مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره 12 بهار 1402 شماره 1 (پیاپی 34)

مقالات

۱.

طراحی و اعتباریابی الگوی کوچینگ بر مبنای نظریۀ انتخاب و اثربخشی آن بر تعهد سازمانی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان

کلیدواژه‌ها: اعتباریابی تعهد سازمانی مربیگری نظریه انتخاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
توانایی کوچینگ دانشجومعلمان در محیط آموزشی صلاحیتی کلیدی برای هر معلم است. هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی مربیگری بر مبنای نظریه انتخاب در دانشگاه است. این پژوهش، از نوع آمیخته متوالی با استراتژی داده بنیاد و روش زمینه یابی است، در بخش کیفی، استادان دانشگاه طبق اشباع نظری با روش نمونه گیری هدف مند (3=N) انتخاب شدند و برای اعتباربخشی پرسشنامه طبق فرمول کوکران نمونه اکتشاف 360 نفر از دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان و از روش نمونه گیری چندمرحله ای استفاده شد. همچنین، در بخش کمی، برای اثربخشی الگو، بسته آموزشی برگرفته شده از الگوی مربیگری بر روی 44 نفر مشخص شد، که به طور تصادفی انتخاب، و در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی از روش سندکاوی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه محقق ساخته بود. در بخش کمی پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و ما یرز (1991) و روش مربیگری طی 10 جلسه 90 دقیقه ای اجرا شد. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی، کدگذاری باز، محوری و انتخابی توسط نرم افزار MAXQD و با رویکرد تحلیل مضمون صورت گرفت. همچنین، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی جهت پایایی پرسشنامه و الگو استفاده شد. در بخش کمی این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. نتایج نشان داد الگوی مربیگری شامل دو بُعد مربیگری شخصی و مربیگری آموزشی، 7 مؤلفه اصلی شامل کشف خود، هدف گذاری هوشمند، جست وجوگری و پیگیرماندن در کار، رابطه سازی، آموزش و ایجاد دانش، محیط سازی، اثربخشی و نفوذ است و 35 شاخص به عنوان الگوی مربیگری ارائه شد. نتایج نشان داد مربیگری در افزایش میزان تعهد سازمانی دانشجومعلمان مؤثر و در طول زمان پایداری مناسبی دارد.
۲.

شناسایی عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و ارائۀ مدل ساختاری آن

کلیدواژه‌ها: انگیزش انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و ارائه مدل ساختاری آن انجام شد. روش پژوهش، ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است که با استفاده از روش تحلیل مضمون و توصیفی - پیمایشی انجام شده است. مشارکت کنندگان بخش کیفی پژوهش، شامل کلیه دانشجویان ممتاز دانشگاه فرهنگیان استان خراسان جنوبی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 15 نفر به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 98-97 بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نسبتی 311 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی ابزار اندازه گیری در بخش کیفی با استفاده از روش توافق کدگذاران و نرم افزار MAXQDA و در بخش کمی، از طریق روایی همگرا و روایی واگرا با استفاده از نرم افزار PLS2 تأیید شد. پایایی پرسشنامه بر اساس سه معیار ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ (86 / 0) و پایایی ترکیبی (5 / 85) بررسی شد. نتایج بخش کیفی پژوهش، بیانگر 27 مضمون پایه، 9 مضمون سازمان دهنده و 5 مضمون فراگیر بود. همچنین، نتایج بخش کمی پژوهش نشان داد مدل ساختاری انگیزش دانشجویان دارای پنج بعد آموزشی، فردی، اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و محیطی بود که ابعاد آموزشی (40 / 0) و محیطی (36 / 0) نقش مؤثرتری در تبیین الگوی ساختاری انگیزش دانشجویان دارد. در مجموع، این ابعاد پنج گانه 95 / 0 از تغییرات انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان را تبیین می کنند. از این رو، پیشنهاد می شود به منظور بهبود وضعیت انگیزش تحصیلی دانشجویان باید در گام اول، توسعه خدمات آموزشی و فضای فیزیکی مورد توجه قرار گیرد.
۳.

شناسایی و اعتبارسنجی مؤلفه های تربیت نیروی انسانی شایسته در دانشگاه فرهنگیان: یک پژوهش ترکیبی

کلیدواژه‌ها: تربیت نیروی انسانی دانشگاه فرهنگیان نیروی انسانی شایسته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۳
هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اعتبارسنجی مؤلفه های تربیت نیروی انسانی شایسته در دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش، با روش آمیخته انجام شد. استراتژی پژوهش در بخش کیفی، روش داده بنیاد از نوع نوظهور و استراتژی پژوهش در بخش کمی نیز روش پیمایشی بود. محیط پژوهش بخش کیفی، صاحب نظران تعلیم وتربیت و اساتید دانشگاه فرهنگیان سمنان در حوزه تربیت نیروی انسانی در سال 1398 بودند که 18 نفر طبق اصل اشباع نظری با روش هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری بخش کمی، معلمان فارغ التحصیل از دانشگاه فرهنگیان (شاغل در آموزش و پرورش استان سمنان 400 نفر) در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که 195 نفر با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد و در بخش کمی، از سیاهه محقق ساخته استفاده شد. نتیجه شامل مضمون های فراگیر دانشی - تخصصی با پنج مضمون سازمان دهنده (خودکارآمدی، عمل فکورانه و ابتکار، سواد رسانه ای، مدیریت دانایی، به روز بودن)، ارزشی - معنوی با سه مضمون سازمان دهنده (اخلاق حرفه ای، فرهنگ جهادی، نمونه و الگو بودن)، منشی - رفتاری با چهار مضمون سازمان دهنده (جمع گرایی و خود انگاشت ه ای گروهی، عامل تغییر بودن، نظم و آراستگی، خودساختگی و خود تربیتی)، کنشی - تعاملی با سه مضمون سازمان دهنده (پاسخگویی، ارتباط دوسویه، سعه صدر)، مهارتی - حرفه ای با چهار مضمون سازمان دهنده (قانون شناسی و قانون مندی، عدالت آموزشی، زیبایی شناختی، ورزیدگی کاری) و رهبری - مدیریتی با مضمون سازمان دهنده (نقش آفرینی، تفکر سیستمی، رهبری یادگیری، مشارکت جویی) به دست آمد. نتایج بخش کمی مقیاس نهایی با 6 عامل و 69 نشانگر را تأیید کرد و ابزاری جهت سنجش تربیت نیروی انسانی شایسته ارائه داد.
۴.

رهبری یادگیری غیر رسمی معلمان در مدرسه: تدوین و اعتباریابی الگوی نشانگان و ابعاد

کلیدواژه‌ها: رهبری معلمان یادگیری غیر رسمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
تحقیق حاضر با هدف طراحی الگوی نشانگرها و ابعاد رهبری یادگیری غیر رسمی معلمان انجام شد. روش تحقیق، توصیفی - اکتشافی و روش پژوهش مبتنی بر رویکرد کیفی با روش تحلیل محتوا است. مشارکت کنندگان را اساتید دانشگاه های تهران و خبرگان آموزش و پرورش  که آشنا به موضوع تحقیق و دارای سوابق مفید مطالعاتی و تجربی در این حوزه بودند، تشکیل دادند و در راستای انتخاب افراد مزبور جهت انجام مصاحبه از روش غیر احتمالی قضاوتی استفاده شد. پس از جمع آوری داده های مصاحبه با خبرگان (25 خبره)، برای بررسی و تحلیل نظرات آن ها از کدگذاری استفاده شده است. ابتدا از متن مصاحبه ها، کدهای اولیه استخراج، از تجمیع این کدها، کدهای تجمیعی ساخته و از بررسی و تلفیق کدهای تجمیعی، مؤلفه ها و سپس، ابعاد مربوطه (از ترکیب و تجمیع چند مؤلفه) پیشنهاد و الگویی بر اساس این ابعاد و مؤلفه های مستخرج شده ارائه شد. بر  اساس نتایج، الگوی رهبری یادگیری غیر رسمی معلمان می تواند 3 بُعد عقاید، استراتژی و رفتار را شامل شود. عامل عقاید با 4 مؤلفه (اعتقاد به کار تیمی، میزان باور و اعتقاد به جایگاه و نقش یادگیری غیر رسمی، اطلاع و دانش از یادگیری غیر رسمی، اعتقاد به نقش ارزش ها در یادگیری غیر رسمی)، عامل استراتژی با 5 مؤلفه (ایجاد جو مناسب در مدرسه برای ارتقای یادگیری، توجه به شیوه ها و روش های مختلف آموزش، سازماندهی و هماهنگی، ارزیابی یافته های یادگیری، توجه به سبک مدیریتی) و عامل رفتار با 8 مؤلفه (حمایت از تبادل و تسهیم اطلاعات و تجارب در فضای مدرسه، حمایت از فضای گفتگو در مدرسه، ایجاد حس رقابت در فضای مدرسه، میزان حمایت مدیر مدرسه از به کارگیری یادگیری غیر رسمی، حمایت از به کارگیری تجارب متخصصان، استفاده از مشوق های انگیزشی، توجه به ویژگی های روان شناختی یادگیرندگان و توجه به ویژگی های روان شناختی یاددهندگان) مطرح شده اند.
۵.

نقش اضطراب کووید-19، نگرانی و باورهای منفی دربارۀ غیر قابل کنترل بودن و خطر نگرانی در پیش بینی استرس شغلی معلمان در پاندمی کرونا

کلیدواژه‌ها: استرس شغلی معلمان اضطراب کووید-19 نگرانی باورهای منفی درباره غیر قابل کنترل بودن و خطر نگرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۸۲
بهسازی منابع انسانی و بهبود عملکرد کارکنان یکی از اهداف مهم آموزش و پرورش بوده است. استرس شغلی یکی از مشکلات عمده معلمان در پاندمی کرونا بود که می تواند بر این هدف مهم تأثیر منفی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف نقش اضطراب کووید-19، نگرانی و باورهای منفی درباره غیر قابل کنترل بودن و خطر نگرانی در پیش بینی استرس شغلی معلمان در پاندمی کرونا انجام شد. این پژوهش، از نوع توصیفی است و با روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، متشکل از تمامی معلمان مدارس شهر اردکان در سال تحصیلی 1401-1400 بود. نمونه گیری با استفاده از روش داوطلبانه انجام گرفت و 357 نفر به پرسشنامه های استرس شغلی، اضطراب بیماری کرونا، بعد باورهای منفی درباره غیر قابل کنترل بودن و خطر نگرانی باورهای فراشناختی، بعد نگرانی پرسشنامه کنترل فکر که به صورت برخط منتشر شد، پاسخ دادند. در نهایت، 286 داده با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه، در سطح 05 / 0 و با بهره گیری از نرم افزار SPSS26 تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین اضطراب کووید-19، نگرانی و باورهای منفی درباره غیر قابل کنترل بودن و خطر نگرانی با استرس شغلی معلمان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد (001 / 0>P). همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد 44 درصد از واریانس استرس شغلی معلمان با اضطراب کووید-19، نگرانی و باورهای منفی درباره غیر قابل کنترل بودن و خطر نگرانی، پیش بینی می شود (01 / 0>P، 671 / 0=R، 451 / 0=R 2 و 439 / 0=R 2 تعدیل یافته). همچنین، نگرانی سهم بیشتری در پیش بینی و تبیین استرس شغلی معلمان در پاندمی کرونا داشت. این نتایج تلویحات کاربردی در طراحی مداخلات مورد نیاز در زمان همه گیری کووید-19 و پیامدهایی چون استرس شغلی معلمان را نشان می دهد.
۶.

بررسی و شناسایی اصول و مؤلفه های یادگیری آمیخته درکلاس های چندپایۀ دورۀ ابتدایی

کلیدواژه‌ها: دوره ابتدایی کلاس چندپایه مؤلفه های یادگیری آمیخته یادگیری آمیخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۱۰
پژوهش حاضر با هدف شناسایی اصول و مؤلفه های یادگیری آمیخته در کلاس های چندپایه دوره ابتدایی انجام شد. پژوهش، با روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفت. جامعه هدف، اعضای هیئت علمی گروه علوم تربیتی، معلمان باتجربه کلاس های چندپایه استان گلستان و اسناد مکتوب مرتبط با موضوع بود. مشارکت کنندگان، شامل 15 نفر از صاحب نظران در حوزه یادگیری، کارشناسان در حوزه فناوری و معلمان باتجربه در زمینه کلاس های چندپایه در سال 1399 بود همچنین، اسناد مکتوب شامل پایان نامه ها، مقالات، مجلات و کتب در زمینه یادگیری آمیخته و کلاس های چندپایه بود که با روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. داده ها با انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد مکتوب گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها روش تحلیل محتوای کیفی، نرم افزار مکس کیو دی آر و به صورت دستی استفاده شد. داده های گردآوری شده به صورت مفاهیم و مقوله بندی تبدیل شد. برای تأمین روایی و پایایی داده ها از روش لینکلن و گوبا استفاده شد. براین اساس، چهار معیار قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، اطمینان پذیری، و تأییدپذیری برای ارزیابی اقدام شد. در نهایت، 7 مقوله اصلی، 15 زیرمقوله و 45 مفهوم به دست آمد. یافته های پژوهش، نشان داد اصول یادگیری آمیخته در کلاس های چندپایه عبارت اند از نوآوری روش های تدریس، به روزآوری سواد فناوری، فرصت های آموزشی باکیفیت و مهارت آموزی، انعطاف پذیری در محتوای دروس و مؤلفه ها، شامل گسترش فرهنگ پژوهش و ارزشیابی، بهره مندی هوشمندانه از فناوری های نوین تدریس، توسعه شایستگی علمی و حرفه ای معلمان هستند.
۷.

آزمون تجربی مؤلفههای مؤثر بر جذب و ماندگاری نیروی انسانی آموزش و پرورش در مناطق کم برخوردار

کلیدواژه‌ها: جذب و ماندگاری معلمان مناطق کمتربرخوردار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۹۴
هدف این پژوهش، آزمون تجربی مؤلفه های مؤثر شیوه های جذب و ماندگاری نیروی انسانی در مناطق کمتربرخوردار آموزش و پرورش جهت دستیابی عادلانه همه مناطق به امکانات و نیروهای آموزشی و بررسی تفاوت این مؤلفه ها برحسب متغیرهای جمعیت شناختی است. رویکرد پژوهش کمی از نوع توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری، معلمان استان کردستان است که از طریق نمونه گیری طبقه ای و پس از آن با گرفتن نمونه های تصادفی ساده به طور مستقل از داخل هر طبقه، 616 نفر از این معلمان انتخاب شده اند. اطلاعات، از طریق پرسشنامه محقق ساخته 40 گویه ای جمع آوری شده است. شش مؤلفه اصلی استخراج شده از بخش کیفی برای بررسی وضعیت جذب و ماندگاری مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج انجام دادن تحلیل ها با استفاده از آزمون های آماری نشان داد که در مؤلفه های جمعیت شناختی، در رشته تحصیلی و جنسیت تفاوت معنا داری برای مؤلفه های جذب و ماندگاری وجود ندارد و برای مدرک تحصیلی و سابقه کاری تفاوت معناداری وجود دارد. آزمون فریدمن برای اولویت بندی مؤلفه ها از دیدگاه مشارکت کنندگان، نشان داد مؤلفه نوع دوستی دارای بالاترین اولویت و عدم سلامت اداری دارای پایین ترین اولویت است؛ همچنین تحلیل عاملی مرتبه دوم نشان داد مدل دارای برازش مطلوب است. بر اساس یافته ها می توان استدلال کرد که اگر مؤلفه های نوع دوستی و هویت اجتماعی - شغلی را ملاک جذب و ماندگاری قرار دهیم و در ادامه کار از بروز مؤلفه های عدم سلامت اداری و نابرابری و تبعیض، جلوگیری کنیم و همچنین برای ماندگاری معلمان در مناطق کمتربرخوردار ساختارهای حمایتی مطلوب و الزامات و مقتضیات شغلی را اولویت قرار دهیم، به وضعیت پایدارتری در آموزش و پرورش مناطق کمتربرخوردار از لحاظ منابع انسانی دست خواهیم یافت.
۸.

نقش میانجی اهداف پیشرفت در ارتباط بین نیازهای روان شناختی اساسی و درگیری تحصیلی دانشجویان: پژوهشی در دانشگاه فرهنگیان

کلیدواژه‌ها: اهداف پیشرفت درگیری تحصیلی نیازهای روان شناختی اساسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
درگیری فعال تحصیلی یادگیری و موفقیت تحصیلی دانشجویان، مهم است و دانشجویان با درگیری تحصیلی بیشتر، عملکرد تحصیلی بالاتری دارند؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی اهداف پیشرفت در ارتباط بین نیازهای روان شناختی اساسی و درگیری تحصیلی دانشجویان با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری بوده است. بدین منظور، 382 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان تهران (پردیس شهید مفتح شهرری و مرکز آموزش عالی عترت واوان اسلامشهر) و در پژوهش شرکت کردند و به پرسش نامه نیازهای روان شناختی اساسی دسی و همکاران (2001)؛ اهداف پیشرفت میگلی و همکاران (2000) و درگیری تحصیلی آسور، کاپلان و روث (2002) پاسخ دادند. یافته های به دست آمده، نشان داد که نیازهای روان شناختی اساسی اثر مستقیم مثبت و معناداری بر اهداف تبحری و رویکرد - عملکرد دارد و از این طریق، به صورت غیر مستقیم بر درگیری تحصیلی اثر می گذارد. همچنین، اهداف تبحری اثر مستقیم مثبت و معناداری بر درگیری تحصیلی دانشجویان دارد. اثر اهداف اجتناب - عملکرد بر درگیری تحصیلی نیز منفی و معنادار بود؛ اما اثر اهداف رویکرد - عملکرد بر درگیری تحصیلی دانشجویان معنادار نبود. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که برآورده شدن نیازهای روان شناختی به انتخاب اهداف تبحری و رویکرد - عملکرد و در نتیجه افزایش درگیری تحصیلی دانشجویان منجر می شود.
۹.

نقش واسطه ای رضایت از مدرسه در رابطۀ بین خودکارآمدی انطباق با پرخاشگری همسالان و اضطراب اجتماعی

کلیدواژه‌ها: اضطراب اجتماعی پرخاشگری همسالان خودکارآمدی انطباق رضایت از مدرسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۵
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای رضایت از مدرسه در رابطه بین خودکارآمدی انطباق با پرخاشگری و اضطراب اجتماعی در دانش آموزان دختر و پسر کلاس هشتم دوره متوسطه اول شیراز بود. برای این منظور، 492 دانش آموز (254 پسر و 238 دختر) با استفاده از ملاک کلاین (2015) و نیز روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای از مدارس متوسطه اول نواحی چهارگانه شهر شیراز انتخاب شدند و به پرسشنامه های خودکارآمدی انطباق با پرخاشگری همسالان سینگ و باسی (2009)، پرسشنامه اضطراب اجتماعی نوجوانان لاگریکا (1998)، و خرده مقیاس رضایت از مدرسه مربوط به مقیاس چندبعدی رضایت از زندگی دانش آموزان هیوبنر (1994) پاسخ دادند. نتایج، نشان داد اثر مستقیم خودکارآمدی انطباق با پرخاشگری همسالان بر رضایت از مدرسه مثبت و معنا دار است. همچنین، مشخص شد که اثر غیر مستقیم خودکارآمدی انطباق با پرخاشگری همسالان بر اضطراب اجتماعی از طریق رضایت از مدرسه معنا دار است. بر اساس یافته های پژوهش، می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت های خودکارآمدی انطباقی می تواند با افزایش رضایت از مدرسه موجب کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان و افزایش سلامت روان آن ها شود.
۱۰.

ویژگی های روان سنجی پرسشنامۀ معلم به عنوان بافت اجتماعی (رفتار معلم در کلاس)

کلیدواژه‌ها: حمایت خودمختاری درگیری ساختار معلم به عنوان بافت اجتماعی هنجاریابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۴
هدف پژوهش حاضر، رواسازی پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی در معلمان شهرستان نور و چمستان بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه مورد مطالعه تمامی معلّمان دوره متوسطه اول و دوم مدارس دولتی شهرستان نور و چمستان در سال تحصیلی 99-1398 بودند. حجم نمونه، شامل 240 معلم (123 مرد و 117 زن) بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند و همه آن ها، پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی را تکمیل کردند. برای بررسی سؤالات پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته های پژوهش، نشان داد پرسشنامه از سه عامل درگیری، ساختار و حمایت خودمختاری اشباع شده است. ضریب آلفای کرونباخ برای عامل ها و کل پرسشنامه در تمام شرکت کنندگان از نظر روان سنجی، مطلوب بوده و دامنه بیشتر همبستگی های مجموعه گویه ها مطلوب بود. همچنین، معناداری شاخص های برازندگی در تحلیل عاملی تأییدی، مدل سه عاملی استخراج شده را تأیید کرد. تحلیل پایایی، روایی همگرا و تشخیصی عامل های پرسشنامه نشان داد که سؤالات در سنجش عامل ها از دقت کافی برخوردارند. در نتیجه، نسخه فارسی پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی در جامعه معلمان از ویژگی های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری معتبر برای سنجش رفتار معلمان در کلاس درس به کار رود.
۱۱.

تجارب معلمان دورۀ ابتدایی از چالش های اجرای طرح جابر بن حیان: یک مطالعۀ کیفی

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی تجارب معلمان طرح جابر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۹۳
در راستای پرورش تفکر کودکان و به منظور تحقق مشارکت دانش آموزان در عرصه پژوهش، طرح ها و برنامه هایی وجود دارد. در آموزش و پرورش ایران، طرح جابربن حیان نیز یکی از این طرح های پژوهش محور در راستای پرورش تفکر و مهارت های پژوهش در دانش آموزان است. هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه معلمان دوره ابتدایی درباره چالش های اجرای طرح جابربن حیان است. با استفاده از روش کیفی پدیدارشناسی از طریق نمونه گیری هدفمند 20 نفر از معلمان ابتدایی در مدارس شهرستان سبزوار انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. یافته های پژوهش، با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای منسوب به استراوس و کوربین تحلیل شد. یافته های پژوهش در هشت دسته عوامل شامل عوامل مربوط به فرهنگ آموزشی، عوامل مربوط به اهداف برنامه درسی، عوامل مربوط به معلمان، عوامل مربوط به راهبردهای یادگیری، عوامل مربوط به دانش آموز، عوامل مربوط به خانواده، عوامل مربوط به امکانات آموزشی و ارزیابی طرح دسته بندی شد. عدم آمادگی ساختاری و فرهنگی برای اجرای طرح جابر نیز به عنوان کد انتخابی مشخص شد. نتایج پژوهش نشان داد برای پیاده سازی و بهره گیری از طرح جابر در مدارس باید در جهت رفع و کاهش چالش های مطرح شده در مسیر پژوهش زمینه سازی های مختلفی صورت گیرد. 
۱۲.

تحلیلی بر رابطۀ بین رضایت و عملکرد شغلی دانش آموختگان دانشگاه فرهنگیان ساماندهی شده در دوره های تحصیلی متفاوت

کلیدواژه‌ها: دانش آموخته دانشگاه فرهنگیان رضایت شغلی ساماندهی شده در دوره متفاوت عملکرد شغلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۰
هدف این پژوهش، تحلیل رابطه بین رضایت و عملکرد شغلی دانش آموختگان دانشگاه فرهنگیان ساماندهی شده در دوره های متفاوت بود. نوع پژوهش کاربردی، روش آن، توصیفی - تحلیلی و همبستگی بود. جامعه آماری، دانش آموختگان سال های 1395 تا 1398 بود که به روش نمونه گیری خوشه ای از بین دانش آموختگان رشته های فیزیک، شیمی و زیست شناسی ساماندهی شده در دوره های متفاوت، انتخاب شدند. 165 نفر در پژوهش مشارکت کردند. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه پژوهشگرساخته بود. روایی پرسشنامه ها، توسط هفت نفر از استادان دانشگاه فرهنگیان تأیید و پایایی به روش آلفای کرونباخ، برای پرسشنامه رضایت شغلی 89 / 0 و عملکرد شغلی 96 / 0 محاسبه شد. میانگین نمره رضایت شغلی در مجموع 6 / 2 و کمتر از متوسط و برای مؤلفه های جبران خدمات، وجود فرصت های پیشرفت، شرایط فیزیکی، ماهیت کار، جوّ سازمانی و رهبری در حدّ متوسط تا کم بود. مطلوبیت عملکرد شغلی حدود 8/3 و کمتر از زیاد و برای هشت مؤلفه مورد بررسی، از متوسط تا زیاد به دست آمد. رابطه بین رضایت و عملکرد شغلی در زمینه مؤلفه های مورد بررسی، مثبت و معنا دار بود (01 / 0˂P).
۱۳.

ساخت و اعتباریابی ابزار ارزیابی معلم اثربخش تربیت بدنی

کلیدواژه‌ها: اثربخشی ارزیابی اعتباریابی معلم تربیت بدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۸۹
هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ارزیابی معلم اثربخش تربیت بدنی بود. نوع پژوهش، توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری، شامل دو گروه از افراد بود. در مرحله اول، جامعه آماری شامل 15 نفر از اساتید، صاحب نظران، کارشناسان و متخصصان تربیت بدنی و مدیریت ورزشی، و در مرحله دوم 220 نفر از معلمان تربیت بدنی شهر زنجان در سال تحصیلی 1397-1396 بودند. نمونه مورد نظر با استفاده از جدول مورگان، 136 نفر برآورد شد که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به صورت تصادفی شامل 69 نفر معلم مرد و 67 نفر معلم زن انتخاب شد. برای دستیابی به اهداف تحقیق، برای شناسایی مؤلفه های معلم اثربخش تربیت بدنی، پرسشنامه محقق ساخته از طریق روش دلفی طراحی شد. برای تجزیه و تحلیل آماری، در بخش آمار توصیفی از میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی مرکب (دلوین - گلدشتاین)، تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم، آماره t استفاده شد. در نهایت، ابزاری با 59 گویه با طیف لیکرت 5 ارزشی و 8 مؤلفه آماده شد. پرسشنامه به دست آمده در پژوهش حاضر در حیطه تربیت بدنی به صورت تخصصی و حرفه ای ابعاد (شناختی، رفتاری، عاطفی، روانی - حرکتی) یک معلم اثربخش را شناسایی کرده است. پیشنهاد می شود با استفاده از ابزار به دست آمده در این مطالعه، اثربخشی معلمان تربیت بدنی در سطوح مختلف بررسی شود.
۱۴.

نیازسنجی نیازهای آموزشی مدیران و کارکنان دانشگاه فرهنگیان

کلیدواژه‌ها: بالندگی حرفه ای دانشگاه فرهنگیان نیاز آموزشی نیازسنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
این پژوهش، با هدف شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی مدیران و کارکنان دانشگاه فرهنگیان با روش پژوهش توصیفی - پیمایشی انجام شد. در این پژوهش، دو جامعه آماری شامل مدیران و کارکنان دانشگاه فرهنگیان در استان های لرستان، ایلام، خوزستان، چهارمحال بختیاری، کرمانشاه و همدان مد نظر قرار گرفت. جامعه آماری، مدیران شامل کلیه مدیران و معاونین مرد و زن شاغل در مدیریت امور استان ها، مدیران و معاونین پردیس ها و مراکز آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ به تعداد 35 نفر و جامعه آماری کارکنان شامل کارکنان رسمی شاغل در پست های تعریف شده در پردیس ها و مراک ز آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ به تعداد 261 نفر بودند. به لحاظ کم بودن تعداد، کل جامعه آماری به روش سرشماری برای تکمیل /پرسشنامه ها در نظر گرفته شد. بعد از تکمیل /پرسشنامه ها در جامعه مدیران 28 و در جامعه کارکنان 104 پرسشنامه که به طور کامل تکمیل شده بود، تحلیل شد. داده ها به وسیله دو پرسشنامه محقق ساخته با ضرایب پایایی 98 / 0 و 92 / 0 گردآوری و با کمک نرم افزار SPSS21 تحلیل شد. بر اساس یافته ها در گروه مدیران حیطه های فنی- تخصصی، ادراکی و انسانی، با ۲۸ عنوان و در گروه کارکنان حیطه های عمومی و فنی - عملیاتی با ۳۰ عنوان نیاز آموزشی در سطح زیاد و خیلی زیاد از اولویت آموزشی برخوردارند. نظر به اهمیت رشد و بالندگی حرفه ای نیروی انسانی توجه به نیازهای احصاشده در برنامه ریزی های بهسازی و ارتقای کارکنان دانشگاه فرهنگیان ضرورتی اساسی محسوب می شود.
۱۵.

طراحی مدل انتقال یادگیری در آموزش های ضمن خدمت فرهنگیان

کلیدواژه‌ها: انتقال یادگیری آموزش های ضمن خدمت آموزشی سازمانی عوامل فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۵
پژوهش حاضر، با هدف طراحی مدل انتقال یادگیری در آموزش های ضمن خدمت فرهنگیان انجام شد. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و به لحاظ رویکرد آمیخته از نوع اکتشافی بود. روش تحقیق، همبستگی و جامعه آماری، کلیه معلمان آموزش و پرورش نواحی یک و دو شهر کرمان به تعداد 5000 نفر بود. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن با روش شاخص روایی محتوایی والتز و باسل (1981) برای تمامی گویه ها بالاتر از 79 / 0 به دست آمد و تأیید شد. با توجه به معیارهای حجم نمونه در تحلیل عاملی تأییدی و مدل ساختاری، 400 پرسشنامه به شیوه در دسترس در بین معلمان آموزش و پرورش نواحی یک و دو شهر کرمان توزیع و 384 پرسشنامه شد. به منظور اعتباریابی مدل استخراجی از داده ها از تحلیل عاملی تأییدی با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد. نتایج بخش ساختاری مدل نشان داد ضرایب مسیر از متغیرهای مکنون برون زای عوامل آموزشی، فردی و سازمانی مؤثر بر انتقال یادگیری به طرف متغیر مکنون درون زای انتقال یادگیری به ترتیب، برابر با 134 / 0، 234 / 0 و 594 / 0 است که بیشترین سهم را در انتقال یادگیری عوامل سازمانی دارند. بنابراین، هر چه به متغیرهای جو سازمانی، حمایت سازمانی، فرصت کاربرد، فرهنگ سازمانی، تعهد سازمانی بیشتر پرداخته شود، انتقال یادگیری بهتر می شود. همچنین، نتایج شاخص نیکویی برازش نشان دهنده برازش قوی الگوی پیشنهادی پژوهش است.
۱۶.

طراحی الگوی آزادسازی برنامۀ درسی دورۀ ابتدایی: یک پژوهش کیفی

کلیدواژه‌ها: آزادسازی برنامه درسی دوره ابتدایی الگو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۲۱
هدف پژوهش طراحی الگوی آزادسازی برنامه درسی دوره ابتدایی بر اساس شاخصه بسترها، سطوح و عناصر برنامه درسی بود. رویکرد تحقیق کیفی با روش تحلیل محتوا و سنتزپژوهی بود. جامعه نخست پژوهش کارشناسان آموزش ابتدایی و گروه های آموزشی را بود که 13 از آن ها به صورت هدفمند و از نوع نمونه گیری ویژه انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه شد. جامعه دوم متن اسناد و متون علمی بیست سال اخیر حوزه تمرکززدایی برنامه درسی بود و هم جامعه متخصصان برنامه درسی، کارشناسان و آموزگاران دوره ابتدایی که 19 نفر از آن ها به صورت هدفمند به روش زنجیره ای انتخاب شدند و اطلاعات از طریق مصاحبه و مطالعه و بررسی محتوای علمی به دست آمد. در تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای عرفی و تحلیل محتوای گال و همکاران استفاده شد. یافته ها نشان داد: 1. مؤلفه های گفتمان تغییر، حوزه های موضوعی نرم، تفکر سیستمی و توانمندسازی ارگانیکی بسترهایی هستند که شرایط لازم را برای اجرای رویکرد آزادسازی فراهم می کند. 2. سطوح تصمیم گیری مناسب برای آزادسازی برنامه درسی دارای سطوح چهارگانه (اجتماعی، آکادمیک، نهادی و آموزشی) است که مبتنی بر مشارکت مسئولان و متخصصان استانی، مناطق و مدارس است و سطح نهادی به عنوان محور یا رابط تصمیم گیری های سطوح قبلی و بعدی عمل می کند و نقش و عملکرد آن از بعد نظری - عملی جایگاه ویژه ای دارد. سطح آکادمیک بر بعد نظری و سطح آموزشی بر بعد عملی تأکید دارد، ولی سطح نهادی با تلفیقی از دو سطح تصمیم گیری (شبه عملی)، دارای ابعاد نظری - عملی است. 3. عناصر برنامه درسی مطابق با دیدگاه کلاین در یک ساختار شبکه ای در تعامل با یکدیگر قرار داشته و متأثر از نظریه ساختن گرایی اجتماعی در اجرای آزادسازی برنامه درسی بر طراحی محیط های یادگیری تأکید می کنند.
۱۷.

طراحی الگوی سه لایه ای امکان سنجی و استقرار اثربخش مدرسۀ زندگی

کلیدواژه‌ها: استقرار مدرسه زندگی امکان سنجی آنتروپی شانون فراترکیب مدرسه زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۷۴
در جهان امروز آموزش و پرورش یکی از مهم ترین و مؤثرترین سازمان ها برای رشد فردی و اجتماعی انسان است که در این میان، آموزش ابتدایی اهمیت خاصی دارد. مدرسه زندگی که گاهی از آن با عنوان «مدرسه برای زندگی» نیز یاد می شود، مأموریت تحقق بخشیدن به اهداف همه جانبه و کل گرایانه تعلیم و تربیت را بر عهده دارد. هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی سه لایه ای امکان سنجی و استقرار اثربخش مدرسه زندگی با روش فراترکیب بود. جامعه آماری شامل پژوهش های پیشین (مقالات، طرح ها و پایان نامه ها) در زمینه مدرسه زندگی است که با رویکرد هدفمند مرتبط ترین مطالعات به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. به منظور تعیین میزان اهمیت و اولویت کدهای استخراج شده، از روش کمی آنتروپی شانون استفاده شد. یافته های پژوهش در 5 مقوله، 22 مفهوم و 98 کد شناسایی و دسته بندی شد که 5 مقوله اصلی عبارت اند از شناسایی پداگوژی، زیرساخت، فرهنگ و جو سازمانی، منابع انسانی و ارتباط مؤثر اجتماعی. پس از طی گام های پژوهش، الگوی تعیین و استقرار اثربخش مدرسه زندگی در سه لایه امکان سنجی، طراحی مفهومی و ساختار اجرا و استقرار مدرسه زندگی ارائه شده است. در مرحله امکان سنجی، پذیرش الگو، تعیین پیش نیازها و تحلیل وضع موجود و شکاف تا رسیدن به اجرای طرح جدید سنجیده می شود. در مرحله طراحی، شناسایی پداگوژی مدنظر است که مشخص شدن نوع یادگیری و هدف یادگیری، پایه هر اقدامی است. در مرحله استقرار زیرساخت، فرهنگ و جو سازمانی، منابع انسانی و ارتباط مؤثر اجتماعی با مدیریت همه جانبه نگر، اجرایی می شود.
۱۸.

طراحی الگوی رشد مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس ابتدایی بر اساس نظریۀ داده بنیاد

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان رشد الگوی مفهومی مدارس ابتدایی مسئولیت پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی رشد مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس ابتدایی بر اساس نظریه داده بنیاد بود که از روش کیفی نظریه برخاسته از داده ها یا داده بنیاد استفاده شد. شرکت کنندگان در پژوهش حاضر، روان شناسی و مشاوره کودک بودند که تعداد 21 نفر از میان آن ها به صورت نمونه گیری نظری برای انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند. بررسی اعتبار یافته ها با روش تطبیق توسط اعضا و انجام مصاحبه های آزمایشی انجام گرفت. نتایج تحلیل اطلاعات کیفی از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، بیان کننده آن است که 774 گزاره مفهومی اولیه با 84 مقوله فرعی و 23 مقوله اصلی در قالب ابعاد شش گانه مدل پارادایمی شامل موجبات علّی (خانواده، یادگیری مشاهده ای، آموزش و پرورش، ویژگی های فردی)، پدیده اصلی (رشد مسئولیت پذیری، پدیده ای پیچیده و چندبعدی)، راهبرد (راهبردهای مربوط به خانواده، راهبردهای مدرسه ای، راهبردهای آموزشی، راهبردهای نظارتی، راهبردهای انگیزشی، تلاش فردی)، شرایط زمینه ای (نیازسنجی، آسیب شناسی، فرصت های زمینه ساز، ویژگی های فردی زمینه ساز، زیرساخت های کلان)، شرایط محیطی (عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل اجتماعی، عوامل فناورانه، عوامل ارزشی، عوامل زیست محیطی) و پیامدها (پیامدهای فردی، پیامدهای اجتماعی)، شناسایی شدند. یکپارچه سازی مقوله ها بر مبنای روابط موجود بین آن ها، حول محور رشد مسئولیت پذیری، شکل دهنده مدل مفهومی است که الگوی رشد مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس ابتدایی را انعکاس می دهد.
۱۹.

رویکرد پدیدارشناسانه به تجارب دانش آموزان پایۀ دوازدهم از آمادگی شرکت در آزمون سراسری دانشگاه ها ویژۀ بحران کرونا

کلیدواژه‌ها: آزمون سراسری تجارب زیسته دانش آموزان دوره متوسطه ویروس کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۲۲
دریافت تجربیات دسته اول یا تجربه زیسته تنها از طریق مصاحبه با افرادی صورت می گیرد که خود این تجربه را داشته اند. با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس از بهمن ماه 1398، دانش آموزان پایه دوازدهم برای شرکت در آزمون سراسری ناگزیر از تلاش بیشتری شده اند. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، فهم تجربه زیسته دانش آموزان پایه دوازدهم برای آمادگی شرکت در آزمون سراسری دانشگاه ها در بحران کرونا بوده است که با استفاده از روش پدیدارشناسی اجرا شده است. روش گردآوری اطلاعات، استفاده از مصاحبه نیمه ساختمند بوده است. بر این اساس، با رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش معیار، دانش آموزان پایه دوازدهم، انتخاب و بر اساس اشباع نظری در نهایت، 14 نفر مصاحبه شده اند. تحلیل مصاحبه ها، با استفاده از الگوی کلایزی و روش تحلیل مضمون انجام شده است. پس از استخراج و دسته بندی موضوعی، در دو مضمون اصلی و هشت مضمون فرعی شامل چالش های آموزشی (مشتمل بر چهار مضمون فرعی استفاده از مشاوران درسی، تفاوت محتوای درسی با مطالب ارائه شده در شبکه آموزش، کاهش رقابت و کاهش اثربخشی یادگیری) و چالش های فردی (مشتمل بر چهار مضمون فرعی بی انگیزگی، افزایش هزینه تحصیل، عدم تمرکز و افزایش زمان مطالعه) طبقه بندی شده اند. بحران کرونا موجب شکل گیری چالش ها و بروز نیازهای متفاوتی در دانش آموزان متقاضی شرکت در آزمون سراسری شده که باید مورد توجه و تحقق برنامه ریزان، معلمان و والدین قرار گیرد.
۲۰.

ابزار کمک آموزشی مطلوب برای ارتقای کیفیت آموزش الکترونیکی مدارس در ایران از دیدگاه نظریۀ کهکشان های ارتباطی مک لوهان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ابزارهای کمک آموزشی آموزش الکترونیکی مدارس کیفیت نظریه کهکشان های ارتباطی مک لوهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۳
در دوران کرونایی امروز آموزش و تحصیل در مدارس سراسر جهان و همچنین ایران ناگزیر به صورت الکترونیکی انجام می شود. ارتقای آموزش الکترونیکی مدارس در ایران نیز پس از یک سال کرونایی اخیر ضروری به نظر می رسد. ابزارهای کمک آموزشی نقشی مهم در ارتقای آموزش الکترونیکی دارند. از سوی دیگر، ارتقای آموزش الکترونیکی متناسب با بافت فرهنگی - اجتماعی و تجربیات آموزش الکترونیکی مدارس در ایران بسیار تعیین کننده است. هدف از نگارش این مقاله حاضر شناخت ابزارهای مناسب کمک آموزشی برای ارتقای آموزش الکترونیکی مدارس در ایران از دیدگاه نظریه کهکشان های ارتباطی مک لوهان است. روش تحقیق این پژوهش مصاحبه عمیق (مصاحبه با نخبگان) بوده که با 27 تن از کارشناسان و نخبگان حوزه های علوم ارتباطات، مدیریت آموزشی و آموزش الکترونیکی در ایران انجام شده است. نتیجه این تحقیق نشان داد، جزوه درسی گویا ابزار کمک آموزشی مناسب برای ارتقای کیفیت آموزش الکترونیکی در دوره دوم مقطع متوسطه مدارس ایران از دیدگاه نظریه کهکشان های ارتباطی مک لوهان است.
۲۱.

بررسی میزان توجه به خلاقیت در کتاب شیمی (1) پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه از منظر الگوی گیلفورد

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا خلاقیت و الگوی خلاقیت گیلفورد شیمی کتاب درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به خلاقیت در کتاب شیمی (1) پایه دهم دوره متوسطه بر اساس الگوی خلاقیت گیلفورد انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش تحقیق کیفی – کمی و برحسب حسب گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری، محتوای کتاب درسی شیمی (1) پایه دهم دوره دوم متوسطه سال 1398-1399 و حجم نمونه با حجم جامعه آماری برابر است. برای جمع آوری داده ها، ابزار تحقیق، فرم تحلیل محتوای محقق ساخته با الگوی عوامل خلاقیت گیلفورد استفاده شد. روایی ابزار تحقیق بر اساس نظرات متخصصان تعلیم و تربیت قابل قبول بود و ضریب پایایی بر اساس روش هولستی 86/0 به دست آمد. برای تحلیل محتوای کتاب درسی شیمی (1) پایه دهم دوره دوم متوسطه از طرح کدگذاری (سه مرحله ای) استفاده شد. داده های حاصل با روش آنتروپی شانون تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان می دهد در «متن» و «تصاویر» کتاب، حافظه شناختی بیشترین ضریب اهمیت و «آیا می دانید»، «پرسش ها» و «باهم بیاندیشیم» کتاب، تفکر واگرا بیشترین ضریب اهمیت را کسب کرد. همچنین، برای کل محتوای کتاب، تفکر واگرا با بار اطلاعاتی (86/0) و با ضریب اهمیت (31/0) از بیشترین درجه اهمیت برخوردار شده است.
۲۲.

طراحی و اعتباریابی الگوی برنامۀ درسی مبتنی بر هنر پست مدرن با تأکید بر هنر مفهومی در دورۀ دوم ابتدایی

کلیدواژه‌ها: دوره دوم ابتدایی طراحی الگوی برنامه درسی هنر پست مدرن هنر مفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۴۵
هدف مقاله حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی مبتنی بر هنر پست مدرن با تأکید بر هنر مفهومی در دوره دوم ابتدایی است. رویکرد پژوهش کیفی با روش سنتز پژوهی بود. جامعه آماری کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها و پژوهش های حوزه های هنر پست مدرن و آموزش مبتنی بر هنر است. یافته های پژوهش، حاصل تحلیل 4 هنر مطرح در هنر پست مدرن و 15 نوع هنر مفهومی بوده است؛ از این بررسی ها 242 ویژگی به دست آمد که با روش سنتز پژوهی 39 مقوله اولیه و 36 مقوله ثانویه استخراج شد و در نهایت، 9 مقوله اصلی به دست آمد. مقوله ها شامل: استفاده از هنر در بستر اجتماعی، سیاسی وفرهنگی/ رویکرد انتقادی و توجه به نقد به منظور تغییر ادراک/ داشتن رویکرد زیبایی شناسی فرهنگی و فرا فرهنگی/ توجه به هنر به عنوان بستر ظهور خلاقیت در مسیر توسعه پایدار/ تعامل با مخاطب در تولید، معنابخشی، نقد و تغییر اثر هنری/ رویکرد پایداری زیستی در بعد جهانی و منطقه ای/ امکان تنوع در ماده، تکنیک و رسانه در رساندن پیام/ امکان تلفیق هنرها ورسانه ها/ استفاده از تکنولوژی های روز است. به منظور اعتباریابی نظری از روش کیفی گروه کانونی با حضور متخصصان: برنامه درسی، هنر و معلمان دوره دوم ابتدایی استفاده شد. از تلفیق ویژگی های هنر مفهومی با الگوی برنامه درسی اکر می توان در بخش هدف، به ایجاد فضای بروز و ظهور خلاقیت، توجه به مسائل زیست محیطی، استفاده معیارها و شیوه های زیبایی شناسی و قدرت تخیل و تجسم در طراحی فعالیت ها، در بخش محتوا، تلفیق محتوا با عناصر زندگی روزمره، استفاده از موقعیت های بومی، داشتن رویکرد تعاملی، در بخش ارزشیابی، داشتن نگاه نقادانه در موقعیت های یادگیری، ارزشیابی فرایندهای یادگیری، امکان انتخاب و مشارکت دانش آموزان در شیوه های ارزشیابی اشاره کرد.
۲۳.

بررسی کتب ریاضی دورۀ اول ابتدایی از منظرمؤلفه های سواد ریاضی به کمک مسائل با زمینۀ دنیای واقعی

کلیدواژه‌ها: آموزش ریاضی تحلیل محتوا سواد ریاضی مسائل دنیای واقعی مقطع ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
هدف پژوهش حاضر که به روش تحلیل محتوا انجام گرفته، ارزیابی مسائل کتب ریاضی دوره اول ابتدایی از منظر مؤلفه های سواد ریاضی به کمک مسائل با زمینه دنیای واقعی است. توانایی برقراری ارتباط میان دنیای واقعی و دنیای ریاضی یا همان سواد ریاضی، به کمک مسائل با زمینه دنیای واقعی یا همان مسائل زمینه مدار ارتقا می یابد که در این پژوهش بر اساس ترکیبی از چارچوب های مطرح شده در پژوهش ها بررسی شدند. جامعه آماری کتاب های ریاضی پایه های اول، دوم و سوم ابتدایی و حجم نمونه با جامعه برابر است. ابزار پژوهش چک لیست های تحلیل محتوایی است که روایی صوری و محتوایی آن به تأیید متخصصان و معلمان با تجربه رسیده است و پایایی آن نیز به وسیله فرمول هولستی تأیید شد. نتایج نشان داد به طور کلی، 71 / 26 درصد از مسائل مطرح شده در این سه کتاب درسی، زمینه مدار بوده و تعداد آن ها با افزایش پایه تحصیلی رشد می کند. مسائل کاربرد استاندارد با 71 / 24 درصد بیشترین نوع مسائل زمینه مدار مطرح شده در این کتب بوده است و از لحاظ سطح ارتباط با دنیای واقعی بیشتر به مسائل با زمینه جداشدنی شباهت دارند. هیچ مسئله مدل سازی (بالاترین سطح) و یا مسئله با زمینه غیر معقول (پایین ترین سطح) نیز در این کتب مطرح نشده است. پراکندگی مسائل این سه کتاب، از نظر تنوع زمینه و فرایندهای ریاضی نیز متنوع است و مسائل با موضوع زمینه شخصی و فرایند به کارگیری بیشترین تکرار را داشته اند. در نهایت، مسائل زمینه مدار این کتب درسی با استاندارد مطرح شده در مطالعات بین المللی سواد ریاضی مقایسه شده است، که در برخی موارد از تطابق مناسبی برخوردار بوده و در برخی موارد با این استاندارد ها فاصله دارد. نتایج این پژوهش می تواند متخصصان آموزشی را جهت ارزیابی کتب درسی و بهبود سطح سواد ریاضی دانش آموزان یاری کند.
۲۴.

برازش مدل آموزش کارآفرینی مبتنی بر مهارت آموزی در آموزش فنی و حرفه ای

کلیدواژه‌ها: آموزش فنی و حرفه ای آموزش کارآفرینی توانایی کارآفرینانه مهارت آموزی کارآفرینانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۹۵
مطالعه حاضر با هدف برازش مدل آموزش کارآفرینی مبتنی بر مهارت آموزی در آموزش فنی و حرفه ای است. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی است و از روش کمی با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری استفاده کرده است. جامعه آماری شامل کلیه خبرگان و اعضای هیئت علمی در حوزه آموزش کارآفرینی، مربیان و مدیران فنی و حرفه ای در سطح شهر تهران بود. نمونه آماری از طریق روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته شامل 62 گویه بود که 16 سازه موجود در مدل پژوهش را اندازه گیری می کند. با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی خصوصیات روان سنجی ابزار پژوهش تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رویکرد معادلات ساختاری برای سنجش برازش مدل و روابط بین سازه های موجود در آن، صورت گرفت. نتایج نشان داد ویژگی های شخصیتی، محتوای برنامه های آموزشی، شیوه های آموزشی، الگوهای تربیتی، توانایی ها و شایستگی های مربیان و رویکردهای مشارکتی مدیریتی با مهارت آموزی کارآفرینانه رابطه دارد. همچنین، بین زیرساخت ها، حمایت های دولتی، ارتباط نظام آموزش فنی و حرفه ای با صنایع، حمایت اکوسیستم کارآفرینی از مهارت آموزان، عوامل اقتصادی، اعتبار گواهینامه های فنی و حرفه ای و نگاه رسانه های جمعی با توانایی کارآفرینانه رابطه وجود دارد. همچنین، مدل ساختاری به دست آمده با استفاده از نرم افزار AMOS حاکی از برازش مناسب مدل است، که عوامل مورد بررسی در مدل در قالب متغیرهای مستقل توانسته اند حدود 20 درصد مهارت آموزی کارآفرینانه و 19 درصد توانایی کارآفرینانه را تبیین کنند.
۲۵.

بررسی رضایت معلمان و دانش آموزان پایۀ ششم دورۀ ابتدایی از شبکۀ اجتماعی دانش آموزی (شاد) در دوران شیوع ویروس کرونا

کلیدواژه‌ها: آموزش ابتدایی آموزش مجازی شبکه اجتماعی دانش آموزی شاد کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۷۹
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان رضایت معلمان و دانش آموزان از هر یک از مؤلفه های کلاس مجازی است. این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان و معلمان پایه ششم شهر بیرجند در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از میان آن ها 53 معلم و 130 دانش آموز ب ه ش یوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته رضایت از کلاس مجازی که دارای 10 مؤلفه است، بین آزمودنی ها توزیع شد. روایی محتوایی پرسشنامه به تأیید متخصصان و اساتید رسید و پایایی پرسشنامه با اس تفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر 74 / 0 به دست آمد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تی تک نمونه ای آزمون شدند. نتایج آزمون های آماری نشان داد میانگین تمامی مؤلفه ها ی رضایت از کلاس مجازی در مقایسه با میانگین نظری در سطح کمتر از 01 / 0 معنا دار و پایین تر از حد متوسط قرار دارند. با توجه به نتایج می توان نتیجه گرفت انتقال از سیستم سنتی به آنلاین آموزش در مدرسه چندان رضایت بخش نبوده است و معلمان و دانش آموزان از کلاس مجازی به شیوه کنونی رضایت ندارند و در صورت تداوم وضعیت فعلی باید درباره کارآمدبودن این سیستم تحقیقات بیشتری صورت گیرد.
۲۶.

تحلیل محتوای کتاب های علوم دورۀ اول ابتدایی بر اساس میزان توجه به مهارت های فرایند علمی با روش آنتروپی شانون

کلیدواژه‌ها: دوره ابتدایی کتاب علوم تجربی مهارت های فرایند علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۸۱
هدف کلی تحقیق حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم دوره اول ابتدایی از نظر میزان توجه به مهارت های فرایندی است. جامعه آماری مشتمل بر کتاب های درسی علوم دوره اول ابتدایی بود و کل جامعه آماری برای نمونه در نظر گرفته شده است. در این تحقیق علاوه بر تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از روش آنتروپی شانون برای ارزیابی ضریب اهمیت مؤلفه های مربوط به مهارت های فرایندی استفاده شد. واحدهای مربوط به مهارت های فرایندی شامل مهارت های مشاهده، برقراری ارتباط، اندازه گیری و کاربرد ابزار، آزمایش کردن، استنباط کردن، فرضیه سازی، پیش بینی، طراحی تحقیق، نتیجه گیری و طبقه بندی در متن و تصاویر کتاب های درسی علوم تجربی دوره اول ابتدایی است. نتایج تحقیق نشان داد از مجموع 578 واحد ثبت شده، بیشترین تکرار مربوط به مؤلفه برقراری ارتباط با 192 واحد (21 / 33 درصد) و مشاهده با 168 واحد (06 / 29 درصد) اختصاص یافته است، و کمترین تکرار مربوط به مؤلفه های پیش بینی با 9 واحد (56 / 1 درصد) و طراحی تحقیق با صفر واحد (0 درصد) است. بیشترین مقادیر ضریب اهمیت مؤلفه های فرایندی در علوم دوره اول ابتدایی نیز مربوط به مؤلفه های برقراری ارتباط و نتیجه گیری (115 / 0) بوده و مؤلفه های فرضیه سازی (101 / 0) و طراحی تحقیق (0) در رتبه آخر قرار دارد. در مجموع، مؤلفه طراحی تحقیق در کتاب های درسی علوم تجربی دوره اول مورد بی توجهی قرار گرفته است و این خود عاملی بر نامتوازن بودن مؤلفه های مهارت های فرایندی در کتاب درسی ذکر شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۳