سارا الماسی زاده

دنیای دگرگون شده و متحول کنونی، متاثر از رشد فزاینده ی جمعیت شهرنشین و پیشرفت تکنولوژیکی بشر ، دارای حرکتی صعودی و شتابان به سمت هوشمندی و بکارگیری فناوری های نوین می باشد، این فرایند در نظام آموزشی، با توجه به بستر نیازمند به تحول آموزش ، ضرورتی در حال وقوع و انکار ناپذیر است. هدف از انجام پژوهش حاضر، واکاوی ویژگی ها و ابعاد آموزش هوشمند با روش تحقیق کیفی از نوع مرور نظام مند در ادبیات جدیدترین پژوهش های صورت گرفته در سال های اخیر در جامعه ی آماری: شامل تجارب نظام های آموزشی جهان ، با استفاده از روش فراترکیب در تحلیل داده های مستخرج شده می باشد. روش تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از طریق مرور سیستماتیک بر اساس تجمیع کدهای احصاء شده، شامل شناسایی هشت بعد و 21 مضمون آموزش هوشمند به صورت مشترک در هر دو بخش کلی سخت افزاری و نرم افزاری آموزش هوشمند می باشد. براین اساس، آموزش در تمام ابعاد خود نیازمند الگوسازی و اجرای فرایند هوشمند شدن می باشد.

تحولات شتاب زده جهانی پدیده نوین و اجتناب ناپذیر برخورداری از فناوری های نوین در آموزش را، با عنوان آموزش هوشمند، مطرح می سازد که سهم هر کشور در متناسب سازی و بومی سازی آن قابل توجه است. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل آموزش هوشمند بومی با توجه ویژه به نقش سازمان های مشارکت کننده است. جهت تدوین مدل، رویکرد پژوهشی کیفی داده بنیاد با روش گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته در جامعه آماری فعالان عرصه آموزش در استان تهران استفاده شد. با انجام دادن 14 مصاحبه کیفی و حصول اشباع نظری مدل آموزش هوشمند بومی طراحی شد که در مرکز آن آموزش هوشمند بومی با تعامل بین مجریان، تنظیم کنندگان، توسعه دهندگان، و مخاطبان قرار داشت و بر اساس یافته ها کارکرد صحیح مدل منوط به وجود عناصر و سازمان های مشارکت کننده در جامعه با وزارت آموزش وپرورش است. پیشنهادهای کاربردی جهت توسعه و اثربخشی بیشتر مدل نیز ارائه شد.

درگیری فعال تحصیلی یادگیری و موفقیت تحصیلی دانشجویان، مهم است و دانشجویان با درگیری تحصیلی بیشتر، عملکرد تحصیلی بالاتری دارند؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی اهداف پیشرفت در ارتباط بین نیازهای روان شناختی اساسی و درگیری تحصیلی دانشجویان با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری بوده است. بدین منظور، 382 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان تهران (پردیس شهید مفتح شهرری و مرکز آموزش عالی عترت واوان اسلامشهر) و در پژوهش شرکت کردند و به پرسش نامه نیازهای روان شناختی اساسی دسی و همکاران (2001)؛ اهداف پیشرفت میگلی و همکاران (2000) و درگیری تحصیلی آسور، کاپلان و روث (2002) پاسخ دادند. یافته های به دست آمده، نشان داد که نیازهای روان شناختی اساسی اثر مستقیم مثبت و معناداری بر اهداف تبحری و رویکرد - عملکرد دارد و از این طریق، به صورت غیر مستقیم بر درگیری تحصیلی اثر می گذارد. همچنین، اهداف تبحری اثر مستقیم مثبت و معناداری بر درگیری تحصیلی دانشجویان دارد. اثر اهداف اجتناب - عملکرد بر درگیری تحصیلی نیز منفی و معنادار بود؛ اما اثر اهداف رویکرد - عملکرد بر درگیری تحصیلی دانشجویان معنادار نبود. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که برآورده شدن نیازهای روان شناختی به انتخاب اهداف تبحری و رویکرد - عملکرد و در نتیجه افزایش درگیری تحصیلی دانشجویان منجر می شود.

امروزه آموزش از راه دور یک شیوه آموزشی نوین تلقی می شود که می تواند موانع اقلیمی و جغرافیایی فضاهای آموزشی، محدودیت های سنی و جنسیتی فراگیران را از میان بردارد. در ایران نیز برنامه های آموزش از راه دور طراحی و استقرار یافته است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی آسیب ها و ضعف های موجود در اجرا و برگزاری دوره های آموزش از راه دور با تمرکز بر استان کردستان بود. برای نیل به چنین هدفی، از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه پژوهش تمامی مدیران و مربیان مراکز آموزش از راه دور در استان کردستان بودند که با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی و با در نظر داشتن مبنای اشباع نظری داده ها، تعداد 21 نفر از آنان (7 نفر مدیر و 14 نفر مربی) در گروه نمونه در پژوهش قرار گرفتند. برای گردآوری داده های مربوطه، پرسشنامه های بازپاسخی بین آن ها توزیع شد. به منظور تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل محتوای استقرایی مبتنی بر کدگذاری باز استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که موانع فناوری و ارتباطی، موانع برنامه ریزی آموزشی، موانع اداری و ساختاری و موانع مالی، مهمترین آسیب های پیش روی این دوره ها بوده و برای از میان برداشتن آن ها لازم است که مراکز مذکور و همچنین نهادهایی که از این مراکز حمایت می کنند، زیرساخت های فناوری و مالی بهتری برای این مراکز فراهم ساخته و بازنگری هایی نیز در برنامه ها و استراتژی ها مربوطه اعمال کنند.