مطالعات آموزشی و آموزشگاهی

   پژوهش حاضر باهدف بررسی ارتباط چندگانه بین تسهیم دانش، اعتماد سازمانی با خلاقیت کارشناسان پردیس فنی دانشگاه تهران انجام گرفته است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری داده ها توصیفی – همبستگی به روش مدل معادلات ساختاری بوده است. جامعه آماری کلیه کارشناسان دانشکده فنی دانشگاه تهران بودند که تعداد 100 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده، انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه تسهیم دانش دیکسون (2007)، پرسش نامه اعتماد سازمانی الونن و همکاران (2008) و پرسش نامه خلاقیت رند سیپ (1979) استفاده شده است. داده های پژوهش پس از جمع آوری پرسش نامه ها و بر اساس سؤالات تحقیق و با استفاده از آزمون هایی نظیر t تک نمونه، ضریب رگرسیون و مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که: 1-از بین مؤلّفه های تسهیم دانش، تسهیم ترتیبی و آشکار؛ از بین مؤلّفه های اعتماد سازمانی، اعتماد به همکاران و سازمان و خلاقیت کارشناسان از وضعیت مطلوبی برخوردار است، 2-از نظر کارشناسان پردیس فنی دانشگاه تهران از بین مؤلّفه های تسهیم دانش، مؤلّفه های تسهیم دانش پنهان و از بین مؤلّفه های اعتماد سازمانی، اعتماد به مدیر، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ و در نهایت 3- اعتماد سازمانی به طور مستقیم، بر تسهیم دانش اثرگذار بوده امّا بر خلاقیّت کارشناسان تأثیری ندارد؛ درحالی که تسهیم دانش بر خلاقیّت کارشناسان اثر مستقیمی دارد.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس نیازهای بنیادی روان شناختی دانش آموزان نوجوان (ASBPNSS) در مدرسه انجام شد. پس از ترجمه مضاعف، رفع ابهامات و مطالعه مقدماتی، نسخه فارسی این ابزار تدوین شد. دو نمونه تصادفی مستقل (458=  N1و 36=N2) از میان دانش آموزان دوره متوسطه دوم منطقه 2 آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند و به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. همسانی درونی پرسشنامه با استفاده از کل نمونه و بازآزمایی بر اساس نمونه دوم به دست آمد. برای بررسی روایی مقیاس، از روایی ملاکی و روایی سازه (از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی) استفاده شد. ضرایب آلفای 86/0و بازآزمایی 72/0 به دست آمد. ضرایب هم بستگی بین خرده مقیاس های ASBPNSS و بهزیستی ذهنی تحصیلی بیانگر روایی ملاکی این مقیاس بود. در مجموع، مدل 27/0 نمره بهزیستی ذهنی تحصیلی را تبیین کرد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، هم خوان با الگوی سه عاملی اصلی مقیاس بود. یافته های پژوهش حاضر به عنوان گامی اولیه نشان داد که مقیاس ASBPNSS ویژگی های روان سنجی مطلوبی در نمونه نوجوانان ایرانی دارد.

هدف از این پژوهش تعیین ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه فرهنگ مدرسه ( SCS ) گرونرت در مدارس دوره ابتدایی می باشد. این ابزار در صدد است تا میزان فرهنگ همیاری در مدرسه را از دیدگاه معلمان مدارس مورد ارزیابی قرار دهد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع توسعه ای و به لحاظ روش از نوع توصیفی است و جامعه آماری آن شامل 1736 نفر از  معلمان  مدارس ابتدایی شهر ارومیه در سال تحصیلی 95-94 می باشد. حجم نمونه در تحلیل عاملی تا ییدی بر اساس آن که باید حداقل 5 نمونه به ازای هر گویه باشد، 200 نفرتعیین شد که به روش تصادفی طبقه ای از جامعه مورد نظر انتخاب شد و داده های پژوهش  بوسیله پرسشنامه SCS گردآوری شد. بمنظور تعیین ویژگیهای روانسنجی این ابزار از روش تحلیل عاملی تاییدی برای پایایی و روایی سازه آن استفاده شده است. نتایج نشان داد ساختار شش عاملی این ابزار شامل: رهبری همیارانه، حمایت همکارانه، شراکت یادگیرانه،توسعه حرفه ای، مشارکت معلمان، و وحدت هدف دارای برازندگی مناسبی است.

پژوهش حاضر به بررسی اعتبار پرسشنامه ارزیابی کیفیت عملکرد اساتید دانشگاه فرهنگیان با استفاده از نظرات اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان درباره ملاک ها و مولفه های ارزیابی از اساتید و نیز تعیین مراجع ارزیابی مناسب برای هریک از مولفه ها و گویه های ارزیابی عملکرد استاد در محیط دانشگاهی می پردازد. روش پژوهش از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تشکیل می دهندکه با بررسی جامعه آماری و مطابقت شرایط آنها با نیازهای تحقیق تعداد(247) نفر از اساتید به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند.  برای اطمینان از روایی نیز از روش توافق متخصصان حوزه نظارت و ارزیابی و برخی اعضای هیئت علمی دانشگاه استفاده شده است اجرای مقدماتی این ابزار روی یک نمونه 30 نفری انجام گرفت و پایایی پرسشنامه به وسیله آلفای کرونباخ محاسبه شد (87/0 α =). به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی- استنباطی از نرم افزار SPSS استفاده گردید. همچنین جهت استخراج مولفه های پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی و نیز برای اعتبارسنجی ابزار از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، مولفه های پنجگانه ی؛   اخلاق حرفه ای، الترام عملی، توانایی حرفه ای، توانایی علمی آموزشی و مدیریت و رهبری کلاس  به عنوان مولفه های ارزیابی اساتید شناخته شد. نتایج نشان داد اساتید دانشگاه، معاون آموزشی، مدیر گروه، دانشجویان و خودارزیابی را مراجع ارزیابی مناسب دانسته اند.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر روش تدریس نقشه مفهومی بر خودتنظیمی و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان انجام شد. این پژوهش از نوعِ تحقیقات کاربردی است و در آن برای رسیدن به هدف از روش نیمه آزمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش آموزان پسر پایه سوم دوره اول متوسطه شهرستان قدس در سال تحصیلی 95/1394 بودند. نمونه مورد مطالعه، متشکل از 60 نفر دانش آموز پایه سوم دوره اول متوسطه بودند که با روش تصادفی خوشه ای دومرحله ای به دوگروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (1990) و مقیاس خودپنداره تحصیلی دلاور (1372) بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد استفاده از روش تدریس نقشه مفهومی بر بهبودِ خودتنظیمی و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان مؤثر است. بنابراین با توجه به مؤثربودن نقشه مفهومی در ایجاد یادگیری معنادار و اثربخشی آن بر متغیرهای مهم در حوزه تعلیم و تربیت همچون خودتنظیمی و خودپنداره تحصیلی، استفاده از آن می تواند به عنوان یکی از رسالت های مهم آموزش وپرورش مورد توجه ویژه قرار گیرد.

این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی ویژگی های مطلوب عناصر برنامه درسی برای نیل به پرورش مهارت های حل مسأله در درس مطالعات اجتماعی برای دوره ابتدایی تحصیلی انجام گرفته است. روش پژوهش زمینه ای و از نوع تحقیقات کاربردی بوده است. بستر تحقق شاملِ کتاب ها، مقاله ها و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری به علت کثرت منابع در این حوزه، از مکتوبات چاپی و الکترونیکی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش، جهت گردآوریِ اطلاعات از فیش برداری استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش به شیوه تحلیل مضمون بود و یافته ها در قالب شبکه مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر، دسته بندی و سازماندهی شدند. یافته های پژوهش بیانگر این بود که برنامه درسی موردِنظر شامل یک مضمون فراگیر، 9 مضمون سازمان دهنده و 46 مضمون پایه بود: 1. هدف ها: رشد عقلانی، پرورش مهارت های فرآیندی و توانمندی های عاطفی، تقویت مهارت های اساسی یادگیری، تربیت اخلاقی و شهروند مطلوب، پرورش توانایی یادگیری خودراهبری؛ 2. محتوا: فعالیت محور، منطقی و صریح بودن؛ 3. مواد و منابع آموزشی: ارتباط با موضوع یادگیری، پوشش دادن موضوع یادگیری، تناسب با هدف های برنامه درسی، تناسب با ویژگی ها، نیازها و علایق دانشآموزان؛ 4. راهبردهای یاددهی یادگیری: تعاملی، کاربردی، اکتشافی و کاوشگرانه بودن؛ 5. فعالیت های یادگیری : ارتباط با هدف های برنامه درسی، پرورش مهارت های سطوح بالا، ترغیب یادگیرنده به فعالیت گروهی؛ 6. محیط یادگیری: رعایت ویژگی های فضایی کالبدی و روانی عاطفی؛ 7. نفش یادگیرنده: فعال، اجتماعی و خلاق بودن؛ 8. نقش معلم: راهنما، مشاور و تسهیلگر یادگیری 9. ارزشیابی: منطقی و مبتنی بودن بر شواهد.

این پژوهش به بررسی تأثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان روش مبتنی بر سازنده گرایی بر یادگیری فعال درس علوم تجربی دانش آموزان پایه چهارمدر مقایسه با روش سنتی پرداخته است. آزمودنی ها 184 نفر از دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی استان البرز بودند که به تصادف انتخاب شده و در 2 گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند. ابتدا هر دو گ روه تحت آموزش اولیه به روش سنتی بوده و پس از آن تحت پیش آزمون قرارگرفتند. ابزار جمع آوری داده ها آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته بود که برای سنجش در پیش آزمون و پس آزمون  هر دو گروه مورد استفاده قرار گرفت. سؤال های آزمون براساس هدف های آموزشی درس آینه ها و الکتریسیته علوم تجربی کلاس چهارم ابتدایی تهیه گردید.آموزش تکمیلی گروه آزمایش از طریق بکارگیری فناوری های نوین و استفاده از محتوای الکترونیکی تولید شده توسط آموزگار براساس الگوی ام.اس.اس، اتصال به شبکه اینترنت و استفاده از نرم افزار آموزشی صورت گرفت؛ در حالی که درگروه گواه به شیوه سنتی بود. پس از اجرای پس آزمون، برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS-10 استفاده شد. نتایج تحقیق پس از انجام پس آزمون و مقایسه ی آن با پیش آزمون، نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه از میانگین بالاتری برخوردار هستند. همچنین نمرات افزایشی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه، میانگین بالاتری را برآورد کرد و افزایش میزان یادگیری این دانش آموزان را نشان داد.