مدیریت سازمان های دولتی

میل به بقا در سازمان ها ذاتی است. در بخش خصوصی سوددهی ضامن بقاست و در بخش دولتی رضایت مردم. به همین دلیل تحصیل کیفیت در هر دو بخش دولتی و خصوصی امری ضروری می باشد. بخش خصوصی در به کارگیری الگوهای مدیریتی نسبت به بخش دولتی پیشی گرفته است. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحقیق داده بنیاد انجام شده است. برای جمع آوری دادهها، از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. با به کارگیری روش نمونهگیری گلوله برفی، 18 نفر از خبرگان آشنا با مقوله تعالی منابع انسانی شامل: استادان دانشگاه، مدیران منابع انسانی سازمان های دولتی و کارشناسان تعالی مصاحبه انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل دادهها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام و براساس نتایج آن، الگوی مورد نظر طراحی شد. این الگو شامل: شرایط علّی (ناکارآمدی ها، انتظارات و الزامات)، پدیده اصلی(تعالی منابع انسانی در بخش دولتی)، شرایط زمینه ای (تئوری خدمات دولتی نوین، فرهنگ تعالی و قوانین)، شرایط مداخلهگر(خرده مدل ها، ویژگی های مدیریت دولتی و تفاوت های بخش دولتی و خصوصی)، راهبردها (دولت، مقامات سیاسی، سازمان منابع انسانی، کارکردهای منابع انسانی، اخلاق اداری، مردم، شرکا و خانواده)، نتایج (منابع انسانی و سازمانی)، پیامدها (سازمانی، جامعه و آرمانی) و برداشت ها (مردم و همکاران) می باشد.

مدیریت بهتر مسائل پیچیده و ارائه راهکارهای مناسب برای حل آنها، مستلزم شناخت این نوع مسائل است. هدف از این مقاله، شناسایی ویژگی های مسائل پیچیده سازمانی از دیدگاه مدیران ایرانی و مقایسه آن با ویژگی های مسائل پیچیده در ادبیات موضوعی است که توسط متخصصین مختلف مطرح شده است. بدین منظور، ابتدا ویژگی های مسائل پیچیده از نگاه متخصصین شناسایی شد. همچنین، برای استخراج ویژگی های مسائل پیچیده از دیدگاه مدیران، مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای با چهارده مدیر در سازمان های دولتی انجام گرفت. در این مصاحبه ها، از مدیران خواسته شده بود که تعریف خود را از مسائل پیچیده و یا ویژگی های آنها بیان کنند و در صورت امکان، به نمونه های مختلف آن در سازمان خود اشاره کنند. در این مقاله، برای استخراج ویژگی های مسائل پیچیده از دیدگاه مدیران، ابتدا به تحلیل محتوای نظرات مدیران در این خصوص پرداخته شد. به طور کلی، در مرحله تحلیل محتوا، هشت ویژگی کلی برای مسائل پیچیده شناسایی گردید و با ویژگی های شناسایی شده از دیدگاه متخصصین متناظراً مورد مقایسه قرار گرفت. در مرحله بعدی، با به کارگیری روش شالوده شکنی، به تحلیل و تبیین بیشتر متون حاصل از دیدگاه های مدیران پرداخته شد تا درک بهتری از دلایل انتخاب این ویژگی ها از سوی مدیران به دست آید. در واقع، شالوده شکنی در اینجا به عنوان یک ابزار انتقادی در ارتباط با توسعه نظریه مربوط به ویژگی های مسائل پیچیده به کار گرفته شد. نتایج حاصل از به کارگیری روش شالوده شکنی، نشان د هنده تأیید ویژگی های مرحله قبل به شیوه ای دیگر بود.

علیرغم اهمیت مگاپروژه های عظیم صنعت نفت کشور، برکسی پوشیده نیست که تاکنون شرایط باثباتی برای موفقیت این پروژه ها مهیا نیست. یکی از دلایل این امر را می توان در بی توجهی به مدیریت صحیح پروژه ها دانست. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی عوامل موفقیت پروژه های نفت و همچنین شناسایی مجموعه خطوط راهنما برای مدیریت این پروژه ها است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از حیث جمع آوری اطلاعات، توصیفی پیمایشی می باشد. در کل مراحل پژوهش، از تکنیک اسمی گروهی (NGT) برای استخراج نظرات گروه 12 نفره از خبرگان استفاده شد. در این خصوص پس از مطالعه کتابخانه ای، مرور ادبیات و کسب نظرات خبرگان، لیست عوامل موفقیت با ذکر حوزه دانش مدیریت پروژه هر عامل حاصل شد. به منظور وزن دهی و اولویت بندی عوامل موفقیت، حوزه های دانشی و سپس عوامل موفقیت زیرمجموعه هر حوزه بر حسب اعداد بردا رتبه بندی گشت. رتبه های حاصله به کمک روش مرکز ثقل (ROC) به وزن تبدیل شده و با کمک میانگین هندسی، وزن نهایی هر عامل موفقیت به دست آمد. در نهایت مجموعه خطوط راهنمای پروژه ها مبتنی بر نظرات خبرگان تدوین گشت. یافته های پژوهش، شامل لیستی مشتمل بر 42 عامل موفقیت شناسایی شده و اولویت بندی شده و همچنین مجموعه ای شامل 46 خط راهنما می باشد. نتایج نشان می دهد که از بین عوامل موفقیت مذکور، همترازی بین اهداف و کارها، شفافیت محدوده و پایداری مدیریت طرح ها، با بیش از 25% مجموع وزن کل، بیشترین اهمیت را دارند.

محیط ائتلافی از سازمان هاست که از طریق فرایند غیرمطمئنی از چانه زنی و تعدیل متقابل خواسته های مربوط به خود به سمت تحقق اهداف متکثر خود حرکت می کنند. چون یکی از مسایل استراتژیک سازمان، قدرت سازمان ها و گروه هایی است که توان تحمیل محدودیت هایی بر سازمان دارند، تفکر استراتژیک نه تنها باید سیستمی از استراتژی برای دستیابی به مزیت رقابتی و ایجاد ارزش خلق کند که باید استراتژی مشروعیت را برای توجیه حقانیت استراتژی سازمان از طریق یک فرایند چانه زنی سیاسی با سایر نهادها و سازمان ها ارایه کند. پژوهش حاضر درپی آن است که به بررسی و اولویت بندی مؤلفه های استراتژی مشروعیت بپردازد. در گام اول با مطالعه مدل ها و رویکردهای تفکر استراتژیک و نظریه های قدرت، ابتدا نه مؤلفه استراتژی مشروعیت شناسایی و سپس با روش دلفی با نظر خبرگان و در سه مرحله شش مؤلفه انتخاب شد. در گام دوم از روش دیمتل به منظور تحلیل و رتبه بندی علت ومعلولی استفاده شد. در نهایت و با توجه به نتایج تجزیه وتحلیل علی ومعلولی دیمتل، سه مؤلفه منابع قدرت، ساختار انگیزشی و انتظارات ذینفعان و قوانین بازی مؤلفه های علی هستند و سه مؤلفه میدان قدرت، ساز وکار نفوذ و نحوه تعامل ذینفعان معلول هستند.

خط مشی های عمومی نقش مهمی در پیشرفت و توسعه کشورها ایفا می کنند به طوری که تحقق اهداف توسعه و رفاه هر کشوری به کیفیت خط مشی های عمومی آن بستگی دارد. چالش مهمی که نظام خط مشی گذاری عمومی با آن مواجه است چگونگی ارزشیابی کیفیت خط مشی های عمومی و برنامه ها است. این پژوهش ترکیبی در مرحله نخست خود الگویی جامع برای ارزشیابی کیفیت خط مشی های عمومی طراحی کرده است. در مرحله دوم روابط بین عناصر الگوی حاصل در معرض آزمون کمّی قرار گرفته است. از این رو، هدف پژوهش حاضر طراحی الگویی برای ارزشیابی کیفیت خط مشی های عمومی در بخش کیفی و آزمون الگوی مفهومی طراحی شده در مرحله کمّی پژوهش است. نتایج حاصل مبیّن آن است که بر اساس فرایند خط مشی گذاری عمومی، مهم ترین مراحل تأثیرگذار در کیفیت خط مشی های عمومی مرحله تدوین خط مشی عمومی و مرحله مشروعیت بخشی به خط مشی عمومی هستند.

هدف پژوهش حاضر طراحی نظام ارزیابی عملکرد شایسته محور با رویکرد جانشین پروری می باشد. روش این پژوهش کیفی–کمی (آمیخته) و جامعه آماری آن در بخش کیفی شامل خبرگان و متخصصین دانشگاهی در حوزه منابع انسانی و مدیران ارشد بانک صادرات ایران و در بخش کمی شامل کارشناسان و مدیران سطوح مختلف بانک صادرات ایران شهر اصفهان است. روش نمونه گیری در بخش مطالعه کیفی هدفمند و در بخش کمی طبقه ای- تصادفی است. در بخش کیفی تعداد 17 نفر در فرایند مصاحبه و در بخش کمی 400 نفر به عنوان نمونه در این پژوهش مشارکت داشتند. ابزار جمع آوری داده ها در این پژوهش شامل مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته است که بعد از تایید روایی، پایایی آن 82/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و در بخش استنباطی از روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و آزمون معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج این پژوهش در بخش کیفی بیانگر آن است که مولفه های نظام ارزیابی عملکرد شایسته محور 24 مولفه در پنج بُعد شامل: شایستگی، آینده نگری، انعطاف پذیری، عدالت و جامعیت می باشد. در بخش کمی، یافته ها نشان داد که بُعد اصلی شایستگی با بالاترین بار عاملی (92/0) و بعد انعطاف پذیری با کمترین بار عاملی(79/0) و سایر ابعاد نیز هر کدام به ترتیب در درجات بعدی اهمیت قرار گرفتند. همچنین نتایج حاکی از آن است ابعاد نظام ارزیابی عملکرد شایسته محور بر استقرار نظام مدیریت جانشین پروری اثر مثبت و معنی داری دارد.

تفویض اختیار به عنوان یک عمل حقوقی در نظام مدیریت سازمانی، دارای جایگاه مهمی است، چرا که دارای آثار متعدد می باشد زیرا یکی از راههای تمرکز زدایی در مدیریت بهینه ی منابع انسانی می باشد و در واقع از این طریق می توان به اهداف سازمانی در جهت توانمندسازی کارکنان، مدیریت مشارکت جو و ایجاد مسئولیت پذیری در آنها نائل گردید، سازمان هایی که به شکل تعریف شده ای از این عنوان و اختیار قانونی بهره مند بوده اند، چابکی سازمان در آن ها مشهود بوده و رضایت مندی کارکنان و ارباب رجوع را نیز در پی داشته است. چرا که هم افزایی و مشارکت مجموعه ی سازمانی، یکی از مهمترین آثار تفویض اختیار در حوزه ی حقوق عمومی و اداری و مدیریت سازمانی می باشد. واژه ی تفویض اختیار با عنوان وکالت به طور عام دارای ارتباط منطقی و مفاهیم مشترک بوده، هر چند که تشریفات خاصی برای تفویض اختیار در حقوق عمومی بر خلاف وکالت معمول، وجود دارد. از اینرو در حقوق اداری برای تفویض اختیار در نظام مدیریت، ارکان و مراحل مختلفی تعریف شده است، همچنین از آثار تفویض اختیار می توان به تمرکز زدایی، تقویت نظارت، ایجاد رقابت بین کارکنان و تشویق آنان و مسئولیت پذیری اشاره نمود.

با پیشرفت جوامع، میزان حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی افزایش یافته است و استمرار آن نیاز به وجود بسترهای مناسب دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رفتارهای قلدری سازمانی بر نگرش شغلی و سازمانی انجام می گیرد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، متشکل از زنان کارمند دانشگاه تهران است و 170 نفر بعنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. 45 سوال برای قلدری سازمانی و 61 سوال برای نگرش شغلی و سازمانی و پرسشنامه الکترونیکی برای جمع آوری داده ها بکارگرفته شده و داده ها با استفاده از روش تحلیل عاملی و همبستگی اسپیرمن تحلیل شده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که ضریب همبستگی اسپیرمن بین رفتارهای قلدری سازمانی با نگرش شغلی و سازمانی منفی است و همچنین همبستگی هر یک از ابعاد نگرش شغلی و سازمانی با رفتارهای قلدری منفی و معنادار است. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که بین رفتارهای قلدری سازمانی بر نگرش شغلی و سازمانی، رابطه منفی و معناداری وجود دارد. حضور زنان در سازمان های رو به افزایش است و از طرفی نمی توان منکر وجود رفتارهای قلدری در سازمان ها شد که می تواند آسیب های زیادی به این قشر وارد کند، در نتیجه سازمان های باید آسایش و آرامش لازم را برای آنها در جهت پیشرفت و ارتقاء در سازمان فراهم سازند.

در این تحقیق به بررسی رابطه بین تفکر استراتژیک مدیران با سکون زدگی شغلی کارکنان در اداره کل آموزش وپرورش استان چهارمحال و بختیاری پرداخته می شود. در پژوهش حاضر از روش همبستگی و از نوع توصیفی استفاده شده است. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 200 نفر که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت بررسی فرضیه ها از آزمون پیرسون و روش آمار استنباطی رگرسیون خطی، استفاده شد. یافته های تحقیق نشان دادند، بین تفکر استراتژیک مدیران و سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد همچنین بین; گوش دادن به صداهای جدید توسط مدیر و سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه معنادار و معکوس وجود دارد; بین ایجاد برقراری تعاملات جدید توسط مدیر و سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه معنادار و معکوس وجود دارد; بین ایجاد انگیزش تازه توسط مدیر و سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه معنادار و معکوس وجود دارد; بین استقبال مدیر از تجربه های جدید و سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه معنادار و معکوس وجود ندارد; بین ترسیم چارچوب فکری جدید توسط مدیر و سکون زدگی شغلی کارکنان رابطه معنادار و معکوس وجود دارد.

این پژوهش با هدف شناسایی نقش تعدیل گر اخلاق حرفه ای در رابطه بین رهبری اخلاقی و عملکرد حسابرسان مستقل انجام شده است. پژوهش حاضر در سال 1396 انجام شده و جامعه آماری این پژوهش کلیه حسابرسان شاغل در کلیه مؤسسات حسابرسی پذیرفته شده در جامعه حسابداران رسمی ایران می باشد، که از این تعداد 150 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه های رهبری اخلاقی، عملکرد و اخلاق حرفه ای، جمع آوری شده و در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. برای تائید روایی پرسشنامه ها از نظرات خبرگان حرفه و تحلیل عاملی تائیدی استفاده شده که نتایج حاکی از تائید پرسشنامه ها می باشد. برای تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری و الگوریتم حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون نشان دهنده تائید نقش تعدیلگری اخلاق حرفه ای بر رابطه بین رهبری اخلاقی و عملکرد حسابرسان مستقل می باشد.