مطالب مرتبط با کلیدواژه

ترکیه


۱۸۱.

مطالعه میدانی رویکرد ژئوپلیتیک ترکیه در حوزه اوراسیا با تأکید بر منابع انرژی در منطقه قفقاز

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال پنجم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 161-179

کلیدواژه‌ها: رویکرد ژئوپلیتیک ترکیه قفقاز اوراسیا منابع انرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۲۴۶
قفقاز منطقه ای کوهستانی در جنوب غربی روسیه است که محلی برای رقابتها و منازعات قدرتهای بزرگ از جمله ایران، روسیه، ترکیه و آمریکا بوده است. در این منطقه پنج نوع رقابت و برخورد منافع را می توان طبقه بندی کرد. نخست، رقابت و برخورد منافع ایالات متحده آمریکا و روسیه. دوم، رقابت و برخورد منافع روسیه و ترکیه. سوم، رقابت و برخورد منافع ایران و آمریکا، غرب و اسرائیل، چهارم، رقابت و برخورد منافع ایران و ترکیه و پنجم، رقابت و برخورد منافع آمریکا و چین که بیشتر در موارد اقتصادی و انرژی خلاصه می شود. از جمله بازیگران فعال در این منطقه، ترکیه میباشد که تلاش می کند نفوذ خود را در قفقاز گسترش دهد. ترکیه پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، به یکی از بازیگران مهم در مناطق پیرامونی خود از جمله، قفقاز تبدیل شده است و در تحولات جدید در این مناطق از جمله بازیگران تأثیرگذار محسوب می شود. نتایج پژوهش نشان داد ترکیه به عنوان کشوری فاقد منابع حیاتی انرژی، برنامه دارد که روی موضوع واردات انرژی از این مناطق سرمایه گذاری کرده و ضمن کاهش وابستگی بیش از حدش به خاورمیانه، در راه تبدیل خود به یک مسیر ترانزیت انرژی به بازارهای غربی گام بردارد.
۱۸۲.

عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا: چالش ها و الزامات

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 1-30

کلیدواژه‌ها: اتحادیه اروپا اردوغان ترکیه حزب عدالت و توسعه کارکردگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۴۸۱
ترکیه از سال 1963 و زمانی که به عضو ناظر جامعه اقتصادی اروپا تبدل شد، به دنبال عضویت در اتحادیه اروپا بوده و از سال 1999 به عنوان یک کاندید برای عضویت دائم در اتحادیه اروپا انتخاب شده است. از همین رو، مذاکرات ضروری برای پیوستن کامل ترکیه به اتحادیه اروپا از سال 2005 آغاز شد و ترکیه از آن زمان اجرای تغییرات ضروری برای پیوستن به اتحادیه اروپا را در دستور کار خود قرار داده است که منجر به تغییرات گسترده ای شامل تغییر ساختار قانونی و بروکراتیک ترکیه شد. بااین حال تاکنون ترکیه نتوانسته است فرصت عضویت در اتحادیه را به دست بیاورد و به دلایل مختلفی نسبت به عضویت ترکیه در اتحادیه مخالفت شده است. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که دیدگاه های موافق و مخالف نسبت به عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا چیست؟ جنبه نوآوری این مقاله جامعیت و بررسی ابعاد مختلف مبحث عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا است.
۱۸۳.

آسیب پذیری های ترانزیت و حمل ونقل پایانه های مرزی ایران - ترکیه

نویسنده:
منبع: امنیت اقتصادی دوره ۸ بهمن ۱۳۹۹ شماره ۱۱ (پیاپی ۸۲) 43 - 60

کلیدواژه‌ها: ترانزیت حمل و نقل ایران ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۰
با توجه به اهمیت مسئله ترانزیت و صادرات و واردات، در کسب درآمد و تأمین نیاز کشورها، تسهیل حمل ونقل، راه ها و مسایل گمرکی امری ضروری به شمار می رود. علاوه بر این، در صورت عدم اجرای اصلاحات و به کارگیری نوآوری و نوسازی در زمینه های مربوط و عدم بهبود روابط دیپلماتیک، مسیرها و راه های نوین توسط کشورهای همسایه به کار گرفته می شود که این موضوع سبب راکد شدن زیرساخت های به وجود آمده و از دست دادن درآمد ترانزیتی می شود. با گسترش تحریم ها، نیاز کشور به کاهش هزینه ها برای دریافت کالاهای ضروری، درآمدهای جایگزین برای درآمد نفتی و اقتصاد چندبعدی، مهم به شمار می آید. از راه هایی که می تواند به تحقق این مسئله کمک کند، آن است که بتوانیم از امکانات و زیرساخت های موجود به بهترین شکل استفاده کنیم. با توجه به مشکلاتی که در پایانه های مرزی ایران و ترکیه مشاهده می شود، راهکارهایی مانند رفع مشکلات بوروکراسی اداری برای ثبات رویه قانونی گمرک، آموزش ترخیص کالا به وکلای بازرگانان و پیله وران، جداسازی مرزهای عبور رانندگان محلی و غیرمحلی، تعمیق همکاری ایران با کشورهای منطقه، هماهنگی بین نهادهای متولی تصمیم گیری و افزایش نظارت بر امنیت محیط گمرک و کارمندان می توانند در تسهیل عبورومرور در گمرک و کاهش هزینه های حمل مؤثر باشند.
۱۸۴.

تکنیک های عملیات روانی ترکیه در عملیات چشمه صلح؛ مطالعه موردی: سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه (TRT)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم و فنون نظامی سال هفدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۶ 77 - 97

کلیدواژه‌ها: عملیات روانی ترکیه عملیات چشمه صلح سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۱۸۹
با فراگیری نقش و اثرات رسانه ها در عرصه ارتباطات بین الملل، دولت ها با استفاده بیش ازپیش از تکنیک های عملیات روانی در پی نفوذ و اقناع افکار عمومی هستند. یکی از این موارد، حمله نظامی ترکیه به شمال سوریه است، که بازتاب های گسترده ای در رسانه های مختلف جهانی داشت. این پژوهش بر این اساس در پی آن است، تا با مطالعه سازمان رسانه ای " TRT" که سازمان صداوسیمای ملی کشور ترکیه محسوب می شود، به کشف تکنیک های عملیات روانی به کار گرفته شده در این موضوع بپردازد. در این مسیر، به روش نمونه گیری هدفمند 192 خبر مربوطه در سایت رسمی به زبان استانبولی در بازه زمانی 17 مهرماه الی 22 آبان ماه 1398 به روش تحلیل محتوای کیفی مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده حداکثری از انواع تکنیک ها در راستای اقناع مردم کشور در قالب عملیات روانی، سیاست اصلی این رسانه و همسو با عملیات نظامی ترکیه بوده است. بر این مبنا، رسانه مذکور از ده تکنیک عملیات روانی در عملیات چشمه صلح شامل تخدیر، تشجیع، برچسب زنی، تحریک، از زبان غیر گفتن، ایجاد تفرقه و اختلاف، ارعاب، دشمن سازی، انسانیت زدایی از دشمن و انگاره سازی استفاده نموده است.
۱۸۵.

بررسی تطبیقی نقش معماران خارجی در تحولات معماری معاصر ایران و ترکیه در سال های 1300 تا 1357ه.ش. (1920 تا 1979م.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی هنر سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۳ ۱۴۸-۱۳۳

کلیدواژه‌ها: مطالعه تطبیقی معماران خارجی تحولات معماری معاصر ایران ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۱۷۸
در سال های نخستین قرن بیستم، رهبران سیاسی ترکیه و ایران که متوجه عقب ماندگی کشور خود شده بودند، چارۀ کار را در نوسازی سریع به شیوۀ غربی جست وجو می کردند. با توجه به ناآشنایی معماران داخلی با شیوه های نو، حضور معماران خارجی در عرصۀ آموزشِ متخصصان داخلی و طراحی و اجرای طرح های عمرانی، سبب تحولات عمده ای در معماری معاصر ایران و ترکیه شد. حضور این معماران در دوران پهلوی، هم زمان با دورۀ جمهوری اول تا کودتای نظامی 1980میلادی در ترکیه، سبب شد، معماری دورۀ معاصر از پیشینۀ تاریخی در این کشورها فاصله بگیرد. این پژوهش به دنبال آن است که با مطالعۀ تطبیقیِ نقش معماران خارجی در تحولات معماری ایران و ترکیه، چگونگی تأثیر متقابل این معماران در معماری معاصر این دو کشور را بررسی کند؛ بنابراین، تحقیق حاضر، نقش این معماران را در تحولات معماری معاصر در ایران و ترکیه شناسایی می کند. در این پژوهش در مرحلۀ اول از روش تفسیری تاریخی استفاده شده است و گردآوری اطلاعاتِ مربوط به معماری معاصر ایران و ترکیه به شیوۀ مطالعات اسنادی انجام شده است و در مرحلۀ دوم، مطالعۀ تطبیقی میان معماری معاصر دو کشور صورت گرفته است. نتایج پژوهش، نقش معماران خارجی در تحولات معماری معاصر ایران و ترکیه در سال های 1300 تا 1357ه.ش. (1920 تا 1979م.) را به دو دورۀ کلی تقسیم می کند و نشان می دهد که در دورۀ نخست، این معماران در بنیان گذاری شیوۀ جدید آموزش معماری و نیز معماری و ساختمان سازی در هر دو کشور نقش داشته اند و در دورۀ دوم، نقش معماران خارجی در حوزۀ آموزش معماری و فعالیت های حرفه ای در ترکیه، نسبت به ایران محدودتر است. همچنین معماران خارجی از معماری بومی و سنتی در هر دو کشور تأثیر پذیرفته اند.
۱۸۶.

عوامل همگرا و واگرا در روابط ایران و ترکیه پس از به قدرت رسیدن حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در ترکیه (2009- 2002)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره سوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۷ 95 - 124

کلیدواژه‌ها: ایران ترکیه قدرت منطقه‌ای خاورمیانه مسألهی هستهای آمریکا اسرائیل مسأله ی کردها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۶
مقالهی حاضر، روابط ایران و ترکیه را از زمان روی کار آمدن حزب اسلامگرای عدالت و توسعه در ترکیه از سال 2002 میلادی تا سال 2009 ، مورد بررسی قرار میدهد. به همین دلیل سعی شده است تا با تأکید بر متغیرهایی از قبیل تلاش دوکشور ایران و ترکیه برای تبدیل شدن به قدرت منطقهای، نگرش دو کشور به مسائل خاورمیانه، مسألهی هستهای ایران، مسألهی کردها در روابط دو کشور، عوامل مؤثر در بسط و فصل روابط و تأثیر روابط ترکیه با آمریکا و اسرائیل و تحول در روابط ترکیه با این کشورها و تأثیر این متغیرها بر روابط ایران و ترکیه، همکاری های اقتصادی که بخش اعظم روابط دو کشور در این حوزه متجلی است را مورد کنکاش قرار گیرد.
۱۸۷.

سیاست های اقتصادی ترکیه در جمهوری های آسیای مرکزی

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹ 9 - 16

کلیدواژه‌ها: سیاست های اقتصادی ترکیه آسیای مرکزی تاجیکستان ترکمنستان قزاقستان قرقیزستان ازبکستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۷
پس از فروپاشی اتحاد شوروی و ایجاد خلا قدرت در جمهوری های نواستقلال یافته آسیای مرکزی  این منطقه مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفت که در این میان نقش ترکیه به دلیل پیوندهای تاریخی و فرهنگی با این منطقه دارای اهمیت خاصی است. در این پژوهش تلاش شده است ضمن نگاهی اجمالی به وضعیت اقتصادی ترکیه و جمهوری های آسیای مرکزی، فعالیت های اقتصادی ترکیه در این جمهوری ها مورد بررسی قرار گیرد.
۱۸۸.

سیاست خارجی ترکیه و تحولات سوریه و تاثیر آن بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹ 171 - 184

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی تحولات سوریه ترکیه حزب عدالت و توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱
سوریه از مهمترین کشورهای همسایه ترکیه به شمار می آید .و دو کشور از موقعیت ژئواستراتژیکی بسیار مهمی در منطقه برخوردارند . با وجودی که طی دهه گذشته در چارچوب سیاست منطقه ای حزب عدالت و توسعه فصل جدیدی از روابط ، در ابعاد مختلف، میان دو کشور سوریه و ترکیه ایجاد گردید ، اما طی ماه های گذشته روابط دو کشور در سایه روند تحولات داخلی سوریه قرار گرفته است . از همان آغاز شروع اعتراضات مخالفان حکومت بشار اسد، دولت ترکیه سعی داشته تا به نوعی نقش میانجی گرانه را ایفا کند. با ادامه روند اعتراضات  در سوریه ،سیاست میانجی گرانه دولت ترکیه به سمت فشار دیپلماتیک بر دولت بشار اسد به منظور انجام اصلاحات دموکراتیک و توجه به خواسته های معترضان گرایش پیدا کرده و نوعی لحن آمرانه یافته است . ترکیه و سوریه تا  به حال در روابط دو جانبه خود دچار مشکلاتی بوده اند که در این میان سه اختلاف اصلی بیشتر به چشم می خورد . نخستین اختلاف ترکیه و سوریه در مورد استان هاتای است که در تصرف ترکیه است و دومین اختلاف بر سر نحوه تقسیم و بهره برداری از آب های مشترک میان ترکیه و سوریه و سومین و مهمترین اختلاف ترکیه مربوط به مساله کردها می باشد. با تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه و سیاست خارجی ترکیه مبنی بر چند جانبه گرایی و چند بعدی بودن ،روابط ترکیه از تعامل به سمت تعارض پیش رفته است به گونه ای که این امر در نا امن کردن سوریه نقش بسزایی داشته و به تبع آن بر امنیت سیاسی ایران نیز تاثیر منفی گذاشته است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته و به دنبال بررسی جایگاه ترکیه در تحولات سوریه و تاثیر آن بر امنیت سیاسی کشور ایران است.
۱۸۹.

روند اصلاح قانون اساسی در ترکیه و تاثیر آن بر پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره چهارم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۱ 157 - 188

کلیدواژه‌ها: ترکیه اتحادیه اروپا اصلاح قانون اساسی ترکیه روابط ترکیه و اتحادیه اروپا حزب عدالت و توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۹
ترکیه در چند دهه ی اخیر تلاش های فراوانی را برای حضور در میان کشورهای اروپایی انجام داده است. درخواست رسمی ترکیه برای پیوستن به جامعه ی اروپا در24 آوریل 1987 ارایه شد. روند مذاکرات برای الحاق از 13 اکتبر 2005 با امضای سندی 35 فصلی آغاز شد؛ روندی که به یک دوره ی 10 ساله از مذاکرات مشروط شده و در آن اتحادیه اروپا شروط، معیارها و استانداردهایی را برای پیوستن این کشور تعیین نموده است. دولت ترکیه در راستای درخواست های اتحادیه اروپا، اصلاحات گسترده ای را در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی و اعطای برخی امتیازات به اقلیت های قومی و مذهبی در دستور کار خود قرار داده است. این مقاله با بررسی نقش و تاثیراین اصلاحات، درچارچوب روش توصیفی- تحلیلی، با استناد به داده های اسنادی و با بهره گیری از نظریه ی هم گرایی مدعی است که با توجه به رویکرد ایدئولوژیک اروپا در خصوص پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، این اصلاحات تاثیر چندانی بر موقعیت ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا ندارد و به نظر می رسد که اساساً غرب به علل تمدنی و فرهنگی تمایل جدی برای پذیرش ترکیه به اتحادیه اروپا را نخواهد داشت.
۱۹۰.

ابعاد و دستاوردهای دیپلماسی اقتصادی ترکیه در سال های 2003 م تا 2013 م(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۰ 175 - 205

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی اقتصادی ترکیه توسعه اردوغان داووداوغلو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
به قدرت رسیدن سیاست مداران توسعه گرا موجب تغییر شاخص های توسعه ی سیاسی و اقتصادی ترکیه در ده سال اخیر شده است. بررسی روند تحولات این کشور نشان می دهد که دولت اسلام گرا با رهبری حزب عدالت و توسعه در این کشور توانسته است برخی موانع توسعه و رشد اقتصادی را از پیش رو بردارد و در یک دوره ی گذار حرکت خود را به سمت توسعه یافتگی ادامه دهد. عامل مهم در این زمینه برنامه ریزی برای رشد تولید داخلی بر اساس صادرات به خارج از کشور بوده است. در این زمینه دولت به عنوان عامل بازاریاب برای صنایع تولیدی عمل کرده است و بر طبق هدف خود توانسته است دیپلماسی اقتصادی فعالی را در سطح جهان و منطقه به پیش ببرد. ابعاد دیپلماسی اقتصادی ترکیه بر پایه حل مشکلات با همسایگان، بهره گیری از نخبگان اقتصادی، ارایه راهنمایی به شرکت های خصوصی و حضور فعّال و موثر در سازمان های اقتصادی بین المللی قرار دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که دیپلماسی اقتصادی در این دوره باعث بهبود قابل ملاحظه ی شاخص های خرد و کلان توسعه اقتصادی در این کشور شده و اکنون این کشور را در رتبه ی شانزدهم اقتصاد دنیا قرار داده است.
۱۹۱.

تجزیه و تحلیل روابط روسیه و ترکیه بر اساس تئوری لیبرالیسم (2002-2014)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۵ 26 - 46

کلیدواژه‌ها: ترکیه روسیه روابط خارجی وابستگی متقابل همکاری و نظریه لیبرالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۴۳
روابط روسیه و ترکیه از آغاز قرن 21 و به ویژه پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه از سال 2002، با رشد فزاینده ای روبه رو بوده است. با توجه به گسترش روابط این دو کشور، این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا گسترش روابط اقتصادی میان روسیه و ترکیه در فاصله سال های 2002 تا 2014 به توسعه مناسبات سیاسی دو کشور منجر شده است؟ طرح این سؤال از یک مبنای نظری برخوردار است؛ به این معنی که یکی از مفروض های اصلی نظریه لیبرالیسم آن است که وابستگی متقابل اقتصادی باعث همکاری سیاسی می گردد. پاسخ این مقاله به سؤال اصلی که در قالب فرضیه مطرح شده و به شیوه توصیفی - تحلیلی بررسی می شود، آن است که طی سال های 2002 تا 2014 روابط اقتصادی ترکیه و روسیه، رشد چشمگیری داشته و به موازات آن، همکاری سیاسی میان دو کشور نیز توسعه یافته است؛ اما همگرایی سیاسی ترکیه و روسیه، کمتر از همکاری اقتصادی آن ها تأثیر پذیرفته؛ بلکه بیشتر متاثر از متغیرهایی غیر از عامل اقتصاد و تجارت بوده است. بررسی این فرضیه ما را به این نتیجه می رساند که در تجزیه و تحلیل مناسبات کشورها نمی توان از یک رهیافت نظری بهره گرفت؛ بلکه بر اساس دیدگاه «اجماع پژوهش» باید از رهیافت های مختلفی در تحلیل روابط کشورها استفاده کرد.
۱۹۲.

«هوموساکرهای نوین»: بررسی وضعیت فوق العاده در ترکیه؛ بر اساس نظریه اشمیت و آگامبن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۹ 221 - 246

کلیدواژه‌ها: ترکیه وضعیت استثنایی کودتا قانون اساسی هوموساکر اشمیت آگامبن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۵۶
تحولات اخیر در ترکیه پس از وقوع کودتای ژوئیه 2016، به اعلام وضعیت فوق العاده توسط رئیس جمهور این کشور منجر شده است. وضعیت استثنایی، بر وضعیت نامتعادل میان حقوقِ عمومی و امرِ سیاسی دلالت دارد. اشمیت و آگامبن به عنوان دو نظریه پرداز وضعیت استثنایی، با نگاهی متفاوت به بررسی این وضعیت در نظام حقوقی پرداخته اند. اشمیت معتقد است وضعیت استثنایی، وضعیت پارادوکسیکال است که در آن حاکم بیرون از نظم حقوقی قرارگرفته، انحصار اخذ واپسین تصمیم را دارد. از طرف دیگر، آگامبن نیز بر این باور است که وضعیت فوق العاده به خروج تعدادی از شهروندان از دایره نظم حقوقی منجر می شود و به انقیاد بیشتر شهروندان می انجامد. این نوشتار با استفاده از نظریه این دو متفکر می کوشد وضعیت ترکیه پس از کودتا را تبیین کند. بر این اساس، پرسش این نوشتار این است: وضعیت فوق العاده در قانون اساسی ترکیه چه جایگاهی دارد؟ آیا با استفاده از نظریه اشمیت و آگامبن می توان کودتا و اقدامات پس از کودتا را در جهت افزایش قدرت دولت تبیین نمود؟ به نظر می رسد کودتا در ترکیه برای نظام سیاسی فعلی این کشور، مستمسکی برای حذف و طرد جریان های مخالف شده است و بیش از هرچیز افزایش قدرت واختیارات ریاست جمهوری را در پیش دارد؛ امری که با سیطره بر حیات سیاسی شهروندان این کشور صورت می پذیرد.
۱۹۳.

دامنه و افق مناسبات جمهوری اسلامی ایران و ترکیه (2011-2021)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 57 - 86

کلیدواژه‌ها: ایران ترکیه خاورمیانه خیزش های عربی سوریه عراق کودتا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۹۸
مقاله حاضر، نخست شرحی از فراز و فرودهای روابط میان ایران و ترکیه عرضه می کند و توضیح می دهد که چگونه اندکی فاصله گیریِ آرامِ ترکیه تحت سیادت حزب عدالت و توسعه، از سکولاریسم نظامی کمالیست ها، موجب شد که مناسبات دیپلماتیک میان ایران و ترکیه از سال ۲۰۰۲ به بعد گسترش پیدا کند. سپس، توجه خود را به اهمیت خیزش های عربی در ایجاد شکاف میان ایران و ترکیه معطوف می کند و با استفاده از نظریه معمای امنیت و با رویکردی توصیفی – تحلیلی، این پرسش را مطرح می کند که عوامل اثرگذار در فرسایش روابط ایران و ترکیه، ناظر به چه موضوع ها و مسائلی بوده و قلمرو اثرگذاریِ این متغیرها در آینده روابط کجاست؟ از همین رو و در مقام پاسخ، اشاره می شود که از لحاظ جغرافیایی، این دو کشور به واسطه ابهام و عدم اطمینان اوضاع شکننده خاورمیانه، خصوصاً عراق و سوریه، همزمان در مسائل سیاسی- امنیتی در مناطق مختلفی؛ از جمله منطقه هلال حاصلخیز شامل عراق، سوریه و کردها تأثیرگذار هستند و به لحاظ هویتی نیز با اتصال اصول و ارزش های خود به مسائل منطقه ای؛ به خصوص هدایت جریان های ایدئولوژیک و بازیگران غیردولتی، در جهت اثرگذاری بر مناطق استراتژیک در راستای خودیاری به ایفای نقش می پردازند.
۱۹۴.

تبیین رویکردهای حزب عدالت و توسعه ترکیه در قبال کردها: از آشتی ملی تا سیاست سرکوب (2002-2015)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 76 - 100

کلیدواژه‌ها: ترکیه حزب عدالت و توسعه اقلیت کرد سیاست آشتی ملی سیاست سرکوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۲۷۲
رویکرد رهبران حزب عدالت و توسعه در قبال اقلیت کرد، پس از پیروزی پارلمانی 2002 نشان از حرکت این کشور به سمت آشتی ملی[1] در سال های آتی داشت. با این حال، در ادامه این حزب عملا نتوانست به تعهدات خود در قبال این اقلیت، جامه عمل بپوشاند. بر این پایه، هدف پژوهش حاضر بررسی چرایی تغییر و نوسان رویکردهای حزب عدالت و توسعه در قبال کردها بین سال های 2015-2002 است. بدین ترتیب، پژوهش با تکیه بر روش کیفی از نوع تبیین علّی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای و منابع اینترنتی، در پی پاسخگویی به این پرسش اصلی است که علت فعال شدن مجدد شکاف قومی ترک-کرد پس از یک دهه سیاست آشتی و کاهش حمایت کردها از حزب عدالت و توسعه در انتخابات 2015 چه بوده است؟ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که به نظر می رسد ناتوانی دولت ترکیه به رهبری حزب عدالت و توسعه در پیگیری و تامین کامل مطالبات اقلیت کرد پس از مذاکرات آشتی ملی و عدم دستیابی کردها بر مطالبات اصلی شان از یک سو، و گرایش کردها به همبستگی فرامرزی با کردهای سوریه و عراق پس از تحولات اخیر خاورمیانه از سوی دیگر، باعث خصمانه شدن مواضع طرفین و فعال شدن شکاف ترک-کرد در انتخابات اخیر شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بخشی از سیاست های حزب عدالت و توسعه در حوزه رتوریک باقی ماند و در عمل کمتر توانست اهداف حزب را تامین نماید؛ از این رو، ناتوانی حزب در پیگیری و تامین مطالبات کردها، باعث فعال شدن شکاف ترک-کرد در انتخابات اخیر شده است.
۱۹۵.

مطالعه تطبیقی تأثیر تحولات سوریه و عراق بر سیاست منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 26 - 50

کلیدواژه‌ها: منطقه گرایی ایران ترکیه مکتب کپنهاگ امنیت منطقه ای تحولات سوریه و عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۱۷۳
امروزه منطقه گرایی یکی از الزامات سیاست خارجی کشورها را شکل می دهد و توجه به مناطق پیرامونی و پتانسیل های خاص هر کشور، دولت ها را به سمت راهبردهای منطقه ای خاصی رهنمود می کند. کشورها تلاش دارند با استفاده از نقش منطقه ای و ظرفیت های موجود، به افزایش قدرت بین المللی خود بیفزایند. ایران و ترکیه به عنوان دو کشور مهم منطقه ای به لحاظ شرایط خاص آنها در خاورمیانه، همواره به دنبال افزایش نقش منطقه ای خود بوده اند. تحولاتی که از سال 2011 در سوریه و سپس در کشور عراق از سال 2013 آغاز شد، تأثیرات زیادی بر منطقه گرایی دو کشور برجای گذاشته است. براین اساس، سؤال پژوهش حاضر این است که تحولات سوریه و عراق چه تأثیری بر منطقه گرایی ایران و ترکیه داشته است؟ فرضیه نیز بدین گونه است که تحولات منطقه با توجه به فراهم آوردن فرصت ها و چالش های مشترک منطقه ای، نگاه ژئوپلتیک ایران و ترکیه را تقویت کرده است. شایان ذکر است که با استفاده از تز مجموعه های امنیتی منطقه ای مکتب کپنهاک، چالش ها و فرصت هایی در قالب سه مؤلفه وابستگی متقابل امنیتی، الگوهای دوستی و دشمنی و همبستگی های فرهنگی و نژادی ایجاد شده است. براساس یافته های پژوهش، فرصت های سیاسی، ایدئولوژیک و اقتصادی و چالش های امنیتی و اقتصادی، موجب تقویت سیاست منطقه گرایی ایران و ترکیه پس از تحولات منطقه شده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام شده و گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای اسنادی بوده است.
۱۹۶.

ارزیابی موانع هم گرایی روابط ایران و ترکیه در دوره حزب عدالت و توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 36 - 49

کلیدواژه‌ها: ترکیه موانع هم گرایی حزب عدالت و توسعه ایران بحران سوریه اسرائیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۲۸
پس از پایان حضور نظامیان در عرصه سیاست ورزی ترکیه، حزب عدالت و توسعه ترکیه این فرصت را به دست آورده با جلب اعتماد عمومی نزدیک به دو دهه ارکان قدرت در ترکیه را در اختیار گیرد. تاریخ روابط ایران و ترکیه به عنوان دو همسایه مؤثر در خاورمیانه نشان می دهد که روابط دو کشور همواره دارای فرازوفرودهایی بوده و هست. لذا این پرسش مطرح است که، موانع اصلی هم گرایی در روابط ایران و ترکیه در دوره حزب عدالت و توسعه چیست؟ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی می کوشد به سؤال مذکور این طور پاسخ دهد که روابط ترکیه با اسرائیل، تفاوت نگرش ایران و ترکیه به بحران سوریه و رقابت منطقه ای دو کشور در خاورمیانه برای رهبری از موانع هم گرایی دو کشور است. برای تبیین این پژوهش چارچوب نظری عمل گرایی با تبعیت از نوواقع گرایی در سیاست خارجی ترکیه مدنظر گرفته شده است. عمل گرایی حزب عدالت و توسعه در سیاست خارجی نقش تعیین کننده ای در راهبردهای ترکیه و دستیابی به هدف های مدنظر داشته است.
۱۹۷.

رقابت های اسلام سیاسی و سکولاریسم در دوران جمهوریت ترکیه با تأکید بر دوران زمامداری حزب عدالت و توسعه در سال های 1990 تا 2016(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 28 - 43

کلیدواژه‌ها: ترکیه گفتمان اسلام گرایی سکولاریسم حزب عدالت و توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۷۶
بیان مسئله: گفتمان های سیاسی نقش بسزایی درتدوین وشکل گیری رقابت ها،تعاملات و نزاع های سیاسی در کشورهای مختلف برعهده دارند. این تأثیرگذاری به ویژه در کشورهای متکثر و سرشار از گفتمان های سیاسی و فرهنگی بسیار قابل توجه است. ترکیه یکی از این کشورهای مهم و تأثیرگذار درمنطقه خاورمیانه است که در دوره ای طولانی شاهد رقابت های گفتمانی متعددی بوده که همچنان نیز ادامه دارد. در همین راستا به نظر می رسد بررسی سیر تعامل و تقابل های گفتمانی در این کشور در قالب همکاری ومنازعه، پژوهشی مفید وضروری به حساب آید. هدف:پژوهش حاضر درصدد است تا بابهره گیری از روش گفتمانی لاکلائو و موف به بررسی نزاع ها و همکاری های گفتمانی در ترکیه از سال های 1990 تا 2016 بپردازد. نتیجه گیری:بدین ترتیب می توان گفتمان های اسلام گرا،سکولارها (کمالیست ها و لائیک ها) وهمچنین خرده گفتمان هایی نظیر کردها را ازجمله مهم ترین گفتمان های فعال درصحنه سیاسی این کشور به شمار روند.این بررسی به ویژه از زمانی برای پژوهش حاضر حائزاهمیت است که گفتمان اسلام گرایی در دهه90 نیزتوانست خود را به طورجدی در صحنه سیاسی ترکیه نشان دهد وحتی در دوره ای به گفتمان هژمونیک تبدیل شود. به علاوه قدرت گرفتن حزب عدالت وتوسعه به عنوان حزبی اعتدال گرا و متمایل به گفتمان اسلام گرایان شکل وماهیت نزاع ها وهمکاری های گفتمانی را در این کشور پیچیده تر کرده است. روش: دراین پژوهش قصد براین است که باروش توصیفی–تحلیلی و ابزارگردآوری مطالب ازنوع روش کتابخانه ای، به بررسی رقابت های اسلام سیاسی وسکولاریسم درترکیه پرداخته شود.
۱۹۸.

نظارت پارلمانی در قانون اساسی ترکیه بعد از رفراندوم 2017(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 62 - 74

کلیدواژه‌ها: نظارت پارلمانی ترکیه قانون اساسی نماینده مجلس رفراندوم2017

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۱۷۶
نظارت پارلمانی در رفراندم سال 2017 ترکیه و بعد از مهیا شدن شرایط برای تغییر قانون اساسی، به طور چشمگیری تضعیف گردید . این اصلاحات یکی از اهداف دیرین حزب عدالت و توسعه بویژه مؤسس آن یعنی رجب طیب اردوغان، بود. حزب اپوزیسیون حرکت ملی نیز با این اصلاحات موافق بود. این اصلاحات شامل برقراری نظام ریاستی به جای نظام پارلمانی فعلی، الغای مقام نخست وزیری، افزایش کرسی های پارلمان از ۵۵۰ به ۶۰۰ و اصلاحاتی در هیئت عالی قضات و دادستان ها بودند. این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی، به رشته تحریر در آمده و یافته های آن، نشان میدهد که اصولا دایره اختیارات ریاست جمهوری به قدری گسترده شده و قدرت نظارتی نمایندگان مجلس در قانون اساسی، آنقدر تضعیف شده که آنها در شرایط خاص، می توانند؛ عملکرد وزاء، ریس جمهور و حتی قوه قضائیه را مورد تحدید و پرسشگری قرار دهند و شائبه ادغام قوای سه گانه به شدت در این کشور، تقویت شده است. بنابراین می توان ادعا نمود که بعد از رفراندم مزبور، نظارت پارلمانی، به شدت تضعیف شده است.
۱۹۹.

الگوهای سیاست خارجی ترکیه و ایران در منطقه آمریکای لاتین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 82 - 106

کلیدواژه‌ها: ترکیه ایران آمریکای لاتین لیبرالیسم سازه انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۱۹۸
آمریکای لاتین به عنوان منطقه ای با حساسیت ژئوپلیتکی اخیرا جایگاه خاصی را در سیاست خارجی ترکیه و ایران پیدا کرده است. با عنایت به همسایگی و رقابت این دو کشور در خاورمیانه، حضور آنها در آمریکای لاتین و راهبردشان در قبال این منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا سوال اصلی مقاله این است که الگوی های سیاست خارجی ترکیه و ایران در آمریکای لاتین چیست؟ در این راستا، فرضیه اصلی مقاله هم چنین است که الگوی سیاست خارجی ترکیه در قبال آمریکای لاتین بر مبنای اقتصاد گذاشته شده، در حالی که الگوی ایران هویت محور و بر اساس ارزش های ضد هژمونیک بوده است. ضمنا یافته های تحقیق نشان می دهد که به سبب تغییرات سیاسی خصوصا جابجایی احزاب حاکم که منطقه آمریکای لاتین همواره تجربه می کند، الگوی اقتصاد محور نسبت به هویت محور، در حفظ روابط دراز مدت موثرتر خواهد بود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی با رویکرد مقایسه ای است.
۲۰۰.

تغییر رویکرد در سیاست خارجی ترکیه: از اتحادیه اروپا به خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دوازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۵ 17 - 31

کلیدواژه‌ها: انتخاب استراتژیک ترکیه اتحادیه اروپا خاورمیانه موقعیت استراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۸
ترکیه از جمله کشورهای درحال توسعه و نوظهور است که از جهات اقتصادی و سیاسی در بین کشورهای منطقه و پیرامون موفق ظاهر گشته است. موقعیت جغرافیایی این کشور در همجواری با اروپا و خاورمیانه موجب گشته نسبت به هردو منطقه تاثیرگذاری و تاثیرپذیری متقابل داشته باشد.مسیر رشدو توسعه ترکیه به گونه ای بود که این کشور در پی دستیابی به استانداردهای سیاسی، اقتصادی، رفتاری و ارزشی اروپایی بود و طی سالیان گذشته همواره متقاضی پیوستن به اتحادیه اروپا بوده است. این درحالی است که امروزه شاهد آن هستیم که ترکیه مسیر دیگری را برگزیده است و با اعتنا و توجه کمتر به استانداردهای اروپایی،سعی دارد خودرا یک کنشگر فعال درخاورمیانه و شمال آفریقا بنمایاند. مقاله حاضر به دنبال چیستی این تغییر رویکرد ترکیه در فاصله سالهای 2000 تا 2020 است و این فرضیه رابا روش توصیفی-تحلیلی به آزمون می گذارد که سیاست رهبران ترکیه بر این اساس است که باتوجه به وجود قدرت های بزرگ و تاثیرگذار در اتحادیه اروپا، ترکیه در بهترین شکل می توانست یک بازیگر درجه دوم در اروپا باشد،اما این قابلیت های ترکیه در خاورمیانه می تواند این کشور را به مهمترین بازیگر عمده و تاثیرگذار در سطح اول منطقه بشناساند ولذا در یک انتخاب استراتژیک ترکیه مسیر دوم رابرگزیده است.