مدیریت سازمان های دولتی

مدیریت سازمان های دولتی

مدیریت سازمان های دولتی سال هفتم تابستان 1398 شماره 3 (پیاپی 27) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

طراحی مدل حکمرانی آموزش عالی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی حکمرانی آموزش عالی پاسخگویی شفافیت مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۴ تعداد دانلود : ۵۳۱
بررسی پژوهش های گذشته درزمینه حکمرانی نشان دهنده این موضوع بوده که درمجموع هریک از پژوهش ها با توجه ب ه ن وع رویک رد، تأکید و اهدافی که دنبال می کرده، ب ه بی ان چن د ویژگ ی خ اص پرداخته و قادر به پوش ش دادن مجموع ه ویژگ ی ه ای حکمرانی نبوده است. در این راستا، در این پژوهش تلاش شده تا این خلأ برطرف شده و شاخص های شفافیت، پاسخگویی و مشارکت نظام حکمرانی آموزش عالی با در نظرگرفتن زمینه های سیاسی، اقتصادی و اداری مورد شناسایی قرار گرفته و مدل حکمرانی آموزش عالی در کشور ارائه شود. پژوهش حاضر را می توان پژوهش کیفی دانست. همچنین جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر دو گروه افراد مدیران و استادان دانشگاهی بوده است که از طریق مصاحبه باز انجام شده است. در این پژوهش با توجه به اینکه هدف پژوهش ارائه مدل حکمرانی در آموزش عالی بوده است از روش تحلیل مضمون (تم)، به منظور تجزیه و تحلیل مصاحبه ها (کدگذاری و تعیین تم های فرعی و اصلی) استفاده شده است. یافته های پژوهش بیانگر این موضوع بوده که مدل نهایی حکمرانی آموزش عالی مشتمل بر نه عامل: شفافیت سیاسی اجتماعی، شفافیت اقتصادی، شفافیت اداری (بوروکراتیک)، پاسخگویی سیاسی اجتماعی، پاسخگویی اقتصادی، پاسخگویی اداری (بوروکراتیک)، مشارکت سیاسی اجتماعی، مشارکت اقتصادی، مشارکت اداری (بوروکراتیک) بوده است.
۲.

ارزیابی عملکرد: عرصه تقابل معناها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی عملکرد معناسازی نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۵۹۵
دیدگاه معناسازی یکی از قدرتمندترین چارچوب های مفهومی برای تبیین پدیده های انسانی و اجتماعی در سازمان به شمار می رود. هدف این پژوهش عبارت است از به کارگیری دیدگاه معناسازی برای درک بهتر نظام ارزیابی عملکرد در سازمان و پویش های انسانی و اجتماعی پیرامون آن. ادراکات و تفاسیر کارکنان و کنش هایی که آنان براساس این تفاسیر انجام می دهند، نقش مهمی در سرنوشت ارزیابی عملکرد و اثربخشی آن در سازمان دارد. انسان موجود معناساز است و برای فهم کنش وی باید به دنیای معانی اش وارد شد. روش پژوهش مقاله حاضر نظریه داده بنیاد با رویکرد برساخت گرایی چارمز است. روش نمونه گیری این مقاله نمونه گیری نظری و روش گردآوری داده نیز مصاحبه است. درمجموع با ۱۷ کارمند از دوشرکت دارای نظام ارزیابی عملکرد مصاحبه شد. به منظور تحلیل داده ها، از روش های کدگذاری اولیه و متمرکز استفاده شد. براساس نتایج کارکنان چهار معنای اصلی را به نظام ارزیابی عملکرد نسبت می دهند: ارزیابی عملکرد به مثابه اهرم فشارمدیر، ارزیابی عملکرد به مثابه نامه اعمال، ارزیابی عملکرد به مثابه کاغذپاره و ارزیابی عملکرد امری ناشناخته. همچنین کارکنان در مواجهه با ارزیابی عملکرد، چهار استراتژی کنشی را اتخاذ می کنند: عملکرد نمایشی، عملکرد اصیل، بی تفاوتی و معناجویی. تحلیل ها نشان می دهد مؤلفه تعیین کننده ارتباط میان معانی و کنش ها ادراک عاملیت نمره عملکرد در نزد کارکنان است. با توجه به اهمیت تفاسیر و کنش های کارکنان در اثربخشی اقدامات منابع انسانی یافته های این پژوهش سازمان ها را در مدیریت معانی و درنتیجه بهبود اثربخشی ارزیابی عملکرد یاری خواهد رساند. همچنین یافته های این پژوهش می تواند درک موجود نسبت به رابطه اقدامات منابع انسانی با عملکرد فردی و سازمانی را نیز بهبود دهد.
۳.

شناسایی موانع اخلاق گرایی در سازمان ها با رویکرد آمیخته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق اخلاق حرفه ای اخلاق گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۴۵۹
پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع اخلاق گرایی در سازمان ها صورت گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری داده ها تو صیفی پیمایشی بوده و با روش پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) مورد تحلیل قرار گرفت. نمونه آماری پژوهش حاضر در بخش کیفی 20 نفر از خبرگ ان و م دیران منابع انسانی سازمان های دولتی در تهران بوده و در بخش کمی، 300 نفر از کارکنان ادارات دولتی (سه اداره پست، تأمین اجتماعی و دادگستری) در شهر تهران بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از روش مصاحبه و پرسشنامه بهره گرفته شد. جهت سنجش و برازش مدل ها از روش تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار لیزرل استفاده شد. نتایج بخش کیفی حاکی از این است که موانع اخلاق گرایی در سازمان ها را می توان در سه حوزه اصلی محیطی (بی ثباتی اقتصادی، بی ثباتی قانونی و معضلات فرهنگی)، سازمانی (نارضایتی شغلی، عدم حمایت مدیران، عدم آموزش های کافی، نبودن نظام های جامع و اخلاقی و تعارضات اخلاقی) و فردی (ارزش ها و باورها، ملاک های شخصی و نبودن انگیزش) دسته بندی کرد. نتایج حاصل از بخش کمی نیز نشان می دهد که در حوزه محیطی عوامل اقتصادی بیشترین تأثیر را بر اجتناب از اخلاق گرایی در سازمان دارد (R=0.48). همچنین در حوزه سازمانی ناضایتی شغلی بیشترین تاثیر را دارد (R=0.50) و در بخش فردی، باورها و ارزش ها بیشترین تأثیر را بر عدم اخلاق گرایی در سازمان دارند (R=0.41). مدل مفهومی به دست آمده از مراحل پژوهش می توان د ب ه عن وان معیاری برای مدیران سازمان ها در جهت از بین بردن موانع موجود بر سر راه اخلاق گرایی در سازمان ها قرار گیرد.
۴.

طراحی الگوی ایدئولوژی سازمانی با رویکرد TISM فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی سازمانی سازمان های ماموریت محور مدل سازی ساختاری تفسیری کل فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۶۳۸
در پژوهش حاضر، باهدف طراحی الگوی ایدئولوژی سازمانی، با رویکرد TISM فازی انجام شده است. به منظور رسیدن به این هدف، در مرحله اول ضمن بررسی ادبیات موضوع، با استفاده از نقطه نظرات 16 نفر از خبرگان با نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند، با کمک فن دلفی فازی، در دو مرحله، از طریق نظرسنجی آنلاین، 14 معیار مؤثر برای ایدئولوژی سازمانی، شناسایی شد. در مرحله بعدی، با استفاده از رویکرد TISM فازی در ابعاد جدیدی دسته بندی، سطوح و روابط معیارها، مشخص شد. درنهایت نتیجه گیری شد که معیار ساختار و پیکربندی دارای بالاترین قدرت وابستگی است و تمام معیارها بر آن تأثیر می گذارند. معیار ارزش ها و هنجارها در سطح نهم و پایین ترین سطح است. معیار همانندسازی نیز در سطح هشتم قرار دارد و هیچ معیاری آن را تحت تأثیر قرار نمی دهد. در هر صورت، این عناصر، بازیکنان کلیدی هستند که در الگوی ایدئولوژی سازمانی سازمان های مأموریت محور ضروری هستند و باید مورد توجه قرار گیرند. موضوع ایدئولوژی سازمانی و همچنین روش TISM فازی در مجلات داخلی جدید و نو است.
۵.

شناسایی و اولویت بندی شاخص های سرمایه فکری با هدف بهبود عملکرد شرکت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سرمایه فکری عملکرد شرکت روش های تصمیم گیری چند معیاره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۴۱۶
هدف پژوهش حاضر بررسی و رتبه بندی سرمایه فکری است که به بهبود عملکرد شرکت کمک می کند. پس از طراحی و توزیع پرسشنامه میان متخصصان صنعت فنر، اولویت و اهمیت هریک از این عوامل با استفاده از روش های FuzzyTOPSIS, FAHP،Vikor، ELECTRE مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به اینکه نتایج حاصل از اجرای روش های فوق در مواردی با یکدیگر هم خوانی نداشت، برای رسیدن به یک اجماع کلی از رتبه بندی عوامل از تکنیک های ادغامی استفاده شد که شامل روش های میانگین، بردا و کپ لند است. با توجه به ارتقای عملکرد شرکت به این نتیجه رسیدیم که سود خالص در مقایسه با دیگر عوامل بالاترین رتبه را دارد و سپس مزیت رقابتی، حفظ مشتری، ارزش بازار شرکت، ظرفیت نوآوری و حجم معاملات به ترتیب بالاترین رتبه را دارند. براساس روش ادغام مهم ترین بعد از ابعاد سرمایه فکری به ترتیب اهمیت عبارت اند از: سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی، سرمایه مشتری و سرمایه نوآوری و همچنین با توجه به زیر معیارهای سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی، سرمایه مشتری و سرمایه نوآوری مهم ترین عوامل به ترتیب اهمیت عبارت اند از: توانایی رهبری، شایستگی کارکنان، تجربه کارکنان، خلاقیت کارکنان، سطح دانش فردی، رضایت مشتری، انگیزش کارکنان، وفاداری مشتری، نگرش کارکنان، ساختار سازمانی، آموزش کارکنان، یادگیری سازمانی، قابلیت بازاریابی، پایگاه اطلاعات، سیستم های مدیریت، استفاده از دانش، ارزش های استراتژیکی، فرایند عملیاتی، سیستم اطلاعاتی، فرهنگ شرکت، ارزش برند، بینش و رسالت، ارتباط با تأمین کنندگان و رقبا، اندازه سازمان، فرهنگ نوآوری، ارتباط با سازمان های دیگر، کثرت بازار، چرخه زندگی شرکت، تناسب مشتری، مکانیزم نوآوری و دستاورد نوآوری.
۶.

مدل یابی ساختاری سلامت اجتماعی براساس نقش عوامل فردی، شغلی و سازمانی در میان اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلامت اجتماعی ویژگی های شغلی تیپ شخصیتی خودکارآمدی حمایت سازمانی اعتماد سازمانی سلامت سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۴۱۱
چکیدهسلامت اجتماعی به عنوان عاملی برای ارزیابی و شناخت فرد از عملکرد اجتماعی خویش تحت تأثیر عوامل متعددی قرار داشته و در پژوهش های مختلف از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختاری عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی انجام شده است. در این پژوهش 320 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد استفاده شده که روایی و پایایی هریک از آن ها تأیید شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری، از طریق نرم افزار PLS تجزیه و تحلیل گشت و مدل مناسب ارائه شد. براساس یافته های به دست آمده عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی عبارت اند از: عوامل شغلی (ویژگی های شغلی)، فردی (تیپ شخصیتی و خودکارآمدی) و سازمانی (حمایت سازمانی، اعتماد سازمانی و سلامت سازمانی). علاوه بر این که عوامل سه گانه شغلی، فردی و سازمانی بر سلامت اجتماعی مؤثر هستند، مؤلفه های هر کدام از این عوامل نیز با سلامت اجتماعی و ابعاد آن همبستگی مثبتی دارند. ابعاد سلامت اجتماعی شامل انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انطباق اجتماعی و شکوفایی اجتماعی است.
۷.

رویکرد قوم نگارانه به پیشایندها در فرایند مربیگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیشایندها مربیگری قوم نگاری تحلیل تم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۵۷۵
شرط اساسی معماری هر سازه ای، توجه به سنگ بنای آن است؛ چرا که نتیجه بی توجهی به سنگ بنا، چیزی جز سازه ای معیوب نخواهد بود. سنگ بنای فرایند مربی گری را می توان پیشایندها دانست؛ عوامل تأثیرگذاری که قبل از ورود به فعل یا عمل مربی گری باید به آنها توجه اساسی کرد. هدف از این تحقیق شناسایی پیشایندها در فرایند مربی گری بوده است. جهت گیری تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- اکتشافی به شمار می رود و رویکرد آن، استقرایی بود. به منظور گردآوری داده ها، استراتژی تحقیق قوم نگاری و جهت تجزیه و تحلیل داده ها، تکنیک تحلیل تم و نرم افزار MAXQDA مورد استفاده قرار گرفتند. جامعه تحقیق، شرکت های دانش بنیان و میدان مطالعه برای پیاده سازی استراتژی قوم نگاری نیز، شرکت دانش بنیان آسان پرداخت به عنوان یکی از شرکت های پیشرو در صنعت پرداخت بود. پس از تحلیل داده ها، 198 کد، 12 تم فرعی و 3 تم اصلی (مسئله یابی و بسترسازی، طرح ریزی و فراهم سازی و آگاهی بخشی و آماده سازی) به عنوان پیشایندهای فرایند مربی گری شناسایی شدند. در نهایت با توجه به نتایج، پژوهش هایی با موضوعات مختلف برای مطالعات آتی پیشنهاد شد.
۸.

طراحی مدل سازمان حمایتگرا در جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سازمان حمایتگرا جمعیت هلال احمر حمایت سازمانی ادراک شده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۳۱۴
با توجه به اهمیت منابع انسانی، سازمان های امروزی برای جذب و نگهداری نیروی انسانی بر سر ارائه برنامه های رفاهی و میزان توجه به کارکنان رقابت کرده و روی اجرا و بهبود برنامه های حمایت از کارکنان سرمایه گذاری و تلاش می کنند تا حد امکان تسهیلات و امکانات رفاهی مناسبی را برای کارکنان خود فراهم نمایند و به همین علت سازمان ها باید چهره رفتاری جدیدی به خود گیرند و به سمت حمایتگری پیش بروند. هدف این پژوهش طراحی و تبیین مدل سازمان حمایتگرا در جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران است. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی، پیمایشی است که 945 تن از کارکنان جمعیت هلال احمر کشور در آن شرکت کرده و داده ها به روش تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که وجود عدالت سازمانی و حمایت سرپرستان با سازمان حمایتگرا مرتبط هستند. همچنین پرداخت های مناسب، فرصت ارتقا، استقلال در کار، امنیت شغلی، نبودن فشار نقش و آموزش شغلی، نیز با سازمان حمایتگرا در ارتباط هستند و نهایتاً ارزش ها و باورهای دینی، همدلی سازمانی و مدیریت مشارکتی ازجمله متغیرهای دیگر مرتبط با سازمان حمایتگرا هستند.
۹.

شناسایی تفاوت های نسلی در کارکنان سازمان های دولتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفاوت های نسلی نسل جوان نسل میانسال نسل با تجربه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۶ تعداد دانلود : ۵۴۱
مدیریت منابع انسانی امروزه بیش از هر زمانی با تنوع نیروی انسانی در سازمان مواجه است. یکی از عوامل این تنوع علاوه بر تفاوت های موجود، تفاوت بین نسل ها است. تفاوت میان نسل ها همواره مسئله ساز بوده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی تفاوت های نسلی بین کارکنان سازمان های دولتی است. پژوهش حاضر از نظر رویکرد و استراتژی در دسته پژوهش های کیفی قرار می گیرد. همچنین پژوهش حاضر از لحاظ نوع از نوع توصیفی- اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش حاضر مدیران و معاونان سازمان ها و دستگاه های اجرایی و دولتی استان قزوین است که جهت شناسایی تفاوت ها با 19 نفر از مدیران و معاونان دستگاه های اجرایی و دولتی به عنوان افراد نمونه، مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد. بعد از گردآوری داده ها، به منظور تحلیل مصاحبه ها از شیوه تحلیل تم استفاده شد. نتایج نشان داد که کارکنان سازمان های مورد مطالعه را می توان در سه نسل جوان، میانسال و با تجربه طبقه بندی کرد. تفاوت های نسلی استخراج شده مرتبط با حوزه منابع انسانی در پنج بعد تفاوت های شغلی، شخصیتی، آموزشی، فنی و انگیزشی دسته بندی شد.
۱۰.

ارزیابی سواد الکترونیکی کارکنان و تاثیر آن بر جامعه پذیری و تحول پذیری سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سواد الکترونیکی تحول پذیری جامعه پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵
هدف کلی تحقیق حاضر ارزیابی سواد الکترونیکی کارکنان و تاثیر آن بر جامعه پذیری و تحول پذیری سازمانی (مطالعه موردی: اداره ی آموزش و پرورش شهرستان مراغه) می باشد. الگوی مورد نظر در این تحقیق در رابطه با سواد الکترونیکی بر اساس مدل ICDL و در رابطه با جامعه پذیری نظریه تائورمینا (1997) و همچنین تحول پذیری سازمانی نیز بر اساس مدل جان گاتر و پیتر دراکر است. برای این منظور پرسشنامه سواد الکترونیکی بر اساس مدل ICDL در 7 مهارت؛ مفاهیم پایه، اینترنت، ارائه کامپوتری، پایگاه داده، مفاهیم کاربرد کامپیوتر، صفحه گسترده، پردازش واژه با کامپیوتر و جامعه پذیری نظریه تائورمینا (1997) در چهار بعد؛ آموزش، تفاهم، حمایت کارکنان و چشم اندازهایی از آینده سازمان و همچنین تحول پذیری سازمانی نیز بر اساس مدل جان گاتر و پیتر دراکر در هشت زمینه مختلف؛ در ابعاد ایجاد احساس ضرورت و فوریت، ایجاد ائتلاف راهنما، توسعه چشم انداز و استراتژی، انتقال چشم انداز تحول به دیگران، توانمندسازی کارکنان برای انجام اقدامات فراگیر، خلق پیروزی های کوتاه مدت، جمع بندی پیروزی ها و ایجاد تحول بیشتر و نهادینه ساختن دیدگاه های جدید در فرهنگ تعریف و در این راستا دو فرضیه اصلی و چهارده فرضیه فرعی تنظیم گردیده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها بیانگر این است که اولاً میانگین وضعیت سواد الکترونیکی کارکنان اداره ی آموزش و پرورش شهرستان مراغه پایین تر از حد متوسط می باشد و ثانیاً سواد الکترونیکی کارکنان بر جامعه پذیری و تحول پذیری سازمانی اداره ی آموزش و پرورش شهرستان مراغه تاثیرگذار می باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۶