مصطفی محمدی ده چشمه

مصطفی محمدی ده چشمه

مدرک تحصیلی: استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۰ مورد.
۱.

بررسی تأثیر زیرساخت حمل ونقل جاده ای بر توسعه فضایی-زمانی شهرستان های استان خوزستان مبتنی بر نظریه جغرافیای اقتصادی جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های کاربردی اقتصاد سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 1 - 34

کلیدواژه‌ها: جغرافیای اقتصادی جدید توسعه فضا حمل و نقل جاده ای NEG

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۶۵
بخش حمل ونقل جاده ای به عنوان پیش نیاز و زیربنای توسعه اقتصادی، دارای نقشی اساسی است. ادبیات جغرافیای اقتصادی جدید نشان می دهد که هزینه حمل و نقل یک عامل محرک اصلی برای ظهور الگوهای هسته-پیرامون در یک کشور است. در این تحقیق هدف تاثیر زیر ساخت حمل و نقل جاده ای بر توسعه فضایی-زمانی شهرستان های استان خوزستان است. داده های تحقیق برای دوره زمانی 1399-1390 برای 27 شهرستان استان خوزستان در قالب داده های تابلویی است که به منظور بررسی اثرات زمانی و فضایی از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) استفاده شده است. متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق شاخص قطب، پتانسیل بازار، متغیرهای زیر ساخت حمل و نقل جاده ای مانند طول راه های اصلی و فرعی، جابه جایی کالا و مسافر استفاده شده است. نتایج تخمین نشان از اثرات مثبت شاخص قطب و پتانسیل بازار بر اندازه شهرستان های استان خوزستان دارد. به طوریکه متغیر پتانسیل بازار اثرات پررنگ تری نسبت به شاخص قطب بر توسعه شهرستان های استان خوزستان نشان می دهد. این بررسی تایید می کند که زیرساخت حمل و نقل در دوره 1399-1390 توانسته است، موجب بهبود توسعه فضایی-زمانی در شهرستان های استان خوزستان شود. همچنین راه های فرعی و جابه جایی کالاها نیز به عنوان متغیرهای کنترلی اثر مثبتی بر توسعه شهرستان های استان خوزستان نشان داده اند. 
۲.

آینده پژوهی چالش های حکمروایی شهری در برابر تغییرات اقلیمی با تأکید بر بحران سیل (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۳ 61 - 80

کلیدواژه‌ها: حکمروایی شهری تغییرات اقلیمی مدیریت بحران سیل کلانشهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۸۳
تغییرات اقلیمی، از یکسو و آسیب پذیری بالای شهر اهواز در مقابله و مدیریت بحران سیل در سال های گذشته، ضرورت یک استراتژی آینده نگر در حکمروایی این شهر را اجتناب ناپذیر نموده است. پژوهش حاظر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش شناخی توصیفی تحلیلی است. در بخش نخست با مرور مبانی و استخراج مهمترین عوامل کلیدی حکمروایی سیل با استفاده از تکنیک دلفی و نظرخواهی از 30 کارشناس، شاخص های اجماع و قطعیت، اولویت و اهمیت به ارزیابی عوامل پرداخته شد. در مجموع ۴3 پیشران کلیدی جهت ورود به نرم افزار Micmac تعیین شد. پس از تهیه ماتریس اولیه اثرات متقاطع در نرم افزار Micmac مشخص شده است که از بین ۱۸۰۶ ارزش محاسبه شده ۷۰۱ مورد از فاکتورهای علی دارای اثر بالایی بر استقرار الگوی حکمروایی در برابر مدیریت تغییرات اقلیمی با تأکید بر سیلاب شده است. همچنین 848 مورد دارای تاثیرگذاری متوسط و 257 مورد دارای تاثیرگذاری کم و 43 مورد بی تاتیر ارزیابی شده اند. ارزیابی وضعیت اثرگذاری و اثرپذیری عوامل کلیدی نشان می دهد که از بین ۸ عامل اصلی، مشارکت، پاسخگویی، عدالت و قانونمندی اثرگذارترین ابعاد بر روند تحولات کلانشهر اهواز بوده اند. همچنین از 10 پیشران کلیدی و مهم متغیرهای نقش موثر اعمال تصمیمات شهروندان در تهیه طرح های توسعه شهری و پاسخگویی مدیران و مسئولان شهری به شهروندان در مواقع بروز بحران به عنوان متغیرهای دو وجهی و تاثیرگذار دارای بیشترین اهمیت بوده اند. وضعیت های مختلف عوامل سیاسی و نهادی، اقتصادی، زیست محیطی و اکولوژیک و سایر مؤلفه های اثرگذار بر روند تحولات حکمروایی احتمال وقوع 8 سناریو را در ارتباط با عوامل کلیدی و احتمالی پیش رو (مطلوب، میانه و فاجعه)، را بیش از سایر سناریوها دانسته و احتمال وقوع سایر سناریوها را در حد بسیار ناچیز و ضعیف ارزیابی کرده است. از 44 پیشران کلیدی، 24 پیشران در محدوده ریسک و شرط و تأثیرپذیر یا وابسته قرار دارند. براساس تحلیل داده ها، 8 سناریو قوی یا محتمل، 14 سناریو با سازگاری بالا یا باورکردنی و 4319 سناریو ضعیف ارزیابی شدند.
۳.

امکان سنجی توسعه انرژی های تجدیدپذیر شهری اهواز با رویکرد دفاع غیر عامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۳) 19 - 44

کلیدواژه‌ها: توسعه انرژی پدافند غیر عامل Aras VIKOR اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۴
در قرن 21 میلادی مهم ترین سیاست های جهانی برای کاهش آلاینده های محیطی شامل اقتصاد کم کربن و توسعه انرژی های تجدید پذیر است که این سیاست ها منجر به کاهش گازهای گلخانه ای و صرفه جویی در انرژی می شود؛ اما در راستای رسیدن به این امر چالش های متعدّدی وجود دارد؛ از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل چالش های توسعه انرژی در شهر اهواز با رویکرد پدافند غیر عامل است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش، پیمایشی و توصیفی–تحلیلی است. اطلاعات لازم در این پژوهش به صورت اسنادی، کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر خبرگان حوزه های شهر و انرژی است. شیوه نمونه گیری در این پژوهش، نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم نمونه است. همچنین، روش آنالیز نیز کمّی بوده که در آن از تکنیک های ARAS, VIKOR استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که مجموعه چالش های موجود به ترتیب در توسعه انرژی زمین گرمایی، انرژی زیست توده، انرژی آبی، بادی و خورشیدی بیشترین اثر ها را دارد. نتایج تکنیک VIKOR حکایت از آن دارد که از میان شاخص های پدافند غیر عامل در کاهش چالش های انرژی تجدید پذیر انرژی خورشیدی با امتیاز 1رتبه اول، انرژی بادی با امتیاز 758/0 در رتبه دوم، انرژی آبی با امتیاز 2220/0 در رتبه سوم قرار گرفته است. همچنین، انرژی زمین گرمایی و زیست توده به ترتیب در پایین ترین رتبه قرار دارد. نتایج ادغام سازی نیز نشان داد که بین شاخص های پدافند غیر عامل و چالش های توسعه انرژی نوعی وابستگی وجود دارد که این وابستگی بسته به هر نوع انرژی تجدید پذیر با یکدیگر متفاوت است. در نهایت، مشخص شد که امکان توسعه انرژی حاصل از خورشید در اهواز زیاد است؛ اما توسعه انرژی حاصل از گرمایش زمین امکان کمی دارد.
۴.

راهبردهای توانمندسازی زیستمحیطی در سکونتگاه های انسانی (مطالعه شهرستان دلفان، استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۲) 1 - 20

کلیدواژه‌ها: حفاظت محیط زیست توانمندسازی زیستمحیطی جوامع بومی - محلی دهستان میربگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۰۵
امروزه مشارکت مردم و توانمند کردن جوامع روستایی به عنوان پیش نیازهای پایداری محیط زیست است. در حقیقت، توانمندسازی مردم محلی منجر به مشارکت فعّال آنان در حفاظت از محیط زیست خواهد شد. هدف از پژوهش حاضر تبیین مفهومی راهبرد توانمند سازی محیط زیست در جوامع روستایی، استخراج شاخص های اثرگذار و ارائه راهبرد های آن در دهستان میربگ جنوبی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف و باتوجه به ماهیت تبیینی خود جزئی از پژوهش های بنیادی با رویکرد اکتشافی و از نظر روش شناسی جزء پژوهش های توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش پس از شناسایی و تعریف مؤلفه های مؤثر بر توانمندسازی زیست محیطی با مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از آرا خبرگان و تشکیل بانک داده موضوعی مد نظر برای برداشت اطلاعات، پرسشنامه تخصصی طراحی و سپس در بین 365 خانوار و 5 روستا از دهستان میربگ به صورت طبقه ای توزیع و نتایج آن در مدل ترکیبی ANP-DEMATLE تحلیل شد. مؤلفه های فناوری های نوین زیست محیطی (A4) با ضریب وزنی 094/0، مشوّق های مالی (A8) با ضریب وزنی 094/0و سرمایه گذاری های زیست محیطی (A11) با ضریب وزنی 086/0 بیشترین اثر را بر روند توانمندسازی زیست محیطی در قلمرو مطالعه خواهد داشت. از میان شاخص های منتخب، ضریب اثر شاخص های مدیران و تصمیم گیران (A14) با ارزش وزنی 014/0 و شاخص طرح ها و برنامه های فرادست (A15) با ارزش وزنی 019/0 کمترین اثر را در فرآیند توانمندسازی زیست محیطی ساکنان در قلمرو مطالعه خواهند داشت.
۵.

سنجش اَبَر چالش های حکمروایی زیست محیطی در کلانشهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴۲ 1 - 14

کلیدواژه‌ها: حکمروایی شهری محیط زیست شهری مخاطرات محیط زیستی کلانشهر اهواز مدل ویکور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۷۷
چالش های محیط زیستی یکی از اساسی ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل با محیط طبیعی است. یک عامل بسیار مهم که تاثیر تعیین کننده ای بر پایداری محیط زیستی جوامع شهری دارد، حکمروایی محیط زیستی شهر است که کلیه سیاست ها، اقدامات، طرح ها و برنامه های اجرایی در قلمرو شهر با اثرگذاری محیط زیستی را شامل می شود. هدف این پژوهش سنجش اَبَر چالشهای حکمروایی محیط زیستی در کلانشهر اهواز است. روش پژوهش، بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است. شاخص های 18 گانه از میان 25 شاخص و منطبق با وضعیت بوم شناختی شهر تعیین و پرسشنامه تنظیم شد. در این پژوهش از روش آنتروپی شانون برای وزن دهی شاخص ها و با استفاده از مدل ویکور اقدام به رتبه بندی مناطق کلانشهر اهواز بر اساس چالش های حکمروایی محیط زیست شهری گردید.جامعه آماری این پژوهش، کارشناسان، خبرگان و مدیران محیط زیست، پسماند، آبفا کلانشهر اهواز هستند. روش نمونه گیری، گلوله برفی است و داده ها با بهره گیری از پرسش نامه پژوهشگر ساخته در سال جاری گردآوری شده است. یافته ها نشان داد که مؤلفه های مدیریت فاضلاب های خانگی-تجاری (0.078)، زیرساخت های زیست محیطی(0.074) با اهمیت ترین و آلاینده های مغناطیسی (0.010) کم اهمیت ترین شاخص ها و در اولویت بندی مناطق، منطقه هشت به دلیل استقرار کارخانجات و صنایع سنگین و شرکت های حفاری، با بالاترین میزان آلودگی محیطی و چالش در مدیریت پساب های صنعتی مواجه است. همچنین نتایج نشان داده است که افزایش آگاهی زیست محیطی در بین شهروندان و مدیران و مدیریت پساب ها، آب های سطحی و پسماندها از پیشران های پیش نیاز حکمروایی زیست محیطی در مناطق مختلف شهر اهواز می باشند.
۶.

بررسی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهر و تأثیر آن بر زیست پذیری در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال سیزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 143 - 176
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۲۷
در حال حاضر یکی از موارد تمام شهرهای کشور، رشد شهرنشینی و تلاش برای داشتن شهرهای زیست پذیر است. این رشد و گسترش کالبدی شهر نتوانسته با شاخص های زیست پذیری شهری هماهنگ شود و این عدم هماهنگی در رشد کالبدی شهر باعث ایجاد محلات برنامه ریزی نشده و عدم تعادل در مناطق شهری برای بهره برداری از منابع محیط زیستی و کمبود خدمات رسانی شده است و در ابعاد مختلف نمود پیدا کرده است که یکی از این ابعاد فشار بر محیط زیست و کاهش زیست پذیری شهری بوده است و مدیریت شهری را برای اداره آن با چالش های متعددی روبه رو کرده است. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و تأثیر آن بر زیست پذیری در کلان شهر اهواز تدوین شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی-تحلیلی است.مطابق با نتایج حاصل، مناطق 2 و 3 ازلحاظ نظارت بر کیفیت خدمات شهری در سطح زیست پذیری کم و دیگر مناطق شهر اهواز در وضعیت زیست پذیری خیلی کم قرار گرفته اند. مناطق 2 و 3 شهر اهواز ازلحاظ مشکلات زیست محیطی در وضعیت زیست پذیری متوسط، مناطق 1 و 4 زیست پذیری کم و دیگر مناطق در وضعیت زیست پذیری خیلی کم قرار گرفته اند. ازلحاظ اثر پراکنده رویی شهری بر کاهش امنیت به 4 سطح زیست پذیری خیلی کم (مناطق 5، 6 و 7)، زیست پذیری کم (4 و 8)، زیست پذیری متوسط (منطقه 1) و زیست پذیری زیاد (مناطق 2 و 3) تقسیم شده اند. براساس کاربری های عمومی شهری، مناطق شهر اهواز به دو دسته زیست پذیری کم و خیلی کم تقسیم شده اند و مناطق 1، 2 و 3 نسبت به دیگر مناطق، از وضعیت بهتری برخوردار هستند. ازلحاظ تضعیف هویت و منظر شهری، مناطق 2 و 3 ازلحاظ زیست پذیری در طیف متوسط، منطقه 1 در طیف زیست پذیری کم و دیگر مناطق در طیف زیست پذیری خیلی کم قرار گرفته اند. در پژوهش حاضر برای نخستین بار عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهر و تأثیر آن بر زیست پذیری در شهر اهواز بررسی شده است.
۷.

سنجش اندرکنش مکانی ناشی از الگوی همجواری زیرساختی در شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 135 - 148

کلیدواژه‌ها: مدل سازی اندرکنش جغرافیایی - مکانی زیرساخت های حیاتی شهر کلانشهر اهواز رویکرد تاب آوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۷۰
در سال های اخیر، سیستم های زیرساختی به دلیل افزایش بلایای طبیعی یا انسان ساز و به دلیل وابستگی های داخلی و خارجی بین اجزای سیستم، غالباً دچار اختلال شده اند. ازآنجاکه چنین وابستگی های متقابل ممکن است آسیب پذیری بیشتری ایجاد کند و باعث خرابی های آبشاری شود، درک وابستگی های متقابل و ارزیابی تأثیر آن ها برای کاهش پیامدهای نامطلوب و افزایش تاب آوری در برابر بلایا در بلندمدت ضروری است. هدف کلی پژوهش حاضر سنجش اندرکنش مکانی ناشی از الگوی همجواری زیرساختی بر اساس فاکتورهای حداقل فاصله و سازگاری در همجواری زیرساخت ها در کلانشهر اهواز است. این پژوهش به لحاظ هدف توسعه-ای-کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات و بررسی های میدانی-اسنادی است. بدین منظور پس از مطالعات تطبیقی، زیرساخت های هدف پژوهش در قالب 30 شاخص، شناسایی و دسته بندی شدند. پس از آن به منظور نمایش پراکنش مکانی زیرساخت ها، لایه های مکانی زیرساخت ها تهیه شد. در این پژوهش، به منظور تعیین اندرکنش مکانی، از ماتریس حداقل فاصله استفاده شده است. همچنین پس از تعیین اندرکنش مکانی، جهت برآورد شدت وابستگی های عملکردی زیرساخت ها، از روش تأثیرات متقابل در ماتریس متقاطع بر اساس نظرسنجی از 20 کارشناس خبره در حوزه مدیریت زیرساخت های شهری استفاده شده است. در این تحقیق به این نتیجه دست یافتیم که اندرکنش مکانی زیرساخت های انرژی، خدمات اضطراری و سیاسی-مدیریتی در بروز و تشدید سوانح شهری اثرات شدیدتری دارند و شبکه راه های ارتباطی، مراکز آتشنشانی، خطوط برق و شبکه فاضلاب هیچ گونه تاثیری در بروز سوانح شهری یا تشدید خسارات و تلفات ندارند.
۸.

تدوین سناریوی توسعه انرژی های تجدید پذیر در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز شهرهای آینده دوره ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) ۷۹-۵۹

کلیدواژه‌ها: سناریونویسی انرژی های تجدید پذیر سناریونویسی ویزارد اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۹۹
با توجه به کاهش سوخت های فسیلی و افزایش دی اکسید کربن ناشی از این سوخت ها انتقال به انرژی های تجدید پذیر و کم کربن امری اجتناب ناپذیر است. درهمیم راستا ظرفیت بالای شهر اهواز در راستای توسعه انواع انرژی های تجدید پذیر می توان دستیابی به این نوع انرژی های را محقق کرد که نه تنها باعث کاهش مصرف انرژی و هزینه ها ، بلکه منجر به محیطی پاک تر و پایدارتر می گردد. ازاین رو هدف مقاله حاضر سناریونویسی توسعه انرژی های تجدید پذیر در کلان شهر اهواز است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش، پیمایشی و توصیفی – تحلیلی هست.اطلاعات لازم به صورت اسنادی، کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را خبرگان حوزه های شهر و انرژی تشکیل می دهد شیوه نمونه گیری در این پژوهش، نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم می باشد. همچنین روش آنالیز هم کمی بوده که از سناریونویسی می زارد استفاده شد. نتایج نشان می دهد مجموع امتیاز سناریوهای سازگار یا به عبارتی تأثیر کل سناریوها 126 است که نتایج اهمیت آن ها نشان می دهد سناریوهای توسعه مزارع انرژی خورشیدی جهت تأمین انرژی، توسعه انرژی خورشیدی در محدوده صنایع، توسعه پنل های خورشیدی در سطح ادارات و سازمانها، توسعه پنل های خورشیدی در سطح مناطق مسکونی بیشترین سازگاری و سناریوی ادامه استفاده از سوخت های فسیلی جهت تولید انرژی و توسعه و تأسیس نیروگاه های هسته ای در منطقه کمترین سازگاری را برای توسعه در سطح شهر اهواز دارند.
۹.

مدل مکانی تولید سفر در هسته عملکردی مرکزی شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 121 - 138

کلیدواژه‌ها: هسته عملکردی تقاضای سفر اهداف سفر شغلی جی آی اس محدوده مرکزی شهر کرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
موضوع حمل ونقل وترافیک که امروزه به عنوان یک پدیده سیاسی – اجتماعی نقش بسیار حساس ومهمی در کیفیت وساختار اقتصادی – اجتماعی یک جامعه ایفا می نماید. اصلاح الگوی کاربری زمین و مکان یابی کارآمد فعالیت ها یکی از راه های موثر در کاهش تولید سفر درون شهری عنوان شده است، به گونه ای که تصمیم گیری در رابطه با انجام و یا عدم انجام سفر به اندازه زیادی از عوامل اجتماعی- اقتصادی و شرایط توزیع کاربری زمین تاثیر می پذیرد. هدف تحقیق، سنجش مکانی تولید سفر درون شهری در پهنه عملکردی است. روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی با استفاده از نرم افزار GIS می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بیشترین تعداد سفرهای شغلی متعلق به ناحیه 8 با 06/5% و کمترین آن ناحیه 18 با 09/1% بوده، بیشترین میزان تراکم جمعیت ثابت و سیال به واسطه سفرهای شغلی در ناحیه 42 و کمترین آن نیز به ناحیه 7 و همچنین بر اساس شاخص های حمل و نقلی محدوده ، بیشترین کمبود پارکینگ متعلق به ناحیه ترافیکی 8 با 29/17% و کمترین آن متعلق به ناحیه ترافیکی 42 با 97/0% و بیشترین میزان تصادفات به ناحیه ترافیکی 8 با 84/4% و کمترین آن نیز به ناحیه 18 با 65/0% درصد متعلق می باشد.لازم به ذکر است که بیشترین جذب وسیله نقلیه متعلق به ناحیه ترافیکی 8 با 84/4% و کمترین آن نیز به ناحیه 18 با 65/0% تعلق دارد. در نتیجه می توان گفت از بین نواحی مورد مطالعه در محدوده مرکزی شهر کرمان، ناحیه 8 بالاترین و ناحیه ترافیکی 18 پایین ترین میزان را براساس، تراکم جمعیت، سفرهای شغلی، کمبود پارکینگ ، تصادفات و جذب وسایل نقلیه دارا هستند.
۱۰.

مدل سازی پیامدهای ساختاری تغییرات اقلیمی در شهر اهواز با بهره گیری از مدل System Dynamic(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۱ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲۴ 87 - 101

کلیدواژه‌ها: تغییرات اقلیمی آزمون من کندال پویایی سیستم نرم افزار ونسیم شهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۲۱۷
یکی از نگرانی های جامعه انسانی درباره تغییراتی است که در اثر گرمایش زمین موجب تغییر در پارامترهای اقلیمی می شود. با توجه به این مهم که تغییرات اقلیمی بر همه بخش ها اثر می گذارد، بررسی پیامدهای حاصل از این تغییرات نیازمند بررسی همه جانبه تمام بخش ها و عوامل مؤثر با یک رویکرد سیستمی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی در شهر اهواز می باشد. در این راستا ابتدا روند تغییرات پارامترهای اقلیمی تحلیل شده، سپس با استفاده از رویکرد پویایی سیستم به مدل سازی پیامدهای ساختاری تغییرات اقلیمی در شهر اهواز پرداخته شد . داده های پژوهش شامل آمار دما، بارش، رطوبت نسبی، سرعت باد برای یک دوره 30 ساله (فصلی و سالانه)، ایستگاه سینوپتیک اهواز از سازمان هواشناسی کشور تهیه و با استفاده از آزمون آماری من-کندال مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش که مبتنی بر رویکرد سیستمی است، فاکتورهای اثرگذار و اثرپذیر دخیل در موضوع و ارتباطات بین آن ها از طریق حلقه های علّی و معلولی در نرم افزار Vensim مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که طی روند 30 سال (1399-1370) تغییرات اقلیمی بر شهر اهواز در وجه افزایش دما و کاهش بارش، افزایش رطوبت نسبی و کاهش سرعت باد خود را نشان داده است. نتایج حاصل از مدل سازی کیفی و بررسی رابطه علّی و معلولی نشان داد که تغییرات اقلیمی در شهر اهواز اثرات مستقیمی بر بخش های مختلف منابع آبی، تولیدات کشاورزی، مصرف انرژی داشته و متغیرهای (کاهش ذخایر آب در بالادست، امواج گرمای شدید) مهم ترین نقاط اهرمی مدل می باشند. همچنین نتایج گویای این واقعیت است که تغییرات اقلیمی در بُعد زیست محیطی، پیامدهای شدیدتری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به دنبال دارد. پیامدهای مختلف دارای تعاملات پیچیده ای با یکدیگر هستند به نحوی که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت اثرات یکدیگر را بر روی کاهش کیفیت زندگی و افزایش مهاجرت های اقلیمی تشدید می نمایند.
۱۱.

امنیت گردشگری از نگاه راهنمایان تور: مدل سازی و سنجش برای شهرهای نمونه گردشگری خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۸) 112-86
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۵۹
یکی از مهم ترین جنبش های خانوادگی و شهری گردشگری است. این روزها از گردشگری با عنوان صنعت یاد می شود، که تأمین امنیت آن و پایداری توسعه برای گردشگری از مهم ترین دغدغه های برنامه ریزان شهری است. در این پژوهش سعی شده است مهم ترین شاخص های امنیت گردشگری با تکیه بر جغرافیای استان خوزستان استخراج و به لحاظ اهمیت معرفی شوند. از روش تحلیل مضمون و مدل یابی معادلات ساختاری برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که شاخص های زمینه ای مثل امنیت فضا، طبیعت و جغرافیای شهر، سرزندگی و میزان توجه به تفاوت های فردی و جنسیتی بیشترین تأثیر را بر امنیت شهر دارند و در مقابل طراحی مناسب فضای شهری، حمل و نقل و ارتباط مناسب، و امنیت محلی در کنار امکانات رفاهی و گردشگری مناسب مهم ترین شرایط علّی را برای امنیت گردشگری فراهم می کنند. مدل یابی علّی نشان داد که طراحی و برنامه ریزی باکیفیت در فضای شهری مهم ترین عامل در افزایش امنیت گردشگری و جذب گردشگر است. پیشنهاد می شود که طراحان و برنامه ریزان فضای شهری به عناصر شهر، گرافیک شهر، دسترس پذیری شهر، و زیست پذیری آن بیشتر توجه داشته باشند تا زمینه مناسبی را برای افزیش امنیت گردشگری فراهم کنند. افزایش کمی و کیفی اماکن تفریحی و گردشگری در کنار ترمیم و توسعه سیستم حمل و نقل نقش سازنده ای در ایجاد امنیت گردشگری دارند.
۱۲.

تدوین سناریوهای اندرکنش جغرافیایی در زیرساخت های حیاتی حین مخاطرات شهری در اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 523 - 542

کلیدواژه‌ها: اندرکنش زیرساخت های حیاتی شهر سناریوهای اندرکنش جغرافیایی کلان شهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۸۸
در سال های اخیر، سیستم های زیرساختی، به دلیل افزایش بلایای طبیعی یا انسان ساز و به دلیل وابستگی های داخلی و خارجی بین اجزای سیستم، غالباً دچار اختلال شده اند. وابستگی های متقابل زیرساختی ممکن است آسیب پذیری بیشتری ایجاد کند و باعث خرابی های آبشاری شود. هدف کلی پژوهش حاضر تدوین سناریوهای اندرکنش جغرافیایی زیرساخت های حیاتی حین مخاطرات شهری در اهواز بود. این پژوهش به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی و از نظر روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات و بررسی های میدانی اسنادی است. شاخص های پژوهش بر اساس تلفیق نتایج آرای خبرگان و سوابق موجود استخراج و ارتباط سنجی شد. برای سناریونگاری بعد از شناسایی متغیرها، ابتدا عوامل کلیدی مؤثر بر موضوع مشخص و سپس برای هر یک از متغیرها وضعیت های مختلفی تعریف شد. شناسایی نیروهای پیشران و مؤثر در اندرکنش زیرساخت های شهر اهواز با استفاده از مدل هایی نظیر «تحلیل اثرهای متقاطع» و نرم افزار «میک مک» انجام شد. جهت شناسایی و تحلیل و گزینش سناریوهای منتخب از تحلیل بالانس اثرهای متقابل در نرم افزار سناریوویزارد استفاده شد. بررسی صفحه سناریو در نرم افزار سناریوویزارد نیز نشان می دهد از مجموع 80 وضعیت موجود پیشران های اندرکنش مکانی زیرساخت های حیاتی تعداد 26 حالت (5/32 درصد) وضعیت مطلوب، تعداد 29 حالت (25/36 درصد) وضعیت ایستا، تعداد 25 حالت (25/31 درصد) وضعیت بحرانی دارند.
۱۳.

مدل یابی علی و تفاوت های جنسیتی برای احساس بیگانگی در فضاهای شهری (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 129 - 147

کلیدواژه‌ها: احساس بیگانگی فضای شهر دلبستگی فضایی تفاوت جنسیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۰۷
مقدمه : احساس جدایی مادی و معنوی فرد از فضای یک شهر، بیگانگی او را از فضای شهری رقم می زند. احساس بیگانگی در فضای شهری می تواند، معلول دلبستگی مکانی، سرزندگی شهری و حتی امنیت و زیست پذیری شهر باشد. داده و روش : در این پژوهش کمی، ساختار علی احساس بیگانگی در فضای شهری و تفاوت این احساس در جنسیت زن و مرد، به کمک نمونه 480 نفری  که از شهر اهواز گردآوری شد بررسی گردید. از مدل یابی معادلات ساختاری و مدل یابی تفاوت های گروهی برای تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. یافته ها: نشان دهنده آن است که سرزندگی شهری، امنیت و زیست پذیر شهری مهم ترین عواملی هستند که هم به طور مستقیم و هم غیر مستقیم بر احساس بیگانگی در فضای شهری تأثیر می گذارند، البته این علیت را دلبستگی مکانی تعدیل کرده است. مدل ساختاری علی احساس بیگانگی در فضای شهری بین زنان و مردان متفاوت عمل می کند. نتیجه گیری : تأثیرپذیری احساس بیگانگی زنان در فضای شهری از هرسه عامل زیست پذیری، امنیت و سرزندگی شهر بیشتر از مردان می باشد. ساختار فیزییولوژیک زنان، احساسات و توانایی آنان، سیاستگذاری های مردانه شهر، عدم تناسب فضاهای شهری با جنسیت زنان، فضاهای رها شده و اضطراب آور در شدید تر شدن این ارتباط نقش مهمی ایفا کرده است. همچنین از دیدگاه شهروندان اهوازی فضاهایی که بیشترین احساس بیگانگی را القاء می کنند در محدوده های مرکز، غرب و جنوب غربی و کمترین در محدوده شمال شهر اهواز یعنی محلاتی است که کمترین خدمات شهرداری در آن ها وجود دارد می باشند. به همین خاطر توجه بیشتر طراحان شهری به فضاها، عملکرد فضا، توانایی و محدودیت افراد، و از همه مهم تر جنسیت آن ها می تواند موجب کاهش احساس بیگانگی شهروندان در فضای شهری شود.
۱۴.

سنجش تاب آوری کالبدی - محیطی در اجتماعات شهری، پژوهش موردی: شهرهای آبادان و خرمشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۹) 35 - 52

کلیدواژه‌ها: تاب آوری کالبدی تاب آوری زیست محیطی تاب آوری مخاطرات شهرهای آبادان و خرمشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۹۷
پژوهش حاضر با هدف سنجش شاخص های تاب آوری کالبدی، زیست محیطی و مخاطرات در شهرهای آبادان و خرمشهر انجام گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، کاربردی - نظری و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی می باشد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که براساس نتایج روش آلفای کرونباخ با حداقل ضریب پایایی (7/0)، برای هریک از ابعاد تاب آوری شهری مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه خبرگان دانشگاهی، کارشناسان و مدیران نهادی - سازمانی بود که براساس روش «نمونه گیری هدفمند و زنجیره ای»، تعداد (106) نفر که در زمینه تاب آوری شهری و شناخت قلمرو مطالعه از دانش و تجربه کافی برخوردار بودند انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار تحلیل آماری SPSS استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر در ارائه و سنجش شاخص های همساز تاب آوری شهری براساس ابعاد کالبدی، زیست محیطی و مخاطرات در شهرهای آبادان و خرمشهر است. براساس مقادیر محاسبه شده برای هریک از ابعاد تاب آوری شهری (زیست محیطی، کالبدی - زیرساختی و تاب آوری مخاطرات)، نتایج پژوهش، حاکی از وضعیت ناپایدار و نامناسب تاب آوری شهرهای آبادان و خرمشهر است و بین تاب آوری موجود و تاب آوری مطلوب، تفاوت معناداری وجود دارد.
۱۵.

راهبردهای تحقق چشم انداز حکمروایی هوشمند در شهرهای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 114 - 131

کلیدواژه‌ها: حکمروایی هوشمند مدل معادلات ساختاری EQS راهبرد استراتژیک SOAR شهرهای ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
حکمروایی هوشمند شهری سبکی از مدیریت است که بر مبنای مشارکت هوشمند شهروندان از درگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات شکل می گیرد. این شکل جدید از حکمروایی، شهروندان را از مصرف کنندگان منفعل خدمات شهری به بازیگران فعال تبدیل می کند که می توانند درباره نوع خدماتی که به آن نیاز دارند اظهارنظر کنند. هدف این تحقیق ارائه راهبردهای کلان و قابل تعمیم برای حکمروایی هوشمند در شهرهای ایران است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 170 نفر از مدیران شهری و متخصصین دانشگاهی در حوزه برنامه ریزی شهری است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند (170 نفر) انتخاب شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه گردآوری و خروجی با استفاده از مدل آماری نرم افزار Minitab و معادلات ساختاری (EQS) مدلسازی شدند. در نهایت راهبردهای پیشنهادی در قالب مدل استراتژیک SOAR استخراج شدند. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد که در وضع موجود بیشترین امکان تحقق پذیری مربوط به شاخص های اجتماعی – شهروندی و تصمیم سازی هوشمند است؛ همچنین یافته های تحقیق بیانگر این است که میزان اثرگذاری متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته تا سطح 51 درصدی قابل پیش بینی می باشد و معنی داری بین متغیرهای مستقل و وابسته تا سطح 95 درصدی معناداری را نشان داده و در بین مؤلفه های مربوط به حکمروایی هوشمند شهری، مؤلفه های مدیریتی سازمانی با ضریب بتا 363 درصدی و عوامل فناوری با ضریب بتا 206 درصدی دارای بیشترین تأثیرگذاری بر حکمروایی هوشمند در شهرهای ایران می باشد.
۱۶.

تدوین سناریوهای تاب آوری شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهرهای آبادان و خرمشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) ۴۳-۱

کلیدواژه‌ها: تحلیل بالانس اثرات متقابل تاب آوری شهری تدوین سناریو شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۲۳۷
پژوهش حاضر با هدف تدوین سناریوهای تاب آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر صورت گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش کاربردی - نظری و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی می باشد. گردآوری داده ها و اطلاعات، به وسیله مطالعه منابع کتابخانه ای - اسنادی و برداشت های میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های کمی و نرم افزاری استفاده شده است. بر این اساس با استفاده از روش تحلیل ساختاری پیشران های کلیدی مؤثر بر تاب آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر، استخراج و انتخاب گردید. به منظور تدوین سناریوهای تاب آوری شهری نیز از روش تحلیل بالانس اثرات متقابل و نرم افزار سناریوویزارد استفاده گردید که پس از تحلیل های انجام شده، قوی ترین (سازگارترین و مطلوب ترین) سناریوهای تاب آوری برای قلمرو مطالعه ارائه گردید. در این راستا تعداد (14) سناریوی باورکردنی استخراج گردید که نتایج مربوط به این سناریوها نشان داد بیشتر سناریوها در وضعیت های ایستا (ادامه روند موجود در تاب آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر) و بحرانی قرار گرفته اند. از مجموع سناریوهای ممکن، تعداد سه سناریو نیز بر اساس امتیاز مجموع ارزش سازگاری و شاخص امتیاز مجموع تأثیرات، به عنوان «سناریوهای قوی تاب آوری» شناخته شدند. از بین سناریوهای قوی، یک سناریو دارای وضعیت های مطلوب و دو سناریوی دیگر نمایانگر وضعیت های بحرانی هستند.
۱۷.

تحلیل تطبیقی شکوفایی شهری در مدل ادغامی کپلند (مطالعه موردی: مناطق شهری کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 1 - 20

کلیدواژه‌ها: تحلیل تطبیقی شکوفایی شهری مدل MCDM کرمانشاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۳۹۰
چکیده شکوفایی شهری را می توان یکی از دیدگاه های نوین در نظام برنامه ریزی شهری دانست که در ارتباط با توسعه متعادل و هماهنگ در محیطی همراه با انصاف و عدالت مطرح می شود و از مفاهیمی است که از درون نظریه توسعه پایدار شکل گرفته است، لذا اهمیت بررسی آن در مناطق شهری به غایت احساس می گردد. هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی شکوفایی شهری و تناسب سنجی آن در مناطق شهری کرمانشاه است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش؛ توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی است. داده های مورد نیاز  داده های پژوهش در گام نخست از طریق نرم افزار SPSS تلخیص و برای ورود به مدلها به صورت خام مهیا گردید و با استفاده از آزمون T test وضعیت شکوفایی شهری مناطق هشت گانه کرمانشاه موردسنجش قرار گرفت و در مرحله بعد در محیط برنامه EXCEL وارد گردیده و با بهره گیری از مدل های تصمیم گیری چندمعیاره ویکور، الکتر،تاپسیس و مدل ادغامی کپلند، مناطق کرمانشاه از لحاظ شکوفایی شهری رتبه بندی و اولویت بندی گردیدند. نتایج آزمون T برای شاخص های شکوفایی شهری نشان داد که تفاوت بین مناطق در سطح شاخص های شکوفایی شهری معنی دار است و بالاترین میزان اختلاف مربوط به منطقه یک(2/3) در شاخص بهره برداری می باشد، لذا بررسی این اختلاف با استفاده از مدلهای تصمیم گیری مهم و ضروری می باشد. نتایج نهایی پژوهش نشان داد که براساس تحلیل مدل های بکارگرفته شده چند معیاره و مدل ادغامی کپلند(POSET) ترتیب درجه برخورداری و تناسب هر کدام از مناطق هشت گانه شهر کرمانشاه در مجموع تلفیقی شاخص های شکوفایی شهری به ترتیب شامل مناطق یک، شش، هشت، سه، هفت، پنج، چهار و در نهایت منطقه دو می باشد. بنابراین منطقه یک شهری کرمانشاه بیشترین میزان و اولویت اول را از حیث شاخص های شکوفایی شهری را به خود اختصاص داده و آخرین منطقه نیز اختصاص به منطقه دو است.
۱۸.

تحلیل عوامل مؤثر بر بازآفرینی بافت های تاریخی از منظر توسعه گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) 123 - 144

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی بافت تاریخی گردشگری اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۰ تعداد دانلود : ۲۶۲
رهیافت بازآفرینی رجوع معناداری به هویت بافت تاریخی دارد که دستیابی به آن تنها در گرو توجه به گردشگری خلاقانه شهری است. توجه به بافت فرسوده و رفع ناپایداری آن ها به موضوع محوری در شهرها بدل شده به گونه ای که بازآفرینی شهری با رویکرد توسعه گردشگری به عنوان چاره ای برای حفظ این گونه بافت های ارزشمند توصیه می گردد. ازاین رو پژوهش حاضر باهدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر بازآفرینی بافت های تاریخی از منظر توسعه گردشگری انجام شد. تحقیق حاضر با توجه به هدف، کاربردی و بر اساس روش از نوع توصیفی- تحلیلی است. مؤلفه های مورد مطالعه در این تحقیق در 7عامل اجتماعی، کالبدی و زیرساختی، اقتصادی، سیاسی، ضوابط، فرهنگی و بافت فرسوده تقسیم بندی شدند. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از روش دیمتل فازی بهره گرفته شد. نتایج پژوهش در مقدار (Di+Ri) نشان داد که بعد اقتصادی با امتیاز نهایی 159/3 با اهمیت ترین مؤلفه در بین مؤلفه های مورد مطالعه جهت توسعه گردشگری در بافت های قدیمی شهر اهواز می باشد. همچنین نتایج در مقدار (Di-Ri) نشان داد که در گروه علّی مؤلفه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و سیاسی قرار دارد و اثرگذارترین آن ها بعد اجتماعی با امتیاز نهایی 615/0 و در گروه معلول مؤلفه های فرهنگی، بافت فرسوده و ضوابط قرار دارد که اثرپذیرترین آن ها بافت فرسوده با امتیاز نهایی 4723/0- شناسایی شد.
۱۹.

بررسی عوامل مؤثر بر شکل دهی الگوی مصرفِ کارکنان صنعت نفت (1332-1357)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 117-139

کلیدواژه‌ها: شرکت نفت کارکنان الگوی مصرف فروشگاه های تعاونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۲
پس از کشف نفت، توسعه عملیات صنعتی و افزایش نیروی کار به ساخت مناطق مسکونی بیشتر و شکل گیری شهرهای جدید انجامید. اگرچه در ابتدا تأمین اقلام ضروری برای ساکنین این شهرها که عمدتاً نیروی کار شرکت نفت بودند با مشکل روبرو بود. اما به تدریج، نخستین بازارها در شهرهای نفت خیز ایجاد شدند و رونق گرفتند. پس از ملی شدن نفت و با افزایش درآمدِ کارکنان صنعت نفت، الگوی مصرف در این مناطق تغییر کرد. این نوشتار ضمن بررسی روند تغییر الگوی مصرف از شکل سنتی به استفاده از وسایل مدرن، به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه عواملی در تغییر این الگو نقش داشتند؟ یافته های این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی تدوین شده و شیوه ی گردآوریِ داده های آن کتابخانه ای و اسنادی بوده است، نشان می دهد که الگوی مصرف کارکنان صنعت نفت که در ابتدا مبتنی بر استفاده از وسایل معدود مصرفی و به شیوه سنتی بود، به تدریج و پس از ملی شدن صنعت نفت با تأثیر افزایش درآمد، تغییرات فرهنگی و اجتماعی به واسطه ی رسانه های همگانی و نیز در دسترس قرار گرفتن کالاهای لوکسِ موجود در فروشگاه های صنعت نفت، تغییر پیدا کرد.
۲۰.

شناسایی پیشران های مؤثر بر تاب آوری شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهر آبادان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هجدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۶ 73 - 91

کلیدواژه‌ها: شهرهای مرزی تاب آوری شهری مخاطرات تحلیل اثرات متقابل شهر آبادان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۴۶
شهرهای مرزی به علت موقعیت خاص و حاشیه ای در معرض انواع فشارها و شوک های موجود و آتی وابسته به چالش های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، امنیتی و سیاسی قرار دارند. یکی از راهبردهای مهم در سطح جهانی در پاسخ گویی به این چالش ها، راهبرد افزایش تاب آوری جوامع است. رویکرد تاب آوری با بهبود سطح سازگاری و در نتیجه کاهش سطح آسیب پذیری در شهرهای مرزی تهدیدات ناشی از مخاطرات طبیعی و بحران های انسانی را کاهش داده و مدیریت پایدار این نواحی را بهبود می بخشد. در این پژوهش پیشران های مؤثر بر تاب آوری شهر مرزی آبادان شناسایی و تحلیل شده است. برای شناسایی پیشران های تأثیرگذار در این پژوهش، در گام اول؛ بر اساس مطالعات موجود، مرور متون (کتب، مقالات، اسناد، طرح ها)، فهرستی از پیشران های مؤثر در تاب آوری شهری استخراج گردید. در گام دوم؛ به منظور درک نیروهای خارجی (پیشران های کلیدی) با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه باز (تکنیک دلفی محقق ساخته) از خبرگان دانشگاهی و مدیران شهری خواسته شد تا «پیشران های کلیدی در تاب آوری شهرهای مرزی آبادان را در پنج بخش مطالعاتی شامل بخش های (اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، نهادی – سازمانی و کالبدی-زیرساختی) معرفی نمایند. پس از احصاء پیشران های کلیدی تاب آوری، از روش تحلیل اثرات متقابل(ساختاری) و نرم افزار میک مک برای بررسی میزان، چگونگی تأثیرگذاری و شناسایی مؤثرترین پیشران ها در تاب آوری شهر آبادان استفاده گردید.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان