مطالب مرتبط با کلیدواژه

ترکیه


۱۶۱.

مناسبات ایران و ترکیه از منظر منابع آبی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 44 - 56

کلیدواژه‌ها: هیدروپلیتیک مناسبات ایران ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۵۳
با جهانی شدن اقتصاد و انتقال قدرت از مفاهیم نظامی به قدرت اقتصادی دسترسی به منابع طبیعی یکی از عوامل قدرت محسوب می گردد. از آنجا که توسعه اقتصادی و پیشرفت صنعتی به منابع طبیعی وابسته است، مالکیت یا دسترسی آسان به منابع طبیعی با ارزش، به عنوان یکی از شاخص های حفظ و بسط قدرت در نظر گرفته شده است. بنابراین دسترسی به منابع طبیعی آبی قابل اعتماد، یکی از منابع قدرت محسوب می شود. مناسبات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه به عنوان دو فضای جغرافیایی مهم و اثرگذار در منطقه، تحت تاثیر عوامل زیست محیطی مختلفی قرار دارد که از جمله مهم ترین آنان می توان به منابع آب اشاره کرد. واقع شدن این دو بازیگر در منطقه خشک و نیمه خشک جهان بر اهمیت موضوع افزوده و باعث ایجاد چالش ها و کشمکش هایی برای هردو بازیگر شده است. در این پژوهش که از نظر نوع کاربردی و از نظر روش کلی تحقیق توصیفی و تحلیلی است، با استفاده از منابع کتابخانه ای شامل مقالات علمی، کتاب ها و سایت های اینترنتی معتبر، به دنبال پاسخ گویی به این سوال هستیم که منابع آب چگونه و از طریق چه پارامترهایی بر مناسبات دو کشور ایران و ترکیه اثرگذارند؟ نتایج پژوهش نشان داد که وجود رودخانه ها با سرچشمه از ترکیه، سدسازی و آب بندها، منابع آب زیرزمینی، بارش های اسیدی، کنترل سرچشمه رودخانه ها در کشور فرادست، آلوده کردن منابع آبی با فاضلاب و مواد دیگر، منحرف ساختن راه های آبی رودخانه ها، رقابت برای استفاده و تخصیص منابع آبی به علت توسعه کشاورزی، صنعت و شهرنشینی، اختلاف بر سر سهم استفاده از رودخانه های مرزی، تغییر مسیر طبیعی رودخانه های مرزی، عدم لایروبی رودخانه ها، پارامترهای تاثیرگذار بر مناسبات آبی ایران و ترکیه هستند.
۱۶۲.

ارتباط سیاست خارجی با توسعه ملی: مطالعه موردی ایران و ترکیه

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل اسفند ۱۳۹۹ شماره ۶۲ 57-76
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۹۶۸
سیاست خارجی بعنوان دیوانی از رهیافت های یک کشور در راستای تعامل با محیط بین المللی همواره از تاثیرات شگرفی بر امر توسعه ملی کشورها برخوردار بوده است. در این میان جمهوری اسلامی ایران و ترکیه بعنوان دو قدرت منطقه ای و ضمن برخورداری از پتانسیل های مشترک فراوان، همواره تا به امروز روند سیاست خارجی منحصر به فردی را طی نموده-اند. این روند، تفاوت در اولویت بخشی به توسعه انواع خاصی از قدرت باتوجه به میزان منابع و سطح تهدیدات را برای دو کشور به دنبال داشته است. باتوجه به موارد مذکور، مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال خواهد بود که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در قیاس با یکدیگر تا چه میزانی بر توسعه ملی شان تأثیرگذار بوده اند؟ فرضیه مطرح بیان می دارد که ترکیه تا به امروز، مزایای به مراتب بیشتری را از ظرفیت سیاست خارجی توسعه محور خود به نسبت جمهوری اسلامی ایران کسب نموده است. روش کلی در مقاله پیش رو توصیفی-تحلیلی، با روش گردآوری مبتنی بر مطالعه داده های کتابخانه ای و آماری می باشد. نهایتا ماحصل پژوهش نیز ضمن تایید فرضیه اولیه بیان می دارد که رهیافت سیاست خارجی دو کشور، جایگاه متفاوتی را برای آنان در قیاس با یکدیگر متصور گشته و در این بین ترکیه با چالش های به مراتب کمتری نسبت به جمهوری اسلامی ایران در امر توسعه ملی متوازن رو در رو بوده است.
۱۶۳.

کاربرد علائم بصری ورزش و فعالیت بدنی، به منزله ابزار ترویج ورزش در سریالهای تلویزیون ایران و ترکیه

نویسنده:
منبع: مطالعات بازاریابی ورزشی دوره اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 151 - 134

کلیدواژه‌ها: علائم بصری تلویزیون ورزش سریال ایران ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۲۸
روش تحقیق مطالعه حاضر کاربردی و از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه آماری پژوهش تمامی سریال های ایرانی و ترکیه ای بودند که در بازه زمانی سال 1391 تا بهار سال 1398 در حال پخش بودند و موردتوجه تحقیق قرار گرفتند. در این راستا، به منظور انتخاب جامعه نمونه، روش نمونه گیری چندمرحله ای استفاده گردید. به این ترتیب مجموعا 6 سریال ترک و 5 سریال ایرانی انتخاب شدند و در مجموع 91 قسمت با 1369 سکانس موردمشاهده و بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که سازندگان سریال ها و فیلم های خانوادگی در ترکیه، ورزش را در شکل های مختلف در تولیدات رسانه ای موردتوجه قرار می دهند. نمایش علائم بصری ورزش در فیلم های ترکیه بیش از فیلم های ایران موردتوجه است و این امر نشان دهنده توجه سیاست گذاران جامعه و رسانه های جمعی این کشور به مقوله ورزش و انتقال آن به جامعه می باشد و این درحالی ست که در ایران به مقوله علائم بصری ورزش در تولیدات تلویزیونی کمتر توجه می شود و حتی بسیاری از ورزشکاران در فیلم ها و سریال ها نقش های منفی و مخرب را برعهده می گیرند. لذا توجه به نمایش علائم بصری در سریال های محبوب تلویزیون ایران نقش مهمی در تغییر نگرش و احتمالا رفتار بینندگان و علاقمندی آنها به ورزش خواهد داشت.
۱۶۴.

نگاهی به کتاب دولت و جامعه در دوره عثمانی (با مروری بر عثمانی پژوهی در ایران)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۱ بهمن و اسفند ۱۳۹۹ شماره ۶ (پیاپی ۱۸۶) 323 - 343

کلیدواژه‌ها: عثمانی عثمانی پژوهی دولت و جامعه در دوره عثمانی آسیای صغیر آناتولی ترکیه ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۵۷۹
  تاریخ ایران و ترکیه، دو کشور بزرگ همسایه با تاریخی پر فراز و نشیب و با اشتراکات فراوان تاریخی، فرهنگی و دینی از سده های دور در هم تنیده شده است. یکی از مقاطع مهم در تاریخ این دو سرزمین، روابط ایران در دوره حکومت صفویان (حک: 880- 1101ش/ 907- 1135ق) و عثمانی ها (687- 1357ق/ 1288-1938م) است. در سال های اخیر با توجه به ضرورت توجه و شناخت بهتر و دقیق تر تاریخ و فرهنگ عثمانی، شاهد پیشرفت هایی هر چند اندک، اما امیدوارانه در زمینه ترجمه و تألیف بوده ایم. یکی از آخرین تحقیقات در این زمینه ترجمه و انتشار کتاب دولت و جامعه در دوره عثمانی در سال 1397ش است که به قلم شماری از نویسندگان برجسته ترک در اواخر قرن بیستم میلادی نوشته شده است. بخش نخست این جستار نگاهی است اجمالی به پیشینه عثمانی پژوهی در ایران و معرفی آثار ترجمه ای و تألیفی به فارسی که به قلم محققان ایرانی در قالب کتاب در موضوع تاریخ عثمانی نوشته شده است؛ در بخش دوم مقاله نخست بخش های مختلف کتاب دولت و جامعه در دوره عثمانی ، به عنوان آخرین و یکی از مهم ترین آثار ترجمه ای از زبان ترکی در موضوع تاریخ و تمدن عثمانی معرفی و سپس ویژگی این کتاب و جایگاه آن در میان آثار مشابه بیان خواهد شد.
۱۶۵.

شناسایی و اولویت بندی شاخص های کلان حکمرانی نوآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت راهبردی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 113 - 138

کلیدواژه‌ها: حکمرانی نوآوری شاخص سوارا فازی ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۸۹
حکمرانی نوآوری مربوط به نقش آفرینی دولت در نظام نوآوری است که در آن دولت باید از طریق مشارکت عمومی در سیاست گذاری، همکاری و تعامل در میان سطوح مختلف قدرت و همچنین با طراحی، تدوین و پیشنهاد اهداف واضح که امکان تدوین سیاست های لازم در زمینه نوآوری را فراهم می کند، بستر لازم را برای تحقق نوآوری فراهم آورد. اغلب مشکلات و چالش هایی که کشورها خصوصاً کشورهای کمتر توسعه یافته در زمینه نوآوری با آن مواجه هستند مربوط به حکمرانی نوآوری بوده و گام اول در بهبود وضعیت و تقویت حکمرانی نوآوری کشورها شناسایی وضعیت موجود آن ها می باشد بر همین اساس این مقاله به دنبال شناسایی و اولویت بندی شاخص هایی برای سنجش و ارزیابی حکمرانی نوآوری در سطح کلان بود که به منظور دستیابی به این هدف، ابتدا با مرور ادبیات حکمرانی نوآوری و همچنین نظرخواهی از خبرگان، شاخص هایی برای ارزیابی حکمرانی نوآوری در سطح کلان استخراج و سپس این شاخص ها را با استفاده از روش سوارا در محیط فازی وزن دهی و اولویت بندی نمود در نهایت نیز با استفاده از شاخص های اصلی حکمرانی نوآوری در سطح کلان و همچنین تحلیل سیاست های به کار گرفته شده در زمینه علم، فناوری و نوآوری، وضعیت حکمرانی نوآوری کشور ترکیه به عنوان کشوری در حال توسعه که تجربیات آن می تواند در زمینه سیاست گذاری علم و فناوری برای جمهوری اسلامی ایران مفید باشد، بررسی گردید.
۱۶۶.

مقایسه مشوق های صادراتی ایران و ترکیه در راستای ارائه مشوق های مناسب برای افزایش صادرات ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت کسب و کارهای بین المللی سال سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 107 - 127

کلیدواژه‌ها: ایران ترکیه افزایش صادرات مشوق های صادراتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۲۹۲
هدف از این تحقیق مقایسه مشوق های صادراتی ایران و ترکیه در راستای ارائه مشوق های مناسب برای افزایش صادرات ایران می باشد. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان و مدیران سازمان توسعه تجارت و اتاق های بازرگانی ایران می باشد. با توجه به نامشخص بودن تعداد جامعه آماری از فرمول کوکران برای جامعه آماری نامحدود جهت تعیین حجم نمونه استفاده شد و بر این اساس تعداد 260 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. داده ها با استفاده از اسناد و مدارک موجود در دو کشور و پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و با تحلیل عاملی اکتشافی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از مقایسه مشوق های صادراتی ایران و ترکیه نشان می دهد که مشوق های مالی و اطلاعات در ترکیه کامل تر از ایران و مشوق های علمی و فنی صرفا در دولت ترکیه اجرا می گردد که نتیجه آن 206 میلیارد دلار صادرات ترکیه در سال گذشته ، تقریبا 4 برابر صادرات ایران می باشد. در نهایت انواع معافیت ها، کمکهای فنی و اعتباری و تجارب موفق ترکیه در اعمال مشوق های صادراتی برای افزایش صادرات به ایران پیشنهاد گردیده است.
۱۶۷.

سفرنامه مکّه عباسقلی بن شهباز کمررودی نوری مازندرانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۷ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵) 79 - 88

کلیدواژه‌ها: سفرنامه مکه مشکلات راه دریا عباسقلی کمررودی نوری امنیّت و ارزانی راه زمینی مکه ایران شام ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۱
پیشینه این سفرنامه به سال 1246 1245ق. بازمی گردد. به نوشته عباسقلی کمررودی، صاحب سفرنامه که از اهالی کمر رود نور مازندران بوده، حرکت از حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)  (شهر ری) آغاز شده،  به سوی اصفهان و شیراز و بندر بوشهر ادامه می یابد و در روز 15 جمادی الآخر 1245 قمری،  با کشتی به سوی بندر عباس، و از آنجا به سوی بندر مُخا در یمن و از بندر مُخا به مقصد جدّه  می روند و پس از 14 روز دریانوردی، به جهت وجود باد مخالف، به عمّان برمی گردند و از آنجا با شتر به سوی مکّه سفر می کنند. وی 33 روز در مکّه معظّمه توقّف داشته و بجز  ادای مناسک حج، تعداد 450 طواف نَه شوط   بر گرد خانه کعبه انجام داده، و در مدینه النبی(ص) روز توقّف داشته است.
۱۶۸.

ردپایی تازه؛ دین و عاملیت زنان مسلمان مذهبی- سنتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 65 - 94

کلیدواژه‌ها: عاملیت زنان مسلمان خاورمیانه ترکیه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۳۸۷
مطالعات انجام شده در حوزهٔ دین و زنان، رهایی زنان از ساختار مردسالاری و به چالش کشیدن باورها و تفاسیر اسلام سنتی را مختص طبقهٔ بالا و نخبه جامعه می دانند. در این مقاله، این پرسش مطرح می شود که آیا زنان مذهبی طبقه سنتی و فرودست هم از توان بازتفسیر دینی در زندگی روزمرهٔ خود برخوردار هستند؟ چگونه این زنان بدون آشنایی با منابع نواندیشی دینی دست به بازتفسیر دین سنتی زده و آن را به صورت عملی در زندگی خود به کار می برند؟ برای انجام این مطالعه از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته با زنان مذهبی سنتی در شهرهای آنکارا و تهران استفاده شده است. نتایج نشان داد که زنان نه تنها به دنبال گسترش فرصت های توانمندسازی از طریق دین به عنوان ابزار نبوده اند؛ بلکه، اسلام سنتی و تفسیرهایی را که سال ها هم دوش پدرسالاری، بستری برای منکوب کردن شان فراهم کرده بود را به چالش کشیده و فضا را برای ورود تفکرات نواندیشی دینی، ناخواسته در قالب زندگی روزمره و به شکل عملی از درون باز کرده اند. مخالفت غیرمستقیم با قانون هایی که زیربنای فقهی دارند باعث شده تا زنان از مرحله مقاومت کردن فراتر روند. این مخالفت به عنوان مبارزه ای که در زندگی روزمره چندان محسوس به نظر نمی رسد، جنبه هایی از زندگی آنها را تغییر داده و در نهایت نگاه ملموس تری از مساوات طلبی اسلام نسبت به زنان را به نمایش می گذارد.
۱۶۹.

ترکیه، بحران سوریه و سیاست مقابله با ظهور کردستان (2020- 2011)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 55 - 84

کلیدواژه‌ها: ترکیه سوریه کردستان پ.ک.ک پ.ی.د داعش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۳۳۹
خیزش های عربی در سوریه منجر به سرنگونی حکومت بشار اسد نگردیده بلکه به جنگ داخلی میان گروه های سوری و رقابت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای برای کسب نفوذ بیشتر منتهی شده است. پیآمد چنین وضعیتی کنترل کردستان سوریه توسط حزب اتحاد دمکراتیک که از آن به عنوان شاخه سوری پ.ک.ک. یاد می شود، بوده است. سئوال این است که استراتژی ترکیه در مواجه با  تهدیدات ناشی از ظهور منطقه خود مختار کرد از دل بحران سوریه و در امتداد مرزهای جنوبی ترکیه چیست؟ در تشریح جوانب مختلف این مساله در ابتدا ماهیت بحران سوریه و چگونگی کنترل کردستان سوریه توسط پ.ی.د. به روشی توصیفی-تحلیلی و با ارجاع به منابع کتابخانه ای بررسی شده است. فرضیه مقاله بر پایه یافته های پژوهش این است که ترکیه در ابتدا با پیگیری سیاست صبر و انفعال در قبال داعش و استفاده از اهرم بارزانی تلاش نمود مانع پیدایش کردستان سوریه و یا کنترل آن توسط پ.ی.د. شود. با ظهور کردستان سوریه که بیشتر ناشی از عقب نشینی استراتژیک اسد از شمال سوریه و حمایت غرب از پ.ی.د. بود، آنکارا با حضور نظامی در سوریه و چرخش به سوی محور ایران وروسیه از یک سو و امتیاز گیری از آمریکا سعی در مهار تهدیدات پ.ی.د. نموده است.
۱۷۰.

تدوین سناریوهای روابط ایران و ترکیه در افق 1408(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۸ 7 - 36

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی ایران ترکیه روابط ایران و ترکیه سناریونویسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۳۵۵
پژوهش حاضر به مطالعه آینده روابط ایران و ترکیه پرداخته است تا با تدوین سناریوهای محتمل در روابط ایران و ترکیه در افق 1408ش(2030 م) سیاست گذاران و تصمیم گیران در روابط ایران و ترکیه بتوانند به گزینه های بدیل برای تصمیم گیری بیندیشند. این تحقیق از جنبه ماهیت اکتشافی بوده و از نظر هدف، کاربردی است؛ داده های آن آمیخته، و شیوه تجزیه وتحلیل داده ها در ردیف پژوهش های همبستگی قرار می گیرد. در این پژوهش از روش سناریونویسی مبتنی بر تحلیل تأثیر متقاطع متوازن استفاده شد. بدین منظور ابتدا 62 متغیر مؤثر بر روابط ایران و ترکیه در ابعاد سیاسی-امنیتی، اقتصادی، فرهنگی، علم و فناوری، زیست محیطی و کلان روندهای جهانی و منطقه ای شناسایی شد. سپس با توزیع پرسش نامه در میان 35 نفر از خبرگان روابط ایران و ترکیه، اثرگذاری، اهمیت و عدم قطعیت هر یک از متغیرها مشخص شد. درنهایت روایی 57 متغیر به عنوان عوامل مؤثر بر آینده روابط ایران و ترکیه تأیید شد. برای تحلیل نتایج پرسش نامه و انتخاب عوامل کلیدی از روشتحلیل اهمیت-عملکرداستفاده شد. درمجموع، 19 عامل دارای اهمیت و عدم قطعیت بالاتر از ارزش آستانه بودند. با استفاده از آزمون فریدمن هشت عامل نهایی انتخاب شده و حالت های کیفی آن ها مشخص شد. سپس با تشکیل پنل خبرگان و وزن دهی در ماتریس تأثیر متقاطع متوازن، تحلیل نرم افزاری با سناریو ویزارد انجام شده و 4 سناریو با ناسازگاری صفر و 17 سناریو با ناسازگاری یک به دست آمد و با تلفیق سناریوهای نزدیک، در نهایت هفت سناریوی نهایی تدوین و تحلیل شد.
۱۷۱.

مقایسه تطبیقی راهبرد دیپلماسی عمومی چین و ترکیه در آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 117 - 138

کلیدواژه‌ها: آفریقا دیپلماسی عمومی قدرت نرم چین ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۰۹
شرایط جدید نظام بین الملل موجب شده است تا مولفه های جدیدی ایفای نقش کنند و کشورها برای دستیابی به اهداف و تامین منافع ملی خود، ابزارهای جدیدی را به کار گیرند که از مهمترین آنها می توان به بهره گیری از دیپلماسی عمومی به عنوان ابزار قدرت نرم اشاره داشت. با توجه به اینکه آفریقا دارای جایگاه مهمی در سیاست خارجی کشورها محسوب می گردد، بسیاری از کشورها از جمله چین و ترکیه در تلاش هستند تا از ظرفیت های موجود در این قاره در راستای منافع خود بهره برداری نمایند و از طریق دیپلماسی عمومی، نفوذ قدرت نرم خود را در این قاره افزایش دهند. اکنون این پرسش مطرح می شود که چگونه چین و ترکیه توانسته اند دیپلماسی عمومی خود را در آفریقا ارتقاء دهند؟ در پژوهش پیش رو ابتدا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای، به واکاوای دیپلماسی عمومی چین و ترکیه در آفریقا پرداخته شده است. سپس با روش سیستماتیک و تحلیل ماتریس سوات، تلاش شد تا با بررسی داده های گردآوری شده راهبردی ارائه گردد که از نوآوری های مقاله مذکور می باشد. ازاینرو نتایج به دست آمده دلالت بر آن دارد که چین و ترکیه با استفاده از اقدامات مختلف فرهنگی، اقتصادی، بشردوستانه، آموزشی و ... توانسته اند دیپلماسی عمومی موفقی در آفریقا داشته باشند و با استفاده از راهبرد تهاجمی نفوذ قدرت نرم خود را در این قاره افزایش دهند.
۱۷۲.

تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و ترکیه در دوره حزب عدالت و توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 19 - 56

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک واقع گرایی ایران ترکیه AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
ایران و ترکیه به عنوان دو کشور دارای نظام معنایی و علایق خاص و سلسله منافع مشترک و برخی تضادها هستند. عوامل گوناگونی بر روابط این دو کشور تأثیر می گذارد که سبب ایجاد نوساناتی در روابط دوجانبه آنها می شود. آنچه در این پژوهش مد نظر قرار داد بررسی روابط ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه و فراز و فرودهای آن در دوره حزب عدالت توسعه است.روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و بر مبنای رویکرد واقع گرایی ژئوپلیتیکی است. علاوه بر این جهت تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق از روش AHP بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد روابط ژئوپلیتیکی در این دوره تحت تاثیر سه عامل رقابت، تعارض و همکاری قرار داشته است. می توان بیان نمود که ایران و ترکیه در سطح منطقه ای علاوه بر همکاری های گسترده در زمینه انرژی و پرونده هسته ای به عنوان رقیب یکدیگر مطرح هستند و هر یک در تلاش برای رسیدن به اهداف و منافع ملی خود در قالب مطرح شدن به عنوان قدرت سطح یک در منطقه غرب آسیا هستند. در نهایت نتایج تحقیق نشان می دهد که با استفاده از الگوهای تعارض، همکاری و رقابت می توان سیاست خارجی متناسب با شرایط را تدوین نمود و از طریق تدوین سیاست های صحیح در راستای رسیدن به اهداف و منافع ملی گام برداشت.
۱۷۳.

پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترش همکاری های چین و ترکیه بر جمهوری اسلامی ایران(مطالعه موردی: اتصال دو پروژه «کریدور میانی» و «کمربند و راه»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هفدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 119 - 148

کلیدواژه‌ها: ایران چین ترکیه کریدور میانی کمربند و جاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۱ تعداد دانلود : ۴۵۴
خنثی سازی ژئوپلیتیک ایران به ویژه طی دو دهه گذشته و از طریق اجرای پروژه هایی نظیر «ترانس خزر»، «تاپی» و خط لوله «حبشان- الفجیره» در جوار مرزهای ایران هر کدام به طریقی از اهمیت ژئوپلیتیک و ترانزیتی ایران کاسته است. گسترش همکاری های اقتصادی چین و ترکیه در سال های اخیر را می توان به مثابه کوششی جدید برای خنثی سازی ژئوپلیتیکی ایران برشمرد. اتصال دو پروژه «کمربند و راه» دولت چین و «کریدور میانی» ترکیه طی سال های اخیر زمینه نزدیکی بیشتر دو کشور را بیش از پیش فراهم ساخته است و به نظر می رسد نزدیکی بیشتر چین و ترکیه می تواند به افزایش خطر خنثی سازی ژئوپلیتیکی ایران منجر شود. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که افزایش همکاری های چین و ترکیه چه تأثیری بر موقعیت و جایگاه ژئوپلیتیکی ایران خواهد داشت؟ و به روش «رویداد پژوهی» این فرضیه را مورد آزمون قرار می دهد که اتصال پروژه «کمربند و راه» با پروژه «کریدور میانی»، خطر خنثی سازی ژئوپلیتیکی ایران را تشدید می کند
۱۷۴.

تحلیل و آینده پژوهی جنبش های اخوان المسلمین بر روابط سیاسی ایران، ترکیه و عربستان سعودی

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 59 - 85

کلیدواژه‌ها: راهبرد اخوان المسلمین روابط سیاسی سازه انگاری عربستان ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۹۳۲
جنبش اخوان المسلمین ازجمله جنبش های اسلامی مردمی است که بر اثر اختلافات راهبردی و در تقابل با استعمار دولت های اروپایی بر جوامع اسلامی، شکل گرفتند. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تحول سیاسی عظیمی در  راهبرد جنبش اخوان المسلمین، از نقطه نظر مبارزه با استبداد داخلی و حکومت های وابسته به غرب ایجاد نمود. آینده پژوهی در جنبش اخوان المسلمین در روابط عربستان و ترکیه نسبت به سایر جنبش ها، بنابر دو دلیل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دلیل اول اینکه، جنبش اخوان، جزو مهم ترین و نیرومندترین جنبش ها و حرکت های اسلامی سیاسی در دوره معاصر است و دوم اینکه دارای نقش کلیدی بین کلیه قیام های اخیر در منطقه است. پژوهش حاضر، بر آن است تا با به کارگیری روش توصیفی تحلیلی، هم راهبرد شکل گیری و فعالیت های جنبش اخوان المسلمین را تبیین نماید و هم به بیان تاریخچه ای از روابط عربستان و ترکیه بپردازد تا بتواند پاسخی بر این سؤال بیابد که راهبرد جنبش های اسلامی چیست و این جنبش ها چه تأثیری بر روابط سیاسی ترکیه و عربستان سعودی (باتأکیدبر نقش اخوان المسلمین ) دارند؟ یافته های این پژوهش حاکی از این است که ترکیه مدافع اسلامی معتدل همچون اخوان المسلمین بوده و حال آنکه عربستان ترویج دهنده اسلام افراطی یا همان وهابیت است. درنتیجه، بست انگارگانی جنبش های اسلامی، روابط سیاسی بین ترکیه و عربستان سعودی را هرچه بیشتر به واگرایی می کشاند.
۱۷۵.

تجزیه و تحلیل رویکرد و منافع سه کشور ایران، ترکیه و عربستان در قبال تحولات سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 105 - 132

کلیدواژه‌ها: ایران عربستان ترکیه بحران سوریه رئالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۸۴
امروزه بحران سوریه به یکی از مهم ترین موضوعات بین الملل تبدیل شده و توجّه بسیاری از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای را به خود معطوف کرده است. در این میان، بررسی رویکرد و منافع سه کشور ایران، ترکیه و عربستان نسبت به این بحران و تلاش هر یک برای شکل دهی به معادلات و نظم منطقه ای مطلوب در راستای اهداف و منافع خود و هم پیمانان منطقه ای حائز اهمّیّت فراوان است. سؤال اصلی مقاله این است که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان در قبال تحولات سوریه چه رویکرد و منافعی را دنبال می کنند؟ فرضیّه مقاله این است که ایران برای حفظ و افزایش نفوذ راهبردی خود در منطقه شامات به ویژه لبنان، به حمایت از بشار اسد برخاسته است. از طرفی، ترکیه اگرچه در ابتدا رویکرد براندازانه را اتخاذ می کرد؛ اما به خاطر نگرانی از امنیت و ثبات سیاسی خود ناشی از تحولات منطقه کردستان نشین سوریه، هم اکنون سیاست همکاری و همراهی با ایران و روسیه را در پیش گرفته و برای حل بحران سوریه و آینده این کشور، راه حل دیپلماتیک را دنبال می کند. همچنین عربستان برای مقابله با نفوذ منطقه ای ایران و گسترش گفتمان سلفی گری، همچنان سیاست براندازی اسد را دنبال می کند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیلِ کیفی استفاده شده است.
۱۷۶.

هیدروپلیتیک پروژه گاپ ترکیه و تاثیر آن بر امنیت زیست محیطی عراق و سوریه

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹) 1-9

کلیدواژه‌ها: امنیت زیست محیطی پروژه گاپ سوریه عراق ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۱۸
سه کشور ترکیه، سوریه و عراق که حوضه های مشترک آب ریز و آب گیر رودخانه های دجله و فرات را در اختیار دارند، به خاطر وابستگی روزافزون به آب این رودخانه ها مجبور به ایجاد سد و کنترل جریانات آبی داخل قلمرو خود شده اند. در این بین کشور ترکیه که از موقعیت بالادستی نسبت به دو همسایه جنوبی خود برخوردار است، در چارچوب پروژه آناتولی جنوب شرقی یا گاپ ( GAP ) به منظور توسعه کشاورزی و صنعتی سرزمین های جنوب شرقی خود به مقدار زیادی از آب رودخانه های دجله و فرات نیاز خواهد داشت و با سد سازی های فراوان بر روی این دو رودخانه در خاک خود مقدار آب خروجی به دو کشور سوریه و عراق را به مقدار زیادی نسبت به قبل کاهش داده است. کاهش آب دجله و فرات از زمان اجرای طرح موجب صدمات بسیاری به امنیت زیست محیطی عراق و سوریه شده است که این آسیب ها در ادامه پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نامناسبی برای دو کشور مذکور به بار آورده است. این مسئله به علاوه باعث به وجود آمدن تردیدهایی در رابطه با اهداف سیاسی ترکیه در چند دهه اخیر، منجر به بروز کشمکش و مناقشه هایی بین سه کشور شده است. بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و منابع کتابخانه ای در پی پاسخ به این سوال است که هیدروپلیتیک پروژه گاپ چه تاثیری بر امنیت زیست محیطی عراق و سوریه داشته است و اهداف ترکیه از اجرای این طرح چیست؟ اجرای مرحله ای پروژه گاپ در طی چند دهه اخیر پیامدهای زیست محیطی بسیاری از جمله آلودگی آب، از بین رفتن گونه های کمیاب زیستی جانوری و گیاهی، افزایش بیابان زایی، شور شدن خاک، خشکی باتلاق ها و حوضچه ها و تولید ریزگردها در عراق و سوریه شده است و به نظر می رسد ترکیه با تکیه بر این طرح به دنبال ایجاد هیدروهژمونی در منطقه است.
۱۷۷.

حق بر آزادی ابراز عقیده در مصاف با نظم عمومی (بررسی پرونده لیلا شاهین به طرفیت دولت ترکیه)

نویسنده:
منبع: فصلنامه رأی دوره چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 17 - 52

کلیدواژه‌ها: آزادی نظم عمومی آزادی ابراز عقیده لیلا شاهین ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
آزادی عقیده، که آزادی دینی یکی از تجلیات بارز آن است، از بنیادی ترین حقوق مدنی و سیاسی است. در طبقه بندی رایج حقوق بشری، حق بر آزادی حقوق بشر قرار «مقوله اول» یا «نسل اول» عقیده در ردیف حقوق موسوم به دارد. اعمال این حق، با عدم مداخله تحدیدی دولت و همچنین دیگر سازمان ها و یا حتی افراد محقق می گردد . البته ذکر این نکته ضرور ی است که تمامی آزادی های مدنی سیاسی در حقوق بشر معاصر، از ماهیتی مطالبه ای نسبت به دولت برخوردارند. بدین ترتیب حق بر آزادی عقیده، از یکسو مستلزم عدم مداخله تحدیدی دولت و از دیگر سو مقتضی دخالت حمایتی آن است. دولت ها در این راستا دوگونه تعهد و وظیفه دارند، از یک طرف متعهد به عدم مداخله تحدیدی هستند و از طرفی دیگر، موظف به مداخله حمایتی از دارند ه این حق در جهت تأمین و تضمین آن.
۱۷۸.

مطالعه تطبیقی عوامل موفقیت در سیاست های بومی سازی صنعت خودرو (مورد مطالعه: ایران و ترکیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت کسب و کارهای بین المللی سال چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 1 - 20

کلیدواژه‌ها: صنعت خودرو بومی سازی سیاست گذاری ترکیه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۴
هدف این پژوهش یافتن فاکتورهای تاثیرگذار بر بومی سازی صنعت خودرو در ایران و هدف دیگر آن شناسایی روند بومی سازی صنعت خودرو ترکیه و تطبیق عوامل موفقیت این کشور با شرایط ایران است. این امر از طریق مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه نیم ساختاریافته با 12 نفر از خبرگان صنعت خودرو و ترکیه درسطوح عالی، اعم از مسئولین دولتی، مدیران خودروسازان و قطعه سازان، پژوهشگران این حوزه و اساتید دانشگاه صورت پذیرفت. مصاحبه ها تا آنجا ادامه یافتند که پژوهشگران احساس کردند، داده ها تکراری شده و به حد اشباع رسیده است. سپس تحلیل داده های کیفی با استفاده از تحلیل تم صورت گرفت که در نتیجه آن 298 کد اولیه در قالب 47 کد ثانویه که در 6 گروه مفاهیم اصلی (تم های اصلی) برطبق نظر خبرگان طبقه بندی گردیدند. نتایج نشان می دهد تمامی مفاهیم اصلی شناسایی شده بر بومی سازی تاثیرگذار هستند که در این میان عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل زمینه ای می باشند. پس از شناسایی عوامل مؤثر بر بومی سازی صنعت خودرو و انجام مطالعه تطبیقی میان دو کشور ایران و ترکیه، نتایج حاکی از آن است که ایران به صورت کلی دربسیاری ازمفاهیم اصلی مذکور دارای ضعف می باشد. عدم موفقیت کشور ایران نسبت به ترکیه در بومی سازی صنعت خودرو حاصل تفاوت در عواملی از جمله: سیاسی، قانونی، اقتصادی، فرهنگی اجتماعی، محیط داخلی صنعت خودرو و زیرساخت می باشد.
۱۷۹.

تحول در فرهنگ راهبردی و دکترین امنیت ملی ترکیه؛ چرخش یا توازن در سیاست خارجی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۹۲) 73 - 104

کلیدواژه‌ها: ترکیه فرهنگ راهبردی دکترین امنیت ملی چرخش محوری سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۲۷۳
تمایلات فزآینده ترکیه در پیگیری راهبردهای مستقل از متحدان غربی و نزدیکی آن به قدرت های شرقی در تأمین اهداف امنیتی- دفاعی و همچنین، کنش گری فعال منطقه ای آن در به چالش کشیدن ترجیحات امنیتی قدرت های غربی، این سؤال را ایجاد کرده که آیا جهت گیری های بین المللی ترکیه در مسیر چرخشی محوری قرار گرفته یا صرفاً ناظر بر بازسازی سیاست خارجی این کشور در محیط نوین بین المللی و منطقه ای است؟ این مقاله با مفهوم بندی نگرش های راهبردی ترکیه و ارائه تصویری چارچوب مند از تحولات نوین فرهنگ راهبردی و دکترین امنیت ملی این کشور، به بازاندیشی در ایده های غالب از چرخش محوری در جهت گیری های کلان سیاست خارجی ترکیه می پردازد. در این راستا، فرهنگ راهبردی نوین ترکیه با تأکید بر اصل خودیاری و توانمندی های ملی، به طور فزاینده ای به دنبال تأمین استقلال راهبردی از متحدان غربی در شرایط گذار نظام بین الملل است. این ضرورتاً به معنای خروج از اتحاد فراآتلانتیکی نیست، بلکه ناظر بر متوازن سازی روابط با غرب و شرق به منظور تثبیت موقعیت راهبردی ترکیه به عنوان بازیگر مستقل بین المللی است.
۱۸۰.

روابط ترکیه و روسیه در جهان پساغربی؛ از رقابت ژئوپلیتیکی تا مشارکت راهبردی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۸) 353 - 376

کلیدواژه‌ها: اوراسیا ترکیه روسیه گذار در نظام بین الملل مشارکت راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۲۲۹
در این نوشتار به دنبال درک نظام مند ماهیت مشارکت راهبردی ترکیه و روسیه در شرایط گذار نظام بین الملل هستیم. برخلاف بسیاری از دیدگاه های غالب که از چرخش ژئوپلیتیکی سیاست خارجی ترکیه به اوراسیا و پدیدارشدن روابط راهبردی میان ترکیه و روسیه سخن می گویند، در این نوشتار چنین روندی را نه چرخشی محوری بلکه واکنشی پویا به گذار در نظام بین الملل، پویایی های سیاست داخلی و تحول های ژئوپلیتیکی محیط پیرامونی دو قدرت نوپدید اوراسیایی می دانیم. با بهره گیری از چارچوب مفهومی «مشارکت راهبردی» به مطالعه محدودیت های راهبردی در شکل دهی به مشارکت راهبردی پایدار میان دو قدرت اوراسیایی تجدیدنظرطلب در یک محیط جدید بین المللی و منطقه ای می پردازیم. در پاسخ به این پزسش که آیا ترکیه و روسیه می توانند به شریکان راهبردی یکدیگر تبدیل شوند؟ در این نوشتار این ایده اصلی را مطرح می کنیم که نزدیکی راهبردی ترکیه و روسیه خروجی برهم کنش بازتوزیع قدرت و ثروت بین المللی، بحران در اتحاد فراآتلانتیکی، ژئوپلیتیک درحال تغییر منطقه ای و پویایی های سیاست داخلی ترکیه است و به ضرورت به معنای ظهور مشارکت راهبردی بین دو قدرت اوراسیایی در یک نظام بین الملل پساغربی نیست. هرچند شرایط نوین بین المللی بسترهای همگرایی ترکیه و روسیه را فراهم ساخته است، اما روابط دو کشور همچنان دارای عناصر مهمی از مناقشه و رقابت و متأثر از وضعیت روابط آن ها با غرب است. در این میان، نقش روابط نامتقارن اقتصادی، واگرایی راهبردی در حوزه انرژی، عاملیت ناپایدار رهبری اقتدارگرایانه پوتین و اردوغان و همچنین رقابت های ژئوپلیتیکی در معادلات در حال تغییر دریای سیاه، قفقاز جنوبی، شرق مدیترانه و خاورمیانه برجسته می شود.