگی لازم الاجرایی به سندی است که خود بر مبنای بررسی ها و ارزیابی عمیق و دقیق پیشینی تهیه شده است، نه تغییر حتمی رفتار مخاطبان یا مناسبات مربوط.در نوشتار حاضر، ابتدا به مقتضیات اجرای قانون پرداخته خواهد شد. سپس با بهره گیری از نظرات کاشیک باسو و در چارچوب نظریه بازی، نکاتی راجع به نقش و سهم قانون در اصلاح حوزه های اقتصادی و... طرح می شود. توفیق هر قانون، نیازمند در نظر داشتن ملاحظاتی است که در نظریه سنتی حاکمیت قانون و همچنین نظریه حقوق و اقتصاد، قابل تأمین و در دسترس نیست. در این دعوت به بازاندیشی در نقش و سهم قانون با محوریت «اجرا پژوهشی»، نمونه های متعددی از مفاد قوانین برنامه، با تأکید بر قانون برنامه ششم توسعه ذکر خواهد شد. در ضرورت تصویب بسیاری از احکام قانونی و کارآمدی استفاده از ابزار قانونی برای تحقق اهداف توسعه ای در ایران، تردید جدی وجود دارد و از این حیث، باید در تدوین و تصویب قانون برنامه توسعه آتی (هفتم) بازنگری اساسی صورت گیرد.
۵۷.

درآمدی بر نظریه بازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۲۵ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 219 - 242

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی عقلانیت تعادل قواعد بازی مطلوبیت دیپلماسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۷۹
فهم پیچیدگی تعاملات اجتماعی که در آن ها میان نحوه تصمیم گیری و چگونگی دستیابی به اهداف در میان بازیگران نوعی وابستگی متقابل وجود دارد مبنای شکل گیری نظریه بازی شده که با توسعه دامنه کاربرد آن از رشته ریاضی به اقتصاد و سپس علوم سیاسی و روابط بین الملل زمینه ای را برای تعادل های اجتماعی به وجودآورده است. نظریه بازی که با مفاهیم اساسی عقلانیت و منفعت محوری بازیگران آغاز می کند در ساخت نظری از استعاره سازی، تمثیل و مدل سازی بهره می برد. در این نظریه چارچوب مشخصی برای عمل و ارزیابی بازی وجود دارد که شامل تشخیص تعداد بازیگران، تعداد اقدامات در دسترس هر یک از بازیگران، مطلوبیت انتظاری از اتخاذ هر یک از گزینه های در دسترس و نوع توزیع اطلاعات میان بازیگران می شود. این نظریه با روش شناسی کمی در روابط بین الملل برای تحلیل مسائل امنیتی چون اتحادها و ائتلاف ها، مسابقه تسلیحاتی و کنترل تسلیحات، در مسائل اقتصادی و زیست محیطی مانند سیاست های تجاری و یا کنترل گرمایش کره زمین و در حوزه دیپلماسی مورد استفاده قرار گرفته است بنابراین لازم است به ظرفیت این نظریه در کمک به تحلیل مسائل بین المللی در حوزه های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و غیره میان بازیگران مختلف در عرصه بین المللی توجه بیشتری گردد و به راه حل های برگرفته شده از این نظریه و پیش بینی های احتمالی آن اندیشه شود.
۵۸.

تحلیل رابطه حقوقی و رفتار بازیگران سیستم حقوقی ثبت اولیه املاک بر مبنای نظریه بازی ها و معیار پازنر در کارآیی اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق اسلامی سال بیستم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۸ 57 - 82

کلیدواژه‌ها: تحلیل اقتصادی حق مالکیت سیستم ثبت املاک نظریه بازی راهبرد چانه زنی معیار پازنر اثر حقوقی ثبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۸۱
در سیستم حقوقی ثبت اولیه املاک که ملک نخستین بار ثبت میشود، زمینه اخذ تصمیمات استراتژیک در قرارداد اجتماعی میان «دولت یا کارگزار حقوقی» و «مالکین یا استفاده کننده» سیستم فوق در ورود به نظام ثبتی و انتخاب نوع و آثار حقوقی آن یعنی ثبت ثانویه املاک وجود دارد، لذا تحلیل روابط حقوقی آنها بدون توجه به نظریات اقتصادی بازیها و پازنر، کارآیی اقتصادی نظام ثبت را محقق نمیسازد. پیش بینی نتایج رفتار حقوقی بازیگران نظام ثبت و درک بهتر ساختار نظام مزبور، هدف تحلیل این نظام طبق نظریه بازی میباشد. سوال اینست که توجها به قانون ثبت،تئوری بازی با کدام راهبرد، ضرورت وجود و اثر ثبت اولیه املاک را توجیه میکند و توجها به مختصات سیستم ثبت اولیه در ایران، چه نوع سیستم ثبت اولیه و با چه اوصافی، کارآیی اقتصادی دارد. پژوهش حاضر با تحلیل میان رشته ای، به تبیین رفتار و روابط حقوقی بازیگران نظام ثبتی وفق نظریه بازی با راهبرد چانه زنی و به ارزیابی منافع و هزینه های نظام ثبت اولیه وفق معیار پازنر میپردازد. این پژوهش، نظری- کاربردی بوده و روش تحقیق در آن، کتابخانه ای و روش بررسی مسله و تجزیه و تحلیل داده ها نیز، توصیفی- تحلیلی میباشد. نهایتا، سیستم ثبت اولیه املاک با رویکرد«پویا» و به روش سیستماتیک و «اجرای اثر کامل ثبت ملک» (یعنی شناسایی انحصاری شخصی که نامش در دفتر املاک ثبت شده بعنوان مالک وفق ماده 22 قانون ثبت)، ضمن ایجاد بازی همکارانه و با حاصل جمع مثبت، به «انحصار طبیعی» مدنظر پازنر و کارآیی اقتصادی می انجامد.
۵۹.

فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در مدل سازی و حل بازی های ماتریسی در محیط نوتروسوفیک و کاربرد آن در مسائل نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم و فنون نظامی سال ۱۹ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۴ 5 - 32

کلیدواژه‌ها: نظریه بازی تحلیل سلسله مراتبی مجموعه فازی نوتروسافیک تصمیم گیری نظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۹۴
هدف: محیط جنگ یک موقعیت تعارضی است و تحقیق در عملیات یکی از فنون مورد استفاده برای تصمیم سازی و تصمیم گیری در شرایط مختلف نبرد است. در این مقاله برای مدل سازی وضعیت تعارضی از نظریه بازی استفاده شده است که از جمله روش های پر کاربرد در حوزه نظامی است.روش: در این مقاله پس از مدل سازی مسأله به صورت بازی ماتریسی، برای تعیین عایدی ها و اولویت بندی خروجی های بازی، روش تحلیل سلسله مراتبی پیشنهاد شده است. از طرفی با توجه به اینکه در دنیای واقعی اطلاعات به صورت نادقیق و مبهم ارائه می گردند، مجموعه های نوتروسافیک برای بیان این اطلاعات به کار گرفته شده است. یک روش حل مسأله تحلیل سلسله مراتبی با داده های نوتروسافیک پیشنهاد شده و سپس حل مسأله بازی با خروجی های حاصل از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد بحث قرار گرفته است.یافته ها: برای حل مسأله بازی ماتریسی با عایدی های نوتروسافیک، مفهوم تقریب نزدیکترین بازه عدد فازی نوتروسافیک مثلثی تعمیم یافته مورد استفاده قرار گرفته و مدل بازی به صورت یک مسأله با عایدی های بازه ای نوشته شده است. در ادامه روشی برای حل این مسأله بازی پیشنهاد شده است. در نهایت حل یک نمونه مسأله کاربردی در مسائل نظامی با روش پیشنهادی مورد بررسی قرار گرفته است. برای حل این مسأله، دو مسأله خوش بینانه و بدبینانه برای هر بازیکن پیشنهاد شده است که با حل این مسائل راهکارهای بهینه بازیکنان در دو حالت خوش بینانه و بدبینانه به دست می آید.نتیجه گیری: کارایی و سادگی در روش حل مسأله و همچنین قابلیت توسعه روش پیشنهادی به مسائل بازی با عایدی های از نوع بازه ای از جمله نتایج این تحقیق است.
۶۰.

تعیین اثرگذاری مالیات سبز بر رشد صنایع آلاینده شهر

نویسنده:
منبع: پژوهش های مکانی - فضایی سال ۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 97 - 107

کلیدواژه‌ها: مالیات سبز نهادهای سیاسی و اقتصادی سرمایه گذاری رشد اقتصادی نظریه بازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۵
با توجه به مشکلات و بیماری های ناشی از آلودگی آلاینده ها، که به علت وجود مراکز صنعتی در شهرهاست، در نظرگرفتن راه حل هایی، نظیر وضع مالیات بر آلاینده ها، از سوی دولتمردان ضروری است. مالیات سبز یکی از مؤثرترین ابزارهای سیاست های مالی به شمار می رود که دولتمردان می توانند به واسطه آن، سمت وسوی لازم را، در جهت توسعه پایدار، به فعالیت ها و جریانات اقتصادی و اجتماعی شهر ببخشند. نرخ مالیات سبز هزینه ای زیست محیطی است که از شرکت ها برای انتشار آلودگی دریافت می شود. این نوع مالیات نقش آشکاری در کنترل صنایع آلاینده و در نتیجه تعیین عملکرد محیط زیستی آنها در شهر دارد. بااین وجود، در شهرهای آلوده کشور، مدیریت شهری به این مالیات توجه چندانی ندارد. ازسوی دیگر نهادگرایان اقتصادی، به رابطه میان رشد فعالیت های اقتصادی با نوع نهادهای سیاسی و اقتصادی حاکم تأکید کرده اند. براین اساس در این مقاله با استفاده از نظریه بازی، انگیزه های متفاوت دولتمردان در تعیین مالیات سبز بررسی می شود. ابزار سیاست گذاری آنان، تعیین نرخ مالیات سبز و واکنش صنایع آلاینده در انتخاب سطح سرمایه گذاری نشان دهنده حجم آلایندگی ایجادشده خواهد بود. براساس نتایج، با فرض استقلال صنایع آلاینده از دولت، دولتمردان با انگیزه حداکثرسازی درآمد، به دنبال تعیین نرخ مالیات سبز بهینه اند. اما با فرضِ داشتن منافع اقتصادی این صنایع برای دولت، آنها تمایل دارند نرخ مالیات سبز را کمتر از مقدار بهینه قرار دهند. چنین نرخی موجب افزایش سطح سرمایه گذاری صنایع آلاینده و سطح آلایندگی ناشی از آن برای شهرهای هم جوار می شود. بنابراین، دولتمردان برخورد دوگانه ای با صنایع آلاینده بخش خصوصی و دولتی در پیش می گیرند. طبقه بندی JEL: .P48 .C73 .H21 .O43