مطالب مرتبط با کلیدواژه

هوموساکر


۱.

بحران کرونا به مثابه مجالی برای بازاندیشی در وضعیت سیاسی اکنون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کرونا وضعیت استثنایی جورجو آگامبن هوموساکر قدرت سیاسی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۳۵۰
بیماری های فراگیری همچون کرونا جزو مصائبی است که در کنار وجه طبیعی آن، دارای بعدی انسانی و اجتماعی نیز هست که همه ی ساحت های زندگی بشری را متأثر نموده است. یکی از مهم ترین اقدامات جوامع به ویژه دولت ها در رویارویی با این بیماری، توسل جستن به ایجاد محدودیت ها و اعمال کنترل های مختلف در زندگی اجتماعی بوده است. مجموعه این تدابیر با عنوان قرنطینه و یا فاصله گذاری برای جلوگیری از شیوع و گسترش بیماری، ذیل منطق شرایط استثنایی و یا اضطراری توجیه شده و الزاماتی را بر زندگی همه افراد و گروه های اجتماعی تحمیل کرده است. چنین شرایط خاص و وضع آنها ارتباط مستقیمی با اراده دولت ها برای اعمال قدرت قانونی بر اساس مصالح اجتماعی دارد. ایران نیز که تقریباً همچون همه ی کشورهای دنیا با بیماری کرونا دست به گریبان است، موارد مشابهی مثل وبا و طاعون را نیز در گذشته بارها تجربه نموده است. بر این اساس سوال و دغدغه ی نوشتار حاضر آن است که فهم بحران ناشی از بیماری های فراگیر و تدابیر دولت ها در خصوص آن در سپهر تاریخی ایران، چه کمکی در شناخت سیاست اکنون ایران می تواند داشته باشد. در این مورد با بهره گیری از رویکرد «جورجو آگامبن» به تأسی از «کارل اشمیت» و «والتر بنیامین»، ضمن تأکید بر وضعیت استثنایی در شرایط خاص جوامع برآنیم که جامعه ایران از سویی همچون جوامع دیگر در مواردی متأثر از اقتضائات ناشی از برقراری شرایط استثنایی از جمله تعلیق قانون بوده و از سوی دیگر به سبب عدم نفوذ قانون و یا ابهام در آن دچار مشکل مضاعفی بوده است.
۲.

«هوموساکرهای نوین»: بررسی وضعیت فوق العاده در ترکیه؛ بر اساس نظریه اشمیت و آگامبن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ترکیه وضعیت استثنایی کودتا قانون اساسی هوموساکر اشمیت آگامبن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۰۱
تحولات اخیر در ترکیه پس از وقوع کودتای ژوئیه 2016، به اعلام وضعیت فوق العاده توسط رئیس جمهور این کشور منجر شده است. وضعیت استثنایی، بر وضعیت نامتعادل میان حقوقِ عمومی و امرِ سیاسی دلالت دارد. اشمیت و آگامبن به عنوان دو نظریه پرداز وضعیت استثنایی، با نگاهی متفاوت به بررسی این وضعیت در نظام حقوقی پرداخته اند. اشمیت معتقد است وضعیت استثنایی، وضعیت پارادوکسیکال است که در آن حاکم بیرون از نظم حقوقی قرارگرفته، انحصار اخذ واپسین تصمیم را دارد. از طرف دیگر، آگامبن نیز بر این باور است که وضعیت فوق العاده به خروج تعدادی از شهروندان از دایره نظم حقوقی منجر می شود و به انقیاد بیشتر شهروندان می انجامد. این نوشتار با استفاده از نظریه این دو متفکر می کوشد وضعیت ترکیه پس از کودتا را تبیین کند. بر این اساس، پرسش این نوشتار این است: وضعیت فوق العاده در قانون اساسی ترکیه چه جایگاهی دارد؟ آیا با استفاده از نظریه اشمیت و آگامبن می توان کودتا و اقدامات پس از کودتا را در جهت افزایش قدرت دولت تبیین نمود؟ به نظر می رسد کودتا در ترکیه برای نظام سیاسی فعلی این کشور، مستمسکی برای حذف و طرد جریان های مخالف شده است و بیش از هرچیز افزایش قدرت واختیارات ریاست جمهوری را در پیش دارد؛ امری که با سیطره بر حیات سیاسی شهروندان این کشور صورت می پذیرد.
۳.

زباله گرد به مثابه «هوموساکر» شهری: پژوهشی کیفی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۹۲
مسئله زباله گردی امروزه در کشور ایران به یکی از پدیده ها و مسائل جدی بدل شده است، به شکلی که در همه شهرها و کلان شهرهای کشور نمود دارد. زباله گردی دارای ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است و توجه به این ابعاد نیازمند پژوهش های علمی است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا مسائل زندگی زباله گردها را در شهر تهران با رویکرد تفسیری روایت کند. نگاه نظری پژوهش مبتنی بر رویکرد انتقادی و استفاده از مفهوم «هوموساکر» آگامبن است. روش پژوهش بر اساس روش کیفی بنیادی و استفاده از فنون مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده است. از تحلیل مضمون برای تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل زباله گردها و تمام افراد مطلع مرتبط با زباله گردی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که زباله گردها با مشکلات بسیاری مانند تغذیه، خواب، اعتیاد و... مواجه اند و روابط کاری نابرابری با پیمانکاران دارند. شغل زباله گردی به گونه ای است که با سایر مسائل اجتماعی شهر مانند نابرابری های اجتماعی و مصرف شهری، کار کودک و سیاه چاله های پسماندهای شهری پیوند دارد. زباله گردهای شهری به مانند سایر گروه های اجتماعی آسیب دیده و به حاشیه رانده شده، نمود مفهوم هوموساکرهای شهری هستند. اینگونه افراد در شمول حمایت های رسمی قرار نمی گیرند.
۴.

زباله گرد به مثابه «هوموساکر» شهری: پژوهشی کیفی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زباله گردی هوموساکر آسیب شناسی اجتماعی روش کیفی و تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۷۱
مسئله زباله گردی امروزه در کشور ایران به یکی از پدیده ها و مسائل جدی بدل شده است، به شکلی که در همه شهرها و کلان شهرهای کشور نمود دارد. زباله گردی دارای ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی است و توجه به این ابعاد نیازمند پژوهش های علمی است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا مسائل زندگی زباله گردها را در شهر تهران با رویکرد تفسیری روایت کند. نگاه نظری پژوهش مبتنی بر رویکرد انتقادی و استفاده از مفهوم «هوموساکر» آگامبن است. روش پژوهش بر اساس روش کیفی بنیادی و استفاده از فنون مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده است. از تحلیل مضمون برای تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل زباله گردها و تمام افراد مطلع مرتبط با زباله گردی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که زباله گردها با مشکلات بسیاری مانند تغذیه، خواب، اعتیاد و... مواجه اند و روابط کاری نابرابری با پیمانکاران دارند. شغل زباله گردی به گونه ای است که با سایر مسائل اجتماعی شهر مانند نابرابری های اجتماعی و مصرف شهری، کار کودک و سیاه چاله های پسماندهای شهری پیوند دارد. زباله گردهای شهری به مانند سایر گروه های اجتماعی آسیب دیده و به حاشیه رانده شده، نمود مفهوم هوموساکرهای شهری هستند. اینگونه افراد در شمول حمایت های رسمی قرار نمی گیرند.
۵.

پناهجو به مثابه هوموساکر؛ بررسی وضعیت پناهندگان خاورمیانه به اروپا(2023- 2015)

کلیدواژه‌ها: پناهجو جورجیوآگامبن هوموساکر حیات برهنه وضعیت استثنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۵
امروزه جهان با بحران هایی مانند جابه جایی اجباری، آوارگی، پناهندگی و پناهجویی روبه روست. مقصد این پناهجویان یا مهاجران اجباری، کشورهای توسعه یافته و اغلب کشورهای اروپایی هستند، از این رو اروپا از منظر حقوق شهروندی و حقوق بشر در بحبوحه یک «بحران دموکراتیک» قرار دارد. به بیان جورجیو آگامبن این بحران را می توان نشانه ای از «مرگ شهروندی» برای سوژه های واقع شده در وضعیت «استثنایی» و «حیات برهنه» تلقی نمود. طی یک دهه اخیر رویدادهایی همچون وقوع انقلاب های عربی در سال 2011، ظهور داعش و گروههای ستیزه جوی افراطی، فرقه گرایی، جنگ های داخلی و نیابتی سوریه، عراق و یمن و همچنین روی کار آمدن طالبان در افغانستان از دلایل عمده مهاجرت اجباری بخشی از جمعیت منطقه خاورمیانه به قاره اروپا بوده است. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که؛ «سیاست ها و مواضع کشورهایی اروپایی در قبال پناهجویان خاورمیانه چرا و چگونه منجر به شکل گیری بحران پناهندگی طی سالهای اخیر در این کشورها شده است؟ یافته های پژوهش با تکیه بر مفاهیم بنیادین اندیشه آگامبن نشان می دهد که کشورهایِ هدفِ پناهجویی در اتحادیه اروپا، با قرار دادن پناهجویان در موقعیت «اردوگاهی»(حیات برهنه و وضعیت استثنایی) عمدتا به مثابه «هوموساکر» یا موجوداتی «فاقد حقوق»، «فاقد سرزمین» و «حاشیه نشین» رفتار کرده اند، وضعیتی که عملا به معنای پایان حقوق شهروندی، پایان حقوق بشر و کمک های انسان دوستانه است.