فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۰۱ تا ۸۲۰ مورد از کل ۱۲٬۶۸۶ مورد.
۸۰۱.

واکاوی نقش طیب حاج رضایی در کودتای 28 مرداد 1332

کلید واژه ها: پهلوی مصدق کودتای 28 مرداد قیام 15 خرداد طیب حاج رضایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای نمایشی تئاتر و نمایش تئوری تئاتر
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۲۸۲۸ تعداد دانلود : ۲۲۶۷
پس از سقوط رضا شاه در شهریور 1320، پسرش محمدرضا با تلاش های محمدعلی فروغی و خواست متفقین بر سریر قدرت نشست. هرچند در ابتدای حکومت پهلوی دوم، آزادی های سیاسی برقرار شد و فضا برای تنفس احزاب و گروه های سیاسی بوجود آمد، اما همین آزادی موجب گردید که رفته رفته مخالفان حکومت از گوشه و کنار سر بر آورده، نوای اعتراض سر دهند و درصدد به لرزه درآوردن پایه های سلطنت پهلوی و سپس نابودی آن شوند. در چنین شرایطی که هیاهوی اعتراض از هرسو شنیده می شد، دولت و شاه از هر وسیله ای برای پیش بردن امیال و خواسته های خود سود می جستند. یکی از این ابزارهای کارآمد، گروه هایی از افراد جامعه بودند که با توسل به زور بازو و قبضة چاقو به اهداف خود دست می یافتند. این افراد که با کارهایی چون چاقوکشی، درگیری لفظی و فیزیکی با مردم، زورگویی و گاهی قتل و خونریزی باعث ارعاب مردم می شدند، به حربه ای در دست دولت بدل گردیدند. یکی از این افراد که به عنصری دولتی بدل شده بود و در راستای امیال حکومتی گام بر می داشت، طیب حاج رضایی بود. نقش او را به طور گسترده در حادثة 9 اسفند 1331، کودتای 28 مرداد 1332، دخالت در حوزه های انتخاباتی مجلس هجدهم و درگیری با عوامل ملی گرای مخالف شاه می توان مشاهده کرد. تغییر موضع ناگهانی طیب حاج رضایی و روی گردانی وی از رژیم شاه و روی آوردن به نهضت امام خمینی(س)، جنبة دوم زندگانی طیب را تشکیل می دهد، به طوری که نقش وی را در قیام ضد حکومتی پانزده خرداد 1342 به وضوح می توان مشاهده کرد. بدین ترتیب، این مقاله با شیوة توصیفی- تحلیلی و با هدف شناخت نقاط تاریک کودتای سال 1332 به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که طیب حاج رضایی با چه هدفی در این کودتا شرکت کرد، چه نقشی در کودتا ایفا نمود و عملکرد او چه تاثیری در روند وقوع کودتای 28 مرداد داشت#,
۸۰۲.

هستی، زمان و سینما: بررسی تأثیر هانری برگسون بر فلسفه سینمایی ژیل دلوز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصویر - حرکت تصویر - زمان دیرند ژیل دلوز هانری برگسون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۳
ژیل دلوز در فلسفه سینمایی خود عمیقاً وامدار تفکر برگسون و مفاهیمی چون دیرند و خیرخواست حیاتی است. اما، آنچه توسل دلوز به برگسون را مسئله برانگیز می کند، مخالفت آشکار برگسون با سینماست. به باور او، سینما حرکت را که جریانی پیوسته است در عکس هایی منقطع و غیرواقعی جعل می کند. برگسون این شکل از بازسازی حرکت را به دلیل ایجاد ادراک کاذب، «توهم سینماتوگرافیک» می خواند و آن را به برداشت کمّی از حرکت/زمان نسبت می دهد. با این همه، بخش زیادی از تلاش دلوز صرف اثبات این مسئله می شود که فلسفه برگسون نه تنها مخالفتی با سینما ندارد، بلکه حتی در جهت هستی شناسی سینماست. در این مقاله با استناد به منابع معتبر و به شیوه تحلیلی، قابلیت های سینمایی فلسفه برگسون و تفاسیر دلوزی آن را بررسی و تلاش می کنیم تا نسبت تفکر برگسون و سینما را از خلال دیدگاه دلوز تشریح کنیم و نشان دهیم که چگونه اصول تفکر برگسونی توانست راه را برای فلسفه سینمایی دلوز هموار سازد. هدف این پژوهش، هم بیان تفسیری نو از برگسون و شرح چگونگی کاربرد مفاهیم وی در کتاب های سینمایی دلوز است و هم نشان دادن اینکه اساساً سینما چگونه از بنیاد با زمان/ حرکت و جهان/ فلسفه گره خورده است و با ایده جهان به مثابه دیرند پیوندی ناگسستنی دارد.
۸۰۳.

پیکرک های گلی انسانی نو یافته استان هرمزگان، حوزه فرهنگی بلوچستان، جنوب شرق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیکرک انسانی گلی آرایش پیکرک هزاره سوم ق.م استان هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۷۰
مجموعه پیکرک های مورد مطالعه در این پژوهش مبتنی بر یک پیکرک از یافته های کاوش فصل سوم تم مارون و 4 پیکرک موجود در مخزن موزه بندر عباس که از بشاگرد(محلی بشگرد)، شهرستان جاسک، شمال شرقی استان هرمزگان در جنوب شرق ایران است، می باشد. این مجموعه نو یافته در نوع خود جدید و تا کنون از ایران چنین نمونه هایی که معرف فرهنگ بلوچستان است، گزارش نشده است. پیکرک های مورد مطالعه نشان از ساخت آثار حجمی گلی آرایش شده انسانی است که از نظر ویژگی های بصری و زیبا شناسی می توان کارکرد آیینی- اجتماعی برای آنها پیشنهاد نمود. در این پژوهش با طرح پرسش های مختلف برآن است گسترش و ریشه احتمالی فرهنگ بلوچستان و سند به ویژه هنر پیکرک سازی را در حوزه فرهنگی جنوب شرق ایران به ویژه در استان هرمزگان مشخص نماید. از اینرو مهمترین اهداف این پژوهش شناخت ریشه جایگاه هنر پیکره سازی ، کاربرد، مقایسه و گسترش آن در حوره فرهنگی بلوچستان است. مهمترین پرسش این پژوهش چگونگی شناخت هنرپیکرک سازی و گسترش این هنر در حوزه فرهنگی بلوچستان و فرهنگ و تمدن سند، ;کاربرد و تاریخ گذاری براساس این مجموعه چیست؟. در این پژوهش با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مجموعه مورد بررسی قرار می گردد .
۸۰۴.

چیدمان کتیبه نگاری: نگاهی به آثار خوشنویسان ایرانی در کتیبه های عتبات عالیات

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی مجسمه سازی و برجسته کاری ایران و اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی خوشنویسی و کتابت ایران و اسلام
  3. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی هنرهای صناعی تزئینی وغیره ایران و اسلام
  4. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی ایران و اسلام
تعداد بازدید : ۱۴۰۲ تعداد دانلود : ۱۷۰۰
مقدمه: ایرانیان از دیرباز مورد توجه ویژه رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السّلام) بوده اند. در احادیث بسیاری، اسلام ایرانیان با اهمیت تلقی گردیده و از ملت ایران به عنوان وفادارترین ملت ها به اسلام یاد شده است. به گفته شهید علامه مطهری: «ایرانیان بیش از هر ملت دیگر نیروهای خود را در اختیار اسلام و اهل بیت (علیهم السّلام) قرار دادند و بیش از هر ملت دیگر در این راه صمیمیت و اخلاص نشان دادند، در این دو جهت هیچ ملتی به پای ایرانیان نمی رسد.» هنر قدسی و فاخر خوشنویسی از دانش هایی بود که ایرانیان مسلمان در ایجاد و رشد آن نقش مهمی داشته اند. بنیان گذاران اقلام ستّه –که هنوز هم توسط خطاطان در سراسر جهان اسلام نوشته می شوند- غالباً ایرانی بوده یا نژاد ایرانی داشته اند؛ کسانی چون ابن مقله، ابن بواب، اسدالله کرمانی، عبدالله مروارید، محمد مؤمن کرمانی، عبدالله صیرفی، بایسنغر میرزا، عبدالله طبّاخ، کمال الدّین هروی، علاء الدین تبریزی، عبدالباقی تبریزی، میرعماد، علیرضا عباسی، محمدرضا امامی و دیگران که آثارشان باقی و چشم نواز دیده بینندگان است. خطاطان ایرانی، هنر خود را با کیمیای مهر و محبت اهل بیت (علیهم السّلام) درآمیخته و در جهت خدمت به عرض ارادت به ساحت قدسی آل الله، آثار فراوانی از خود برجای نهادند که بخش عمده ای از این آثار در قالب کتیبه نویسی و کتابت نسخه های قرآن کریم یا کتب ادعیه برای قرائت در مشاهد شریفه، خلق شده اند.
۸۰۵.

شکل گیری نمایش ایرانی از جهانی دایجتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دایجسیس میمسیس روایت شناسی نمایش ایرانی نقالی تعزیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۶
مفهوم دایجسیس (نقل) نخستین بار توسط افلاطون در مقابل میمسیس (تقلید) مطرح شد. سپس ارسطو اصطلاح میمسیس را به حوزه درام وارد کرد و به توصیف آن در مقابل هنرهای اپیک (روایی) پرداخت. در دوران معاصر، مبحث دایجسیس و میمسیس در حوزه روایت شناسی بار دیگر موردتوجه قرار گرفت و به واژگانی کلیدی برای تمایز میان روایت کلامی و درام بدل شد. در نمایش سنتی ایران اما، دایجسیس و میمسیس کاملاً درهم تنیده شده است. در این مقاله، با استفاده از مستندات تاریخی، به روش توصیفی- تحلیلی، روند شکل گیری نمایش بومی از سنت های داستان گویی در ایران مورد بررسی قرار می گیرد تا از این راه روند انتقال راهکارهای نقلی به زبان نمایشی و پیوند دایجسیس و میمسیس در درام ایران دنبال شود. برای این منظور، نحوه ارائه عناصری چون شخصیت، دیالوگ، مکان و زمان در نقالی و تعزیه مورد بررسی قرار می گیرد تا نشان داده شود چگونه ارائه داستانی این عناصر، امکان ظهور دایجسیس در درام را ممکن می کند. در پایان، مبحث دایجسیس و میمسیس در روایت شناسی مورد بازنگری قرار می گیرد تا برخلاف ادعای روایت شناسان اولیه، ثابت شود این دو اصطلاح نه تعاریفی برای جدا کردن درام از روایت، بلکه ویژگی هایی در درون هر دو می تواند باشد.  
۸۰۶.

بازخوانی نقاشی سقاخانه از منظر هرمنوتیک گادامر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقاشی سقاخانه هرمنوتیک مدرن گادامر سنت زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۴
جنبش سقاخانه ازجمله مهم ترین جنبش های هنری ایران بوده است که هنرمندان آن با رویکردی ملی به خلق اثر پرداخته اند. این تحقیق که باهدف مطالعه نقاشی سقاخانه با بهره گیری از مفاهیم هرمنوتیک گادامر انجام پذیرفته، با رویکردی توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات بهشیوه کتابخانهای، به این پرسش پاسخ داده است که نحوه خلق آثار هنرمندان این جنبش، تا چه میزان با مفاهیم هرمنوتیک گادامر، مرتبط و قابل شرح است. انتظار می رود مفاهیم هرمنوتیک گادامر به دلیل قرابت با بسترهای شکل گیری و خلق آثار نقاشی سقاخانه، زمینه مناسبی برای بازخوانی این جنبش فراهم نماید. گادامر معتقد است هنگامی که مفسر با متنی قدیمی روبروست، آن را به زمان معاصر خود منتقل می کند و با آن به گفتگو می نشیند. نقاشان سقاخانه نیز، متون قدیمی؛ یعنی عناصر و نقش مایه های سنتی را که متعلق به گذشته بوده اند، به دوره معاصر خود منتقل کرده و از آن درجهت اهداف خود بهره برده اند. گادامر اعتقاد دارد دراین میان مفسر، پیش داوری های خود یعنی برداشت هایی که متناسب با دوره ی خودش است را در روند تفسیر دخالت می دهد. نقاش سقاخانه نیز، این نقش مایه ها را با زبانی ملی و براساس رویکردهای زمان خود به کار گرفته است. این نقوش دارای زبانی مشترک هستند که ریشه در سنت های ایرانی دارند. در این میان، شرایط تاریخی و اجتماعی ایران در زمان خلق آثار هنرمندان این جنبش، به عنوان بافت و زمینه نیز تأثیرگذار بوده است.
۸۰۷.

خوانش فرایند ادراک و دریافت زیبایی در نظرگاه مخاطبان آثار هنری بر اساس مقایسه و تحلیل آرای فلاسفه اسلامی و غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادراک زیبایی شناسی مخاطب اثر هنری فلسفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۶۹
ادراک و شناخت انسان از آثار هنری، به عنوان یک موضوع معرفت شناختی، ریشه های مفهومی خود را از دیگر حوزه-های معرفتی از جمله فلسفه اخذ می کند که دیدگاه فلاسفه و اندیشمندان درباره چگونگی ادراک و دریافت زیبایی از اثر هنری در این زمینه قابل تامل است. در این نوشتار هدف ارزیابی و شناخت چگونگی درک اثر و دریافت زیبایی شناسی مخاطبان آثار هنری از دیدگاه اندیشمندان و فلاسفه اسلامی و غربی است که با رویکردی تفسیری- تحلیلی و با استفاده از روش استدلال منطقی سعی بر بررسی چگونگی فرایند درک و زیبایی شناسی توسط مخاطب دارد. یافته-های پژوهش بیان میدارد که آثار هنری به عنوان واقعیتی صوری و معنایی هستند و ادراک آن ها نوعی ارتباط «تعاملی» بین احساس، اندیشه، خرد و خیال انسانی است. ادراک و دریافت زیبایی به عنوان فرآیندی ذهنی و عینی مطرح است که در سه مرحله دریافت و گزینش، تحلیل عناصر و اجزا و تفسیر و معنابخشی اثر بیان می گردد. این مقوله به صورت دریافت آنی از کلیت، تفکر در ارزشها، تعبیر و تفسیر و در نهایت درک از حضور و خوانش اثر بیان شده که با شهود و تامل درگیر است و توجه به جهان فراعینی داشته که در تعامل با حالت «صوری» اثر است.
۸۰۸.

بررسی نقوش گیاهی مشترک درآثارمنقوش حسنلو، زیویه، قلایچی، ربط2 و ارتباط آنها با هنر آشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نقوش گیاهی حسنلو زیویه قلایچی ماننایی آشور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۷
آثار منقوشِ دوران باستان می توانند سندی برای بررسی افکار و ارتباطات هنری و فرهنگیِ تمدن های گذشته باشند. مناطق حسنلو، زیویه، قلایچی و ربط 2، متعلق به دوران ماننایی هستند. تعداد زیادی آثار منقوش از  این مناطق به دست آمده که در آنها، « نقش» به عنوان عنصری جهت تزیین  یا  برای نمایش مفاهیمی خاص به کار رفته است. این مناطق با قرارگرفتن در یک ناحیه ی هم جوار، دارای نقوشی با مضامین مشترک و مشابه هستند که تاثیرات و تبادلات فرهنگی را نشان می دهند. یکی از انواع این نقوش مشترک، نقوش گیاهی هستند. دراین مقاله، مسئله ی تحقیق این است که  نقوش مشترک گیاهی درآثارهنری مناطق ماننایی کدام نقش ها هستند؟ و آیا این نقوش ارتباطی با هنر آشور دارند؟ بنابراین مقاله درپی آن است با  یافتن نقوش گیاهی مشترک در آثار ماننایی و بررسی آنها به صورت تطبیقی - تشابهی، به بررسی همان نقوش در هنرآشور نیز بپردازد. نقوش «لوتوس» و «درخت زندگی»، نقوش مشترک گیاهی در این مناطق هستند. برخی از این نقوش با نمونه ی آشوری شباهت دارند و دربرخی نقوش، تغییراتی مشاهده می شود. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و نمونه های موجود در موزه ها، با روش توصیفی- تحلیلی به مقایسه و بررسی نقوش پرداخته است.
۸۰۹.

زیباشناسی «نمود» و ظهور امپرسیونیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نمود نقاشی امپرسیونیسم مرئیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۸۳
فیلسوفان غالباً نمود را از ماهیت حقیقی چیزها جدا می دانستند و، به همین سبب، می کوشیدند واقعیت را ورای نمودهای گذرا و ناپایدار جست وجو کنند. این نگرش یکی از عوامل اصلی نکوهش هنرهای بصری و خصوصاً نقاشی در افکار افلاطون بوده است. به زعم او این هنرها صرفاً قادرند از نمود چیزها تقلید کنند؛ لذا نه تنها هیچ شناختی به دست نمی دهند بلکه بیننده را نیز گمراه می کنند. این ملامت و مذمت هنرهای بازنمودی تا قرن هجدهم بر فرهنگ و هنر غرب سیطره داشت. در این زمان بود که فیلسوفان به مطالعه نمود توجه نشان دادند و بر نقش آن در شناخت، زیباشناسی و هنرهای بصری تأکید کردند. بخش نخست این مقاله شرحی است از تحول و تطور مفهوم نمود نزد فیلسوفان و اهمیت آن در پژوهش های فلسفی از یونان باستان تا قرن هجدهم. بخش دوم به تأثیر این تحول بر ظهور مکتب امپرسیونیسم می پردازد. فرضیه این مقاله مبتنی است بر این که ظهور این جنبش در قرن نوزدهم نتیجه دگرگونی هایی است که در مفهوم فلسفی «نمود» صورت پذیرفته. توجه صرف به جلوه های گذرای طبیعت و فروکاستن عناصر تابلو به تأثرات بصری و بازنمایی نور یکدست و رنگ های خالص در آثار امپرسیونیست ها همگی در خدمت بازنمایی نمود مرئی اشیاست.
۸۱۰.

کارکردهای طراز در دوره فاطمیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فاطمیون طراز مضامین کارکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۲
پارچه طراز، از منسوجات نفیس و باارزش در دربار بسیاری از حکمرانان مسلمان مصر بود. بر روی این پارچه، نام ها و نشان های خلفا از طریق سوزن دوزی یا شیوه تاپستری نقش می شد. این پارچه به صاحب منصبان، ماموران دولتی و بعضاً فرمانروایان کشورهای خارجی اعطا می شد و نشان دهنده رضایت و اعتماد فرمانروا به فرد گیرنده آن بود. هدف از این پژوهش، بررسی طراز، مضامین و کارکردهای آن در دربار خلفای فاطمی می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی بوده و با رویکرد بررسی عناصر طراحی و نقوش طرازهای فاطمی به انجام رسیده است. یافته ها نشان می دهد که طرازها کارکردهای گوناگونی داشتند. برخی طرازها با کارکرد مذهبی برای کفن تدفین به کار می رفتند. طراز در ساختار سیاسی و حکومتی خلفا اهمیت داشت و ابزاری در راستای تأیید حامیان حکومتی بود. هم چنین، مضامین موجود در طراز همچون رسانه ای، قدرت و اقتدار حاکم را پیام رسانی می کرد. با توجه به نوع کاربرد، طرازها نوشته ها و تزیینات متفاوتی داشتند و غالباً حاوی نام و علامات شاهانه، نام وزیر، نام کارخانه، شهر و بافنده آن نیز بودند. در دوره فاطمی، از خط کوفی در ایجاد نوشته ها استفاده می شد، هم چنین هنرمندان در تزیین و زیباترکردن طرازها با استفاده از نقوش حیوانی و گیاهی اهتمام نموده و نمونه های نفیسی ایجاد نموده اند
۸۱۱.

موسیقی در دوره غزنویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: موسیقی غزنوی دربار و موسیقی اهل موسیقی لوریان/ لولیان نظام موسیقایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۸۷
در این مقاله به موسیقی دوره غزنوی پرداخته می شود. هدف از این تحقیق، کشف تحولات تاریخی موسیقی یکی از سلسله های ترک تبارِ دوران میانی تاریخ ایران است. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است که علاوه بر تشریح وقایع، تلاش شده چرایی و چگونگی تحولات موسیقی مورد تحلیل قرار گیرد. در این مقاله، دو جنبه اجتماعی و تخصصی موسیقی، اساس ساختار مقاله را تشکیل می دهد. بر اساس شواهد می توان احتمال داد که در این دوره، سازمان منسجمی در دربار برای موسیقی وجود داشته است؛ دست اندرکاران این تشکیلات، مسئولیت مشخصی را برعهده داشته اند. ورود لوریان/ لولیان اسیر از هند و سند به قلمرو غزنوی، آغازی برای پراکندکی و مهاجرت تدریجی آنان به خارج از ایران شد. در زمینه تألیف مباحث نظری، تلاش هایی صورت گرفته که تا حدودی جنبه های مبهم نظام موسیقایی این دوره را بازتاب می دهد. با مقایسه مباحث نظری رساله موسیقی نیشابوری با رساله ادوار صفی الدین (مؤسس مکتب منتظمیه)، می توان به شباهت ها و تفاوت هایی در عرصه نظری -  عملی شرق و غرب تمدن اسلامی پی برد. این شباهت ها و تفاوت ها عمدتاً به نظام پردگی و ریتمیک برمی گردد.   
۸۱۲.

سه چهرهٔ یک پادشاه؛ گناهکار، پیروزمند و نیک، یا کوروشِ دیگر؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ساسانیان مسیحیان یهودیان زردشتیان یزدگرد یکم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان ساسانی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای نمایشی رقص ایران تاریخچه
تعداد بازدید : ۱۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۱۲۶
یزدگرد یکُم. 399-420 میلادی با دوری جستن از جنگ با امپراتوری روم که خود سخت گرفتار شورش ها و آشفتگی های سیاسی بود و پایان بخشیدن به پیگردها و آزارهای گهگاه مسیحیان و یهودیان، هم بزرگان ایرانی خواهنده جنگ با دشمن دیرینه ایران را به خشم آورد و هم آزردگی و ناخشنودی موبدان زردشتی را که هیچگاه چشم دیدن بردباری مذهبی شهریاران ایران و گسترش فزاینده آموزه های مذهبی بیگانه در ایران را نداشتند. از این رو، در سُنَّت تاریخنگاری ساسانیان، که بازتاب دیدگاه موبدان و بزرگان زردشتی است، گویا بیش تر در واکنش به بردباری و شکیبایی مذهبی یزدگرد با یهودیان و مسیحیان، او چهره فرمانروایی گناهکار، خشن و ستمگر به خود می گیرد. گذشته از این چهره زشت یزدگرد، دو چهره دیگر هم از او، در ادبیات یهودی و مسیحی، به چشم می آید. گزارش های یهودی که از پیوند دوستانه یزدگرد با یهودیان سخن می گویند، او را بسیار نیک خواه و هوادار یهودیان و همچون یک کوروش دیگر می خوانند و مسیحیان همروزگار یزدگرد، او را فرمانروایی پیروزمند و نیک و همچون یک کنستانتین دیگر برای دنیای مسیحیت می انگاشتند. در این پژوهش، کوشش خواهد شد از دیدگاه زردشتیان، یهودیان و مسیحیان، به توصیف این سه چهره یزدگرد و واکاوی ناسازگاری نگاه سُنَّت ایرانی با گزارش های یهودی و مسیحی درباره دوره فرمانروایی یزدگرد پرداخته شود.
۸۱۳.

بررسی اسلوب خط در نسخه ای از رساله احکام نجوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نسخه خطی احکام نجوم خط نسخ خط کوفی شرقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۹
خط نامتعارف و کمتر شناخته شده ا ی که نسخه ای از کتاب احکام نجوم (کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شماره 17225) بدان کتابت شده، یکی از حلقه های گمشده را در تاریخ خوشنویسی ایرانی نمایان می سازد. به نظر می رسد با توجه به شباهت ها و تفاوت های این خط با نسخ و کوفی شرقی، خط نسخه احکام نجوم را می توان اسلوب ویژه ای برای کتابت نسخ خطی در برهه ای از تاریخ در نظر گرفت. این پژوهش با هدف مطالعه این خط کمتر شناخته شده و همچنین گمانه زنی درباره تاریخِ احتمالی کتابتِ نسخه بی انجامه احکام نجوم، به شیوه تاریخی، تحلیلی و تطبیقی صورت می گیرد. خط نسخه احکام نجوم، خط نَسخی است که برخی از ویژگی های کوفی شرقی را با خود دارد. با در نظر گرفتن مشترکات ظاهری خط این نسخه با نسخه های کهن فارسی دیگر همچون کتاب الابنیه عن حقایق الادویه، ترجمان البلاغه، معانی کتاب الله تعالی و تفسیره المنیر و تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، احتمال دارد نسخه مورد بررسی ما در حوالی قرون پنجم تا ششم هجری قمری به قید کتابت درآمده باشد. همچنین، شباهت اسلوب خط در نمونه های فوق، احتمال وجود شیوه ای مرسوم در خط نسخ در حدود قرون پنجم و ششم هجری قمری را تا حد زیادی تأیید می کند.  
۸۱۴.

سیر تجسم اسطوره بودا در هنر هند: از نمادین تا فیگوراتیو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هنر هند بودا اسطوره پیکرنگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۷۴
تجسم بودا در هنر هند همواره ضرورتی توأمان با زندگی، باورها و آیین های مردم هند بوده است. این تجسم به دو دوره نمایش بودا به صورت نمادین  و فیگوراتیو قابل تقسیم است. بودا در دوران زندگانی اش با عینیت نگاری خود مخالف بود، و صورت اسطوره ای وی در دوره اول، به کمک نشانه های مرتبط با زندگانی وی به ظهور نشست. حدود 1م. نشانه هایی از تصویر بودا با هیئت انسانی در هنر هند آغاز گردید. این مقاله بر این فرضیه تأکید دارد که علی رغم ممنوعیت خلق تصویر انسانی از بودا در دوره اول، پیروان وی، همواره تصویری ذهنی از بودا را در سر می پروراندند، و پس از از بین رفتن افراطی گری های بودیسم، مجال یافتند تا پیکره انسانی وی را بسازند. هدف از این مقاله مطالعه نحوه گذارِ دوره نمادین به فیگوراتیو، و همچنین عوامل تأثیرگذار بر آن است. برای نیل به آن، گردآوری مطالب به روش اسنادی و با اشاره به متون مذهبی، اساطیر موجود و شرایط فرهنگیِ اجتماعات بودایی صورت گرفته است. در مسیر تدوین این مقاله، این نتیجه حاصل شده است که، تصویر بودا در دوره اول هنر بودایی، متأثر از عوامل گوناگونی ازجمله هم جواری با مذاهب هندوییسم و جینیسم شکل گرفته، و به دلیل عادت عوام به تمرکز بر تصویر بودا در هنگام مراقبه و نیایش، به صورت ذهنی و واقعی وجود داشت.  
۸۱۵.

بررسی و تبیین انواع نوآوری در طراحی محصولات و جایگاه طراحی صنعتی در روند نوآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طراحی محصول روند نوآوری طراحی صنعتی تولید محصول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۶۱
این مقاله مطالعه ای است در رابطه با انواع نوآوری، چگونگی طبقه بندی آنها در روند طراحی و جایگاه و نقش طراحی صنعتی در این روند. در این راستا هرم نوآوری که در آن چهار نوع متفاوت از نوآوریمنتج از طراحی محصول قرار دارد، معرفی می گردد. این هرم نتیجه نهایی یک فرآیند تحقیقاتی است که با سه فضای مهم و کلیدی مرتبط با توسعه و تولید محصول جدید، سروکار دارد: فضای تجاری، مهندسی و طراحی. در اولین قدم این تحقیق، مبادرت به تعیین این مسئله شد که چگونه می توان نقش طراحی در ایجاد نوآوری در محصول را بهتر نشان داد. برای پاسخ به این سؤال، یک روش وابسته به پدیدارشناسی مورد استفاده قرار گرفت، بطوریکه نو آوری در یک محصول در قالب یک پدیده مورد بررسی قرار گرفت. از این روش سه اهرم کارآمد از فرآیند نوآوری منتج از طراحی بدست می آید: فرم، طرز استفاده و فناوری. بعلاوه چهار نوع نتیجه عملی نیز از فرآیند نوآوری منتج از طراحی حاصل می گردد که از این قرارند: نوآوری در زیبایی شناسی، نوآوری در طرز استفاده، نوآوری در مفهوم و نهایتاً نوآوری در ویژگی های سمبولیک. نتایج و اهرم های بدست آمده در این تحقیق به شکل هرم نوآوری ارائه می گردد که به آشکار ساختن تفاوت ها و شباهت های آنها کمک می کند.      
۸۱۶.

رنگ بومی از مرگ در پاییز تا ِفن: توازی ویژگی های اقلیمی در نمایش نامه های بومی اکبر رادی و کاریل چرچیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اکبر رادی کاریل چرچیل مرگ در پاییز فن گیلان شرق انگلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۶۶
ادبیات بومی، یکی از اَشکال ادبیات است که به پژواک تاثیرات اقلیمی در شیوه، اصول، اعتقادات و به طور کلی سبک زندگی ساکنان آن اقلیم می پردازد. مقاله حاضر، ویژگی های اقلیمی دو نمایش نامه مرگ در پاییز اثر اکبر رادی و فن نوشته کاریل چرچیل را، به شیوه تطبیقی-تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. مرگ در پاییز، روایتگر زندگی خانواده ای در یکی از روستاهای گیلان است و فن احوال شماری از اهالی یک منطقه را در سرزمین های شرقی انگلستان به تصویر می کشد. در این مقاله، ویژگی های بومی دو نمایش نامه در پنج بخشِ اوضاع جغرافیایی، وضعیت زراعی و معیشتی، گویش محلی، مناسبات اقتصادی و ویژگی های جغرافیای انسانی، مورد کاوش قرار می گیرند. ره آورد این مطالعه دو دستاورد است: نخست آنکه نشان می دهد در هر دو اثر، نوع اقلیم، تعیین کننده بسیاری از ویژگی های انسان شناسانه و قومی است. و دوم آنکه برغم تفاوت های فرهنگی و جامعه شناختی در میان اقوام و ملیت های مختلف، و نیز با وجود سبک پرداخت متفاوت نویسندگان و رویکرد آنها به مسائل بومی، این آثار در مولفه های بنیادین خود، مشترکات چشمگیری دارند که می تواند در نگاهی کلی تر به درک بهتر و ژرف تری از فرهنگ های مختلف بیانجامد. 
۸۱۷.

مطالعه فرمی و ساختاری کتیبه های نستعلیق در مساجد قاجاری اصفهان و مقایسه آن با نمونه های مشابه صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتیبه نگاری نستعلیق خوشنویسان قاجار مساجد اصفهان تحولات فرمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۳۱
بسیاری از کتیبه های نستعلیق قاجار، توسط خوشنویسانی مانند آقا محمد باقر سمسوری و فتح الله جلالی، که در زمره پیروان میرعماد و محمد صالح اصفهانی به شمار می روند، نوشته شده است. اصلی ترین سوال این پژوهش بنیادی این است که مهمترین تحولات فرمی و ساختاری کتیبه های نستعلیق در مساجد قاجاری اصفهان چیست؟ بدین جهت، ضمن بررسی جامعه آماری مورد نظر، بر اساس روش نمونه گیری طبقه بندی پسین، نتایجی قابل توجه حاصل شده است. مساجدی چون مسجد سید، رحیم خان، رکن الملک، کرمانی و صفا، پنج مسجدی هستند که کتیبه نستعلیق در تزئینات آنها دیده می شود. مطالعه روند تاریخی اجرای این کتیبه ها، نشان دهنده وقفه طولانی مدت در اجرای کتیبه های نستعلیق در طول سده 13 ه.ق است که به نظر می رسد، این روند کند با شتاب چشمگیری از نظر تعداد و تنوع، در اوایل سده 14 ه .ق احیا شده است. تنوع رنگی بالا، تزئین پس زمینه قاب بندی ها و نیز نوآوری در فرم قاب ها، را می توان از جمله نوآوری های قابل توجه نمونه های قاجاری در مقایسه با نمونه های صفوی دانست. دستاورد دیگر این پژوهش، شکل گیری تفاوت های قابل ملاحظه در زمینه اجرای کتیبه های قاجاری، نسبت به دوره صفوی است. جالب اینجاست که در جامعه آماری نمونه های قاجار، از کتیبه های گچی به عنوان زمینه استفاده نشده و بیشتر کتیبه ها به شیوه کاشی خشتی اجرا شده اند.
۸۱۸.

پژوهشی در باب پیکرنگاری در خوشنویسی اسلامی- ایرانی

کلید واژه ها: پیکرنگاری خوشنویسانه خوشنویسی اسلامی ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۸۰
هدف این مقاله بررسی پیکرنگاری در خوشنویسی اسلامی ایرانی با استفاده از حروف و کلمات است. با آغاز تحریم نقاشی در فرهنگ اسلامی نقاشان به سویِ هنر خوشنویسی گرویدند؛ لذا درگذر زمان از شدت تحریمِ کاسته شده و همزمانبا ترجمه ی متون یونانی به فارسی و عربی، خوشنویسان به غیر از نگارش متون به تصویرگری کتاب ها نیز پرداختند.بعدها با تشکیل کتابخانه ها و کارگاههای سلطنتی و آغاز تصویرگری متون ادبی و شعر، نقاشان و خوشنویسان در اثر همکاری و همجواری با هنر یکدیگر، به پیکرنگاری به وسیله حروف و کلمات در قالب خوشنویسی دست زدند. مسئله ی این مقاله بررسی عوامل تأثیرگذار بر روند شکل گیری پیکرنگاری خوشنویسانه و صورتبندی ریختی آن در ایران است. برای رسیدن به این مقصود داده ها به روش مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده و شیوه تحقیق تاریخی- تحلیلی است.  مهم ترین نتایج، نشان می دهد که در رونق پیکرنگاری ایرانی، صور خیال موجود در شعر فارسی و عربی ملهم از حروف الفبا و برخی واژگان اهمیت بسیار دارد. از طرفی هم گسترش انواع صنایعدستی نظیر فلزگری و معماری لزوم تداوم  نقوش تزیینی نظیر پیکرنگاری ها را دوچندان کردند. لذا پیکرنگاری های خوشنویسانه در ریخت های گیاهی، جانوری، انسانی و طبیعت بی جان با  مضامین مذهبی و اسامی بزرگان دین به ویژه ائمه ی شیعیان رواج یافتند.  در این میان نقش نقوش گیاهی در شکل گیری پیکرنگاری های خوشنویسانه انسانی و حیوانی با کمک خطوط تزیینی به ویژه کوفی پررنگ است.
۸۱۹.

بررسی نقوش جانوری و «جانوران ترکیبی» در آثار سنگی تمدن جیرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جانوران ترکیبی جیرفت ظروف سنگی نقوش حیوانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
تمدن جیرفت، از تمدن های کهن فلات ایران در حوز ه هلیل رود است. ظروف و اشیای به دست آمده از این منطقه نه تنها بیانگر فرهنگ و تمدن غنی این سرزمین است، بلکه به دلیل داشتن تصاویر زیبا و بدیع، از ظرفیت های درخور ملاحظه برای پژوهش در مورد شیوه زندگی و فرهنگ رایج در میان مردم این منطقه برخوردار است. هدف از این پژوهش، معرفی، شناخت و بیان نمادین موجودات تصویرشده روی ظروف سنگی جیرفت است. بنابراین، در این پژوهش که به شیوه توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای تدوین شده است، با این فرض که شیوه پردازش این نقش ها، متأثر از طبیعت و نگرش مذهبی و دینی مردم جیرفت است، تعدادی از نقوش حیوانی و انسانی حک شده روی ظروف سنگی بررسی شده است. نتیجه این پژوهش، حکایت از تأثیر درخور ملاحظه شیوه زیست و تفکر مردمان باستانی جیرفت بر نحوه طراحی برخی از نقوش خاص ازجمله نقوش حیوانی، انسانی و نقوش جانوری ترکیبی دارد. این نقوش، نوعی تخیل خلاق را به نمایش می گذارند؛ تخیلی که سبب شکل گیری تصاویری شده است که می توان آن ها را نتیجه باورهای فکری مردم این سرزمین دانست.
۸۲۰.

تأملی بر تنوع مضامین هنری و منشأ کاشی های قاجاری تکیه معاون الملک کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تکیه معاون الملک کاشی کاری کرمانشاه تنوع مضامین هنری بافت تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۳
تکیه معاون الملک یکی از مهم ترین تکایای ایران و بناهای شهر کرمانشاه در اواخر دوره قاجار است که در بافت قدیم شهر و محله برزه دماغ واقع شده است. کاشی کاری تکیه، مضامین متعدد مذهبی، ملی، اساطیری، حماسی، مناظر طبیعی، گل و مرغ و هندسی را در بر می گیرد. مهم ترین هدف پژوهش حاضر، شناسایی منشأ نقوش کاشی های فوق، علل شکل گیری آنها در کنار هم و پی بردن به مضامین متنوع محلی، بومی و فرا محلی در آنهاست. روش بکار رفته در پژوهش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، تحقیقات میدانی در محل و مقایسه تطبیقی نقوش کاشی ها با نسخ خطی مصور دوره قاجار به منظور پی بردن به منشأ آنهاست. نتایج پژوهش نشان می دهد که الگو گرفتن از تصاویر نسخ خطی مصورِ رجال روشنفکر و ملی گرای قاجاری مانند جلال الدین میرزا قاجار و فرصت الدوله شیرازی، منشأ نقوش حماسی و اساطیری است که در آن تأثیر هنر ایران باستان به وضوح مشهود است. همچنین مشخص شد که الگوی ایجاد کاشی های حماسی منقش ِتکیه معاون الملک با خانه های قاجاری قوام السلطنه، مشیرالدوله و اعلم السلطنه در تهران، حمام سردر گلزار رشت و خانه آرازی قزوین یکی است. منشأ تصاویر مذهبی نیز برگرفته از پرده نقالان، شبیه خوانان و کتب چاپ سنگی است.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان