مطالب مرتبط با کلیدواژه

علوم تجربی


۸۱.

تحلیل محتوای کتب درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی از نظر میزان توجه به مؤلفه های محیط زیست

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال اول تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 61 - 81
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۱۵
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه های محیط زیست در کتب درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی انجام شده است. روش این پژوهش تحلیل محتوای کمی توصیفی است و به لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی می باشد. جامعه آماری پژوهش، کتب درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی ۹۹_۱۳۹۸ است و تمام محتوای جامعه آماری به دلیل حجم پایین، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و نمونه برابر جامعه بوده است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش چک لیست یا سیاهه تحلیل محتوا می باشد که روایی آن توسط متخصصان مربوطه تأیید شده است. در این پژوهش کتب درسی در چهار بعد متون، تصاویر، فعالیت ها و اهداف بررسی شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در کتب علوم تجربی پایه چهارم، پنجم و ششم در مجموع ۴۷ هدف از کل اهداف یادگیری به موضوع محیط زیست اختصاص داده شده است و از کل محتوای مربوط به محیط زیست، با احتساب اهداف یادگیری، ۴۸/۶۲% در قالب متن، ۳۳/۰۲% در قالب تصاویر و ۱۲/۹۵% در قالب فعالیت ها ارائه شده است. در مجموع در کتب علوم سه پایه، مؤلفه منابع طبیعی با ۵۴/۲۴% بیشتر از سایر مؤلفه ها مورد توجه قرار گرفته و پس از آن نیز به سایر مؤلفه ها بدین شرح توجه شده است: رابطه انسان و محیط زیست ۱۹/۳۸%، اکوسیستم ۹/۹۷%، مخاطرات طبیعی ۵/۱۶%، منابع انرژی در محیط زیست ۴/۹۳%، مدیریت محیط زیست ۴/۸۱% و پس از آن کمترین توجه به مؤلفه آلودگی های محیط زیست با ۱/۴۹% معطوف است. در میان کتب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی، پایه چهارم بیشترین و پایه پنجم کمترین توجه را به مؤلفه های محیط زیست داشته اند. این یافته ها نشان از این دارد که در کتب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی کمبودهایی در میزان توجه به محیط زیست وجود دارد که باید جبران شود.
۸۲.

بررسی نقش نفس و بدن در پیدایش لذت و الم براساس دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و ششم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۷ 131 - 153
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۴۸
تبیین علوم تجربی و فلسفه اسلامی از لذت و الم، و نقش نفس و بدن در پیدایش آن ها متفاوت است. دانشمندان تجربی، تبیینی کاملاً فیزیکالیستی از نحوه حصول لذت و الم به دست داده و برخی بر این اساس، حالات نفسانی را به گونه هایی صرفاً جسمانی فروکاسته اند. ابن سینا درخصوص لذات و آلام حسی، نقشی بالسویه برای نفس و بدن قائل شده؛ اما حصول لذات و آلام وهمی و خیالی را از اوصاف نفس متعلق به بدن دانسته است. ازنظر او تنها لذات و آلام عقلی از اوصاف نفس بما هی نفس هستند؛ اما طبق دیدگاه صدرالمتألهین، از آنجا که لذت و الم ازسنخ ادراک است و از طرفی همه قوای ادراکی، مجرد از ماده هستند، لذت و الم ناشی از هرکدام نیز مجرد از ماده است؛ از این روی، آنچه در علوم تجربی درباره سازوکار و فیزیولوژی حصول لذت و الم ذکر می شود، مربوط به حقیقت این دو مقوله نیست و درواقع، به مرحله زمینه سازی و اِعداد آن ها بازمی گردد. در این مقاله، ضمن بررسی حقیقت لذت و الم، و تبیین مراحل پیدایش انواع آن ها نقش ایجابی و سلبی نفس و بدن در مراحل شکل گیری لذت و الم را با توجه به مبانی موردنظر ابن سینا و ملاصدرا تحلیل کرده ایم.
۸۳.

بررسی رویکرد درس پژوهی بر تسهیل یادگیری؛ مطالعه موردی: درس «برگی از تاریخ زمین » کتاب علوم تجربی ابتدایی

نویسنده:
منبع: مطالعات بین رشته ای در آموزش سال اول زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 103-123
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
هدف کلی پژوهش حاضر، تسهیل یادگیری درس«برگی از تاریخ زمین» کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی است. این پژوهش از نوع کیفی با رویکرد درس پژوهی مشارکتی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر 12 دانش آموز دختر پایه پنجم دبستان باران شهرستان جوانرود ( روستا زلان) در استان کرمانشاه هستند. داده های این پژوهش به کمک مصاحبه نیمه ساختارمند و مشاهده توسط اعضای تیم درس پژوهی در دو مرحله، نقد، بررسی و جمع آوری گردید تا داده ها به اشباع نظری برسند.اعضای تیم در دو مرحله در قالب دو تدریس اوّل و دوم به بررسی طرح درس و اجرای آن پرداختند. در ابتدای کار اعضای گروه ، درس برگی از تاریخ زمین را انتخاب نمودند و در طیّ جلسات متعدّد به ارزیابی طرح درس اوّلیّه و اجرای آن پرداختند، سپس با توجّه به نقد تدریس اوّل به تبیین طرح درس دوم و اجرای آن اقدام نمودند. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها توسط کدگذاری های باز، محوری و انتخابی انجام شد. 122 کدباز حاصل شد که در مرحلهدوم پس از حذف و ادغام این کدها، 15 کد محوری حاصل و در نهایت با دسته بندی کدهای محوری در مقوله های کلی تر 3 کد گزینشی با عنوان های: مدیریت فضا و ابزار آموزشی، دانش پداگوژی، مهارت های روانشناختی حاصل شد.نتایج حاصل از کدگذاری های باز و دسته بندی آنها در کدهای محوری نشان داد، عوامل مختلفی چون : روش تدریس فعّال، مشارکت و تعامل، ،مهارت برقراری ارتباط، ، خلاقیّت و نوآوری و ...در تسهیل یادگیری درس تاثیر گذار هستند.
۸۴.

تأثیر آموزش مبتنی بر هوش جنبشی- حرکتی گاردنر بر یادگیری درس علوم دانش آموزان پسر پایه اول ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی سال ۲۲ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 193 - 214

کلیدواژه‌ها: هوش جنبشی- حرکتی یادگیری علوم تجربی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۹
پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از آموزش مبتنی بر بکارگیری هوش جنبشی- حرکتی گاردنر میزان تأثیر این شیوه را بر یادگیری دانش آموزان در درس علوم پایه اول ابتدایی بررسی کند. هوش جنبشی- حرکتی توانایی استفاده ماهرانه از حرکات بدنی و کار کردن با اشیاء و به کار گیری حرکات ظریف انگشتان یا دست ها و استفاده از کل بدن است. روش پژوهش نیمه آزمایشی است که نمونه آماری شامل 60 دانش آموز پسر پایه اول دوره ابتدایی از شهرستان قدس به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و30 نفر آنان در طی یک دوره آموزشی 16 جلسه ای به شیوه آموزش مبتنی بر نظریه هوش جنبشی- حرکتی آموزش دیدند و 30 نفر به عنوان گروه کنترل نیز به شیوه ی سنتی مفاهیم درس علوم را دریافت کردند. میزان یادگیری گروه نمونه از طریق پیش آزمون و پس آزمون مشخص شد. پایایی آزمون از طریق ضریب آلفای کرانباخ معادل 92/0 بدست آمد و روایی آزمون نیز مورد تأیید کارشناسان و متخصصان رشته علوم تربیتی قرار گرفت. داده ها از طریق نرم افزار آماری SPSS نسخه 18 و آزمون آماری t و فیشر تحلیل شد. یافته ها نشان داد که آموزش بر مبنای استفاده از هوش جنبشی- حرکتی در نظریه گاردنر موثرتر از آموزش به شیوه ی سنتی است به گونه ای که دانش آموزان علاقه و نشاط بیشتری موقع تدریس به این شیوه از خود نشان می دهند و یادگیری آن ها نیز پایدارتر است.
۸۵.

بررسی میزان توجه به آموزش برای توسعه پایدار در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی سال ۲۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 49 - 68

کلیدواژه‌ها: آموزش برای توسعه پایدار برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۹۷
هدف این پژوهش بررسی میزان توجه به آموزش برای توسعه پایدار در برنامه درسی (کتاب های درسی و راهنمایی های معلم) علوم تجربی دوره ابتدایی می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کتاب های درسی علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی دوره ابتدایی می باشد. در این پژوهش حجم نمونه با جامعه برابر است (کلیه کتاب های علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی، به عنوان نمونه انتخاب شدند). ابزار جمع آوری داده ها در این تحقیق اسناد جهانی یونسکو و فرم تحلیل محتوای محقق ساخته می باشد؛ روایی صوری و محتوایی فرم تحلیل محتوا به وسیله نظرات کارشناسان مورد تائید قرار گرفت، پایایی ابزار تحقیق توسط فرمول هولستی 92/0 محاسبه گردید. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش تجزیه وتحلیل آنتروپی شانون استفاده گردید. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مؤلفه های بُعد زیست محیطی توجه بیشتری شده است و بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه آلودگی، بلایای طبیعی می باشد و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه ساختن جوامع، بیابان زایی، جنگل زدایی، نقد فرهنگی، بازسازی فرهنگی، حفظ فرهنگ می باشد که فاقد فراوانی می باشد. برخی از مؤلفه های آموزش برای توسعه پایدار همچون مؤلفه ایدز و تربیت جنسی، برابری جنسیت، مطابق با بافت و زمینه، فرهنگ کشور ما نیست، به همین دلیل توجه به این مؤلفه ها در برنامه های درسی دوره ابتدایی ما اندک است، باید مطابق با بافت و زمینه فرهنگ کشور ما در برنامه های درسی وارد شود. در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مؤلفه های بُعد زیستی محیطی بیشتر از سایر ابعاد توجه شده است.
۸۶.

بررسی انتقادی متافیزیک طبیعی شده معتدل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه علم سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 23-46

کلیدواژه‌ها: متافیزیک طبیعی گرایی وجهیت متافیزیکی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۹۹
مورگانتی و تاهکو از نوعی متافیزیک با عنوان «متافیزیک طبیعی شده معتدل» دفاع می کنند. این طبیعی گرایی معتدل درباره متافیزیک از یک سو، دربرابر طرح متافیزیک طبیعی شده رادیکال فیلسوفانی چون لیدی من و راس و، از سوی دیگر، طرح هایی در دفاع از استقلال متافیزیک، همچون طرح لری پاول و جاناتان لو، قرار دارد. در تلقی آنها، متافیزیک از حیث موضوع با علم همپوشانی و از حیث روش از آن استقلال دارد. در این مقاله می کوشیم ابتدا تصویری بسنده از این طرح طبیعی گرایانه، در تقابل با دیگر طرح های مربوط به متا متافیزیک، ترسیم کنیم و سپس به بررسی و نقد آن بپردازیم. استدلال می شود که پروژه آنها از دو جنبه با چالش مواجه است. اولاً نمی تواند دفاع درخوری از همپوشانی موضوعیِ متافیزیک و علم داشته باشد؛ و ثانیاً نمی تواند معیار درخوری برای تحدید فعالیت متافیزیکی بر اساس طبیعی گرایی ارائه کند.
۸۷.

اثربخشی محتوای الکترونیکی درس علوم تجربی بر اشتیاق و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان هفتم متوسطه بر پایه مدل اسکورم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 119 - 137

کلیدواژه‌ها: محتوای الکترونیکی علوم تجربی اشتیاق تحصیلی سرزندگی تحصیلی اسکورم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۰۲
پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان اثربخشی محتوای الکترونیکی درس علوم تجربی بر اشتیاق و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان هفتم متوسطه بر پایه مدل اسکورم انجام پذیرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر متوسطه هفتم شهر همدان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که از بین آن ها تعداد 30 نفر به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای انجام پژوهش ابتدا در شرایط یکسان از هر دو گروه پیش آزمون با استفاده از پرسشنامه اشتیاق تحصیلی Fredricks(2004) و سرزندگی تحصیلی Dehghanizadeh and Hossein Chari(2010) به عمل آمد و سپس محتوای الکترونیکی درس علوم تجربی براساس استاندارد اسکورم به گروه آزمایش آموزش داده شد بدین صورت که که گروه کنترل در کلاس درس به شیوه متداول آموزش دیده و گروه آزمایش همان مطالب را در قالب استاندارد اسکورم فرا گرفتند.. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش محتوای الکترونیکی سبب افزایش اشتیاق و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان می شود. به طور کلی نتیجه این پژوهش نشان داد برای افزایش اشتیاق تحصیلی و سرزندگی در دانش آموزان، استفاده از آموزش راهبردهای محتوای الکترونیکی موثر است.
۸۸.

شناسایی مؤلفه های دانش فناوری موردنیاز نومعلمان جهت کاربست آن در فرایند تدریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان سال ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۴ 42 - 21

کلیدواژه‌ها: فناورانه کاربست نومعلمان تدریس علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۵
هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های دانش فناورانه موردنیاز نومعلمان دانش آموخته شیمی جهت کاربست در فرایند تدریس علوم تجربی دوره اول دبیرستان بود. پژوهش کاربردی از نوع توصیفی – پیمایشی بوده و جامعه آماری آن کلیه نومعلمان دانش آموخته شیمی دانشگاه فرهنگیان مشغول به تدریس علوم تجربی بودند. بر اساس مطالعه اسناد و واکاوی مبانی نظری ابتدا مؤلفه های دانش فناورانه شناسایی شد سپس بر مبنای آنها پرسش نامه تهیه و جهت گردآوری داده ها استفاده شد. مؤلفه های دانش فناورانه در سه بعد نگرشی، دانشی و مهارتی شناسایی و با استفاده از آزمون آماری فریدمن، رتبه بندی و دسته بندی شدند. روایی پرسش نامه بر اساس نظرسنجی از خبرگان حوزه برنامه ریزی درسی، متخصصان دانش فناورانه و معلمان خبره و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس (87/0=α) تأیید شد. تجزیه وتحلیل داده های حاصل از بررسی مؤلفه های دانش فناورانه نشان داد که وضعیت نو معلمان دانش آموخته شیمی بر اساس نتایج آزمون T (345/0-T=) در جایگاهی نزدیک به میانگین نظری قرار دارد و با  وضعیت مطلوب فاصله دارد.  برای دستیابی به کارایی مؤثر نومعلمان، راهکارهایی چون بازنگری در برنامه درسی دانش فناورانه دانشگاه فرهنگیان و متناسب سازی آن با توسعه و پیشرفت علم و فناوری، گسترش و اصلاح  نگرش نو معلمان نسبت به فناوری های نوین آموزشی و استفاده از فناوری و رسانه های آموزشی در فرایند یاددهی – یادگیری،  برگزاری کارگاه های عملی مبتنی بر دانش فناورانه و تثبیت فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند تدریس نیاز هست.
۸۹.

تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی چهارم ابتدایی (1402-1401) براساس روش ویلیام رومی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵ 32 - 40

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا علوم تجربی پایه چهارم مقطع ابتدایی ویلیام رومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۱ تعداد دانلود : ۲۹۲
در پژوهش حاضر، کتاب درسی علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی ( 1402 – 1401 ) براساس تکنیک ویلیام رومی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است تا میزان فعال یا غیرفعال بودن متن ، تصاویر و پرسش های این کتاب به وسیله ی ضریب درگیری ویلیام رومی مشخص گردد . جامعه آماری این پژوهش کتاب درسی علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی چاپ شده در سال تحصیلی 1402 - 1401 است و نمونه هم براساس روش ویلیام رومی انتخاب شده است ؛ به نحوی که 10 صفحه از متن و تصاویر 10 صفحه و پرسش های 10 صفحه از فعالیت های کتاب به صورت تصادفی انتخاب شدند . نتایجی که به دست آمد ، ضریب درگیری را در متن درس 1/1 و در تصاویر کتاب 25/0 و در پرسش ها و فعالیت های کتاب 7/5 نشان داد. بنابراین طبق این پژوهش، کتاب علوم تجربی پایه چهارم در سال تحصیلی۱۴۰۲-۱۴۰۱ ، از لحاظ متن کتاب در وضعیت مطلوبی قرار دارد و فعال است اما از لحاظ تصاویر کتاب غیر فعال است و دانش آموز را با موضوع یادگیری درگیر نمی کند واز لحاظ فعالیت ها و پرسش ها هم ضریب درگیری بیش از حد مشخص شده توسط ویلیام رومی است و غیرفعال محسوب می شود.
۹۰.

تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی دوره ی متوسطه اول از منظر مولفه های اصلاح الگوی مصرف و تولید

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵ 41 - 50

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا الگوی مصرف و تولید متوسطه اول علوم تجربی آموزش علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۹۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های اصلاح الگوی مصرف و تولید در کتاب های علوم دوره ی متوسطه اول صورت گرفته است. به همین منظور از روش تحلیل محتوا با تکنیک مقوله ای استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کتابهای علوم تجربی متوسطه اول و واحد تحلیل و ثبت؛ صفحه قرار گرفت. تمامی جامعه ی آماری بررسی شده و از نمونه گیری صرف نظر شد. ابزار مورد استفاده برای پژوهش چک لیست طراحی شده از مقوله های مورد نظر بود که تعداد هریک از مقوله ها در سه دسته شامل تصاویر ، متن و پرسش ها ثبت شد و برای تحلیل آماری داده ها از شاخص های آمار توصیفی همچون فراوانی و درصد به منظور مقایسه استفاده شده است. مقوله های مورد بررسی شامل: روند مصرف با رشدی سریع تر از تولید، مصرف همراه با اتلاف و اسراف، مصرف ناعادلانه، اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید، بهره وری پایین و رشد نامناسب، رعایت نشدن عدالت بین نسلی در مصرف منابع عمومی، اتلاف منابع عمومی در برنامه ریزی و اجرای طرح های عمرانی. نتایج بدست آمده نشان می دهد که از بین این 7 مولفه به دو مولفه مصرف ناعادلانه و تلاف منابع عمومی در برنامه ریزی و اجرای طرح های عمرانی توجه نشده است ، و از بین مابقی مولفه ها فراوانی مولفه اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید بیشترین میزان توجه را داشت و درصد توجه به سایر مولفه ها همگی زیر یک درصد بود.
۹۱.

رویکرد چرخه یادگیری در آموزش علوم

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 12 - 20

کلیدواژه‌ها: آموزش علوم علوم تجربی چرخه ی یادگیری ساخت گرایی مدل E7

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
علوم تجربی یکی از مهم ترین موضوعات در مدرسه است. کسب مهارت های فناورانه، تفکر انتقادی و حل مسئله برای موفقیت در مدرسه و بعد از آن، از طریق آموزش علوم در مدارس میسر می شود. با توجه به اهمیت آموزش علوم در مدارس، روش ها و راهبردهای تدریس متعددی برای ارائه ی مؤثر محتوا ایجاد شده است. مشخص شده است که روش های مبتنی بر نظریه های ساخت گرایانه کارامدتر هستند. اگرچه رویکردهای آموزشی ساخت گرایانه ی متعددی وجود دارد، اما چرخه ی یادگیری یکی از رویکردهای غالب است. در این مقاله نسخه های مختلف چرخه های یادگیری با تاکید بر مدل E7 به همراه مثال بررسی شده و مزایا و معایب استفاده از مدل چرخه ی یادگیری بیان می شود. علوم تجربی یکی از مهم ترین موضوعات در مدرسه است. کسب مهارت های فناورانه، تفکر انتقادی و حل مسئله برای موفقیت در مدرسه و بعد از آن، از طریق آموزش علوم در مدارس میسر می شود. با توجه به اهمیت آموزش علوم در مدارس، روش ها و راهبردهای تدریس متعددی برای ارائه ی مؤثر محتوا ایجاد شده است. مشخص شده است که روش های مبتنی بر نظریه های ساخت گرایانه کارامدتر هستند. اگرچه رویکردهای آموزشی ساخت گرایانه ی متعددی وجود دارد، اما چرخه ی یادگیری یکی از رویکردهای غالب است. در این مقاله نسخه های مختلف چرخه های یادگیری با تاکید بر مدل E7 به همراه مثال بررسی شده و مزایا و معایب استفاده از مدل چرخه ی یادگیری بیان می شود.
۹۲.

تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه چهارم مقطع ابتدایی براساس رویکرد سند تحول بنیادین با استفاده از روش پردازش اطلاعاتی آنتروپی شانون

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 21 - 37

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا علوم تجربی مقطع ابتدایی سند تحول بنیادین آنتروپی شانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۹
در چند دهه اخیر، شاید هیچ یک از موضوعات درسی در سطح جهان به اندازه درس علوم دچار تغییر و تحول نشده باشد ولی این تغییر تنها از جنبه محتوایی، آموزش علوم را در بر نمی گیرد. ویژگی عصر کنونی ایجاب می کند تا برنامه های آموزش علوم با به کارگیری روش های فعال و پژوهش محوری سازماندهی شوند تا توانایی شناختی و شخصیتی دانش آموزان را رشد داده و فراگیران با برخورداری از مزایای علوم و فناوری، توانایی های لازم را برای رویارویی با تحولات جدید کسب کنند. این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی براساس ساحت شش گانه سند تحول بنیادین انجام یافته است. روش پژوهش این تحقیق توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و واحد تحلیل جمله ،تصاویر و مضمون می باشد. برای جمع اوری اطلاعات از ابزار ابزار اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا با روایی تأیید شده توسط متخصصان سند تحول بنیادین استفاده شده است برای پردازش اطلاعات از روش آنتروپی شانون به عنوان عملگری قوی و معتبر در مبحث تحلیل محتوا ،استفاده شده است .نتایج حاصل از پژوهش نشان داد ساحت اقتصادی و حرفه ای بیشترین توجه و ساحت زیباشناختی و هنری کمترین توجه را به خود اختصاص داده است .نتایج به دست آمده حاکی از آن است که پراکندگی ساحت های شش گانه در این کتاب به صورت متوازن صورت نگرفته است .
۹۳.

شیوه های آموزش علوم تجربی برای کودکان کم توان ذهنی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 38 - 46

کلیدواژه‌ها: علوم تجربی برنامه درسی روانشناسی کودکان با نیاز ویژه کم توانی ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۱۹۶
برنامه درسی علوم تجربی با ارتباط همه جانبه به چهار عرصه خود، خلق، خلقت و خالق متعال به شناخت و استفاده مسئولانه از طبیعت به مثابه بخشی از خلقت الهی با هدف تکریم یا آبادانی و آموختن از آن برای ایفای نقش سازنده و ارتقای سطح زندگی فردی و اجتماعی میپردازد. از سوی دیگر، برآورده کردن نیازهای گوناگون دانش آموزان جهت شکوفایی توانایی آن ها در یادگیری درس علوم تجربی بسیار ضروری است. لذا، مطالعه حاضر با هدف بررسی چالش ها و راهکارهای آموزش درس علوم تجربی برای دانش آموزان کم توان ذهنی صورت پذیرفت. با مطالعه ای مروری و بررسی مبانی نظری و پیشینه های تجربی پژوهش به بررسی چالش ها و راهکارها آموزشی تدریس علوم تجربی به این گروه از دانش آموزان پرداخته شد. بر اساس مرور منابع، کم توجهی به آموزش علوم تجربی در دوره های مختلف تحصیلی در مقایسه با دروس ریاضی و فارسی، بی انگیزگی و کم دانشی معلمان، تصور کمبود تجهیزات و مواد گران قیمت در آموزش علوم و نحوه ارزشیابی از جمله چالش ها و مشکلات آموزش علوم تجربی بود. لذا، با توجه به ناتوانی شناختی دردانش آموزان با نیاز ویژه، شیوه های آموزشی عینی و ملموس، روش ت دریس مبتن ی ب ر کاوشگری، آموزش علوم در موقعیتهای تلفیقی، آموزش انفرادی و به اقتضای شرایط بهره گیری از آموزش های گروهی و تیمی توصیه می گردد.
۹۴.

روش تدریس حل مسئله در فرآیند باددهی – یادگیری مبحث پیوندیونی درس علوم تجربی دوره اول متوسطه

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۷ 1 - 10

کلیدواژه‌ها: روش تدریس حل مسئله یادگیری پیوندیونی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۹۵
روش حل مسئله می تواند باعث افزایش سطح تفکر، مهارت و در نتیجه ، منجر به درک عمیق تر شود و این روش سبب بهره مندی و کاربرد بیشتر از دانش و ایجاد انگیزه در فراگیران گردد. با توجه به وجود برخی محدودیتها نظیر فضای آزمایشگاهی، تجهیزات و امکانات لازم و کثرت دانش آموزان در یک کلاس می تواند به کاهش رغبت دانش آموزان برای مواجه با چالش های علمی و عملی درس علوم تجربی منجر شود. هدف این پژوهش، بررسی موفقیت تحصیلی به شکل معنادار از طریق استفاده از روش حل مسئله در آموزش مبحث درسی پیوند یونی شیمی کتاب علوم تجربی نهم است. این پژوهش به صورت تحلیلی – توصیفی انجام گرفته است. و جامعه آماری آن 40 نفر از دانش آموزان دختر پایه نهم درس علوم تجربی می باشد باشد که از بین آنها تعداد 20 نفر به صورت تصادفی به عنوان گروه آزمایشی انتخاب شدند و 20 نفر باقیمانده از دانش آموزان درگروه شاهد قرار گرفتند. اب زار گردآوری داده ه ا، آزمون پیش رفت تحصیلی "معلم س اخته" است که برای ارزشیابی در پیش آزمون و پس آزمون بر روی دانش آموزان هردو گروه اس تفاده گردید. نتایج این مطالعه بر مزیت یادگیری مبتنی بر اساس شیوه حل مسئله به عنوان روش تدریس نسبت به روشهای معلم محور در بخش مرتبط با شیمی درس علوم تجربی علی رغم مشکلاتی نظیر دسترسی به آزمایشگاه وجمعیت نسبتا بالای کلاس درس تاکید می نماید.
۹۵.

اثربخشی آموزش به شیوه معکوس بر یادگیری و یادداری علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ابتدایی ناحیه دو یزد

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۷ 11 - 23

کلیدواژه‌ها: آموزش معکوس یادگیری یادداری علوم تجربی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۸
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش به شیوه ی معکوس بر یادگیری و یادداری علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی ناحیه ی دو شهر یزد انجام شد. روش پژوهش، شبه تجربی شامل یک گروه کنترل و یک گروه آزمایش ، بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی ناحیه دو شهر یزد در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. حجم نمونه پژوهش، 40 نفر بود که 20 نفر برای گروه آزمایش و 20 نفر برای گروه کنترل بودند. نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای صورت گرفت. این پژوهش با استفاده از پرسشنامه های ارزیابی کیفیت یادگیری دانش آموزان رحمانی آخکند (1389) و پرسشنامه محقق ساخته یادداری بر اساس الگوی دیوید مریل (2007) صورت گرفت. برای تحلیل داده های پژوهش از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری بهره گرفته شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد شرکت در کلاس های آموزش به شیوه ی معکوس باعث افزایش یادگیری درس علوم تجربی در دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی ناحیه 2 یزد گردید؛ همچنین شرکت در کلاس های آموزش به شیوه ی معکوس باعث افزایش و بهبود یادداری درس علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی ناحیه 2 یزد گردید. بنابراین نتیجه گرفته می شود شرکت در کلاس های آموزش به شیوه ی معکوس باعث بهبود یادگیری و افزایش یادداری علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی ناحیه 2 شهر یزد گردید.
۹۶.

یادگیری جذاب و اثربخش علوم تجربی برای شاگردان دوره ابتدایی با استفاده از رویکرد پروژه محور (PBL)

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۷ 60 - 84

کلیدواژه‌ها: پروژه محور علوم تجربی پروژه تدریس فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۴۱
جان دیویی، پس از مطالعه کلاس های درس، به این نتیجه رسید که کیفیت و تعمیق یادگیری در دروس مختلف متفاوت است. او به این تفاوت ها علاقه مند شد و نظریه ساختارگرایی را مطرح کرد. این نظریه مبتنی بر روش ها و رویکردهای مختلفی است که براساس آن، ساختارهای یادگیری تشکیل می شوند و رویکرد فعال در فرایند یادگیری به عنوان یک پله رشد مورد تأکید قرار می گیرد. در این پژوهش، ما رویکرد پروژه محور را، به ویژه تأثیر آن بر علوم تجربی، با استفاده از روش پژوهش کتابخانه ای (اسنادی) بررسی کرده و نتایج تحلیل خود را در این زمینه شرح دادیم. رویکرد پروژه محور، یک رویکرد سیستماتیک است که بر پایه سازماندهی پروژه ها انجام می شود و تمرکز آن بر دانش آموز قرار دارد. این رویکرد به دانش آموزان فرصت می دهد تا علم را از طریق تجربه بیاموزند. در کلاس علوم تجربی، می توان به محضر دانش آموزان پروژه های مختلفی را ارائه داد تا آن ها بتوانند مفاهیم جدید را با مطالب گذشته ارتباط داده و در موقعیت های جدید از آن استفاده کنند. در این پروژه های علوم تجربی، نقش تسهیل گر و راهنما نقش مهمی ایفا می کنند. به کارگیری رویکرد پروژه محور در برنامه درسی و به ویژه آموزش علوم تجربی، باعث می شود دانش آموزان به درک عمیق تری از مفاهیم علمی برسند و از آن ها در دنیای واقعی استفاده کنند.
۹۷.

بررسی تطبیقی درس علوم تجربی در ایران و کشور های منتخب( انگلستان و ژاپن)

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸ 1 - 21

کلیدواژه‌ها: بررسی تطبیقی علوم تجربی روش تدریس ارزشیابی برنامه درسی یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۳۸۹
پدیده ی انفجار اطلاعات، تحول سریع در تکنولوژی، حرف و مشاغل، جوامع را با دنیایی متغیر و ناپایدار مواجه س اخته؛ دنیایی که ض رورت هم نوایی و هماهنگ ش دن با آن دغدغه فکری و نگرانی انس ان امروزی اس ت . علوم تجربی راهی را در برابر ما می گشایند؛ که ضمن درک این تغییرات از مواهب آنها برخوردار و با تهدیدهای آنها مقابله نمائیم. این پژوهش با عنوان بررسی تطبیقی درس علوم تجربی در ایران و کشور های منتخب( انگلستان و ژاپن) انجام شد. روش پژوهش به صورت توصیفی،تحلیلی است و بصورت کتابخانه ای انجام شد. نتیجه این که: هر کدام از کش ورها در آموزش علوم، اهداف مش خصی را دنبال می نمایند. لیکن نوع پرداختن به هدف ها متفاوت است. در کشورهای مورد مطالعه اهداف انتخابی در زمینه های چهارگانه ی علوم و در سه حیطه ی دانش، مهارتی و نگرش ی تدوین یافته اند. از لحاظ اهداف دانش ی ، فرق زیادی بین ایران و کش ورهای مورد مطالعه دیده نمی ش ود. اما در زمینه ی میزان و نوع پرداختن به اهداف مهارتی و نگرش ی تفاوت قابل ملاحظه ای بین ایران و دیگر کش ورها وجود دارد. در مدارس ایران ب ه عل ت ع دم پرداختن ب ه فع الیت های عملی، آزمایش و نیز آموزش رویکردهای فرآیندی، دانش آموزان در بخش اهداف مهارتی و نگرش ی دارای ض عف می باش ند و کس ب امتیاز ض عیف در آزمون های تیمز،گویای این امر است.
۹۸.

آموزش مفاهیم علوم با استفاده از روش قصه گویی و بررسی اثربخشی آن بر رضایتمندی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی شهر یزد.

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸ 30 - 40

کلیدواژه‌ها: قصه گویی رضایتمندی پیشرفت تحصیلی علوم تجربی دانش آموزان پایه چهارم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۷۶
از مولفه های مهم و تاثیرگذار در دوره های تحصیلی دانش آموزان، رضایتمندی و پیشرفت تحصیلی آن ها در مدرسه است که همیشه پژوهشگران آموزش و پرورش آن را مورد توجه قرار داده اند. هدف از پژوهش حاضر آموزش مفاهیم علوم با استفاده از روش قصه گویی و بررسی اثربخشی آن بر رضایتمندی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی شهر یزد بود. روش پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی ناحیه دو یزد در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که 30 نفر از آن ها به عنوان نمونه آماری به روش در دسترس انتخاب گردیدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه رضایتمندی تحصیلی عنبری و همکاران (1392) و آزمون پیشرفت درسی محقق ساخته بوده است. روایی پرسشنامه رضایتمندی تحصیلی توسط عنبری و همکاران (1392) به تایید رسید و پایایی آن برابر با 0/92 به دست آمده است. روایی آزمون پیشرفت تحصیلی با استفاده از نظرات معلمین مدارس مختلف تایید و پایایی آن برابر با 0/79 محاسبه گردیده است.آموزش مفاهیم علوم با روش قصه گویی در 5 جلسه 45 دقیقه ای ارائه گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری تحلیل کوواریانس استفاده شد و نتایج حاصله نشان داد که استفاده از روش قصه گویی در آموزش مفاهیم علوم، باعث افزایش رضایتمندی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی شده است(0/05>P).
۹۹.

مقایسه تاثیرتکالیف الکترونیکی و سنتی بر یادگیری و یادسپاری درس علوم تجربی در بین دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی

نویسنده:
منبع: فناوری و دانش پژوهی در تعلیم و تربیت دوره ۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵ 35 - 45

کلیدواژه‌ها: تکلیف درسی الکترونیکی تکلیف درسی سنتی یادگیری یادسپاری علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۲۳
پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه تاثیر تکالیف درسی الکترونیکی و سنتی بر یادگیری و یادسپاری درس علوم تجربی پایه ششم ابتدایی صورت گرفته است. روش پژوهش علی-مقایسه ای وجامعه آماری تمامی دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهر شیراز بود. نمونه آماری شامل 100 نفر ( 50 دانش آموز دارای تکالیف الکترونیکی و 50 دانش آموز دارای تکالیف سنتی) که از طریق روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، آزمون محقق ساخته مفاهیم علوم تجربی پایه ششم ابتدایی که از طریق تحلیل عاملی ، بازآزمایی و آلفای کرونباخ روایی و پایایی آن به تایید رسید و داده ها از طریق آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاکی از آن بود که میزان یادگیری و یادسپاری درس علوم تجربی در دو گروه متفاوت بود به طوری که میانگین گروه دانش آموزان دارای تکالیف الکترونیکی بیش از گروه تکالیف سنتی بود.همچنین در مرحله ی یادگیری بین تکالیف الکترونیکی و سنتی در حیطه های کاربرد و دانش تفاوت معنادار وجود داشت.به علاوه در مرحله یادسپاری بین تکالیف الکترونیکی و سنتی در حیطه های کاربرد و فهمیدن تفاوت معنادار وجود داشت و میانگین گروه دانش آموزان دارای تکالیف الکترونیکی بیش از گروه تکالیف سنتی بود.
۱۰۰.

کنش های آرای اخباریان بر دو قاعده تفسیری «ضرورت استناد به احکام عقلی و علوم تجربی قطعی» و بررسی تطبیقی آن با مناظر مفسران عقل گرای شیعه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 59 - 84

کلیدواژه‌ها: تأثیرگذاری آرای اخباریان حکم عقلی علوم تجربی تفسیر قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۸۰
گرایش اخباری و حدیث گرایانه، رویکردی در معرفت دینی و دانش های شیعی است که نه فقط در حوزه فقه، بلکه در تفسیر، اخلاق و جز این ها، یکی از جریان های فعال، باسابقه و تأثیرگذار ارزیابی می شود. پرسش اساسی تحقیق حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی، نقلی و بنیادین نگارش یافته، چگونگی کنش های آرای اخباریان بر دو قاعده تفسیریِ «ضرورت استناد تفسیر به معرفت های بدیهی و احکام عقلی» و «دستاوردهای قطعی علوم تجربی» (اعم از علوم طبیعی و علوم انسانی) است؛ دستاورد مقاله عبارت است از: پذیرش حجیت ادراکات بدیهی عقلی (عقل فطری) در حوزه برون دینی؛ انکار احکام نظری عقلی؛ انکار حکم عقل در مبادی غیرحسی، قیاس اولویت، قیاس منصوص العله و تنقیح مناط قطعی عقلی؛ انکار ملازمه بین حکم عقل و شرع؛ ترجیح دلیل نقلی بر عقلی در موارد تعارض؛ توقیفی دانستن تفسیر آیات الاحکام؛ انکار منبعیت علوم تجربی قطعی در تفسیر قرآن، از منظر اخباریان شیعه.