تعادل کار و زندگی

این پژوهش تلاش دارد تا ضمن تدوین ابزاری معتبر به بررسی وضعیت تعادل امور کاری و خانوادگی معاونان مدارس شهرستان ورامین پرداخته و از این طریق گامی در راستای تدوین برنامه های لازم جهت ایجاد تعادل بیشتر بین این دو حوزه بردارد. از نقطه نظر تاریخی بحث تعادل با استفاده از نظریه های تعارض کار و زندگی مورد مطالعه قرار گرفته و تعادل در معنای نبود تعارض تفسیر می شود. بر این اساس، الگوی تعارض کار- خانواده کارلسون و همکاران (2000) به عنوان چارچوب مفهومی این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس این مدل تعارض کار - خانواده به دو طریق شکل می گیرد؛ الف)تعارض نقشهای کاری با امور خانواده وب)تعارض نقشهای خانوادگی با امور کاری. همچنین هر یک از این دو حوزه از سه منظر تعارض ناشی از زمان، توان فرسایی و رفتار مورد توجه قرار می گیرند. به منظور اجرای این تحقیق نمونه ای مشتمل بر 400 نفر از اعضای جامعه مورد نظر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شد. در ادامه با استفاده از مدل مذکور اقدام به تدوین ابزار لازم، تایید عاملی ابزار و سنجش وضعیت تعارض حوزه کار و زندگی کارکنان شد. پس از تدوین ابزار مناسب و تایید روایی صوری (توسط کارشناسان) و ساختاری با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی (CFA) داده های گردآوری شده توسط این ابزار، با استفاده از روشهای آمار ناپارامتریک همچون فریدمن و کروسکال والیس تحلیل شد. نتایج حاصل در بین نمونه مورد مطالعه حاکی از آن بود که وضعیت تعادل امور کاری و زندگی غیرکاری بر حسب جنسیت، شاغل بودن همسر، سطح تحصیلات، سن، سابقه کاری و تعداد فرزندان در بین معاونان مدارس متفاوت است.

امروزه تغییرات جمعیت شناختی و جامعه شناختی زیادی از جمله افزایش تعداد زنان، زوج های شاغل، ساعت های کاری طولانی و پیچیدگی فناوری در محیط های کاری اتفاق افتاده است که شرکت ملی گاز ایران نیز متاثر از این تغییرات و به دنبال بررسی وضعیت تعادل کار و زندگی و را ه های تقویت آن بوده است. از این رو، تبیین و بررسی مدل پیشایندها و پسایندهای تعادل کار و زندگی در میان کارکنان شرکت ملی گاز ایران هدف این پژوهش قرار گرفت. روش انجام پژوهش توصیفی - همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان شرکت ملی گاز ایران شامل 2172 نفر تشکیل داده است. از بین آنها تعداد 327 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS و LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ویژگی های شغل، خود ارزیابی محوری و گرایش به مسیر شغلی متغیر، تاثیر مثبت و معناداری بر تعادل کار و زندگی دارد و تعادل کار و زندگی نیز بر رضایت شغلی، رضایت خانوادگی و افتخار سازمانی کارکنان تاثیر مثبت و معناداری دارد. تاثیر افتخار سازمانی بر رضایت شغلی نیز مثبت و معنادار است.

پژوهش حاضر تجارب مدیران زن مدارس از تعادل بین کار و زندگی را موردبررسی قرار می دهد. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیل تم صورت پذیرفت. مشارکت کنندگان مدیران مدارس زن شهرستان پاوه می باشند که از 15 مشارکت کننده با روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور مصاحبه به عمل آمد. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته ضمن تشریح تجارب مدیران زن از کار در مدارس ادراک آنان را    تعادل بین کار و زندگی موردمطالعه قرار داده است؛ که جهت اعتبار از روش بازبینی نتایج توسط مشارکت کننده ها و برای افزایش اعتماد به نتایج از روش فن ممیز بیرونی استفاده شد است. سرانجام تجزیه وتحلیل داده ها بر اساس روش کلایزی صورت گرفت؛ که هشت تم و بیست مقوله از مصاحبه های انجام گرفته با عناوین: فن مدیریت زمان، توانایی مدیریتی، متعهد بودن، شرایط مناسب خانواده، سبک سازی نقش، بهداشت روحی و روانی کار، بعد مادی کار، اعتدال در سطح انتظارات خود و دیگران استخراج شده است. نتیجه پژوهش نشان داد تعادل در کار و زندگی باعث سهولت در انجام مسئولیت های کاری و زندگی فردی – خانوادگی شده و باعث رضایت خاطر مدیران زن مدارس هم از کار و هم از زندگی می شود.

این پژوهش با هدف ارائه راهکارهایی در راستای افزایش تعادل بین کار و زندگی کارکنان یک شرکت تولیدی در زمینه قطعات خودرو انجام شده است. بدین منظور با مرور ادبیات، دو گروه اصلی از عوامل تأثیرگذار بر تعادل بین کار و زندگی، شامل عوامل فردی (مانند جنسیت و سن) و عوامل سازمانی شناسایی شد که در این پژوهش به بررسی گروه دوم پرداخته شده است. عوامل سازمانی که در این پژوهش بررسی شده اند، عبارتند از: حجم کار، انعطاف پذیری سازمان، حمایت سازمانی و حمایت سرپرست. در اجرای پژوهش 411 نفر از 840 نفر کارمند شرکت حضور یافتند که با استفاده از پرسشنامه هایی در مورد شناسایی رابطه عوامل سازمانی مد نظر پژوهش با تعادل بین کار و زندگی و همچنین میزان تأثیرگذاری هریک اقدام شد. تحلیل نتایج با استفاده از روش های رگرسیون چندگانه و همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS نشان داد که بین تعادل کار و زندگی و همه عوامل سازمانی مورد بررسی رابطه معناداری وجود دارد. انعطاف پذیری سازمانی روی تعادل کار و زندگی بیشترین تأثیر مثبت را داشته و حجم کار بیشترین تأثیر منفی را بر آن داشته است.

این مقاله به بررسی این موضوع می پردازد که مربیان ورزشی حرفه ای چگونه زندگی حرفه ای و خانوادگی خود را مدیریت می کنند. برای بررسی این موضوع، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 41 مربی فرانسوی (8 زن، 33 مرد) که درگیر آماده سازی تیم های فرانسوی برای بازی های المپیک ریو (2016)، پیونگ چانگ (2018) و/یا توکیو (2020) بوده اند، انجام شد. نتایج نشان می دهد که همه مربیان مورد مطالعه یک رابطه پرشور و افراطی با شغل خود دارند. برای برخی از مربیان، این تعهد بر زندگی خانوادگی آنها تأثیر می گذارد. سه گروه از مربیان مشخص شدند: (1) اکثریت مربیانی هستند که قادر به حفظ زندگی خانوادگی خود نیستند، (2) مربیانی که از حرفه خود فاصله می گیرند و زندگی خانوادگی خود را حفظ می کنند. (iii) مربیانی که زندگی خانوادگی خود را حفظ کرده اند یا نکرده اند و خود را به عنوان بازیگرانی معرفی می کنند که مایلند برای حفظ زندگی خانوادگی مربیانی که تحت نظارت آنها هستند، هر کاری انجام دهند. بنابراین، این نتایج،، مشکلات برخی از مربیان را از نظر ترکیب زندگی حرفه ای و خانوادگی برجسته می کند. برای سایر مربیان، زندگی خانوادگی یک سپر محافظتی برای فعالیت در یک حرفه پرشور است. این داده ها می تواند اطلاعات مفیدی را برای سازمان های ورزشی مرتبط با مربیان فراهم کند.

از منظر سازمانی وجود تعادل اثربخش بین کار و زندگی علاوه بر پیامدهای شخصی که برای فرد به همراه دارد؛ منجر به بهبود وضعیت اشتغال و سیستم نگهداشت و درنهایت ارتقا تعهد و بهره وری در کارکنان می شود. پژوهش حاضر ضمن سنجش سطح تعادل کار-زندگی ادراک شده کارکنان در دانشگاه سراسری یزد به بررسی ارتباط بین ابعاد پنج گانه شخصیت نئو و تعادل کار-زندگی می پردازد. این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است و جامعه موردمطالعه تحقیق حاضر را کارمندان دانشگاه یزد تشکیل داده اند؛ که از میان آن ها، 204 نفر به عنوان نمونه و با روش نمونه گیری تصادفی ساده بر اساس فرمول کوکران در جوامع محدود با ضریب خطای 5 درصد انتخاب شده اند و از این تعداد 183 پرسش نامه بازگشت داده شد. ابزار مورداستفاده در تحقیق حاضر پرسش نامه محقق ساخته تعادل کار-زندگی و پرسش نامه استاندارد شخصیت نئو می باشد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی، استنباطی و مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart PLS بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد از میان ابعاد شخصیت سازگاری، استقبال از تجربه و روان رنجوری با مقادیر 347/5، 549/3، 427/6 در ارتباط معنادار با سازه تعادل کار-زندگی می باشند و حدود 42 درصد از سازه تعادل کار-زندگی توسط ابعاد شخصیت تبیین می شود. درنهایت بر اساس ماحصل این پژوهش کارمندان دانشگاه یزد از سطح مطلوب تعادل کار-زندگی برخوردار هستند.

زمینه و هدف: کار و زندگی خانوادگی باید اثر متقابل و نقش مکمل بر یکدیگر داشته باشند؛ با کار کردن نیازهای خانواده برآورده می شود و حمایت خانواده موجبات تقویت روحی و جسمی کارکنان برای انجام موفقیت آمیز امور را فراهم می آورد و این امر زمانی تحقق می یابد که تعادل بین کار و زندگی وجود داشته باشد. در همین راستا، هدف این پژوهش ارائه راهکارهای تعادل کار و زندگی زنان پلیس تهران بزرگ (فاتب) است.روش: برای ارائه راهکارهای ارتقای تعادل کار و زندگی از روش کیفی تحلیل مضمون و تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگانی که دارای شناخت کافی از مأموریت، ساختار و برنامه های زنان پلیس فاتب بودند، استفاده شد. حجم نمونه در حد اشباع 13 نفر شد که به روش غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. برای روایی تحقیق کیفی می توان به کدگذاری مجدد مصاحبه ها اقدام کرد.یافته ها: راهکارهای مصاحبه شوندگان در خصوص ارائه خدمات برای تعادل کار و زندگی در شش مقوله اصلی، 25 زیرمقوله و 28 مقوله دسته بندی شد. برای اقدامات سازمان در این زمینه شش مقوله اصلی، 27 زیرمقوله و 30 مقوله کد به دست آمد. راهکارها برای ایفای بهتر نقش مادری در پنج مقوله اصلی، 12 زیرمقوله و 13 مقوله و پیشنهادهای مصاحبه شوندگان برای تعادل بهتر کار و زندگی زنان پلیس در پنج مقوله اصلی، 25 زیرمقوله و 28 مقوله (راهکار) دسته بندی شد.نتیجه گیری: در حوزه راهکارهای عملی سازمان ها در جهت تعادل کار و زندگی، ماردی نظیر «امکان نگهداری و مراقبت از فرزندان، توجه به زنان در اعزام به مأموریت ها، پیشگیری از آسیب های ناشی از شغل آن ها، اصلاح ساختار سازمانی برای ارتقای شغلی زنان و عدم تبعیض بین زن و مرد» ارائه شد و در حوزه راهکارهای عملی خانواده ها در جهت تعادل کار و زندگی، سه راهکار پیشنهاد شد.

توانایی ایفای نقش مؤثر و متوازن در کار و زندگی زمینهای مساعد برای حفظ سلامت جسمی و روحی و ارتقای عملکرد فردی و سازمانی به شمار میرود. پژوهش حاضر به شناسایی و الویتبندی موانع فردی و سازمانی تعادل کار و زندگی پرداخته است. بدین منظور با مرور پیشینه موضوع، 15 مانع فردی و خانوادگی و 15 مانع سازمانی شناسایی و پس از تأیید نقش تبیین گری آنها در دو طبقه فردی و سازمانی به بررسی وضعیت موجود آنها در جامعه آماری پرداخته و موانع موجود در آن رتبهبندی شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، و روش آن توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن نیز اساتید و کارکنان دانشگاه هوایی شهید ستاری به تعداد 700 نفر بوده است که با نمونهگیری تصادفی انجام شده 248 نفر آنها بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامهای محقق ساخته است که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 83/0 به دست آمده است. تحلیل دادهها با کمک آزمون های آماری تحلیل عاملی تأییدی، آزمون میانگین یک جامعه و با استفاده از نرم افزارهای لیزرل و اس.پی.اس.اس. انجام شده است. یافتههای حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نمایانگر معناداری و تبیینگری عوامل شناسایی شده در دو بعد فردی و سازمانی بوده است. بررسی وضعیت موجود این عوامل در جامعه آماری مورد نظر نشان داد از میان این عوامل 5 عامل فردی و 8 عامل سازمانی در این سازمان مانع تعادل کار و زندگی به شمار می روند و از میان آنها درامد ناکافی و تنش شغلی مهم ترین این موانع به شمار رفته اند. بر این مبنا پیشنهادهایی برای ارتقای تعادل کار و زندگی در این سازمان ارائه شده است.

در این پژوهش، ضرورت مدیریت تعادل بین کار و زندگی در جهت جلوگیری از آثار و تبعات و عوارض عدم تعادل میان کار و زندگی و ارائه راه کارهای حفظ تعادل کار و زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. سؤال اصلی پژوهش حاضر عبارت است از این که «مهمترین راه کارهای حفظ تعادل کار و زندگی کدام است؟» تحقیق حاضر، از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته و جامعه آماری پژوهش اساتید یکی از دانشکده های دانشگاه تهران است. نتایج پژوهش نشان می دهد بیش از نیمی از اعضای جامعه آماری نتوانسته اند بین کار و زندگی، تعادل لازم را برقرار کنند و ساعات کار نسبتاً زیاد، پایین بودن سطح درآمدها و عدم برنامه ریزی مناسب برای استفاده بهینه از زمان و فرصت ها بیشترین تأثیر را در برهم خوردن تعادل کار و زندگی دارد.

همه گیری کروناضمن ایجاد چالش های عدیده بر  زندگی زنان  با تغییر سبک زندگی اثراتی را بر وضعیت تعاملات و امور خانواده و و ضعیت  شغلی بانوان برجای گذارد که تا مدت ها بعد از پایان همه گیری نیز این تاثیرات همچنان باقی خواهد بود.  بدین جهت این پژوهش پدیدارشناسانه،درصدد مطالعه تجارب زیسته زنان عضو هیئت علمی دانشگاه ها و پژوهشگاه هادر خصوصتاثیرات دورکاری در ایام کرونا با استفاده از رویکرد کیفی و بهره گیری از نمونه گیری هدفمند بوده است. در این مطالعه  با 30 نفر از بانوان هیئت علمی،مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده است. یافته های مطالعه حاکی از آن است که دورکاری بانوان هیئت علمی با تبعات مثبتی نظیر دیجیتالی شدن و فرصت آفرینی های جدید،مدیریت زمان برای امور شغلی و خانوادگی و خانگی شدن زندگی همراه بوده است؛ روایت زنان هیئت علمی از قرنطینه ایام کرونا از نکات مثبت شامل:تجربه مراقبت از خود و دیگران،اخلاق مراقبتی در زندگی فردی و اجتماعی،تغییر شکل سبک تعاملات خانواده،تغییر شکل اوقات فراغت  در خانه و تغییر شکل برنامه های مناسبتی بوده است؛ هرچند برخی از مشارکت کنندگان به چالش های  قرنطینه و  دورکاری هم اشاره داشتند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل زمینه های مرتبط با تعادل بین کار و زندگی زنان شاغل متأهل شهر سنندج و با روش کیفی انجام شده است. مشارکت کنندگان پژوهش شامل 20 نفر از زنان شاغل متأهل شهر سنندج هستند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده با حداکثر تنوع از مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق استفاده شد و در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش براون و کلارک صورت گرفت و زمینه های مرتبط با تعادل بین کار و زندگی در قالب 4 مضمون اصلی (بهره مندی از آرامش فکری، برخورداری از پایگاه اجتماعی، دریافت حمایت اجتماعی، رضایت مندی شغلی)  و 16 مضمون فرعی (رابطه عاطفی با همسر، احساس امنیت، رفاه مالی، منزلت اجتماعی، شغل مناسب، تحصیلات، حمایت همسر، حمایت فرزندان، حمایت اطرافیان، انگیزه شغلی، دستمزد مناسب، امنیت شغلی، حمایت سازمانی، انعطاف پذیری کاری، فرصت به کارگیری توانمندی ها، رضایتمندی از مجموعه) دسته بندی گردید. نتایج نشان داد که زنان جوامع محلی در کنار موقعیت انتسابی و جنسیتی، هم زمان با تغییرات اجتماعی و فرهنگی دهه های اخیر، با تلاش خود و حمایت خانواده و دستیابی به تحصیلات دانشگاهی قدم در مسیر پیشرفت نهاده و با ورود به صحنه اشتغال و فعالیت های اقتصادی مدرن کوشش مضاعفی برای افزایش رفاه مادی و گردش چرخه تولید از خود نشان داده که منجر به ارتقای منزلت و پایگاه اجتماعی آنان شده است. 

در دهه گذشته، ما شاهد رشد زیاد در تحقیقات منتشر شده علمی و ابتکارات متمرکز بر روی موضوع تعادل کار و زندگی بوده ایم که در سازمان ها برای کمک به کارکنان در مدیریت خواسته های کاری و غیرکاری خود اجرا می شوند؛ هدف پژوهش حاضر نیز ارائه مدل توازن کار زندگی پایدار در صنعت نفت است. برای این منظور از روش داده بنیاد چندگانه استفاده شده است. بدین منظور برای بررسی پیشینه نظری از میان 411 مقالات اولیه، تعداد 54 مقاله به منظور تحلیل انتخاب شده و با تحلیل مقالات نهایی، مفاهیم و مضامین تشکیل دهنده، مؤلفه های تأثیرگذار استخراج شده است و همزمان با انجام مصاحبه با خبرگان صنعت نفت کدها و مفاهیم تجربی به منظور ارائه مدل، استخراج شده است؛ و درنهایت کدها، مفاهیم و مقوله های فرعی در سه مقوله اصلی پایداری اجتماعی، اقتصادی و محیطی تعادل کار و زندگی ارائه شده است

این پژوهش توصیفی همبستگی با هدف بررسی ارتباط بین تعادل کار و زندگی با رضایت شغلی و اشتیاق شغلی کارکنان شرکت گاز استان کردستان اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را کارکنان شرکت گاز استان کردستان تشکیل دادند. 170 نفر به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری داده ها پرسشنامه های استاندارد بود. براساس نتایج، میزان تعادل کار و زندگی و رضایت شغلی کارکنان شرکت گاز در سطح متوسط و میزان اشتیاق شغلی آنان بالا بود. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که تعادل کار و زندگی بر رضایت شغلی و اشتیاق شغلی به صورت معنی داری تأثیرگذار بود. اشتیاق شغلی نیز یک متغیر میانجی برای دو متغیر تعادل کار و زندگی و رضایت شغلی بود. همچنین براساس نتایج، تعادل کار و زندگی 45 درصد از واریانس اشتیاق شغلی و 65 درصد از واریانس رضایت شغلی را تبیین نمود.

کار و زندگی، دو نهاد مهم برای فرد و جامعه به شمار می آیند، و برقراری تعادل میان نقش های شغلی و خانوادگی، اهمیتی به سزا در پیشبرد موفق اهداف دارد. همه گیری جهانی کووید-19 در سال 2020 میلادی، زندگی تمام مردم را به گونه های مختلف تحت تاثیر قرار داد و با چالش هایی مختلف روبه رو کرد. زنان که همواره محور و نقطه کانونی خانواده به شمار می روند، نقش مهمی در این بحران برعهده داشتند. در این میان، زنان اعضای هیأت علمی مراکز عالی آموزشی و پژوهشی، به علت حجم فراوان وظایف حرفه ای، با دشواری هایی بیشتر برای برقراری تعادل بین نقش های شغلی و خانوادگی به ویژه در بحران کرونا مواجه بودند؛ بنابراین لزوم ثبت و ضبط خاطرات و تجربه زیسته آن ها، راهی مناسب به منظور تبیین تجربیات زنان طی زندگی در این بحران جهانی است. بحران کوید-19 این فرصت را فراهم آورد تا به تجربه زیسته زنان عضو هیأت علمی در همه گیری این بیماری پرداخت تا راهگشای آیندگان باشد. این پژوهش به روش کیفی و با انجام مصاحبه با 30 نفر از زنان عضو هیأت علمی دانشگاه ها و پژوهشگاه های تهران در ایام کرونا انجام شده، و به تحلیل محتوای کیفی مصاحبه ها پرداخته است. یافته های این پژوهش در بخش کار و زندگی ارائه گردید، به طوری که حوزه کار شامل «مدیریت زمان»، «محو شدن مرز بین خودِ شاغل و خودِ خانه دار»، «چند نقشی بودن هم زمان و فشار نقش ها»، «رسیدگی به امور عقب افتاده پژوهشی»، «اختلال در روند انجام وظایف»، و حوزه زندگی شامل «خانه نشینی ناگزیر»، «فرهنگ قرنطینه و شیوه تنها زیستن»، «رویداد تروماتیک شده»، «ترومای فرهنگی یا شوک فرهنگی»، «بازآفرینی در معنای خانه»، «تغییر شکل اوقات فراغت در خانه و فراغت آشفته مادران»، «انباشت فرسودگی ناشی از نگرانی سلامت اعضای خانواده» ظهور پیدا کرده است.