درخت حوزه‌های تخصصی

تقریر صدرالمتألهین از حشر، تقریری کامل و جامع است که به تبیین عقلانی بسیاری از آموزهای دینی کمک کرده و به جمع بسیاری از ظواهر شریعت می انجامد. او در این راه غالب اصول و نوآوری های فلسفی خود را به خدمت گرفته و از تمام ظرفیت حکمت متعالیه در این بخش بهره می برد. یکی از مبانی جهان شناختی او در مساله ی حشر انسان ها، عوالم سه گانه ی وجود است. او با طرح کردن دو عالم مثال و عقل به عنوان آخرت، و نیز با توجه به تناظر مشاعر انسانی با این عوالم و کیفیت ادراک انسان، به سیر صعودی نفس توجه کرده و حالات مختلف حشر انسان ها را با هر یک از این عوالم را توضیح می دهد. او با توجه به همین مطالب به تبیین عقلانی و اثبات ظواهر متون دینی در مورد بهشت و جهنم و کیفیت عذاب یا پاداش نفوس همت گماشته و در این باره، به سوالات مختلفی پاسخ می دهد.

شبکه های اجتماعی مجازی (نظیر فیس بوک، اینستاگرام، و تلگرام) یک پدیده رشدیابنده هستند که ماهیت روابط اجتماعی را دچار تغییر و تحول نموده اند. مقاله حاضر به بررسی نتایج منفی (حسادت و نظارت بر همسر) استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در روابط عاطفی زناشویی پرداخته است. هدف اصلی پژوهش بررسی نقش حسادت زناشویی در شبکه های اجتماعی مجازی در تجربه نظارت بر همسر بوده است. این پژوهش از نوع همبستگی است و در آن از میان مردان و زنان متأهلی که به صورت روزانه از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کردند 223 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. مشارکت کنندگان در پژوهش مقیاس حسادت زناشویی در شبکه های اجتماعی مجازی و نظارت بر همسر را تکمیل نمودند. نتایج نشان داد که بین حسادت زناشویی (و زیرمقیاس های آن) و تجربه نظارت بر همسر در شبکه های اجتماعی مجازی رابطه معنی داری وجود دارد. هم چنین نتایج نشان داد که حسادت زناشویی در شبکه های اجتماعی مجازی نقش معنی داری را در پیش بینی نظارت بر همسر بازی می کند.

در این مقاله، در مورد معنای حقیقی اختیار و اهمیت آن در اخلاق و عرفان و «معرفه النفس» و شناخت محدوده اختیار انسان با توجه به آیات و روایات معصومین(علیهم السلام) از دیدگاه شیعه امامیه سخن گفته شده است. اصل این مقاله، طرح موضوع تفاوت اراده و اختیار، معیار فضیلت بودن اختیار و معیار مسئولیت بودن اراده می باشد. در این زمینه، ضمن رد فصل «متحرک بالإِراده» بودن برای حیوان و قرار دادن «متحرک بالمیل و الشوق» بودن به جای آن، اثبات شده است که عقل و اراده همدوش هم بوده، هر دو فصل ممیز انسان است، لکن برخورداری تکوینی از قدرت اراده و عقل، ملاک ارزش آدمی نیست; زیرا اراده و عقل ظاهری می تواند در خدمت نفسانیات وی قرار گیرد و او را از حیوان پست تر و خطرناک تر سازد. آنچه در حقیقت از نظر تشیع معیار فضیلت است، اختیار و عقل الهی و نه اراده و عقل ظاهری و استدلالی است.

آموزش و پرورش نیازمند ابزارهایى براى سنجش و ارزشیابى است. شاخص هاى تربیتى، نوعى ابزار هستند که ریشه در اهداف تربیتى دارند؛ زیرا شاخص ها، ابزارى براى رسیدن به اهداف اند. این پژوهش با رویکرد نظرى و مطالعه اسنادى و با بیان شاخص هاى تربیتى است که از آیات قرآن کریم استخراج شده و مى توان از آنها در جهت بهبود، رشد و تعالى فعالیت هاى تربیتى بهره گرفت. براساس یافته هاى این پژوهش، مجموعه شاخص ها و معیارهاى تربیت اسلامى برگرفته از آیات قرآنى را مى توان تحت سه مؤلفه فرایندهاى ذهنى، رفتار و تمایلات دسته بندى کرد. شاخص هاى ذیل هر مؤلفه عبارتند از: مؤلفه فرایندهاى ذهنى شامل شاخص هاى علم و دانش، تفکر و تعقل، معرفت و بصیرت، نقد و ارزیابى؛ مؤلفه رفتار شامل شاخص هاى تعهد و مسئولیت شناسى اجتماعى، عمل گرایى، عفت و پاکدامنى، امر به معروف و نهى از منکر و عبادت؛ و مؤلفه تمایلات شامل شاخص هاى حب الهى، ولایت پذیرى. این شاخص ها به شدت با همدیگر مرتبط هستند. یافته هاى این پژوهش مى تواند به عنوان ابزارى مناسب در اختیار نهادها، سازمان هاى آموزشى و مدارس قرار گیرد تا آنان را قادر به ارزیابى فعالیت هاى تربیتى خود نماید.

مهم ترین بُعد هر انقلاب بُعد ایدئولوژیک آن است که در بررسی تاثیرات فراملی اهمیت فراوان دارد. این بُعد در انقلاب اسلامی ایران تاثیرات مهمی برمناطق همجوار ــ که از نظرمذهبی، جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی وجوه اشتراک زیادی دارند ــ گذاشت. این تاثیرات، گرچه در دهه اول پیروزی انقلاب به علت سلطه رژیم شوروی مورد توجه قرار نگرفت، اما با فروپاشی شوروی و تشکیل جمهوریهای مستقل مسلمان، جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد با استفاده از پیوندهای سه گانه اسلام (نژاد، زبان و میراث مشترک فرهنگی ـ تاریخی) نفوذ خود را گسترش دهد. در این خصوص دو سؤال اساسی مطرح است: 1) انقلاب اسلامی تا چه حد برحرکتهای اسلامی منطقه تاثیر گذارد؟ 2) چه حرکتهای اسلامی در منطقه به وجود آمد و تا چه حد زمینه را برای نفوذ ایدئولوژیکی ایران در منطقه فراهم آورد؟ یافته های مقاله نشان می دهد که اگرچه استقلال جمهوریهای آسیای مرکزی فرصتهایی را پیش روی نظام جمهوری اسلامی گذاشت، اما شرایط منطقه ای و رقابت قدرتهای متعدد در منطقه و سیاست عملگرایانه و منفعت محور ایران نسبت به منطقه باعث شد که تاثیر انقلاب اسلامی بر حرکتهای اسلامی آسیای مرکزی در حد یک الگو و ایده مطرح باشد.

تحقیق حاضر که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده به پرسش " عذر خواهی و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی چه نقشی دارد؟"پاسخ گفته و در تبیین پاسخ آن اشاره نموده که اسلام برای کاهش تنشها همواره مسلمانان را به صلح و دوستی، پرهیز از کینه و دشمنی، حل کردن اختلافات با تکیه بر فضایل اخلاقی از جمله بخشش و عذرخواهی ترغیب نموده است. نگارش رساله هایی، چون الفت نامه، مصادقة الاخوان و... توسط عالمان اسلامی در همین راستا می باشد. در فرهنگ اهل بیت عذر خواهی مؤمنان از پیامدهای زیانبار دنیوی و اخروی جلوگیری نموده و پذیرفتن عذرِ دیگران پرتویی از اخلاق خدا، گام نهادن جای پای پیامبران و اولیای خدا و بستر تکامل آدمی و موجب صلح و همدلی بین مردم و محبوبیت انسان نزد خدا دانسته شده است. اهمیت عفو و بخشش تا بدانجاست که به موجب روایات، خداوند از مؤمن نیازمند همانند عذر خواهی برادر از برادر عذرخواهی می کند و مزد عذر خواهی را بر ذمه گرفته و آن را از صفات متقین بر شمرده و به مسلمانان منحصر نکرده است، همچنین به موجب روایات در مواردی معصومان از مردم عذر خواهی کرده اند، که از جمله آن ها می توان به عذر خواهی پیامبر از برخی از اصحاب صفه اشاره نمود. قبول عذر و بخشش در پایداری زندگی اجتماعی نقش بسزا دارد، زیرا اگر همه مردم در گرفتن حقوق خویش دقیق و جدی باشند و از کوچک ترین لغزش دیگران چشم نپوشند، زندگی، بسیار تلخ شده و روح صفا و صمیمیت به کلی از بین خواهد رفت. عذر خواهی در صورتی یک فعل اخلاقی و مطلوب است که با آداب و شرایط لازم، همچون منت نگذاشتن و... صورت گیرد و عذر خواهی بجا باشد، از این رو عذر خواهی از کارهای خوب، عذر خواهی از کسی که برای دیگران حقی قائل نیست و فاقد روحیه ادب و احترام به دیگران است و... مطلوب نبوده و یک فعل غیر اخلاقی می باشد، همچنین با وجود مطلوب بودن عذر خواهی و پذیرش عذر دیگران، وادار نمودن دیگران به عذر خواهی اخلاقی نیست. هدف از تحقیق حاضر تبیین اهمیت عذر خواهی و بخشش و تشویق به پایداری زندگی اجتماعی است