مدیریت تولید و عملیات

سرعت خیره کنندۀ دستیابی به فناوری های جدید و کاهش فاصلۀ رسیدن به فناوری های نوین در سال های اخیر، سبب شده است که بسیاری از سازمان ها به فکر استفادۀ مطلوب از این فناوری ها برای عقب نماندن از قافلۀ رقابت سهمگین میان خودشان برآیند. یکی از این فناوری ها بلاک چین است. بلاک چین اولین بار در ارزهای دیجیتال به کار برده شد؛ اما رفته رفته بر کاربردهای آن افزوده شد. هدف از این مقاله، ارزیابی میزان آمادگی برای به کارگیری بلاک چین در شرکت ملی گاز ایران بوده است. برای این مهم، ابتدا با بررسی مطالعات پیشین و استفاده از نظرهای خبرگان، عوامل و زیرمعیارهای مؤثر، شناسایی و مدل مفهومی اولیۀ ارزیابی آمادگی تهیه و برای تحلیل داده ها به وسیلۀ پرسشنامۀ مقایسات زوجی استفاده شده است. عوامل سازمانی، فناوری، انسانی و محیطی و همچنین 17 زیرمعیار شناسایی شده و پس از تأیید، در مدل نهایی قرار گرفته است. وزن دهی و رتبه بندی عوامل با روش سلسله مراتب فازی و آنالیز توسعه یافتۀ چانگ انجام و وزن هر عامل و زیرمعیار تعیین شده است که عامل سازمانی بیشترین وزن و عامل محیطی کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. همچنین زیرمعیارهای حمایت مدیر ارشد بالاترین و اندازۀ سازمان کمترین اهمیت را کسب کردند. علاوه بر این با توجه به غربال سازی فازی یاگر، عامل های سازمانی و فناوری بیشترین آمادگی و عامل محیطی کمترین آمادگی را در شرکت ملی گاز ایران برای به کارگیری فناوری بلاک چین داشته اند.

در این مقاله برای دستیابی به حداکثر سود حاصل از فروش محصولات فسادپذیر، سیاست کاهش قیمت به کار گرفته شده است. محصولات فسادپذیر پس از یک بازۀ زمانی دچار افت کیفیت می شوند و فساد در آنها شکل می گیرد؛ بنابراین نزد مشتری جذابیت لازم را ندارند و تقاضا برای خرید این محصولات کاهش می یابد. در این حالت سیاست کاهش قیمت یا ارائۀ تخفیف، یکی از راه های بالابردن میزان تقاضاست. همچنین افزایش تقاضا، ضایعات را نیز کاهش خواهد داد که باعث کم شدن هزینه ها و درنهایت افزایش سود کل خواهد شد. حال آنکه اگر میزان تخفیف بهینه نباشد، حداکثر سود حاصل نخواهد شد. هدف این مقاله پیداکردن مقادیر بهینۀ تخفیف و مقدار سفارش اولیه است؛ به طوری که سود کل بیشینه شود. تخفیف دوبار در طول دوره ارائه می شود؛ یکبار قبل از شروع فساد و کاهش جذابیت محصول برای خرید و تخفیف دوم بعد از شروع فساد در محصول. تابع تقاضا وابسته به دو عامل قیمت فروش و زمان می باشد و میزان فساد ثابت فرض شده است. پس از توسعۀ مدل و حل آن با رویکرد تحلیلی ، ثابت شده است که مسئله دارای حداکثر سراسری است؛ سپس اعتبار مدل پیشنهادی در قالب مطالعۀ موردی در فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش بررسی شده است. به منظور تجزیه وتحلیل رفتار مدل و توصیف رویۀ حل، تحلیل حساسیت پارامترهای کلیدی مدل انجام شد. درنهایت استراتژی قیمت گذاری کاهشی با قیمت گذاری ثابت مقایسه گردید.

توزیع دارو علاوه بر تأثیر ذاتی آن بر حوزۀ سلامت، جنبۀ مطالعات اقتصادی نیز دارد؛ به این معنا که یکی از تصمیمات استراتژیک پیش روی شرکت های پخش دارویی، طراحی زنجیرۀ تأمین دارو است، به نحوی که با کمترین هزینه بهترین پوشش دهی و عملکرد را داشته باشند. به این منظور در این پژوهش، مدلی بر پایۀ کمینه سازی هزینۀ توزیع و هزینۀ احداث و مبتنی بر فرضیات نزدیک به قواعد حاکم بر زنجیرۀ تأمین دارویی کشور توسعه داده شده است. به دلیل پیچیدگی حاصل از مدل و نیز بالابودن ابعاد مسئله در شرایط واقعی، با استفاده از الگوریتم ژنتیک دوسطحی و ترکیب آن با کدینگ مبتنی بر اولویت و نیز روش های خوشه بندی، مدل حل شد. به منظور بهینه سازی عملکرد الگوریتم از تنظیم پارامترها به روش تاگوچی استفاده شده است. برای بررسی کارایی مدل در عمل، یک مطالعۀ موردی بر شرکت پخش دارویی آدوراطب اجرا شد. برای شرکت مطالعه شده، شبکۀ توزیع مناسب و نیز الگوی توزیع بهینۀ داروها مشخص شده و ازنظر هزینه با وضع موجود این شرکت مقایسه شده است. مکان یابی بهینۀ توصیه شده نسبت به وضع موجود، حکایت از کاهش چشم گیر سطح هزینه ها دارد.

مقالۀ حاضر با هدف ارائۀ یک مدل ارزیابی عملکرد با رویکرد تولید پایدار در کلاس جهانی، برای صنعت خودروسازی کشور انجام شده است. پژوهش در سه فاز اصلی شناسایی شاخص ها با فراترکیب، طراحی مدل با مدل سازی ساختاری-تفسیری و تحلیل حساسیت مدل با مدل یابی معادلات ساختاری انجام گرفته است و برای بررسی نظرها و انجام مصاحبه ها در این پژوهش، تعداد 10نفر از خبرگان تراز اول صنعت خودرو انتخاب شده اند. در فاز اول 12شاخص اصلی شناسایی شد. خبرگان معتقدند که موضوع تحریم باید به عنوان شاخص بسیار اثرگذار در صنعت خودروسازی نیز در نظر گرفته شود و درنهایت 13شاخص اثرگذار برای طراحی مدل شناسایی شد. در فاز مدل سازی با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری-تفسیری، مدل در شش سطح طراحی شد. با توجه به مدل، تحریم و مفاهیم مدیریتی به عنوان سنگ بنای مدل و مفاهیم اجتماعی به عنوان تأثیرپذیرترین شاخص شناسایی شدند. همچنین شاخص نوآوری در تحلیل MICMAC در بخش پیوندی، نشان می دهد تمرکز بر این شاخص در صنعت خودرویی کشور از ضروریات محسوب می شود. در فاز سوم هم نتایج نشان می دهد تحریم با 79درصد تأثیر بر مفاهیم مدیریتی و با 76درصد تأثیر بر نوآوری، بیشترین تأثیر را در این سازه داشته است و برای ارزیابی عملکرد تولید پایدار کلاس جهانی در شرکت های خودروسازی کشور، باید به اهمیت این موضوع توجه ویژه ای شود.

سهم بازار بیمۀ عمر و پس انداز از پرتفوی صنعت بیمه، یکی از معیارهای توسعه یافتگی کشورها به حساب می آید. همواره سهم این رشتۀ بیمه ای از حق بیمۀ تولیدی صنعت بیمه در ایران کمتر از 16درصد بوده است که در مقایسه با سهم بیش از 50درصدی در جهان بسیار پایین است. هدف از این پژوهش، استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم برای ارائۀ مدلی پویا به منظور تحلیل فروش بیمۀ عمر و پس انداز، با توجه به ساختار ویژۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعۀ ایران و ساختار شرکت های بیمه در کشور است. به این منظور، ازطریق مرور مطالعات پیشین و مصاحبه با کارشناسان صنعت بیمه، متغیرهای مؤثر بر فروش بیمۀ عمر و پس انداز در شرکت های بیمه و روابط متقابل بین آنها بررسی شد، سپس عوامل مؤثر بر مسئله شامل شرکت بیمه، شبکۀ فروش، رقبا، افراد جامعه و بیمۀ مرکزی به همراه متغیرهای کلیدی مربوط به آ نها شناسایی شد. مدل علی حلقوی و نمودار حالت-جریان سیستم فروش بیمۀ عمر و پس انداز در ایران با استفاده از نرم افزار ونسیم ترسیم، فرمول بندی و اعتبارسنجی شد. با شبیه سازی در یک افق ده ساله، نتایج براساس چهار سناریو مشخص و تحلیل شد. براساس نتایج، وصول حق بیمه، نرخ سرمایه گذاری و سودآوری ذخایر ریاضی، نرخ سرمایه گذاری بیمۀ مرکزی از محل درآمدهای دریافتی از بیمۀ عمر و پس انداز برای معرفی و آگاهی افراد جامعه از مزایای محصول، بر سهم حق بیمۀ تولیدی و تعداد بیمه نامۀ عمر و پس انداز تأثیرگذار است، برخلاف انتظار، بهرۀ بانکی تأثیر چندانی ندارد. ضمن اینکه بیمۀ مرکزی می تواند نقشی مؤثرتر از شرکت های بیمه بر ایجاد جذابیت این رشته در میان سهامداران شرکت بیمه، شبکۀ فروش و جامعه داشته باشد.

در جامعۀ امروزی یکی از مسائل مهم، پایداری محیط زیست است. در این راستا، بازتولید محصولات بازگشتی و سبزسازی محصولات توسط تولیدکننده، باعث کاهش استفاده از مواد خام مصرفی و صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی هوا شده است. در این مقاله، دربارۀ رقابت برای جمع آوری ضایعات الکترونیکی و الکتریکی بین تولیدکننده و خرده فروش برای بازیابی آ نها، با در نظر گرفتن بهبود کیفیت و سبزسازی محصولات جمع آوری شده، با هدف بالابردن سطح رضایت مشتری، افزایش سود و کاهش آثار خطرناک بر محیط زیست بحث شده است؛ علاوه بر این، تأثیر بهبود کیفیت و سبزسازی محصولات جمع آوری شده را بر سود مشارکتی خرده فروش و تولیدکننده بررسی می کند. به این منظور، یک زنجیرۀ تأمین دو حلقه بسته با سه مدل طراحی شده است. یک مدل متمرکز برای همکاری در کانال جمع آوری کل زنجیره با ادغام تولیدکننده و خرده فروش و دو مدل غیرمتمرکز برای رقابت در جمع آوری محصولات بازگشتی بین تولیدکننده و خرده فروش با لحاظ کردن دو سناریو در نظر گرفته شده است. به این ترتیب، تصمیمات بهبود کیفیت محصولات در یک محیط پویای ساده بررسی شده و ترجیحات مصرف کنندگان برای محصولات جدید و بازتولیدشده به عنوان عملکردی از کیفیت محصول جدید در نظر گرفته شده است.