تحولات معماری معاصر

در سال های نخستین قرن بیستم، رهبران سیاسی ترکیه و ایران که متوجه عقب ماندگی کشور خود شده بودند، چارۀ کار را در نوسازی سریع به شیوۀ غربی جست وجو می کردند. با توجه به ناآشنایی معماران داخلی با شیوه های نو، حضور معماران خارجی در عرصۀ آموزشِ متخصصان داخلی و طراحی و اجرای طرح های عمرانی، سبب تحولات عمده ای در معماری معاصر ایران و ترکیه شد. حضور این معماران در دوران پهلوی، هم زمان با دورۀ جمهوری اول تا کودتای نظامی 1980میلادی در ترکیه، سبب شد، معماری دورۀ معاصر از پیشینۀ تاریخی در این کشورها فاصله بگیرد. این پژوهش به دنبال آن است که با مطالعۀ تطبیقیِ نقش معماران خارجی در تحولات معماری ایران و ترکیه، چگونگی تأثیر متقابل این معماران در معماری معاصر این دو کشور را بررسی کند؛ بنابراین، تحقیق حاضر، نقش این معماران را در تحولات معماری معاصر در ایران و ترکیه شناسایی می کند. در این پژوهش در مرحلۀ اول از روش تفسیری تاریخی استفاده شده است و گردآوری اطلاعاتِ مربوط به معماری معاصر ایران و ترکیه به شیوۀ مطالعات اسنادی انجام شده است و در مرحلۀ دوم، مطالعۀ تطبیقی میان معماری معاصر دو کشور صورت گرفته است. نتایج پژوهش، نقش معماران خارجی در تحولات معماری معاصر ایران و ترکیه در سال های 1300 تا 1357ه.ش. (1920 تا 1979م.) را به دو دورۀ کلی تقسیم می کند و نشان می دهد که در دورۀ نخست، این معماران در بنیان گذاری شیوۀ جدید آموزش معماری و نیز معماری و ساختمان سازی در هر دو کشور نقش داشته اند و در دورۀ دوم، نقش معماران خارجی در حوزۀ آموزش معماری و فعالیت های حرفه ای در ترکیه، نسبت به ایران محدودتر است. همچنین معماران خارجی از معماری بومی و سنتی در هر دو کشور تأثیر پذیرفته اند.