ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۱۴۱ تا ۵٬۱۶۰ مورد از کل ۷٬۶۹۴ مورد.
۵۱۴۱.

کاربرد مدل F’ANP در شهرسازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) مدل F’ANP تحلیل عاملی آسیب پذیری اجتماعی شاخص مرکب (Composite Index)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
اکثر روشهای چندمعیاری کنونی چون فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) برای تعیین میزان اهمیت عناصر تشکیل دهنده موضوعات چند بعدی از قضاوتهای ذهنی استفاده می کنند. با توجه به ذهنی بودن قضاوتها در مورد میزان اهمیت عناصر تصمیم، نتایج متفاوتی ممکن است توسط گروه کارشناسان متفاوت ارایه شود، و این یکی از جدی ترین محدودیت های این روشها تلقی میشود. محدودیت دیگر این روشها، خصوصا ANP طولانی بودن فرایند محاسبات آنها برای تعیین میزان اهمیت نسبی عناصر تصمیم است. مدل پیشنهادی F’ANP دو روش تحلیل عاملی (FA) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) را بگونه ای تلفیق کرده است تا با بکارگیری مزیت های ذاتی این دو روش، ابتدا موضوع مورد بررسی با استفاده از روش تحلیل عاملی به ابعاد تشکیل دهنده آن تجزیه شوند و سپس با استفاده از روش ANP، این ابعاد (خوشه ها) و عناصر آنها، و ارتباط و وابستگی های بین عناصر و خوشه ها به شکل شبکه ای مشخص شوند تا بتوان اهمیت نسبی عناصر تشکیل دهنده موضوع مورد بررسی را بطور عینی محاسبه کرد. در مدل پیشنهادی F’ANP چون قضاوتها برگرفته از نتایج تحلیل عاملی و بنابراین عینی اند، مشکلات ناشی از ذهنی بودن قضاوتها در تعیین اهمیت عناصر تصمیم برطرف شده است. مزیت دیگر مدل F’ANP این است که در این مدل، به دلیل استفاده از قابلیت های تحلیل عاملی در تبدیل موضوع به ابعاد مشخص و معین کردن رابطه بین این ابعاد استخراج شده و شاخص های آنها، نیازی به ساخت ماتریس های مقایسه ای دودویی نیست و بنابراین، نیازی به کنترل کردن سازگاری در قضاوتها در مورد میزان اهمیت عناصر تصمیم وجود ندارد. بدین ترتیب،  یکی دیگر از محدودیت های روش ANP که طولانی بودن مراحل محاسبات آن است، در مدل پیشنهادی F’ANP رفع شده است. مدل F’ANP می تواند کاربرد های فراوانی در تحلیل مسایل شهری و منطقه ای وسایر زمینه هایی که ماهیت چند بعدی دارند و برای سنجش و تحلیل آنها از متغیرها و یا شاخص های متعدد و مختلفی باید استفاده شود، داشته باشد.
۵۱۴۲.

ارزیابی عملکرد دولت در زمینه مسکن روستایی براساس برنامه چهارم و پنجم توسعه با استفاده از مدل کارت امتیازی متوازن (BSC) (مطالعه موردی: روستاهای استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی عملکرد کارت امتیازی متوازن (BSC) برنامه چهارم و پنجم توسعه مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۲۰۲
مشکل کیفیت و استحکام نامناسب ساخت و سازهای روستایی با توجه به سانحه خیزی عمومی کشور، موضوع بهسازی و نوسازی مسکن روستایی را طی دو دهه اخیر، جزء برنامه های ثابت دولت در خصوص نواحی روستایی کرده است. هدف از تحقیق حاضر؛ ارزیابی عملکرد دولت در زمینه مسکن روستایی بر اساس برنامه چهارم و پنجم توسعه با استفاده از منظرهای کارت امتیازی متوازن (شهروندان و ارباب رجوع، فرآیندهای داخلی، رشد و یادگیری، مسئولیت اجتماعی و مالی) می باشد. روش تحقیق این پژوهش از نظر هدف؛ کاربردی و از نظر روش؛ توصیفی- پیمایشی است. از ابزار پرسشنامه و ارقام کمی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان اصفهان جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر در بررسی برخی از شاخص ها تمام روستاهای استان و در برخی دیگر از شاخص ها، روستاهای انتخاب شده توسط محقق می باشد. جهت تعیین حجم نمونه آماری از جدول کرجسی- مورگان و به روش طبقه بندی شده تصادفی استفاده شده است، یعنی با انتخاب یک روستا از هر بخش استان ابتدا جامعه آماری را طبقه بندی نموده و سپس پرسشنامه ها به صورت تصادفی بین گروه های مربوط به جامعه آماری توزیع گردیده است که حجم نمونه لازم برای گروه های دهیاران، روستاییان، ناظران فنی ساختمان و کارکنان به ترتیب 40، 380، 186و 25 نفر محاسبه گردید. برای تعیین روایی شاخص ها و پرسشنامه ها از روایی محتوا استفاده شده است. ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) پرسشنامه ها در هر چهار گروه بیشتر از 0.75 بوده است. یافته های تحقیق نشان داد که میزان تحقق اهداف 28 شاخص از 40 شاخص مورد مطالعه بیشتر از 70 درصد بوده است. همچنین دولت در منظر فرآیندهای داخلی با 88.49 درصد بیشترین و در منظر مالی با 66.19 درصد کمترین میزان تحقق اهداف را داشته است. لذا به منظور بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف پیش بینی شده؛ فرهنگ سازی و آشنا نمودن روستاییان با برنامه های طرح بهسازی، افزایش مبلغ تسهیلات و بهبود فرآیندهای اداری پیشنهاد می گردد.
۵۱۴۳.

کوشک رحیم آباد بم و چهارباغ تاریخی آن؛ یادگاری از سده های آغازین اسلامی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بم چهارباغ معماری سده های آغازین اسلامی کوشک رحیم آباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۴ تعداد دانلود : ۱۷۶۵
معماری ایرانی در سدههای نخستین ورود اسلام در گونههای نظامی و مذهبی به واسطه برجای ماندن تعدادی اثر تا حدودی شناخته شده است. اما در ارتباط با معماری تشریفاتی وضع بهگونهای دیگر است و هیچگونه شاهدی در این رابطه تاکنون در جغرافیای سیاسی ایران شناسایی یا دستکم گزارش نشده و به همین دلیل کمترین شناختی از این گونه وجود ندارد. این در حالی است که گزارش جغرافیای تاریخی و متون کهن وجود این آثار را در ربض بعضی از شهرها تأیید میکند. در این پژوهش به مطالعه و معرفی «کوشک رحیمآباد» در شرق شهر بم، اثری تشریفاتی از این زمان، پرداخته شده است. این بنا به مانند بسیاری از آثار و محوطههای باستانی بزرگ شهرستان در سایه مجموعه بزرگ ارگ بم قرار گرفته و به این دلیل در جغرافیای تاریخی و مطالعات باستانشناسی تا پیش از زلزله سال 1382 خورشیدی اشاره قابل توجهی به آن دیده نمیشود. اما پس از این سال به واسطه توجه به مطالعات باستانشناسی و معماری به دیگر آثار شهرستان، پژوهشگرانی به مطالعه کوشک رحیمآباد نیز پرداختهاند. در ارتباط با تاریخ ساخت و وسعت چهارباغ تاریخی و تخریب شده آن سؤالاتی مطرح است که در پژوهشهای پیشین به آن اشاره نشده یا پاسخی تحقیقی و دقیق داده نشده است. نوشتار حاضر با مطالعات میدانی و اسنادی به گردآوری دادهها پرداخته و با تطبیق نتایج هرکدام، دادهها تجزیه و تحلیل شدهاند. به این ترتیب فرضیات پژوهش و نظریههای دیگر محققین مورد ارزیابی قرار گرفته است. آنچه این تحقیق به آن دست یافته گواهی میدهد کوشک رحیمآباد اثری متعلق به سده سوم هجری است و به نظر میرسد در زمان عمرولیث صفاری توسط «منصوربن خوردین»، عامل وی بر حکومت کرمان، یعنی به فاصله سالهای 267 تا 288 هجری قمری ساخته شده است و وسعت چهارباغ تاریخی آن احتمالاً 500 جریب یا80 هکتار بوده است.
۵۱۴۴.

ریخت شناسی معماری مسجد کبود تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معماری ایرانی ویژگی های سبکی مسجد کبود فرم معماری معماری عثمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۷ تعداد دانلود : ۱۸۰۰
مسجد کبود تبریز یکی از نفایس معماری ایرانی است که با وجود اهمیت بی بدیل این بنا در منظومه میراث معماری ایرانی، ابهاماتی درباره آن وجود دارد. مقاله حاضر به بررسی یکی از این ابهامات می پردازد که درباره ویژگی های سبکی این مسجد است،. دلیل تردیدها درباره شیوه معماری این بنا، مربوط به هندسه پلان و ترکیب حجمی خاص آن است که باعث شده این بنا از دیگر نمونه های معماری مسجد در ایران متمایز باشد. شیوه معماری این بنا اگرچه باب جدیدی در طراحی مسجد در معماری ایرانی گشود، لکن نتوانست اشتیاق و رغبت معماران بعدی را برای تکرار و تکمیل فرم آن برانگیزد؛ لذا اندیشه به کاررفته در آفرینش معماری مسجد کبود تبریز، همچون تک ستاره ای بود که برای یک بار درخشید و سپس خاموش شد. نوشتار حاضر در پی پاسخ گویی به این پرسش هاست: ۱. هویت معماری مسجد کبود تبریز ریشه در فرهنگ معماری کدام سرزمین دارد؟ ۲. اگر ترکیب حجمی این بنا برگرفته از الگوهای معماری وارداتی است، پس چرا فرم های معماری ایرانی در سیمای آن موج می زنند؟ ۳. در تکوین نهایی این اثر معماری، اتمسفر فرهنگی ایرانِ قرن نهم چگونه و به چه میزان اثرگذار بوده است؟ این پژوهش به لحاظ محتوا، با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و در مرحل ه مطالع ه تطبیقی با دیگر نمونه های معماری، از روش بررسی قیاسی نیز بهره گرفته شده است. در این مقاله، نتیجه می شود که بنای مسجد کبود تبریز هرچند شباهت فرمی به برخی آثار معماری عثمانی دارد، معماران سازنده آن که هنرم ن دان ایرانیِ خطه آذربایجان بودند، با کاربست تفکر بومی و فنون سنتی، چنان فرم وارداتی این مسجد را با عناصر فرهنگ معماری ایرانی آمیخته ساخته اند که محصول نهایی، سیمای معماری ایرانی به خود گرفته و بخشی از آن شده است.
۵۱۴۵.

نقد ساختارگرایانه فرم و عملکرد بنای تاریخی قلعه دختر فیروزآباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معماری قلعه دختر فیروزآباد ساختار فضایی تحلیل و نقد ساختارگرایانه فرم و عملکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۲۶۸
قلعه دختر فیروزآباد با عملکردهای کاخ و قلعه به عنوان بنایی ارزشمند از اواخر دوره اشکانی و مظهر تجلی خلاقیت های معمارانه ای است که در طول سالیان گذشته الگوی بناهای عظیمی شده است. بنابراین باید به عنوان سند تکامل تاریخ معماری ایران به درستی شناخته شود که در این مقاله به نقد ساختارگرایانه آن پرداخته خواهد شد. پرسش های جهت دهنده تحقیق پیرامون تحلیل و یافتن نسبت رابطه و کشف راهکارهای معمارانه به کار رفته برای هماهنگ سازی کارکردهای دوگانه کاخ و قلعه و نیز نمایان سازی خلاقیت های فضایی موجود در معماری آن شکل می گیرد. در جهت پاسخگویی به این پرسش ها، به توصیف و تکمیل اطلاعات موجود از بنا به عنوان پایه تحلیل های اصول فضایی حاکم بر قلعه دختر پرداخته می شود که نتیجه آن ها در قالب ارائه الگوها و نمودارهای فضایی بیان گردیده است و منتج به وضوح غلبه کارکرد قلعه بر کاخ در طراحی خواهد شد. با قرار دادن این نتایج در کنار قیاس با بناهای دوره های زمانی متأخر و متقدم تر، ریشه یابی برخی از اساسی ترین الگوهای معماری ایران حاصل می شود که از مهم ترین اهداف شکل گیری پژوهش حاضر است. آشنایی با شیوه های معمارانه هماهنگ سازی عملکردهای گوناگون، هدف بنیادین دیگری است که کوشش شده است از طریق روش کیفی و با ابزار مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و تحلیل های معماری محقق شود. در نهایت ریشه یابی برخی الگوهای سازمان دهی فضایی ماندگاری چون روابط فضایی ایوان و گنبدخانه در بنای قلعه دختر شناسایی شد. 
۵۱۴۶.

نما، سیمای بافت تاریخی و منظر فضای عمومی در قوانین ملی، ضوابط و مقررات محلی و وظایف مدیریت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نما و منظر فضای عمومی مدیریت شهری خدمات طراحی بافت تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵۳ تعداد دانلود : ۵۹۶
موضوع نما و سیمای شهری، چهره ی مسلط کالبد شهر و حاوی اولین پیام ها در چشم انداز شهروندان، در شهرسازی و بویژه از نیمه قرن گذشته میلادی محل گفتگو بوده است. موضوع به جهت رابطه ی تنگاتنگ با مقوله ی هویت و ویژگی شهر، بازشناسی آن پیچیده و با شروع عصر مدرن و اعمال مدیریت های غیر عرفی مبتنی بر قانون در توسعه ی شهری، ابعاد گسترده ای یافت. در جامعه ما بویژه پس از انقلاب با رشد جمعیت و سهم شهرنشینی، بازسازی های جنگ، گسترش شدید شهرها در پاسخ به اسکان مهاجرین و البته گسترش آموزش عالی، نما و منظر شهری به عنوان بخشی از مناقشه معماری معاصر کشور با وجود گرایش فرهنگی خاص نظام، به یکی از کانون های گفتگو بدل گردید. جوانی جمعیت، روحیه نوخواهی و پذیرش مدرنیته بویژه پس از انقلاب با ورود انواع جدید مصالح و تکنیک های ساخت به ابعاد مسئله افزوده، با حساسیت جامعه و گذشت بیش از یک دهه، در پایان جنگ به تدوین اولین قانون مرتبط منجر شد. در عین کاستی های متعدد در مسائل اساسی شهرسازی کشور، در فاصله ی دو دهه قوانین متعددی به تصویب رسید که به حد متناسبی از بلوغ، همه جانبه گرایی، دانش شهرسازی و کیفیت فضای عمومی دست یافت . اگرچه قوانین ملی و ضوابط محلی بحد نسبی از کیفیت، تدوین گردیده اند، ولی هیچگاه وظایف اجرایی برای مدیریت ها ایجاد نکرده، تنها شهروندان و سازندگان هستند که مخاطب قوانین قرار می گیرند. بخش های فرسوده و بافت تاریخی از قوانین مذکور طرفی نمی بندند و مدیریت ها در این قبال وظیفه اجرایی نپذیرفته اند. ارائه ی خدمات طراحی به ساکنان فرودست بافت تاریخی و یا مداخله ی در بافت فرسوده در ترغیب عمومی، ایجاد الگو و تحریک توسعه، نه در قوانین پیش بینی و نه زمینه ی پذیرشی در نزد مدیریتها دارد. نتایج بررسی حاکی از عمومیت رویکرد حذف نقش اجرایی نهادها با گذشت زمان است . موضوع تحقیق «نما، سیمای بافت تاریخی و منظر فضای عمومی در قوانین ملی و ضوابط و مقررات محلی و نقش مدیریت شهری است» مطالعه این پژوهش کتابخانه ای و روش آن یافته اندوزی و تحلیل محتوی با استناد به مجموعه قوانین ملی و ضوابط طرحهای شهری (اصفهان-بافت تاریخی) در چهار دهه اخیر است.
۵۱۴۷.

بررسی معیارهای جهانی و بومی شهر زیست پذیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری معیارهای شهر زیست پذیر کیفیت زندگی معیارهای بومی شهر زیست پذیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۴۳۹
امروزه برخورداری از خصوصیات زیست پذیری برای شهرها و به ویژه کلانشهرها ضرورت یافته است. بر این اساس، شاخصها و معیارهایی برای سنجش میزان زیست پذیری شهر ها معرفی می شوند. اما باید روشن گردد معیارها و ساختار شهری تحت تاثیر چه عواملی به وجود می آیند؟ این تحقیق با ارجاع به منابع علمی معتبر مهمترین معیارهای ارائه شده برای شهرهای زیستپذیر را با روش توصیفی- تحلیلی معرفی کرده، سپس به تبیین معیارهای جامع تری برای شهرهای زیست پذیر پرداخته است. بدین منظور معیارهای شناخته شده در سطوح مختلف شامل شاخص های سطح اول )جهان شمول و در سطح خرد( و سطح دوم )معیارهایی در سطح کلان که در شهرهای مختلف به صورت یکسان نمی باشند( مورد مطالعه قرار گرفته و مدل مفهومی و معیارهای جهانی آن در یک فرآیند شناسایی شده است. این مدل می تواند منجر به مطالعات تولید شاخص های سطح سوم یعنی الگوی شهر زیست پذیر ایرانی گردد.
۵۱۴۸.

نقش تحلیل های اقتصاد مهندسی در انگیزش مشارکت بخش خصوصی جهت تحقق پذیری طرح های توسعه شهری (مطالعه موردی: جابه جایی پایانه زاینده رود اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: طرح های توسعه شهری تحقق پذیری ارزیابی اقتصادی اقتصاد مهندسی انگیزش بخش خصوصی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۸
یکی از دلایل عدم موفقیت طرح های توسعه شهری بحث منابع مالی و روش تأمین این منابع توسط مدیریت شهری است، این موضوع تا حدی مشارکت مردم را در اجرای طرح های توسعه شهری می طلبد. در تحقیق حاضر، کارایی تحلیل های اقتصاد مهندسی در تنظیم اقتصادی طرح ها به عنوان ابزاری انگیزشی جهت مشارکت بخش خصوصی مورد بررسی قرار گرفته است، تحقیق بر اساس روش استقرایی سعی در آزمون کارائی تحلیل های اقتصاد مهندسی و هدایت یکی از پیشنهادهای طرح تفصیلی اصفهان به سوی توجیه پذیری مالی را دارد. طی انجام تحقیق، آزمونِ فرضِ توجیه پذیری مالی نشان می دهد در صورت عدم طراحی اقتصادی، پروژه پیشنهادی، فاقد توجیه مالی می باشد؛ لذا به منظور سودآوری طرح و رغبت بخش خصوصی به سرمایه گذاری و تحقق کاربری، طراحی اقتصادی فعالیت بر اساس ملاحظات شهرسازی صورت می گیرد. در آخر پیشنهادهایی پیرامون نظام تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری به منظور اقتصادی نمودن طرح ها و افزایش انگیزش بخش خصوصی و تحقق پذیری طرح ها ارائه شده است. 
۵۱۴۹.

کاوشی در نظام مساجد در کاربری زمین شهر و استخراج معیارهای مکانگزینی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسجد شهر مکانگزینی معیارهای مکانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
مسجد بارزترین و نمادی ترین بنای شهر به شمار می رفته است.  اهمیت مسجد در برخی دورانها تا بدان جاست که مدنیت شهر در قلمرو حکومت اسلامی درگرو وجود مسجد جامع در آن شهر بوده است.  به علاوه، عنصر محوری مراکز محلات همواره مساجد محله بوده اند.  با این حال، طی سده اخیر، اتصال و پیوند مسجد با شهر در مسیر تکاملی شهرسازی آن از دست رفته و مکان گزینی درخور مقام و جایگاهش را در جامعه امروز ایران نیافته است. در این مقاله، بامروری بر اصول طراحی مسجدالنبی و تحولات مسجد پس از آن در دورانهای مختلف، نقش مسجد مکتب اصفهان در حیات شهری مورد بررسی قرارگفته و با مصاحبه با صاحبنظران اسلامی به معیارهای مکانی مسجد پرداخته شده است. این پژوهش سعی خود را مصروف در تدوین معیارها و شاخص های مکانی مسجد به منظور کارآیی در برنامه ریزی کاربری زمین، نیز شاخص های طراحی شهری و ملاحظات اجرایی در طراحی کالبدی و ساخت بنای مسجد دارد. در ادامه، اصول سلسه مراتب، مرکزیت، قلمرو، دسترسی، تجمع، قبله به عنوان معیارهای برنامه ریزی شهری و اصول وحدت، تمرکز، تفوق و سادگی را در قالب شاخص های طراحی شهری و اصل نخستین بنا را در چارچوب ملاحظات اجرایی پیشنهاد می دهد.
۵۱۵۰.

نقش ادبیات نوسازی در توفیق آن(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
تعداد بازدید : ۱۰۳۶ تعداد دانلود : ۵۳۰
نوسازی در ایران، مفهومی جدید است. قدیمی ترین اقدامات مدیریت شهری در این زمینه به تأسیس سازمان نوسازی در تهران در بیش از چهار دهه قبل باز می گردد که هدف از آن لوکس گرایی و مدرنیزاسیون شهر از طریق حذف زواید و ناهنجاری ها از چهرة شهر بود. کارنامة سازمان تا دهة 80 نیز حاکی از همین رویکرد است. سازمان عمران و بهسازی شهری، در دهة 70 از سوی دولت تأسیس شد تا به حکم قانون برنامه دوم توسعه، به نوسازی بافت های فرسوده شهرهای مختلف کشور، طی 10 سال اقدام کند! نخستین اقدامات علمی و حرفه ای در زمینه نوسازی بافت فرسوده شهری، مربوط به قراردادی است که جهاددانشگاهی دانشکده هنرهای زیبا در سال 1360 تحت عنوان ""احیای بافت قدیم کرمان"" با شهرداری کرمان منعقد کرد. به دلیل فقدان سابقة مداخله در بافت های تاریخی یا فرسوده، قرارداد همسان برای این هدف وجود نداشت. معاون وقت شهرسازی و معماری وزارت مسکن در ابلاغ استعلام استانداری کرمان برای تعیین تکلیف قرارداد پیشنهادی جهاد نوشته بود : ""اقدام در حد بدنه کوچه های فرعی بلامانع است"" و بیش از آن را به طرح جامع شهر واگذار کرده بود. همان طرحی که پل سواره روی پیشنهادی آن روی میدان تاریخی مشتاقیه و خیابان جدید به موازات محور اصلی شریعتی، اعتراض مسئولان وقت را نسبت به حفظ آثار تاریخی برانگیخته بود. این قرارداد در استان منعقد شد و اولین گام در راه نوسازی شهری در ایران برداشته شد. پس از آن مدیریت های مختلفی در وزارت مسکن ایجاد شد که نهایتاً به تشکیل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری در سال 1376 منجر شد که کلیة فعالیت های نوسازی شهری را ذیل مدیریت واحد تعریف کرد. تشکیل شرکت های عمران و مسکن سازان ابتدا به صورت محدود در چند منطقه کشور و بعداً تکثیر آن در همه استان ها، پاسخی به چالش های اجرایی طرح های نوسازی مورد نظر شرکت بود. تعریف شاخص های فرسودگی، تعیین اسامی و عناوین مختلف برای انواع بافت های مشکل دار، تعیین 77 هزار هکتار محدوده فرسوده در شهرهای مختلف کشور، تهیه طرح های مختلف مداخله و نوسازی بافت های فرسوده از جمله اقداماتی بود که تا دوره اخیر در شرکت عمران و بهسازی دنبال شد. مدیریت فعلی شرکت عمران و بهسازی با آسیب شناسی روند نوسازی در ایران اقدامات مختلفی را برای اصلاح راهبردهای جاری پیش رو قرار داد که انجام پژوهش های کاربردی با همکاری متخصصان این حوزه در عناوین جاری و مبتلا به کشور از جمله آنهاست. ویژه نامه حاضر با موضوع ""بررسی نقش ادبیات نوسازی در ایران"" به واکاوی نسبت میان مفاهیم و اصطلاحات نوسازی با اقدامات پیش رو پرداخت که دستاوردهای جالبی را عرضه می کند
۵۱۵۲.

بازسازی مجموعه قصرهای حکومتی دارالسلطنه تبریز در دوره قاجار با استناد بر مستندات تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازسازی قصرهای حکومتی دارالسلطنه تبریز قاجار مستندات تاریخی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۲۴۶
تبریز در دوره پادشاهی فتحعلی شاه، ولیعهدنشین و دومین شهر بزرگ کشور بوده و از نقطه نظر سیاسی، یکی از مراکز اصلی تصمیم گیری ها به شمار می رفته است. همچنین کاخ ها و بناهای حکومتی مهمی در این دوره ساخته شدند.قصرهای حکومتی با دارا بودن فضاهایی نظیر دیوانخانه، شمس العماره، جبه خانه، توپخانه، حرم خانه و معلم خانه، به عنوان یکی از فضاهای مهم دارالسلطنه تبریز تا اواخر دوره قاجار همچنان به حیات خود ادامه می دادند لیکن در اوایل دوره پهلوی اول، به دلیل ساخت و سازهای جدید به طور کامل تخریب شده و از بین رفت. متأسفانه منابع زیادی که دال بر چگونگی ساخت و سازمان فضایی این مجموعه وجودندارد. بنابراین هدف این مقاله بازسازی مجموعه قصرهای حکومتی دارالسطنه تبریز در دوره قاجار با استناد بر مستنداتی از قبیل نقشه های تاریخی، عکس های موجود از برخی مراسم اواخر قاجار و در نهایت متون تاریخی می باشد. جمع آوری داده ها به روش توصیفی با رویکرد تاریخی- اسنادی با بهره گیری از متون و منابع انجام خواهد پذیرفت. همچنین تحلیل داده ها و یافته های ناشی از مطالعات به روش تحلیلی- تطبیقی صورت می پذیرد. نتایج تحقیق حاکی از آن است کهمجموعه قصر حکومتی پس از زلزله سال 1194 ه.ق  پایه گذاری شده و تا اواخر حکومت قاجار وجود داشته اند
۵۱۵۳.

بررسی رابطه بین تخلف ساختمانی تغییر کاربری و ساختار فضایی شهر تهران با استفاده از تحلیل رگرسیون فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تخلف ساختمانی تخلف تغییر کاربری تحلیل رگرسیون فضایی ساختار فضایی شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۹۶
تخلف ساختمانی تغییر کاربری یکی از انواع تخلفات ساختمانی عمده در شهر تهران است که طی دو دهه اخیر، تصمیم گیری های مدیریت شهری نه تنها به تعدیل مقدار این نوع تخلف ساختمانی نیانجامیده است بلکه منجر به کاهش اهمیت رعایت ضوابط و مقررات کاربری زمین شده است. تأثیر قابل توجه تصمیمات کاربری زمین بر نظم و تعادل ساختار شهری، بررسی راه حل های ممکن برای پیشگیری از وقوع این تخلف در سطح شهر را ضروری می سازد. در این مقاله با فرض وجود ارتباط بین چگونگی پراکنش تخلف ساختمانی تغییر کاربری در شهر تهران و ساختار اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی آن، به یکی از راه حل های ممکن برای پیشگیری از وقوع این تخلف اشاره می شود. در این زمینه با استفاده از روش تحلیل رگرسیون فضایی، ارتباط بین شاخص های اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی معرف ویژگی های مناطق مختلف شهر تهران و مقدار تخلف تغییر کاربری گزارش شده به شهرداری مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که مجموع مساحت تخلف تغییر کاربری در مناطق، با متوسط متراژ واحد مسکونی، قیمت زمین و ساختمان، ضریب مالکیت خودرو، مساحت متوسط قطعات زمین، متوسط تراکم ساختمانی و مساحت کاربری اداری رابطه ای هم جهت، با سطح اطمینان 99% و 95% دارد. 
۵۱۵۴.

تبیین راهبرد رشد هوشمند شهری در منطقه 19 کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رشد هوشمند کاربری ترکیبی توسعه حمل و نقل محور منطقه 19 کلان شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۹۱
راهبرد رشد هوشمند از جدیدترین و مهمترین انگاره های شهرسازی پایدار بوده و از مهم ترین استراتژی ها در پراکندگی شهری به حساب می آید. پژوهش حاضر به صورت توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از مدل تاپسیس و ضریب پراکندگی ضمن تبیین مفهوم، اصول، روش ها و مزایای رشد هوشمند در منطقه 19 شهرداری تهران با استفاده از 7 معیار و 72 به بررسی شاخص های رشد هوشمند و توسعه پایدار در منطقه مورد مطالعه پرداخته است. نتایج حاصل از رتبه بندی نواحی 3 گانه منطقه 19 تهران نشانگر وجود تفاوت و پراکندگی در برخورداری از شاخص ها بین نواحی منطقه 19 تهران می باشد. البته میزان این تفاوت و پراکندگی زیاد نبوده و تا اندازه ای هوشمند بودن توسعه این منطقه را نشان می دهد. در کل ناحیه یک با نمره تاپسیس 8678/0 در رتبه یک (برخوردار)، ناحیه دو با نمره تاپسیس 6463/0 در رتبه دوم (نیمه برخوردار) و ناحیه سوم با نمره تاپسیس 4541/0 در رتبه سوم(کمتر برخوردار) قرار گرفته اند. 
۵۱۵۵.

تحلیل و ارزیابی فعالیت نشستن در فضاهای شهری؛ بررسی موردی: میدانچه تئاتر شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تئاتر شهر فعالیت نشستن سنجش فعالیت ها لبه صندلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۴۲
در حرفه طراحی شهری یکی از مهمترین عوامل ارتقای کیفی و افزایش مطلوبیت فضاهای شهری، رونق فعالیت های جاری آنهاست. اما در ایران علی رغم مطالعات گذشته متخصصان، تاکنون بررسی کم و کیف فعالیت ها به عنوان عاملی تأثیرگذار بر طراحی فضا صورت نگرفته است. از مهمترین فضاهای شهری تهران به لحاظ شکل گیری فعالیت های متنوع اجتماعی و فرهنگی میدانچه تئاتر شهر است که در این مقاله از نظر میزان انجام فعالیت ها مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه کالبد این فضای شهری و فعالیت های مهم جاری در آن و میزان پاسخگویی محیط کالبدی به الگوهای رفتاری کاربران، به تحلیل فعالیت نشستن در میدانچه تئاتر شهر می پردازد. روش ارزیابی مشاهده مستقیم از طریق فیلم برداری با الگوی وایت بوده و تحلیل آماری توصیفی سنجش سطح فعالیت با استفاده از نرم افزارهای GIS و Excel انجام شده است. نتایج نشان می دهد که لبه ها مطلوبیت بیشتری نسبت به صندلی ها برای افراد و به ویژه گروه های چند نفره داشته اند. در همجواری فعالیت های حرکتی و برنامه های نمایشی میزان استفاده از فضاهای نشستن 2 تا 10 برابر می شود. تقعر، تبعیت از هندسه، وجود سایه ، امکان نشستن در سطوح مختلف ارتفاعی و منظره مناسب فعالیتی از ویژگی های طراحی یک فضای نشستن مطلوب است. ویژگی های کالبدی میدانچه امکان حضور و استفاده اقشاری چون کودکان و بانوان را ایجاد نمی کند و به الگوهای رفتاری آنها پاسخگو نیست. 
۵۱۵۶.

سنجش قابلیت به کارگیری رهیافت نظری "برنامه ریزی پویش مختلط" در سیستم برنامه ریزی توسعه شهری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی توسعه شهری رهیافت جامع عقلانی رهیافت اندک افزا رهیافت برنامه ریزی پویش مختلط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۳
تحقق پذیری پائین و ناکارآمدی برنامه های توسعه شهری دهه های گذشته ایران، مبتنی بر رهیافت های سنتی جامع، و روی آوردن تصمیم گیرندگان به رهیافت عملیاتی محافظه کارانه ی اندک افزا لزوم تفکر درمورد تغییر رویکردهای تهیه برنامه در ایران با نیت رفع کاستی های این دو الگوواره را آشکارساخته است. از سویی هم سازی رهیافت های سنتی جامع با الزامات زمینه ای و ساختار سیستم اقتصاد سیاسی ایران رد یک باره این رهیافت را ناممکن می سازد و از سوی دیگر بسندگی اندک افزایی به حفظ وضع موجود، درمان گری و نه توسعه و پیشرفت و هم چنین نیاز به محیط های پایدار چندگانه پذیرش یک سویه این رهیافت را، برخلاف نزدیکی بیش تر آن به اجرا، نامناسب می سازد؛ پرسش اساسی این است که باآشکارشدن ضرورت پالایش دیدگاه های نظری و روش شناسی برنامه ریزی، با تاکید بر الزامات زمینه ای، قیودمحیطی و مسئله های برنامه ریزی و هم چنین اتصال بیش تر برنامه ها به عرصه های عملیاتی، پذیرش چه راهکاری از کارآمدی لازم برخوردارخواهد بود؟ در این رابطه پژوهش پیش رو به شیوه ای توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخ گویی به این پرسش برآمده است که"آیا سامان دهی التقاط نظری پیش گفته درقالب رهیافت های ترکیبی از سودمندی لازم برخوردارخواهد بود. براین اساس، هدف اصلی پژوهش به سنجش قابلیت به کارگیری رهیافت ترکیبی "پویش مختلط" در پاسخ گویی به مسئله های خاص سیستم برنامه ریزی ایران اختصاص یافته است. دستیابی به این هدف در گام نخست ازطریق شناسایی توانمندی ها و الزامات درونی و بیرونی اثرگذار براجرای صحیح این رهیافت به روش "فراتحلیل" (به عنوان معیاری مهم برای بازنگری در پیشینه پژوهشی و تلخیص پیکره دانشی موجود)  میسرشده است. در نهایت و درگام دوم ازطریق برابرهم نهاد الزامات و امکانات رهیافت پویش مختلط با نیازهاو مسائل سیستم برنامه ریزی ایران و تبیین میزان هم سازی این دو، مناسبت رهیافت برنامه ریزی پویش مختلط برحسب توان برآورده ساختن نیازهای برنامه ریزی توسعه شهر درایران موردسنجش قرار گرفته است؛ نیازسنجی سیستم برنامه ریزی توسعه شهری ایران در قالب شناسایی وضعیت درونی و تشخیص قیود و الزامات محیطی واردبرآن و انطباق آن با امکانات و الزامات اثرگذار بر اجرای صحیح الگوواره پویش مختلط دراین پژوهش گویای مناسبت و توانمندی نسبی به کارگیری رهیافت برنامه ریزی مختلط به عنوان رهیافت جایگزین در سیستم برنامه ریزی توسعه شهر در ایران است.
۵۱۵۷.

معیارهای طراحی سرپناه موقت با رویکرد زلزله (مطالعه موردی خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زلزله اسکان موقت طراحی کاربر محور معیارهای طراحی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۵۶۲
هرساله افراد زیادی در سراسر دنیا در اثر وقوع حوادث طبیعی، خانه و کاشانه ی خود را از دست می دهند. در ایران نیز حوادثی نظیر زلزله بیشترین تعداد بی خانمان ها را در سال های گذشته در پی داشته است. پس از وقوع یک حادثه ی طبیعی گسترده، مناطق مسکونی، به نوعی غیرقابل استفاده شده و افراد بازمانده ناگزیر به اسکان موقت در مکانی دیگر هستند . تاکنون چادرهای متعددی به عنوان سرپناه اضطراری، طراحی و ساخته شده و در اختیار حادثه دیدگان قرارگرفته است؛ اما در اکثر این موارد، این چادرها با نیازهای کاربران مطابقت نداشته و همچنین، مقاومت لازم در برابر شرایط متغیر جوی ندارند . درواقع این افراد، با مشکلات فراوان ناگزیر به تحمل دوران سکونت در چادر هستند. با توجه به مشکلات عنوان شده، پژوهشی برای بهبود سرپناه و رسیدن به معیارهای استاندارد در دو منطقه از دهستان زاوه در 20 کیلومتری تربت حیدریه واقع در خراسان رضوی و یک منطقه در جنوب ایران به نام شهرستان شُنبه در 25 کیلومتری بوشهر با متدهای مصاحبه، پرسشگری و مشاهده میدانی انجام گرفت . برای انجام مطالعه و رسیدن به معیارهای سرپناه استاندارد مطابق با نیاز کاربران، روند کاربر محور استفاده شد . رویکرد طراحی کاربر محور در تولید محصولاتی با بالاترین کارایی و انطباق با خواسته مصرف کننده، کارایی خود را ثابت کرده است . این بررسی نشان می دهد که اکثر کاربران از شرایط اسکان های موجود احساس نارضایتی می کردند. عدم حضور به موقع نیروهای امداد و تأمین سرپناه، چادرهای غیراستاندارد، سرما و گرمای آزاردهنده و نداشتن حریم خصوصی و ایمنی در آن ها مشکلات عدیده ای می باشند که افراد بازمانده از سانحه در شرایط بحران با آن ها مواجه هستند. پس از بررسی مشکلات و نیازهای افراد بر اساس روند کاربرمحور، نتایج بر اساس رده بندی در جلسات بارش افکار و بر اساس کاربرد روش دلفی، توسط نگارندگان مورد مداقه قرار گرفت و نهایتاً، معیارهای طراحی سرپناه استاندارد که جوابگوی نیازهای بازماندگان می باشد بر اساس نتایج استخراج شد.
۵۱۵۸.

تحلیلی بر تخریب باغات و فضاهای سبز شهری در فرایند گسترش شهری؛ مطالعه موردی؛ باغشهر مراغه طی سال های 1373-1385

کلیدواژه‌ها: گسترش شهری تغییرکاربری تخریب باغات و فضاهای سبز باغشهر مراغه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی مدیریت شهری برنامه ریزی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۱۶۳۵ تعداد دانلود : ۷۷۰
تصور شهر جدا از محیط های طبیعی، اجتماعی و انسان ساخت متعلق به قلمرو اکولوژیک آن یعنی محیط هایی که در بهره وری از فضا و منابع زیستکره با شهر سهیم اند، محال است. در اکثر شهرهای ایران توسعه شهری بدون ملاحظات اکولوژیکی باعث از بین رفتن باغات و فضاهای سبز شهری شده و نیز منجر به رشد بی قواره شهرها در راستای گسترش افقی صورت گرفته در داخل باغات و فضای سبز شده است. شهر مراغه دومین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی یکی از شهرهای متضرر از چنین روندی است. مطالعه تطبیقی تغییرات کاربری فضای سبز و باغات با استفاده از مستندات طرحهای شهری و قابلیت های نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تحلیل و ارزیابی دلایل تخریب باغات و فضاهای سبز شهری مراغه با استفاده از بررسی پرونده های مربوط به تغییر کاربریهای صورت گرفته در دوره زمانی 1373 الی 1385، نشان از تخریب عرصه های مذکور در چارچوب های قانونی(رای کمیسیون ماده 5، پیشنهادات طرحهای توسعه شهری، مواد 147 و 148 قانون ثبت اسناد) و غیر قانونی (تصمیمات مدیریت شهری خارج از ضوابط موجود، تخریب و تغییر کاربری غیرمجاز توسط مالکین، تخریب و تبدیل شدن به اراضی بایر در اثر عدم توجه مالکین و نیز تخریب به دلایل نامشخص) است. یافته های تحقیق نشان دهنده انهدام و تغییر کاربری فضاهای سبز و باغات به میزان 5/65 درصد توسط ارگان های دولتی و در چاچوب های قانونی و 6/32 درصد بصورت غیر قانونی و توسط مالکین و 9/1 درصد نیز به دلایل نامشخص صورت گرفته است که هشداری برای متخصصان امر و سیاستگذاران توسعه شهری برای مواجهه با مشکلات باغ زدایی در روند توسعه های شهری است.
۵۱۵۹.

مستندسازی طراحی شهر زیرزمینی " گوجی" در ویتنام از منظر پدافند غیرعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: طراحی شهری مقاوم پدافند غیرعامل تمهیدات معماری و شهرسازی دفاعی تونل های شهرزیرزمینی گوجی ویتنام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
اگرچه مباحث و ابعاد گوناگون پدافند غیرعامل در سال های اخیر گسترش یافته، اما به نظر می رسد تحلیل نمونه های کالبدی موجود به عنوان واسطه هایی در دفاع شهری، کمتر انجام شده است. شبکه تونل های شهر زیرزمینی گوجی، که توسط مردم ویتنام در بازه زمانی 19 ساله احداث شد، یکی از مؤثرترین نمونه های عصر حاضر در اتخاذ تمهیدات معماری دفاعی شهرسازی پدافند غیرعامل محسوب می شود. این در حالی است که ابعاد مهندسی و شهرسازی تونل ها همچنان ناشناخته باقی مانده است. مقاله حاضر حاصل مشاهدات دقیق و مصاحبه های نگارنده در مستندسازی شبکه تونل های زیرزمینی گوجی در جنوب شهر هوشی مین (سایگون سابق) در ویتنام است که برای اولین بار در سال 1392 انجام گردید. ساختار مقاله شامل مقولات پدافند غیرعامل در طراحی مقاوم شهری و فضاهای زیرزمینی، پیشینه جنگ ویتنام، روند احداث تونل ها، مهندسی معکوس در ساخت تجهیزات و روش های پدافندی نیروهای مقاومت است. روش تحقیق به کارگرفته شده کیفی و مبتنی بر اطلاعات حاصل از مشاهدات دقیق و گفتگو با اهالی منطقه گوجی ویتنام است. نوشتار نتیجه می گیرد که مقاومت مردم در برابر دشمن متجاوز نه تنها حاصل شهامت اهالی و شناخت کامل طبیعت سرزمین مادری و محیط زیست مسکونی، بلکه شرایط ویژه آب و هوایی مناطق حاره ای، سنت های زندگی محلی و پیش بینی رفتارهای دشمن بوده است. به بیان دیگر مقاومت پیروزمندانه ویتنامی ها، به دلیل پدافند هدفمند در راستای تخریب روحی- روانی دشمن مسلح از طریق تمهیدات معمارانه و شهرسازی دفاعی در شهر زیرزمینی گوجی ویتنام است.
۵۱۶۰.

بازشناسی تاریخی و تزیینات کاروانسرای آلاکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عصر ایلخانی کاروانسرای آلاکی تزیینات معماری منطقة آذربایجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۷ تعداد دانلود : ۸۹۱
رزمین آذربایجان در معماری ایران مرتبه نخست را دارد. آغاز فعالیت های معماری ایلخانان به مرکزیت تبریز با بهره گیری از تجربیات و سنت های متقدم، فصل گشای عصر جدیدی در هنر و معماری این منطقه بوده است. کاربرد تزیینات معقلی و تلفیق آن با ویژگی های ممتاز سبک آذری در قالب تأکید بر ارتفاع بیشتر، استعمال سنگ تراشیده و بهره گیری بیشتر از هندسه، در یکی از زیباترین و منحصربه فردترین آثار معماری این دوران، موسوم به کاروانسرای آلاکی، برآیند تداوم سنت ها و اسلوب های برخاسته از مکاتب بنیادین محلی آذربایجان بوده است. مطالعات انجام شده در زمینه ساختار شناسی و معرفی تزیینات بنای آلاکی در زمرة مهم ترین اهداف این تحقیق محسوب می شود؛ بدیهی است احیاء و شناخت ویژگی های معماری و تزیینی یک بنای ویران شدة عصر ایلخانی می تواند ما را در شناخت هرچه بهتر سیر تحول معماری و تزیینات وابسته به آن به خصوص در منطقة آذربایجان یاری کند. پرداخت اطلاعات در پژوهش حاضر به شیوة توصیفی، مقایسه ای و تحلیلی بوده و روش یافته اندوزی در آن به صورت کتابخانه ای و میدانی است. حاصل این مطالعه، شامل معرفی ساختار کاروانسرای آلاکی در زمرة قدیمی ترین طرح چهار ایوانی کاروانسرا در شمال غرب کشور و بررسی تزیینات بسیار پرتکلف آن است. بنا بر یافته های تحقیق، فنون به کار رفته در اجرای تزیینات کاروانسرای آلاکی را می توان قدیمی ترین نوآوری های معماری ایلخانان در زمینة تزیین انواع فرم های کاروانسرا در منطقة آذربایجان دانست. از بارزترین مصادق سبک تزیینی این بنا می توان به الگوی خاص تزیینات سردر ورودی آن در قالب طاقنماهای تزیینی و تطابق آن با آثار و دست آوردهای مذهبی معاصر ایلخانان اشاره کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان