مدیریت سازمان های دولتی

مفهوم رویا اغلب به طور غیر مستقیم در بسیاری از شاخه های مطالعات سازمان و مدیریت استفاده می شود. رویاها تحت کنترل نیستند اما تا حدی قابل استفاده هستند و منبع خلاقیت فردی برای بهبود تغییرات سازمانی می باشند. بنابراین این پژوهش در نظر دارد به بررسی هدایت رویای کارکنان در جهت توسعه منابع انسانی در سازمان های دولتی بپردازد. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه ی گردآوری داده ها از نوع پیمایشی – اکتشافی می باشد. داده های مورد استفاده در این تحقیق از نوع کیفی می باشد که از طریق مصاحبه با کارشناسان و سطوح سرپرستی کارکنان دانشگاه تهران جمع آوری شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 16 نفر از کارشناسان و سطوح سرپرستی دانشکده های دانشگاه تهران (حد اشباع) است که با روش گلوله برفی انتخاب شده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از مصاحبه، از تحلیل تم استفاده شده است و در نهایت 4 تم اصلی «ایجاد رویا، پرورش رویا، سازماندهی رویا و سلسله مراتب رویا» شناسایی شد.

عدم آینده نگری برخی از مدیران سازمانهای دولتی و خصوصی و غافلگیری آنها در برابر رویدادهای مختلف نظیر حوادث طبیعی، بیانگر سبک مدیریتی خاصی است که به آن مدیریت واکنشی گفته می شود. استفاده ازچنین سبکی، به دلیل کاهش اعتماد ذینفعان و کاهش سرمایه اجتماعی ، باعث تخریب چهره سازمان و برند آن می گردد. لذا هدف این پژوهش دستیا بی به نظریه ای در خصوص شناسایی علت های مدیریت واکنشی درسازمان ها ، تعیین نتایج وارائه راهکارها، وهمچنین درک این پدیده در سازمان ها و تغییر در رفتارها انجام شده است . رهیافت پژوهش به صورت کیفی و استراتژی پژوهش مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است . جهت گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر از مصاحبه نیمه ساختار یافته و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها ازآزمون های آماری دو جمله ای و فریدمن استفاده شد. نمونه گیری به روش نظری و هدفمند (قضاوتی و گلوله برفی) انجام شده است که بر مبنای آن تعداد 15 مصاحبه با مدیران، اعضاء هیأت علمی و خبرگان سازمانی که دارای تجربه و دانش در مورد علت مدیریت واکنشی ونتایج آن بودند، صورت گرفته است . باتوجه به یافته های تحقیق، مشخص گردید که فقدان تفکراستراتژیک، عدم شایسته سالاری، عدم آموزش مدیریت بحران، عدم تخصص مدیریتی، روزمرگی مدیران، فقدان سیستم های اطلاعاتی، و نادیده انگاشتن زمان علت مدیریت واکنشی سازمان ها می باشند که باعث تخریب چهره سازمان می- گردند.

هدف تحقیق شناسایی مؤلفه های مدیریت برداشت و ارائه مدلی بر مبنای روش آمیخته اکتشافی است و بر اساس الگوی کلایزی دربخش کیفی و کمی تنظیم شده است. در بخش کیفی از روش پدیدارشناسی و در کمی از توصیفی همبستگی بر مبنای روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی مدیران، کارکنان و کارشناسان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان بوده و24نفر آنها بر اساس نمونه گیری تمایز حداکثری انتخاب شدند.در بخش کمی با روش نمونه گیری تصادفی ساده 238نفر ازمدیران و کارکنان انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه عمیق و در بخش کمی پرسشنامه حاصل از مقوله های کیفی بود و روایی محتوایی و روایی عاملی آن تأیید شد. پایایی پرسشنامه بوسیله آلفای کرونباخ (بالای7/0بود)صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در بعد کیفی ابعاد فردی مرتبط با نیازهای کارکنان، بعد فردی مرتبط با مدیر، بعد سازمانی، بعد فرهنگی،عوامل تعدیل گر و روش ها و تاکتیک ها و پیامدها را شناسایی کرد.نتایج نشان داد که اثرات تعدیل کننده واثر عوامل سازمانی بر پیامدهای مدیریت برداشت معنادار نبوده وعوامل معنادار برتاکتیک ها و روش ها به ترتیب عوامل فردی مرتبط با مدیربا ضریب تأثیر(288/0)عوامل فردی مرتبط با نیازهای کارکنان(271/0)عوامل فرهنگی(214/0)و عوامل سازمانی(185/0)می باشد.

هدف از این مقاله معرفی مفهومی جدید در مدیریت تحت عنوان هم آفرینی است. این واژه در برابر هم افزایی یا سینرژی مطرح گردید. سینرژی یا هم افزایی دلالت بر آن دارد که برآیند کار جمعی، بسیار فراتر از برآیند کار تک تک افراد یا به عبارتی روشن تر «کل بزرگ تر از جمع اجزاست». براساس هم آفرینی برآیند نوآوری جمعی یا نوآوری سیستمی بیش از جمع نوآوری های فردی است. مفهوم هم آفرینی از جمع آوری و تحلیل داده های متنی و نمونه برداری نظری از آثار و متن مصاحبه های خبرگان مدیریت و اندیشمندانی چون گری همل، رالف استیسی و تام پیترز و تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد ظهور یافت. براساس این مفهوم، نوآوری های تک تک کارکنان در بستر ارتباطات و گفتمان جمعی خاصیت سینرژیک می یابد و به نوآوری های فزاینده می انجامد و مدیریت ارشد سازمان باید بسترهای لازم را جهت هم افزایی نوآوری ها و نبوغ کارکنان برای بقا، استمرار حیات، رشد و بالندگی سازمان فراهم نماید.

یکی از حوزه های مرتبط با اداره حکومت و جامعه، حاکمیت است که مسیر کلی حرکت یک جامعه را ریل گذاری می نماید و مسائل جامعه را مدیریت می کند و متضمن منافع عمومی است. از آنجا که داشتن الگوی حکومت داری و حاکمیت متناسب با ارزشهای هر جامعه، ضرورتی انکار ناپذیر است لازم است الگوی حاکمیت هر جامعه ای متناسب با ارزشها و فرهنگ آن جامعه مشخص گردد. در منابع اسلامی نیز به حکومت و حاکمیت توجه ویژه ای شده است. یکی از منابع اصیل در این زمینه سیره حضرت امیرالمومنین علیه السلام است که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان قرار گرفته است. هدف این پژوهش شناسایی مولفه های حاکمیت اسلامی با تاکید بر سیره امام علی(ع) بر اساس پژوهشهای انجام شده در این زمینه است. روش پژوهش از نوع کیفی است که براساس روش فرا ترکیب انجام شده است. براساس پژوهشهای انجام شده در این زمینه یافته های این پژوهش نشان می دهد که عدالت، فقر زدایی و رفاه گرایی در حاکمیت اسلامی اهمیت بالایی دارد در صورتی که در حاکمیت غربی پاسخگویی و دخالت(مشارکت) از اهمیت بالایی برخوردار است. همین امر نشان می دهد که الگوی حاکمیت اسلامی تفاوت اساسی با حاکمیت غربی دارد.

پژوهش حاضر که به منظور طراحی الگوی مدیریت عملکرد در بخش دولتی کشور در دو فاز طراحی و ارزیابی مدل اجرا شده است، بر اساس هدف پژوهشی بنیادی و با رویکردی ترکیبی است. در این بخش با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق با نمونه ای 11 نفره از خبرگان و تحلیل تم مصاحبه های انجام شده آنان، مدل به شیوه کیفی طراحی شد. نمونه آماری بخش کیفی این تحقیق بر حسب اشباع نظری انتخاب شده و براساس روش نمونه گیری انتخابی هدفمند می باشد. داده های گردآوری شده در این بخش با استفاده از نرم افزار Amos تحلیل و مولفه های اکتشافی مدل از طریق تحلیل عاملی تاییدی، تایید شد. در مرحله کمی نیز برای ارزیابی مدل 60 نفر از مدیران و کارشناسان خبره وزارتی و ستادی دفاتر ارزیابی عملکرد 20 وزارتخانه و سازمان ملی و 31 واحد استانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق بدون نمونه گیری، مدل را از طریق پنج شاخص سادگی، کاربردی بودن، جامعیت، صحت و نوآوری با استفاده از پرسشنامه استانداردی که روایی و پایایی آن تائید شد، مورد ارزیابی قرار دادند. بر اساس یافته های این تحقیق، دسترسی به مدل مطلوبی که بتواند تمام ابعاد و الزامات مدیریت عملکرد در بخش دولتی را حول محور سیاست ها و خط مشی ها و با تفکیک نقش هریک از بازیگران موثر پوشش دهد، مستلزم توجه به نقش هر بازیگران و فعالیت های آنها؛ در کنار تعیین خروجی ها یا نتایج آنی؛ واسطه ای، نهایی و در نهایت نتایج استراتژیک عمل هر بازیگر در ضمن توجه به اجزاء و روابط بین این بخش ها است

در حوزة توسعه خدمات الکترونیک ، در سازمان تأمین اجتماعی طرح های زیادی در سازمان به تازگی پس از تدوین به اجرا رسیدند، اما روندها و سناریوهای آینده را نادیده گرفتند . هدف این پژوهش تدوین سناریوهای آیندة توسعه خدمات الکترونیک سازمان تأمین اجتماعی در افق بیش از ده سال است. این پژوهش به کمک روش سناریونگاری شبکة جهانی کسب وکار و عوامل مؤثر بر موفقیت و با توجه به نظر خبرگان، مهم ترین عدم قطعیت ها را در این حوزه شناسایی میکند. جامعة آماری را 20 نفر از خبرگان سازمان تأمین اجتماعی شکل می دهد. پژوهش حاضر از نوع ترکیبی است. برای گردآوری داده ها از توزیع پرسشنامه، بررسی اسناد و مدارک و پنل تخصصی استفاده شد . برای سنجش روایی و اعتبار پرسشنامه، به ترتیب ازخبرگان و ضریب آلفای کرونباخ بهره برده شد. مطابق نظر خبرگان با تعیین دو عدم قطعیت «سرمایه گذاری عمومی در زمینة زیرساخت و منابع انسانی» و« تعامل پذیری سیستم ها در سطوح مختلف» به مثابة محورهای اصلی سناریونویسی، چهار سناریو استخراج شد. پس از تدوین آینده ها و چشم اندازهای سازمان و تدوین استراتژی دستیابی به آینده ی مطلوب نوبت به اجرای استراتژی ها ست. در ادامه ی پژوهش ارتباط علی و معلولی بین اهداف استراتژیکی که در چهار منظر کارت امتیازی متوازن طبقه بندی شده بود ، با استفاده از روش دیمتل و مبتنی بر نظر خبرگان، برقرار و نقشه استراتژی توسعه خدمات الکترونیک سازمان تأمین اجتماعی ترسیم شد.

حکمرانی خوب از جمله مباحث نوپاست، که در دو دهه اخیر توجه محافل علمی بسیاری را به خود معطوف ساخته است. محققان حکمرانی خوب را با رویکردها، ابعاد و اهداف گوناگون تعریف نموده اند. اما با توجه به پیچیدگی مبحث حکمرانی، ضروری است که با نگاه به ابعاد متفاوت این مقوله، سعی در تبیین این مفهوم به صورت ابعاد جداگانه داشته و به بررسی آن بپردازیم. براین اساس، پژوهش حاضر درصدد بررسی چگونگی ارتباط میان رهبری اخلاقی و تحقق حکمرانی خوب در سازمان است و تلاش دارد، وجود رابطه معنی دار بین رهبری اخلاقی و حکمرانی خوب را آزمون نماید. جامعه آماری پژوهش 291 نفر از کارکنان شهرداری تهران بوده اند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی و مدل معادلات ساختاری صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد، ابعاد رهبری اخلاقی با جنبه های متفاوت حکمرانی خوب رابطه معناداری دارد و باید بیان کرد، همواره تنظیم فعالیتها در چارچوب اخلاقی، صداقت و درستی، اعتماد و تلاش در جهت ارتقای کارکنان در سازمان، مبین برخی از جنبه های حکمرانی خوب نظیر شفاف سازی، ارتقاء ارزش ها و پاسخگویی خواهد بود.

در سال های اخیر پژوهش در حوزه فساد اداری مورد توجه و رو به رشد بوده است. فساد پدیده ای همه گیر و جهانی است و مبارزه با آن در همه کشورهای جهان چالشی اساسی است. با تمام برنامه ریزی ها و توجهی که از سوی کشورها در زمینه مبارزه با این پدیده صورت گرفته،ولی همواره شاهد وجود آن در ابعاد گوناگون جوامع هستیم. موضوع کار آفرینی یکی از محورهای مورد تأکید در رشد و توسعه اقتصادی است. توسعه اقتصادی به طور عام و کار آفرینی به طور خاص از حوزه هایی هستند که می توانند تحت تأثیر فساد اداری قرار گیرند.این پژوهش به تبیین رابطه فساد اداری و توسعه کار آفرینی می-پردازد.جامعه آماری پژوهش 79 کشور منتخب عضو (GEM) است. نوع مطالعه توصیفی و داده های این پژوهش از موسسه شفافیت بین الملل و موسسه توسعه جهانی کارآفرینی بین سالهای 2011 تا 2015 جمع آوری شده است. نتایج نشان می-دهند هرچه شاخص فساد کشورها کاهش پیدا کرده و به سمت پاک بودن حرکت می کنند، بر میزان کار آفرینی کشورها افزوده شده بطوریکه بین فساد و کار آفرینی رابطه ای معکوس و معنادار وجود دارد.

نگهداشت منابع انسانی، رسالت اساسی هر سازمانی است. در این راستا مشارکت در تصمیمات سازمانی از ارکان مهم در حفظ نیروی انسانی شایسته محسوب می شود. امروزه سازمانها به دنبال ایجاد جوی ارتباطی هستند که از آزادی بیان در سازمان حمایت کند. زمانی که کارکنان این جو آزادمنشانه را در سازمان احساس کنند، به عضویت در سازمان افتخار کرده، ارزش های سازمان در آن ها نهادینه می شود. از این رو در مقابل بیان اندیشه ها و نظرات ارزنده و متفاوت به منظور بهبود و تحول در سازمان احساس مسئولیت می کنند. این پژوهش با هدف بررسی نقش تعدیل گری آزادی بیان در ارتباط میان هویت سازمانی و دگراندیشی سازمان انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، کارکنان دانشگاه علوم پزشکی یزد را به عنوان جامعه آماری انتخاب و بر اساس فرمول کوکران، 386 نفر نمونه تعیین شده اند. برای بررسی متغیرهای پژوهش از پرسش نامه های هویت سازمانی چنی(1983)، دگراندیشی کاسینگ (1998) و آزادی بیان گوردن و اینفنت (1980) استفاده شده است. آزمون فرضیه ها با مدل سازی معادلات ساختاری از طریق نرم افزار Amos، نشان می دهد که هویت سازمانی 76 درصد بر دگراندیشی سازمانی تاثیر دارد. همچنین نتایج تحلیل اثر متقابل نقش تعدیل گری آزادی بیان را در رابطه میان هویت سازمانی و دگراندیشی سازمانی تایید می کند.