درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۹٬۶۲۱ تا ۱۹٬۶۴۰ مورد از کل ۷۹٬۳۳۶ مورد.
۱۹۶۲۱.

مؤلفه های خلاقیت در پرورش فکری کودکان و نوجوانان در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: خلاقیت مؤلفه های خلاقیت خلاقیت در منابع اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۳ تعداد دانلود : ۷۷۹
این مقاله در راستای تدوین نظریه اسلامی خلاقیت تدوین شده و درصدد است با بررسی منابع اسلامی، تحلیلی از مؤلفه های خلاقیت در پرورش فکری کودکان و نوجوانان ارائه دهد؛ بدین منظور از روش توصیفی و تحلیل مفهومی استفاده شد تا عناصر و مؤلفه های مرتبط با خلاقیت در منابع اسلامی بر حسب شبکه معنایی و تحلیل بافت متن، بررسی شود. نتایج نشان می دهد از دیدگاه اسلامی، مؤلفه های خلاقیت در قالب سه مؤلفه شناختی، انگیزشی و شخصیتیقابل تقسیم است. مؤلفه های شناختی عبارتند از: تشبیه، تجسیم، ترکیب و تجزیه . مؤلفه انگیزشی عبارت است از: تمایل درونی برای رفع نیاز و کاهش تنش. مؤلفه های شخصیتی عبارتند از: تجربه پذیری، کنجکاوی، استقلال فکری، اعتماد به نفس، الگوگیری و مشورت پذیری.
۱۹۶۲۲.

بررسی چگونگی نماز در ادیان الهی

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ «ویژه نامه همایش ملی نماز، تعالی فردی و اجتماعی»

کلیدواژه‌ها: نماز عبادت اسلام یهودیت مسیحیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۹۷ تعداد دانلود : ۴۵۳۶
نماز به عنوان یک نیایش منسجم و هدف دار، سابقه ای بس طولانی در ادیان مختلف دارد و می توان آن را به عنوان قدیمی ترین عبادتی ذکر کرد که در تمام دوران گذشته حضور داشته است. با این که نماز یک جنبه فراگیر در ادیان دارد، صورت و کیفیت آن در همه موارد یکسان نمی باشد، با این اوصاف یک چیز در همه آنها مشترک است و آن اعتقاد به مخاطبی مافوق بشریت است که با او سخن می گوید و از او در امور مادی و معنوی استمداد می جوید. بنابراین می توان گفت: پیامبران پرستش را به مردم نیاموختند بلکه نوع پرستش و آداب آن را برای مردم بیان نمودند. هدف از این پژوهش بیان جایگاه نماز، کیفیت و چگونگی آن در ادیان الهی و مطرح جهان می باشد تا مخاطب بتواند کامل ترین عبادت الهی را بشناسد و با معرفتی ژرف به عبادت معبود خود بپردازد. اکنون این پرسش مطرح می گردد که نماز در ادیان الهی دارای چه جایگاه، کیفیت و مقرراتی است؟ فرضیه پژوهش آن است که نماز در ادیان مختلف الهی و غیر الهی وجود داشته است و در اصل یکی از مهمترین عبادت ها و آیین هایی بوده که با آن خداوند را عبادت و پرستش می کردند. به گونه ای که در شریعت حضرت موسی و عیسی(ع) برپایی نماز از واجبات مهمی است که خداوند، درآغازرسالت به حضرت موسی(ع) و در آغاز تولد به حضرت عیسی(ع) توصیه نمود. در عهد عتیق در مورد اصل وجوب، اهمیت نماز و دعا، چگونگی برپایی نماز، و مکان و زمان نماز مطالبی بیان شده است. برای بررسی فرضیه از روش اسنادی با مراجعه به منابع کتابخانه ای بهره می بریم.
۱۹۶۲۳.

بررسی شبکه معنایی نطفه در قرآن کریم با پاسخ به شبهات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۹ 187 - 206

کلیدواژه‌ها: مراحل خلقت انسان نطفه امشاج ماء مهین ماء دافق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳۷ تعداد دانلود : ۹۶۶
قرآن کریم از«نطفه» با تعابیر وتوصیفاتی ازجمله«ماءٍ دافِقٍ»، «سُلالَهٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ »و «نطفه امشاج» سخن گفته است .با پیشرفت علم، برخی درصدد بررسی و تطبیق این آیات با علم جنین شناسی برآمده اند.ارائه نظرات نادرست در برخی موارد سبب شده است که شبهاتی ازجمله «پست انگاری آب منی و عدم توجه به اهمیت و ویژگی آن» و «عدم توجه به نقش نطفه زن در آفرینش جنین» در این باره مطرح شود. پس از بررسی روشن گردیدواژه های «دافق» و «مَهین» که به عنوان صفت برای «ماء» آمده است، به ترتیب به معنای «مایع متحرک و آمیخته» و «مایع ضعیف» می باشد و همچنین واژه «نطفه امشاج» به قدر متیقن به نطفه مرد و زن هردو اشاره دارد. بنابراین اگر روش معناشناسی به درستی انجام گیرد، نه تنها با دستاوردهای علم جنین شناسی تعارض ندارد، بلکه کاملاً با آن هماهنگ است.
۱۹۶۲۴.

بررسی مفهوم وجود از نظر کانت و سهروردی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 83 - 102

کلیدواژه‌ها: سهروردی شیخ اشراق کانت مفهوم وجود مفاهیم اعتباری وجود محمولی اصالت یا اعتباریت وجود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۴ تعداد دانلود : ۶۳۲
مسیله مورد مطالعه در این مقاله، بررسی وجوه اشتراک و اختلاف کانت و سهروردی درباره مفهوم وجود است. براین اساس، آرای این دو فیلسوف غربی و شرقی را درباره تقسیم بندی مفاهیم و جایگاه مفهوم وجود در بین مفاهیم، و نیز تأثیر دیدگاه ایشان را در خصوص وجود بر مسیله اثبات خداوند مورد بحث قرار داده ایم. می توان گفت کانت وجود را امری اعتباری و منحصر در یک معنا، یعنی نسبت ها و اضافات می داند که تنها بیان کننده نسبت موضوع و محمول است و وجود محمولی را انکار کرده است؛ در حالی که سهروردی گرچه مفهوم وجود را امری اعتباری می داند، برای آن سه معنا قایل شده است که تنها یکی از آن معانی، با معنای مدنظر کانت مطابقت دارد و در ارایه معانی دیگر با او متفاوت است. در خصوص اثبات وجود خدا نیز تفاوت دیدگاه های این دو فیلسوف بر اساس مبانی مختلف آنها فاحش است.
۱۹۶۲۵.

بررسی الهیات طبیعی از دیدگاه بارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: بارت الهیات طبیعی الهیات وحیانی الهیات کلمه گناه اولیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۴۹۷
الهیات طبیعی به طور سنتی نقش حلقة ارتباط بین معرفت زمانه و تعالیم وحیانی را در ادیان ابراهیمی ایفا می کرده است. با این حال، هرگز اعتبار و امکان این الهیات مورد وفاق الهی دان های این ادیان نبوده است. کارل بارت -که بسیاری او را مهم ترین و تأثیرگذارترین الهی دان پروتستان و حتی مسیحی در قرن بیستم می دانند- با هر دستگاه فکری ای که باورهای مسیحی را بر یافته های ذهن و ضمیر بشری مبتنی سازد، به شدت مخالفت می کند. از این رو، می توان او را نماد مخالفت بی امان با الهیات طبیعی در دورة معاصر دانست. در این مقاله تلاش کرده ایم تا نشان دهیم نقد بارت بر الهیات طبیعی، از سویی ریشه در تحلیل او از نقش این الهیات در تاریخ مسیحیت دارد؛ و از سوی دیگر مبتنی است بر قرائتی خاص از برخی آموزه های مسیحی؛ اما اگر از منظری معرفت شناختی بنگریم، به نظر می رسد التزام به لوازم موضع بارت ضد الهیات طبیعی، الهیات وحیانی را نیز با مشکلاتی جدی مواجه خواهد ساخت.
۱۹۶۲۶.

چشم اندازی از یک رویکرد جدید به زبان دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: زبان دینی معرفت گرایی عمل گرایی جهت های تناسب منطوق معنایی مفهوم التزامی التزام عملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۸ تعداد دانلود : ۴۹۲
ما دربارة خدا چگونه می توانیم سخن بگوییم؟ این مسئلة اصلی زبان دینی است که خود به چند مسئلة دیگر تحلیل می شود. یک دسته از مسائل به نسبت معانی جملات و گزاره های دینی، با ویژگی هایی در عالم واقع مربوط می شوند. آیا شأن جملات یا گزاره های دینی، مثل «خدایی جز الله نیست» و «خدا عالم است» این است که اطلاعاتی از واقعیت خداوند به ما بدهند؟ یا آنکه آنها اساساً کارکرد عملی در زندگی ما دارند؟ رویکردهای رایج به زبان دینی - به طور کلی - به دو گروه متمایز تقسیم می شوند: رویکردهای معرفت گرا و رویکردهای عمل گرا. یکی از مشکلات اصلی این رویکردها یک بعدی بودن آنها است. تصور می شود توصیفی و آگاهی بخش بودن گزاره های دینی با انشایی، انگیزشی و تأثیرگذار بودن آنها در زندگی ما با هم اجتماع ناپذیرند، در حالی که این گونه نیست. رویکرد ما به زبان دینی در این مقاله، دو بعدی است. زبان دینی در رویکرد ما هم بعد معرفت گرایانه دارد و هم بعد عمل گرایانه. این رویکرد مدعی است می تواند با شایستگی، هر دو بعد این زبان را تبیین کرده، توضیح دهد.
۱۹۶۲۷.

تحلیل ضمان بر مبنای «معاوضه قهری» و آثار آن در دعاوی مسئولیت مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۱۵

کلیدواژه‌ها: معاوضه قهری غصب مسئولیت مدنی غرامت اتلاف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۵ تعداد دانلود : ۷۶۴
در تحلیل ماهیت ضمان قهری دو دیدگاه اصلی در فقه وجود دارد. یک دیدگاه ضمان را بر مبنای غرامت صرف و دیدگاه دیگر بر مبنای معاوضه قهری تحلیل می کند. مراد از معاوضه قهری در حوزه ضمان قهری آن است که مال تلف شده به حکم شارع به ملکیت عاملِ زیان و بدل آن به ملکیت زیان دیده در می آید. با این تحلیل، ضمان قهری معاوضه بین بدل و مبدل به حکم شارع است که پذیرش آن آثار مهمی در حوزه مسئولیت مدنی دارد. مثلاً بر اساس این نهاد اجزاء باقیمانده از مال تالف و حقوق متعلق به آن، از آنِ عامل زیان است و یا در مواردی که مال مغصوب در جایی به کار رفته و در فرض جدایی فاقد ارزش است، زیان دیده صرفاً مستحق مطالبه بدل آن خواهد بود و نمی تواند علاوه بر خسارت، انتزاع عین را از مال غاصب درخواست کند. همچنین پذیرش معاوضه قهری می تواند منجر به ارائه نظریه جدیدی در خصوص ماهیت بدل حیلوله تحت عنوان معاوضه بین منافع مال دور از دسترس و بدل گردد.
۱۹۶۲۸.

راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی در کلان شهر شیراز

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 115-130
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۵۳۵
امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین صنایع توسعه پایدار، فرصت بزرگ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای کلان شهرها بوجود می آورد. کلان شهر شیراز با وجود داشتن جاذبه های گردشگری و بهره مندی از اماکن و بقاع متبرکه هنوز نتوانسته است در جذب گردشگر و توریست مذهبی موفقیت چندانی به دست آورد. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی، با بکارگیری فرآیند برنامه ریزی راهبردی (SWOT)، ضمن پی جویی توانمندی ها و کارکردهای گردشگری مذهبی شهر شیراز و با هدف بکارگیری و توسعه این کارکردها پس از شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید، اقدام به ارائه راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی در این کلان شهر نموده است. بر این اساس توسعه سرمایه گذاری در امکانات و خدمات در جاذبه های گردشگری با رویکرد ملی و بین المللی؛ تشویق و ترغیب تورهای گردشگری و زیارتی به جذب گردشگران و زائران خارجی و داخلی به سفر به شیراز؛ برپایی نمایشگاه ها، گردهمایی ها و همایش های سالانه علمی، مذهبی و فرهنگی.
۱۹۶۳۰.

نقد استدلال های داوکینز در نفی وجود خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: داوکینز دلایل اثبات وجود خدا الحاد برهان نامحتملی برهان ویروس ذهنی تبیین خداباورانه تبیین علمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۳ تعداد دانلود : ۹۳۲
مسئلة «وجود خدا و رابطة آن با جهان» همواره یک حوزة زنده و پویا در بحث های فلسفی بوده است. با مطرح شدن نظریة تکامل داروین در محافل علمی غرب، سؤالات بسیار مهمی در این مسئله به وجود آمد. ریچارد داوکینز یک زیست شناس معتقد به نظریة تکامل داروین است که در آثار خود ضمن برشماری انتقادات مطرح شده به برخی از براهین اثبات وجود خدا، از جمله برهان وجودی، برهان نظم، برهان علیت و... در آثار خود، استدلال هایی برای رد وجود خداوند ارائه کرده است: برهان «نامحتملی وجود خدا»، برهان «باور خدا به مثابة ویروس ذهنی» و برهان «رقابت تبیینی خدا با علم»، از استدلال های اصلی او برای انکار وجود خداوند است. در این مقاله دلایلی که داوکینز برای رد وجود خداوند مطرح کرده است، تبیین می گردد و در ادامه بر اساس اندیشه های شهید مطهری، الیستر مک گراث و دیگر فیلسوفان دین معاصر، به نقد و بررسی آن ادله پرداخته می شود.
۱۹۶۳۲.

تحلیلی برآیات موزون قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۷ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 89-117

کلیدواژه‌ها: وزن آیه قرآن آیات موزون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۷۸
وجود وزن های عروضی یا غیر عروضی در قرآن کریم، از جمله مباحثی است که بارها مورد توجه پژوهشگران قرآنی قرار گرفته است. در این میان افراط و تفریط های بسیاری به چشم می خورد که نتیجه نبود یک نگاه علمی درباره وزن و ماهیت آن و نیزعدم بررسی جامع این موضوع، در ساختار زبانی قرآن کریم است. در این مقاله با تقطیع هجایی کل آیات قرآن کریم، مهمترین پایه های وزنی، که در گونه های مختلف شعر عروضی فارسی و عربی کاربرد دارد ، شناسایی و معرفی گردیده است. نتایج نشان می دهد که بخش اعظم آنچه تا کنون به عنوان آیات موزون،در منابع مختلف معرفی گردیده،در بیشتر موارد جایگاه وزنی نداشته وهمراه با تصرّفاتی درخوانش طبیعی آیات قرآن کریم بوده است.در این مقاله بخشی از آیات موزون قرآن کریم ،درشکلها، قالبها و ساختارهای گوناگون، نمونه وار معرفی گردیده و با مطالعه این نمونه ها، تا اندازه زیادی، به گستره و جایگاه آیات موزون در قرآن کریم پی برده می شود.
۱۹۶۳۳.

بررسی موقوفات بانو تاشی خاتون بر حرم مطهر شاه چراغ(ع)

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 95-103

کلیدواژه‌ها: شاه چراغ تاشی خاتون وقف شیراز خاندان اینجو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۵ تعداد دانلود : ۶۸۰
وقف نهادی است که به واسطه ی امامان و امامزادگان عظیم الشان بسیار مورد توجه شیعیان قرار گرفته است. در شیراز بارگاه شاه چراغ(ع) هم از جهت شخصیت احمد بن موسی(ع) و هم از جهت اینکه جزو بناهای تاریخی و مذهبی ایرانیان است، اهمیت بسیاری دارد و چون نگینی درخشان باعث جذب قلوب بسیاری از مردم و بانی وقف های بی شماری در طول تاریخ شده است. این پژوهش، زندگی یکی از واقفان بزرگ این حرم، بانو تاشی خاتون، ملکه ای از خاندان اینجو را مورد مطالعه قرارداده است. این بانو موقوفات زیادی ازجمله ساخت گنبدی عظیم و بارگاه شاه چراغ، ساخت مدرسه و زاویه ای بزرگ در مجاورت آستان، بنا کردن کتابخانه ای بزرگ و اهداء مجموعه ای نفیس به آن، دستور به پیریحیی جمالی صوفی برای خوشنویسی قرآن و سپس وقف آن و وقف روستای میمند بر حرم مطهر را از خود به یادگار گذاشته است.
۱۹۶۳۴.

نقد دیدگاه خاورشناسان درباره تعلیم دهندگان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۵)

کلیدواژه‌ها: تعلیم دهندگان پیامبر قرآن عهدین اقتباس خاورشناسان ورقة

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۳ تعداد دانلود : ۳۷۲
مهم ترین، مشهورترین و پذیرفته ترین نظریة مصادر قرآن در میان خاورشناسان، نظریة اقتباس قرآن از منابع یهودی و مسیحی، به ویژه عهدین است. بر اساس این دیدگاه که وحیانی بودن قرآن و نبوت پیامبر اسلام را نفی می کند، آن حضرت بسیاری از آموزه های یهودی و مسیحی را از طریق برخی افراد و گروه های یهودی و مسیحی فراگرفته و در قالب قرآن سامان دهی کرده است. خاورشناسان از این افراد و گروه ها با عنوان تعلیم دهندگان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم یاد می کنند. هدف این پژوهش نقدِ نسبتاً جامع و کامل این دیدگاه و دفاع از وحیانی بودن قرآن است و نگارنده تلاش کرده با بیان چالش های دیدگاه خاورشناسان، آن را نقد و رد کند. نخستین اشکال، استوار بودن دیدگاه خاورشناسان بر پیش داوری و پیش فرضِ مخدوشِ بشری بودن قرآن است. اشکال دوم و مهم تر، روش غیرعلمی آنان در استفاده از داده های تاریخی است. خاورشناسان کاملاً همسو با پیش فرض خود، داده های تاریخی را کاملاً به صورت گزینشی، جانبدارانه و یک جانبه مورد تأکید، تحلیل و نتیجه گیری قرار داده اند. فقدان هرگونه گزارشی دربارة تعلیم پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به وسیلة دیگران، کوتاه و غیرمستمر بودن دیدار با تعلیم دهندگان ادعائی، بشارت و تأیید آنان دربارة پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، مسلمان شدن گروهی از آنها، ناسازگاری فراگیری قرآن از دیگران و نسبت آن به خدا با شخصیت اخلاقی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، انتقاد شدید قرآن از رفتارها و عقاید دینی اهل کتاب، قطع، تأخیر و انتظار نزول وحی، هماوردطلبی قرآن و تأکید آن بر وحیانی بودن خویش، ویژگی های فرابشری آن و امی بودن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، دلایل دیگری هستند که در نقد نظریة خاورشناسان به آنها استدلال شده است.
۱۹۶۳۵.

نقد آموزه تثلیث و تجسد در مسیحیت با تکیه بر قرآن و روایات و برخی آثار مهم اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم شهریور ۱۳۹۷ شماره ۲۴۹ «ویژه ادیان»

کلیدواژه‌ها: تثلیث تجسد عیسی شناسی عهد جدید مسیحیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۱ تعداد دانلود : ۶۶۳
با اینکه دو آموزه تثلیث و تجسد خدا در عیسی مسیح، بنیادی ترین آموزه های الهیاتی مسیحیت هستند، قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام، آن دو را کفر معرفی کرده، با بیان های مختلفی بر بطلان آنها استدلال می کنند. براین اساس، رسالت و گستره موضوع این پژوهش در مرزها و مسائل زیر تعیین شده است: تبیین دو آموزه تثلیث و تجسد در مسیحیت؛ نقد آن دو با مراجعه به قرآن، روایات شیعی و برخی آثار علمای اسلامی؛ و سرانجام تحلیل و نقد دو شبهه «متفاوت بودن تثلیث مورد انتقاد قرآن با تثلیث مورد باور مسیحیان» و «یکسان بودن تجسد در معارف مسیحی، با تجلی در منابع اسلامی». حاصل یافته های تحقیق بیانگر این است که تثلیث و تجسد با برخی اصول یقینی خداشناسی توحیدی در تعارض بوده و به اشکالات بسیاری مبتلا هستند. از جمله تناقضمندی، ترکیب پذیری ذات خدا، نقص صفات کمال در اقانیم ثلاثه، تغییر و انفعال در ذات خدا.
۱۹۶۳۶.

رویکردهای مختلف میان رشتگی در تعامل اسطوره و قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلیدواژه‌ها: مطالعات اسطوره ای نقد اسطوره ای اسطوره شناسی قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۵۲۶
در سالیان اخیر، یکی از انواع تعاملات شاخه های مختلف علوم انسانی با یکدیگر، مطالعات میان رشته ای مرتبط با اسطوره است که گفتمان های مختلفی را در دانش های متعددی همانند تاریخ، اسطوره شناسی، هنر، ادبیات، زبان شناسی و غیره ایجاد کرده است. اندیشمندان و محققان هر یک از این علوم، توانسته اند همگام با این گفتمان ها، نظریه ها، روش ها و حتی تعاریف تازه ای از اسطوره و راهبردهای نوینی برای مطالعة آن ارائه کنند. شناخت تمایزات این علوم مختلف و آشنایی با صاحب نظران هر یک و اندیشه های ایشان، نقش بسیار مؤثری در توسعة مطالعات قرآنی داشته و راهبردهای نوینی را برای پژوهشگران حوزة دین در این زمینه فراهم ساخته است. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است که بدون هیچ گونه پیش داوری یا تحمیل باوری، انواع مطالعات میان رشته ای ممکن میان اسطوره (به معنای عام آن) و قرآن کریم را به بحث بگذارد و از آنجا انواع تعاملات ممکن میان این دو حوزه را از دریچة علوم مرتبط بررسی نماید. مطابق یافته های این تحقیق، دست کم چهار شاخة اصلی تاریخ، زبان شناسی، ادبیات و علم کلام را می توان به عنوان رایج ترین گفتمان ها در این زمینه که در دوران معاصر رشد یافته و شکل گرفته اند نام برد. البته هر یک از این شاخه ها، خود زیربخش هایی نیز دارند که در نهایت، تعاملی ترارشته ای را در این حوزه رقم می زنند.
۱۹۶۳۷.

معرفی کابالا در عرفان یهود و نقد و بررسی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلیدواژه‌ها: کابالا قبالا عرفان یهود تورات تلمود زوهَر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰۶ تعداد دانلود : ۱۱۴۶
این نوشته «معرفی کابالا در عرفان یهود و نقد و بررسی آن» است؛ بنابراین، نخست به معرفی «عرفان»، «یهود» و «قبالا» پرداخته، سپس آن را نقد و بررسی کرده است. هدف این پژوهش شناخت «عرفان یهود» با اشاره به ظهور یهودیت و تحولات آن، و نقد و بررسی مکتب عرفانی یهود، یعنی «کابالا» است. در این راستا توقع بود که دین یهود و کتاب موسی و ایده های او، در عرفان قبالا اشراب شده باشد؛ لیکن آبشخور این عرفان از نظر فکری عقیدتی، به دوران قبل از موسی و کاهنان و ساحران مصری بازگشت داشته و این همانی است که موسای نبی آن را برنتابیده و رد کرده است. روش این تحقیق، کتابخانه ای و به شکل توصیفی تحلیلی است
۱۹۶۳۸.

بازتاب دنیوی اعمال منفی انسان در روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم فروردین ۱۳۹۷ شماره ۲۴۴ «ویژه کلام»

کلیدواژه‌ها: اعمال اختیاری رابطة تکوینی حوادث طبیعی اقتضا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۱۲۲۴
در آیات و روایات بسیاری بر تأثیر اعمال انسان در حوادث طبیعی و بازتاب دنیوی آن اعمال تصریح شده است. این تأثیر و تأثر با رویکردهای گوناگونی همچون اخلاقی، تربیتی و هستی شناختی می تواند بررسی شود. در این تحقیق، رابطة تکوینی اعمال منفی انسان و حوادث طبیعی با توجه به روایات با رویکرد هستی شناختی بررسی می شود و با استفاده از روش نقلی، تأثیر اعمال اختیاری انسان در بروز حوادث طبیعی به صورت موجبة جزئیه اثبات می گردد؛ به این معنا که اعمال انسان مقتضی وقوع برخی از حوادث طبیعی است، هرچند از برخی روایات نیز می توان به علیت تامة بعضی از اعمال نسبت به نتایج مترتب بر آنها دست یافت.
۱۹۶۳۹.

بررسی و نقد اندیشة «فرزند کمتر، زندگی بهتر» در جامعة معاصر ایران با رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۲۴۵ «ویژه جامعه شناسی»

کلیدواژه‌ها: فرزند کمتر زندگی بهتر فرزندآوری افزایش جمعیت کنترل جمعیت اندیشه های مالتوسی استقلال خواهی زنان فردگرایی افراطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۲ تعداد دانلود : ۷۶۷
تحولات اخیر جمعیتی کشور بیش از هر عاملی، ریشه در باورها، ارزش ها و نگرش های زوجین نسبت به فرزندآوری دارد؛ زیرا تصمیم به فرزندآوری یا بی میلی به آن، کُنشی معنادار است که به صورت تصادفی رخ نمی دهد، بلکه مبتنی بر پنداشت ها و متأثر از پیش فرض هایی است. هدف این نوشتار بررسی و ارزیابی اندیشة «فرزند کمتر، زندگی بهتر» است؛ اندیشه ای که نقش مهمی در بی میلی خانواده های ایرانی به فرزندآوری دارد. نویسندگان در این زمینه می کوشند ضمن کشف خاستگاه این اندیشه، زمینه ها و انگیزه های ظهور و رشد آن را در جامعة معاصر ایران پی گیری کنند. «گسترش اندیشه های مالتوسی»، «رشد استقلال خواهی زنان» و «رشد باورهای فردگراییِ افراطی»، از جمله زمینه ها و انگیزه های مهمی است که پژوهش حاضر، با روش اسنادی و رویکرد توصیفی تحلیلی به شرح و نقد آنها می پردازد.
۱۹۶۴۰.

جایگاه امامت از دیدگاه فخر رازی، خواجه نصیرالدین طوسی و آیت الله جوادی آملی

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 9 - 20

کلیدواژه‌ها: جایگاه امامت فخررازی خواجه نصیرالدین طوسی آیه الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۹ تعداد دانلود : ۵۷۴
امامت یکی از مسائل مهم در علم کلام است؛ چراکه بعد از پیامبر(ص) به علت بحث خاتمیت، به عنوان اولین مسئله اختلافی در بین مسلمین مطرح گردید. بنابراین سابقه بحث به زمان بعد از رحلت پیامبر(ص) برمیگردد، هرچند که شیعه معتقد است که بحث امامت با شروع دعوت علنی، توسط شخص پیامبر(ص) مطرح شد. اختلاف مسلمین در این مسئله بر سر چند سؤال اساسی است که آیا امامت وجوب سمعی دارد یا وجوب عقلی؟ اگر وجوب عقلی دارد، آیا بر خدا واجب است و یا بر مردم؟ این امام چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟ در این نوشتار سعی بر آن است که با روش توصیفی_ تحلیلی به این سؤالات از منظر فخررازی به عنوان نماینده اشاعره، خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان نماینده امامیه و آیه الله جوادی آملی به عنوان عالم همه جانبه شیعی معاصر پاسخ داده شود. فخررازی به علت نپذیرفتن حسن و قبح عقلی، ضرورت امامت را سمعی میداند و از پیش فرض های او این است که امامت ابوبکر صحیح بوده و آن را مسلم و بی نیاز از اثبات فرض میکند. بنابراین به دنبال این پیش فرض، عصمت را برای امام لازم نمیداند؛ چراکه ابوبکر معصوم نبوده است. اما خواجه و آیه الله جوادی آملی به این اشکالات فخر رازی به طور کامل پاسخ میدهند که در این مقاله به آن اشاره میشود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان