فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۲۶۱ تا ۷٬۲۸۰ مورد از کل ۲۹٬۴۰۸ مورد.
حوزههای تخصصی:
امروزه فضای باز مدرسه به عنوان مکانی جدای از بنای مدرسه مدنظر قرار می گیرد و بستری منسجم و هماهنگ با فضاهای بسته در محیط آموزشی را ایجاد نمی کند، این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا فضای باز مدرسه به مثابه عنصری مکمل در برنامه آموزشی و پرورشی مورد توجه قرار می گیرد. مطالعات نشان می دهد که طرح فضاهای آموزشی می تواند باعث رشد و یا بازدارندگی در امر یادگیری باشد. بنابراین عدم توجه به عناصر تشکیل دهنده فضای آموزشی مانند حیاط مدرسه می تواند تأثیرات منفی بر روی دانش آموزان داشته باشد و بلعکس رعایت این نکات می تواند باعث ایجاد حس رضایت و تعلق پذیری دانش آموزان به فضاهای آموزشی شود. همچنین وجود مراکزی که فضای باز در آن ها باعث ایجاد خستگی روحی و عدم تمرکز در دانش آموزان نگردد از کمبودهای اصلی جامعه به حساب می آید، چراکه اولین برداشت ذهنی که از بودن در یک مکان ایجاد می شود، نقش کلیدی در استفاده از آن فضا را به وجود می آورد. روش تحقیق در این نوشتار از نوع توصیفی و مطالعات کتابخانه ای می باشد و در نهایت نتایج پژوهش نشان می دهد که با تکیه بر عناصر طراحی نظیر گشودگی فضا، رنگ، نور، مبلمان و مسیرهای دسترسی خوانا می توان کیفیت یادگیری را در محیط های آموزشی ارتقا بخشید.
بررسی سکه های اشکانی موجود در موزه ملک(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جلوه هنر سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)
43 - 52
حوزههای تخصصی:
سکه سندی مکتوب و معتبر،کتابی کوچک و پرمحتواست که ضرورت شناخت و اهمیت آن از جهات مختلف حائز اهمیت است. علم سکه شناسی توانسته است، بزرگ ترین خدمت را در راستای روشن شدن تاریخ گذشته از خود نشان بدهد؛ سکه، در هر دوره، در درجه اول از اهمیت اقتصادی و سیاسی برخوردار بوده و در کنار آن، نماینده عادات، آداب، خط، زبان، هنر، مذهب، تمدن، پیشرفت و انحطاط وضع اجتماعی است و در حقیقت، منبع اطلاعات صحیح و دقیقی است از دورانی که سکه ضرب شده است. موزه ملک، یکی از گنجینه های بزرگ و پرارزش به لحاظ سکه شناسی ایران باستان می باشد که سکه های اشکانی موجود آن جایگاه خاصی در این مجموعه دارند. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی، گردآوری و تحلیل نقوش تزیینی روی سکه های دوره اشکانی موجود در موزه ملک می باشد. این تحقیق با این پرسش آغاز گردیده است: ارتباط ساختار تصویر و محتوای سکه های اشکانی موجود در موزه ملک با هنر و تاریخ زمان ضرب سکه ها چگونه است؟ روش تحقیق، تحلیلی– توصیفی است؛ به این منظور، بعد از بازدید از موزه ملک با استفاده از منابع کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات مربوطه پرداخته، سپس، به معرفی سکه های اشکانی موجود در این مجموعه پرداخته و آن ها را توصیف کرده و در انتها نیز با توجه به تجمیع داده های موردبحث به پرسش مطروحه -که در ابتدای امر پایه اصلی این تحقیق را شکل داده اند- پاسخ داده می شود. به عنوان نتیجه، می توان به این نکته اشاره کرد: اشکانیان به علت علاقه و احترام خاص به بنیان گذار سلسله، در مدت نزدیک به پنج قرن تصویر ارشک اول یا اشک یکم(حدود 248-2250 ق.م.) را بر پشت درهم ها حک می نمودند. روش گردآوری اطلاعات میدانی، استفاده از منابع مکتوب، کتاب خانه ای و هم چنین، شبکه جهانی اطلاع رسانی(اینترنت) بوده است.
تحلیل محتوای کاربرگ های ارزیابی کیفیت مقالات در مجلات علمی پژوهشی هنر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
نگره پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۱
101 - 111
حوزههای تخصصی:
کاربرگ های ارزیابی مجلات علمی مهم ترین ابزار ارزیابی کیفیت مقالات علمی اند. به نظر می رسد، علاوه بر ویژگی های خاص پژوهش های این حوزه و مشکلاتی همچون میزان تسلط پژوهشگران، به ویژه در روش شناسی و رویکردهای نظری شاخص ها و ملاک های ارزیابی مقالات مندرج در کاربرگ های داوری مجلات علمی پژوهشی هنر، نقش بسزایی در تأثیر گزارش های علمی حوزه هنر در تولید علم کشور خواهد داشت. هدف از این مطالعه، که به روش تحلیل محتوا انجام شد، توصیف عینی و کیفی شاخص های کاربرگ های ارزیابی مجلات علمی پژوهشی هنر است. لذا، این پرسش به وجود می آید که: آیا شاخص های موجود در کاربرگ های داوری مقالات علمی پژوهشی هنر از کیفیت لازم و کافی برخوردارند؟ بر مبنای شیوه تمام شماری، نمونه های آماری شامل 9 کاربرگ ارزیابی مجلات تخصصی هنر با رتبه علمی پژوهشی بود. گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و مراجعه به پایگاه های استنادی مجلات علمی انجام شد. به منظور استخراج وضعیت موجود شاخص ها از سیاههوارسی محقق ساخته و نرم افزار اکسل به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. داده های گردآوری شده به کمک روش آمار توصیفی برحسب درصد توزیع فراوانی و رسم جدول و نمودار تجزیه وتحلیل شد. یافته های تحقیق نشان می دهند، از مجموع 53 شاخص موجود، شاخص «استفاده از منابع معتبر کافی و جدید (داخلی و خارجی)» با 78/77% بیشترین و 26 شاخص دیگر، با 11/11% کمترین درصد فراوانی را دارا می باشند. از مجموع 18 مؤلفه ساختاری و مفهومی مقالات علمی 8 مؤلفه در این کاربرگ ها لحاظ شده و «اخلاق» و «آیین نگارش» به عنوان دو مؤلفه متفاوت از مؤلفه های هجده گانه در این کاربرگ ها قابل مشاهده است. نتایج به دست آمده، حاکی از پراکندگی و توزیع نامتوازن مؤلفه ها و شاخص های ارزیابی در این کاربرگ ها بوده و بازنگری در آن ها را ضروری نشان می دهد.
بازاندیشی در چالش مفهومی بین «برنامه» و «طرح» در گفتم ان توس عه شهری ایران: از آموزش تا عمل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش شهرسازی دوره ۳ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴
15 - 32
حوزههای تخصصی:
بیان مسئله: استفاده از مهارت های تخصصی- دانشگاهی در عرصه حرفه، همواره از مهم ترین دغدغه های دولت ها بوده است که علاوه بر ایجاد پیوند بین دو حوزه دانشگاه و حرفه، برای هرکدام از آن ها به نحوی جهت دهی و معنابخشی می کند. این مقوله برای برخی شاخه های تخصصی مثل دانش شهرسازی، که با زندگی و نیازهای فردی- اجتماعی روزمره شهروندان ارتباطی ملموس و همه جانبه دارد، از حساسیت بالاتری برخوردار است. اما اختلالاتی در گفتمان معاصر شهرسازی ایران وجود دارد که ریشه های آن به سال های ابتدایی پیدایش این شاخه از دانش، تقریباً هم زمان با تأسیس سازمان برنامه (1327 شمسی) بازمی گردد. ازجمله تناقضات موجود در این گفتمان که موجب نابسامانی های فراوان در امر توسعه شهری شده است، تناقض و کج فهمی نسبت به دو پارادایم مفهومی- عملیاتی غالب «برنامه» و «طرح» بوده است. هدف: مقاله حاضر با هدف جستجوی ریشه های ناکارآمدیِ پرتناقض بین برنامه و طرح و یافتن راهکارهایی برای برون رفت از این شرایط تدوین شده است. روش: در فرایند پژوهش ضمن طرح پرسش هایی مفهومی در آغاز، با استفاده از روش تحلیل گفتمان و بر اساس شواهد و تجربیات موجود در عرصه شهرسازی کشور، با تمرکز بر طرح های جامع شهری و ضمن بررسی بازتاب آموزش های دانشگاهی در این فرایند، به تحلیل و ارزیابیِ انتقادی آن پرداخته است. یافته ها: یافته های پژوهش در 10 محور مجزا عوامل مؤثر بر فرایند شهرسازی کشور را شناسایی کرده و آن ها را در انطباق با محیط آموزش دانشگاهی این رشته، مورد نقد و بررسی قرار داده است. این محورها در حقیقت به عنوان دریچه هایی برای پاسخ به پرسش های مطرح شده در ابتدای مسیر تحقیق، دسته بندی و ارائه شده اند. نتیجه: عمده انتقادات مطرح شده در حوزه کاستی های گفتمان شهرسازی ایران، ناشی از عدم رعایت سلسله مراتب «برنامه» و «طرح» است. تأکید بر تهیه طرح های جامع برای رفع همه مشکلات شهرها، بر شدت تناقضات موجود افزوده است.
بررسی رابطه مولفه های آنتروفونیک صوت در فضاهای شهری با حس مکان و نقش آن در تبیین الگوهای ساختار ذهنی شهروندان (نمونه مورد مطالعه : بازارسنتی کرمان)
حوزههای تخصصی:
انسان معاصر در جهانی زندگی می کند که محیط صوتی آن در تفاوت اساسی با روزگار گذشته است. صداهای موجود در شهرهای معاصر ایران و جهان ازنظر شدت و کیفیت با صداهای موجود در شهرهای پیش از صنعتی شدن بسیار متفاوت است. مطالعات نشان داده که منظر صوتی می تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیات محیطی داشته باشد؛ بر این اساس در این پژوهش سعی شده از طریق تلفیقی از روش های عینی و ذهنی به بررسی تأثیر مؤلفه های شنیداری فضاهای شهری بر حس مکان پرداخته شود. در این راستا نقشه های شناختی مردم از طریق ترسیم های کروکی و لکه گذاری بر روی نقشه محدوده موردمطالعه، جمع آوری و ساختار موجود در آن در نظام های کالبدی، حسی و ادراکی استخراج شد. از طرف دیگر با استفاده از روش پیمایش صدا (اندازه گیری کوتاه مدت صوت و تحلیل گرافیکی نقشه های صوتی) منظر صوتی محدوده بررسی و نقشه میزان شدت صوت تولید گردید. درنهایت هم پیوندی فضایی بین ارزش های شنیداری، و تحلیل های عینی در سیستم اطلاعات جغرافیایی، نشان دهنده رابطه خطی مثبت میان حس مکان و منظر صوتی (Correlation=0.45933) بود. بر این اساس می توان نتیجه گیری کرد که میزان شدت صوت تأثیری مستقیم بر ساختار نقشه های شناختی داشته و تبیین کننده مناسبی برای کیفیت حس مکان است.
بهینه سازی عملکرد آکوستیکی جذب کننده های صوتی با تاکید بر تناسبات و ارتفاع فضا (مطالعه موردی: هنرستان زهرا مردانی آذر شهرستان تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هویت شهر سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۷
8 - 18
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از تناسبات ارتفاعی فضا، بازدهی صفحات جذب کننده صوت را افزایش داده و حالت بهینه برای میزان مشخصی از جذب کننده ها را فراهم سازد. متغیرهای مورد مطالعه، ارتفاع صفحات جذب کننده، وضعیت و مکان نصب بوده و هدف اصلی، یافتن رابطه ای بین ارتفاع فضا، فاصله منبع از کف و ارتفاع صفحات جذب کننده است. پژوهش به روش تجربی و با برداشت میدانی از وضعیت موجود آکوستیکی هنرستان مردانی آذر تبریز و روش شبیه سازی به وسیله نرم افزار EASE4.4 انجام شده است. به عنوان نتیجه می توان گفت سقف مناسب ترین و کف نامناسب ترین مکان برای جذب صوت بوده و صفحات جذب کننده بایستی با فاصله برابر با ارتفاع صفحه از سقف و با زاویه 90 درجه نسبت به آن نصب شوند. درصورتی که دو برابر مجموع ارتفاع صفحه جذب کننده و فاصله منبع از کف برابر با ارتفاع کل فضا باشد، حداکثر میزان جذب صوت در فضا حادث خواهد شد.
بررسی تلفیقی سازه ی دیاگرید و سیستم فتوولتائیک در جهت تأمین انرژی ساختمان های بلندمرتبه در منطقه آذربایجان ایران
حوزههای تخصصی:
سازه دیاگرید به عنوان سازه نوین برای بلندمرتبه سازی و ایجاد ساختمان های سبک ابداع شده است. امروزه تأمین انرژی ساختمان های بلندمرتبه با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بزرگ ترین دغدغه انسان هاست و هر روز روش های جدید و نوین برای حل این مسئله پیشنهاد می شود. انرژی خورشیدی یکی از مهم ترین انواع انرژی های تجدید پذیر در ایران است. فرآیند تعیین، شناخت و کنترل تأثیرات اقلیمی بر مقدار مصرف انرژی در هر منطقه حائز اهمیت زیادی است. نحوه بهره گیری از شکل های متنوع انرژی برای مقاصد گوناگون، انواع ساختمان ها و نیز برای جوامع و افراد مختلف بسیار متفاوت بوده، واضح است که میزان مصرف انرژی و نیاز به آن در مناطق سردسیر بالا خواهد برد که این مسئله به عنوان یکی از مشکلات اساسی این جوامع به شمار می آید. به طورمعمول سازه های دیاگرید به وسیله شیشه پوشش داده می شوند. هدف این پژوهش بررسی استفاده از سیستم فتوولتاییک در برخی از بخش های ساختمان بجای شیشه جهت تأمین انرژی ساختمان است. همان طور که می دانیم برخی از بخش های ساختمان نیاز به نورگیری ندارند، پس با نصب سیستم فتوولتاییک در این بخش ها می توان باعث ذخیره ی انرژی خورشیدی شد.
بررسی تطبیقی نقشمایه «مارپیچ» در هنر اسلامی و هنر محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جلوه هنر سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)
53 - 64
حوزههای تخصصی:
«مارپیچ» از جمله شکل های موجود در طبیعت است که در درون خود رازهای نهفته بسیار دارد. در حیوان، نبات و جماد، از کهکشان گرفته تا اتم، طبیعت، سرشار از شکل های مارپیچی است. انسان ها، همواره به این نقش مایه نمادین و اسرارآمیز توجه داشته اند و برای آن مفهومی مقدس قائل بوده اند. هنر، همچون زندگی به مارپیچ روی می آورد و هنرمند با الهام از طبیعت، از این نقش مایه نمادین برای خلق اثرش بهره می گیرد. در این مقاله، قرابت معنایی و صوری نقش مایه مارپیچ، به صورت تطبیقی بین هنر اسلامی و هنر محیطی بیان می شود؛ هم چنین رابطه زیبایی نقش مایه مارپیچ و نقطه مشترکی که بین هنر شرق و غرب بنیان نهاده، و مفهوم نمادین آن در این هنرها، مورد بررسی قرار می گیرد. با بررسی نمونه های تجلی این نقش مایه در آثار هنرمندان هنر محیطی، همچون اسکله حلزونی رابرت اسمیتسون، در تطابق با نمونه ظهور این نقش مایه در هنر اسلامی که همان «اسلیمی» به مثابه یک نوع هنر محیطی است، این نتیجه حاصل شد که: مارپیچ، به عنوان نقش مایه ای ملهم از طبیعت و نمادین، زبان مشترک بین هنر اسلامی و هنر محیطی است که نهایتا، به وحدت معنا و صورت می رسد. توازن، آرامش، پویایی و هماهنگی این نقش مایه، باعث شده تا هنرمندان، همواره از آن برای رسیدن به مفاهیم تقدس، وحدت و زیبایی در آثارشان بهره گیرند. نوع این تحقیق، کیفی و روش پژوهش توصیفی-تطبیقی است. جمع آوری اسناد نوشتاری و تصویری، به صورت کتابخانه ای بوده و چارچوب نظری تحقیق بر آراء فلاسفه سنت گرا تکیه دارد؛ که در پی پرسش های چیستی تقدس، وحدت و زیبایی بوده اند.
ملاحظات معماری زمینه گرا در خیابان چهارباغ عباسی اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نگاه به ترکیب ب ندی ظاهری خیابان های یک شهر اولین برداشت بصری هر فرد از آن شهر است. خیابان چهارباغ عباسی اصفهان محوری باارزش در شهر تاریخی اصفهان است که با گذشت زمان، به دلیل فرسودگی بدنه و بناها و بازسازی و نوسازی های بدون برنامه در برخی قسمت ها ، تغییرات اثرگذاری در سیمای کالبدی محور به وجود آمده است. با این وجود چگونگی همنشینی برخی بناهای ماندگار باقی مانده از گذشته با کاربری های متفاوت در حوزه های خاصی از محور، که طبق برنامه مشخصی ضمن حفظ استقلال سبکی و نوآوری نسبت به بناهای مجاور در هم زیستی مسالمت آمیز با محیط کالبدی پیرامون خود قرار گرفته اند، قابل تامل است. از این رو اهمیت بررسی خیابان چهارباغ عباسی از منظر زمینه گرایی از آن است که می توان روند میزان وحدت بصری را در طی دوره های مختلف ارزیابی کرد. توجه به زمینه و رعایت ملاحظات زمینه گرایی در بین برخی بناهای به جا مانده از دوره های گذشته، سبب ایجاد تداوم بصری در بخشی از خیابان چهارباغ عباسی شده است. در ملاحظات معماری زمینه گرا باید به مبحث عقب نشینی از خیابان، فاصله از ساختمان های مجاور، چگونگی ترکیب احجام ساختمانی، ارتفاع تقریبی، تناسبات و جهت گیری نما، شکل و منظر دوردست، حالت در و پنجره، اندازه ها و تناسبات در و پنجره، مصالح، رنگ و مقیاس بنا و هم چنین عناصر خاص خردمقیاس توجه کرد. تاکنون پژوهشگران این خیابان را از دیدگاه های توصیفی، تاریخی و فرهنگی بررسی کرده اند ولی به صورت مشخص کمتر به اصول زمینه گرایی در این محور پرداخته شده است. هدف از نگارش این مقاله معرفی ملاحظات معماری زمینه گرا و تحلیل بناهای شاخص موجود در خیابان چهارباغ عباسی مطابق فاکتورهای زمینه گرایی است. این روند سبب می شود تا چگونگی تبعیت بناها از یکدیگر و میزان توجه هر کدام نسبت به زمینه بیان شود. روش پژوهش، توصیفی_تحلیلی و روش گردآوری داده ها به صورت مشاهده میدانی است. با شناخت معماری زمینه گرا و اصول زمینه گرایی، به بررسی بدنه چهارباغ از طریق مولفه های زمینه گرایی پرداخته می شود و از این رو روند توجه به ملاحظات زمینه گرایی در طی دوره های مختلف بررسی خواهد شد.
طراحی ساختمان هوشمند با حداکثر تاب آوری با توجه به مدیریت انرژی (مطالعه موردی : ساختمان مسکونی پنج طبقه واقع در کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
شهر ایمن سال ۲ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶
47 - 60
حوزههای تخصصی:
مدیریت انرژی درساختمان های مسکونی به مجموعه ی روش ها و اقداماتی گفته میشود که برای بهینه سازی مصرف انرژی بکار گرفته میشود در این راستا علاوه بر بهینه سازی مصرف انرژی تاب آوری ساختمان نیز باید افزایش یابد که خود نیازمند سیستم های مدیریت انرژی است. در این مقاله با هدف مدیریت انرژی درساختمان های هوشمند با حداکثرتاب آوری در شهر تهران تدوین گردید. روش پژوهش حاضر تحقیق روش توصیفی – تحلیلی بود. مرکز مورد مطالعه ساختمان مسکونی پنج طبقه در شهر تهران در سال 1397 است.که از فرم هندسی برخوردار باشد و به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. یافته ها حاکی از آن است که تاب آوری ظرفیت جذب آثار مخاطرات بازگشت از حوادث سانحه و سازگاری باشرایط در حال تغییر است و می توان با استفاده از سیستم های مدیریت انرژی هوشمند در ساختمان ها که موجب می شود ساختمان تا 40 درصد در میزان مصرف انرژی صرفه جویی داشته باشد و ایمنی و امنیت در ساختمان برقرار باشد و جهت دستیابی به حداکثر تاب آوری که همان مقاومت در شرایط اظطرار و بحران میباشد در ساختمان های هوشمند که ازسیستم های مدیریت هوشمند شامل: سیستم با برنامه زمان بندی، بهینه سازی دما و کنترل خواستاری (که درحقیقت مشابه سیستم بهینه سازی زمان – دما می باشد با این تفاوت که با اتصال ساعت های کنترلی به سیستم مصرف جریان برق را نیز کنترل می نماید.) در آن ها استفاده شده است. با استفاده همزمان سه زیر سیستم نام برده می توان به حداکثر تاب آوری دست یافت.
حکمت آب و آینه در معماری اسلامی
منبع:
مطالعات هنر و رسانه سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
143 - 162
حوزههای تخصصی:
تهی کردن کالبد معماری اسلامی از معنا، به مسخ ماهیت معماری اسلامی منجر خواهد شد. فضایی که این معماری طراحی می کند، علاوه بر استفاده از عناصر و مواد در بهترین حالت کاربری خود، از هرآن چه که قابلیت انطباق با معانی رمزی و عمیق اسلامی دارد، به نحوی بهره می برد که این عناصر حامل مفاهیم عرفانی در کالبد معماری آید. آب و آینه با معماری اسلامی همراهی دیرین دارد. آیا آب و آینه را با توجه به نحوه حضور در معماری اسلامی و فضاهایی که از آن ها بهره برده شده است، می توان نشان از مفاهیم اسلامی دانست؟ آب به عنوان شریف ترین نعمتی که خداوند سبحان به انسان ارزانی کرده است، علاوه بر نقش خنک کنندگی و ایجاد طراوت در فضای معماری اسلامی، محمل معانی عمیق عرفانی می گردد و با آینه در ویژگی انعکاس نقوش و تصاویر اشتراک می یابد. آینه نیز همچون آبی است که در درون بنا به کار می رود که تنها نقش آن انعکاس تصاویر و نقوش است. مفهوم آینه در عرفان اسلامی بسیار پردامنه طرح گردیده و نحوه به کارگیری آن در معماری اسلامی و معانی که این نوع کاربرد بر دوش می کشد نیز بسیار عمیق و قابل تأمل است. در این پژوهش، سعی بر این است تا حکمت کاربرد آب و آیینه در معماری طرح و تبیین شود.
فرآیند تدقیق عنوان پژوهش مسئله-محور و بوم-خاست دکتری در ایران: تعریف پژوهش پیرامون "خاطره جمعی" در شهر ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شیوه انتخاب موضوع پژوهش دکتری تخصصی به ویژه در علوم انسانی و دانش های میان رشته ای نظیر معماری، برنامه ریزی و طراحی شهری همواره دغدغه پژوهشگران بوده است. باوجود منابع پراکنده روش شناختی، سرگردانی در طرح مسئله پژوهش به چشم می خورد و انتخاب موضوع عمدتاً با نگاه ترجمه ای به پیشینه علمی متعلق به بسترهای سرزمینی دیگر صورت می پذیرد. درنتیجه دیالکتیک عام و خاص پژوهش (آموختن علم به مفهوم جهان شمول و قرار دادن آن در ظرف محلی) و رعایت اصالت بومی در طرح موضوعات پژوهشی مورد کم توجهی قرار گرفته و اتخاذ مبنای روش شناختی که بتواند ضمن تضمین دیالکتیک عام و خاص، به شکل گیری پژوهشی بوم-خاست منجر شود، مغفول می ماند. پژوهش حاضر با هدف تبیین فرآیند تدقیق عنوان پژوهش دکتری با رویکرد مسئله-محور و با احترام به اصالت سرزمینی پژوهش انجام گردیده است. بدین منظور در این نوشتار، ضمن بررسی ماهیت پژوهش دکتری و مطالعه انواع پژوهش، به دیالکتیک عام و خاص پژوهش و ضرورت انجام پژوهش مسئله-محور و همچنین فرآیند شناسایی مسئله واجد ارزش پژوهشی پرداخته شده است. سرانجام، یک چارچوب روش شناختی پنج مرحله ای در انتخاب مسئله و تدقیق عنوان پژوهش دکتری پیشنهاد گردیده و مدل روش شناختی پیشنهادی، در انتخاب موضوع پژوهش دکتری شهرسازی پیرامون "خاطره جمعی" به کار گرفته شده است.
نمای خورشیدی مدولار با مقاومت حرارتی بالا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پیشگیری از اتلاف حرارت و استفاده از پتانسیلهای محیط، دو راهبرد اصولی در طراحی ساختمان با رویکرد صرفه جویی در مصرف انرژیهای تجدیدناپذیر است. با افزایش تراکم ساختمانی و کاهش نسبت سطوح بام و محوطه به سطح زیربنای ساختمان، امکان استحصال انرژی خورشیدی با روشهای متداول محدود شده است. درحالیکه مساحت نما، متناسب با سطح زیربنا و به تبع آن تقاضای انرژی میباشد. ضمن آنکه نصب تجهیزات خورشیدی روی سطوح افقی با پتانسیل عملکردی بالا، مداخله ای نامطلوب در معماری محسوب میشود. در پژوهش حاضر، تعبیه تیغه های آلومینیومی جاذب پرتوهای خورشید، به شکل یک سایبان کرکره ای، درون یک محفظه شفافِ تحت خلأ با پوسته ی موجدار پیشنهاد میشود. خلأ، مقاومت حرارتی را تامین میکند. پوسته موجدار، تحمل نیروهای ناشی از خلأ را ممکن میسازد و برخلاف فرم مسطح، وابستگی بازدهی گردآور را به زاویه ارتفاع خورشید میکاهد. انتقال حرارت با فناوری لوله گرمایی، از عبور سیال از نما جلوگیری و نیاز به مراقبتهای تأسیساتی را برطرف میکند. جدار حاصل عایق حرارت بوده، امکان استحصال انرژی خورشیدی را در تمام سال برای گرمایش و سرمایش جذبی فراهم آورده و ضمن تأمین شفافیت و روشنایی ، سایه اندازی کامل دارد. شبیه سازی نرم افزاری حاکی از کارایی مطلوب جدار پیشنهادی میباشد.
ارزیابی عوامل محیطی مؤثر بر سلامت روان در مجموعه های مسکونی (نمونه موردی: مجموعه های 512 و 600 دستگاه شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هویت شهر سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰
57 - 74
حوزههای تخصصی:
تحقیق حاضر بر پایه سنجش میزان تأثیر عوامل محیطی بر سلامت روان انجام گرفته تا نتایج آن راهگشایی برای طراحی محیط های مسکونی سالم باشد. جهت سنجش سلامت روان افراد از پرسشنامه GHQ-12 استفاده شد و ابزار بررسی کیفیت های محیطی شامل سه مؤلفه: محیط کالبدی، محیط اجتماعی و محیط زیست است. جامعه آماری شامل ساکنان دو مجموعه مسکونی 600 دستگاه و 512 دستگاه مشهد است که از بین آن ها نمونه ای 351 نفره موردبررسی قرار گرفت. جهت انجام محاسبات و پردازش اطلاعات از دو نرم افزار spss و LISREL استفاده شده است. یافته های مطالعه حاضر نشان می دهد که از میان تمام عوامل محیطی مؤثر بر سلامت روان، محیط کالبدی دارای بیشترین نارضایتی و درنتیجه بیشترین تأثیر منفی بر سلامت ساکنان است؛ بنابراین لازم است تا با اصلاح کیفیت فیزیکی محیط مسکونی، سطح رضایت افراد را از محل زندگی بالا برده تا زمینه بهبود کیفیت روابط اجتماعی ساکنان فراهم شود.
تبیین تأثیر معماری نئوکلاسیک قرن 18 و 19 روسیه بر معماری بناهای اداری-خدماتی ایران (دوره قاجار و پهلوی اول)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
باغ نظر سال شانزدهم فروردین ۱۳۹۸ شماره ۷۰
73 - 86
حوزههای تخصصی:
بیان مسئله :یکی از عوامل مهم درک و شناخت عالم تجدد توسط ایرانیان، جنگ های ده ساله ایران و روس بوده است و سفرهای صورت گرفته توسط صاحب منصبان به روسیه، به واسطه رخدادهای تاریخی و سیاسی بعد از جنگ، عامل اصلی رویارویی با دنیای جدید و مشاهده تجدد به شمار می آید. از این رو، در راستای تعاملات دیرینه در زمینه های مختلف با روسیه و از طرفی به واسطه هم جواری دو کشور، به نظر می رسد که با انعقاد قراردادهای متعدد، علاوه بر افزایش حضور روس ها در ایران (خصوصاً در نواحی شمالی) و ساخت ابنیه مختلف با دانش معماری آن زمان (معماری نئوکلاسیک)، صاحب منصبان ایرانی نیز با مشاهده بناهای نئوکلاسیک روسیه، در راستای نمایش قدرت حکومت خویش، اقدام به ساخت بناهایی با معماری الهام گرفته از این سبک در ایران کرده اند. هدف :هدف از این پژوهش، بررسی نقش روسیه در نحوه ورود معماری اروپا و عناصر معماری غربی به ایران و شناسایی الگوهای معماری نئوکلاسیک روسی و بازیابی آنها در بناهای اداری-خدماتی ایران است. روش تحقیق:این پژوهش به صورت تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی صورت گرفته است که از روش تحقیق تاریخی-تفسیری در گردآوری مبانی نظری تاریخی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در حیطه معماری استفاده شده است. نتیجه گیری : نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که روسیه نقش بسیار مهمی در ورود عناصر معماری غربی به ایران طی سه مرحله «درک»، «مشاهده» و «اجرا» داشته است. الگوها در هر سه حوزه پلان، حجم و نما تأثیرگذار بوده اند که ظهور مؤلفه های عینی، نسبت به دو مؤلفه دیگر، شاخص تر بوده است. پارامترهای معماری پرکاربرد این سبک در بناهای اداری-خدماتی ایران عبارت اند از: راهروهای طولانی و اتاق های متعدد در اطراف آن، سقف شیروانی، بالکن، پنجره های نیم دایره ای و مستطیل شکل باریک و بلند و طارمی های تزئینی.
انعکاس مضمون دعا و نیایش در نگاره های نسخ خطی مکتب تبریز اول و دوم
منبع:
مطالعات هنر و رسانه سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱
67 - 92
حوزههای تخصصی:
دعا و نیایش نیازی است که در فطرت همه انسان ها سرشته شده است و از این رو در تمام فرهنگ های جهان جایگاه ویژه ای دارد. چنانکه این مضمون در هنر نیز جلوه گر شده است. در کنار نمایش مضامین ادبی، حماسی، تاریخی و... هنر نگارگری، مفاهیم دینی همچون دعا و نیایش را نیز به تصویر کشیده است. از این رو، هدف این پژوهش آن است که به شیوه ای توصیفی تحلیلی به بررسی نگاره های مکتب تبریز اول و دوم با مضمون دعا و نیایش بپردازد. از طریق بررسی نگاره های منتخب این مکتب، نویسندگان این مقاله نشان خواهند داد که چگونه نگارگران ایرانی با تأثیرپذیری از فرهنگ معنوی حاکم و تلفیق آن با عناصری چون پیکره های در حال دعا، تصاویر فرشته و به کاربردن ترکیب بندی های اسپیرال و رنگی، درکی زیباشناختی از مفهوم نیایش و فرهنگ معنوی در نگاره ها ارائه دادند.
جایگاه فن آوری در معماری سنتی و نوین (مطالعه موردی: ایران)
حوزههای تخصصی:
سرعت بالاى تحولات تکنولوژیک در دو دهه اخیر چنان مغلوب کننده بوده است که تبعات گوناگونى در معمارى در پیش داشته و سبب شده است معماران گرایش هاى گوناگونى در امر طراحى و ساخت بناها پیدا کنند. در واقع تکنولوژی، دانش ما را تحت تأثیر قرار داده و شناخت ما را از جهان پیرامون، تغییر داده و باعث شده تا فضاهای معمارى جدیدى را متصور شویم. این پژوهش بر پایه روش تحقیق کیفی با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای و مرور منابع الکترونیکی در زمینه تاثیر فناوری و تکنولوژی بر معماری سنتی و نوین ایران انجام شده است. نتایج نشان داد که در معماری سنتی ایران، تکنولوژی در سیستم های سازه ای با توجه به عملکرد بنا، مصالح، شکل و جغرافیای منطقه شامل قوس ها، طاق ها و گنبد بوده و مصالح سنتی شامل مصالح سنگین و ملات چسبنده است ولیکن در معماری مدرن تکنولوژی در سیستم های سازه ای از تنوع بسیار کمی برخوردار بوده آجر هنوز از عناصر اصلی جدا کننده در دیوارها و سقف ها و استفاده از دو سیستم اجرای سقف های طاق ضربی و تیرچه بلوک بسیار متداول است و مصالح عمومی به علت عدم فرهنگ سازی مناسب برای کارفرمایان و عموم مردم شامل فولاد و بتن به صورتی ناقص و ناکارآمد و ابتدایی در حال استفاده است.
مطالعه فرم چپله های هورامان از منظر ارتباط کلام و موسیقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مردم کرد در حیات خود، فرهنگ ها و ساختارهای موسیقایی گوناگونی را شکل داده اند. یکی از تأثیرگذارترین فرهنگ های موسیقایی کردستان، موسیقی هورامان است. فرهنگ موسیقایی این منطقه، به چارچوب جغرافیایی هورامان محدود نمی شود، بلکه نواحی جنوبی و غربی استان کردستان و شمال و غرب استان کرمانشاه را نیز در بر می گیرد. شناخت موسیقیِ بخش قابل توجهی از مناطق کردنشین، در گرو شناخت موسیقی هورامان است. این پژوهش با تمرکز بر مطالعه ی ارتباط واحدهای ساختاری کلام و موسیقی در یکی از گونه های موسیقی هورامان به نام چپله، به دنبال پاسخ به این پرسش است که رابطه ی میان کلام و موسیقی چپله ها و فرم این گونه ی هورامی چیست؟ به همین منظور با تجزیه و تحلیل و مطالعه اسنادی جامعه ی آماری شامل 118 عدد چپله، ابتدا واحدهای کلام، الگوهای ریتمیک، و جملات ملودیک –به عنوان سه عنصر آوایی چپله- استخراج، و سپس الگوهای تلاقی و تلفیق این سه عنصر مطالعه و طبقه بندی شد. این پژوهش، پس از مطالعه ی ساختارهای فرمال کلام و موسیقی، نهایتاً از نقطه نظر ارتباط این دو، چپله های مورد مطالعه را در چهار فرم کلی طبقه بندی می کند که در نام گذاری اعتباری این نوشتار عبارتند از چپله های یک جمله ای تک خشتی، یک جمله ای دو خشتی، یک جمله ای چهار خشتی، دو جمله ای (بند و برگردان).
ارزیابی وجود مکانیزم طراحی منطبق بر تهویه طبیعی در معماری سنتی شهرهای اقلیم گرم و خشک بدون بادگیر (نمونه موردی: فضای بیرونی بناهای چهارطرفه قاجاری شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معماری اقلیم گرم و خشک سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۹
101 - 119
حوزههای تخصصی:
حرکت هوا در ساختمان ها توسط دیوارها، کف و سقف ها محدود می گردد و امکان دارد به صورت ناخوشایندی کند گردد؛ کند شدن علاوه بر تحمیل بار انرژی، می تواند در مواقع کمبود انرژی، اثرات منفی بر سلامت ساکنین داشته باشد. تهویه طبیعی به معماران کمک می کند تا با روشهای صحیح، هزینه انرژی مورد نیاز برای ایجاد شرایط آسایش در ساختمان را به حداقل برسانند. در ساختمان های حیاط مرکزی، شکل و تناسبات حیاط بر الگوی حرکت و سرعت باد تاثیر گذار است و اندازه بازشوها نیز بر حجم و سرعت باد ورودی به ساختمان تاثیر می گذارد. از این رو پژوهش حاضر با این فرض که می توان در خانه های مسکونی بومی، رابطه معناداری بین تناسبات بازشوها و حیاط یافت، انجام شده و اقلیم گرم و خشک به عنوان یکی از وابسته ترین اقلیم ها به تهویه و شیراز به عنوان نمونه ای از شهرهای مستقر در این اقلیم انتخاب شده است. بنابراین در جستجوی وجود نسبت های تکرار شده در بناهای موجود، نمونه های موردی در یک دوره تاریخی، با ویژگی های مشابه و حداقل عوامل مداخله گر انتخاب گردیده است. روش تحقیق تحلیلی-توصیفی است، که به کمک منابع اسنادی، عکس برداری، برداشت میدانی و آنالیز نرم افزاری انجام شده است. در نهایت این رابطه در قالب محاسبه جریان حجمی هوا و تناسب حیاط و بازشوها، حیاط و نمای جبهه رو به باد، تناسب حیاط و زیربنا و غیره از نمونه های با گونه چهارطرف محدود و دارای حیاط مرکزی استخراج گردیده است. تناسبات بدست آمده دارای الگوی مشخصی در بناهای مورد بررسی بوده و نسبت ها با توجه به ویژگی های بنا ها در بازه عددی محدودی قرار گرفته اند.
بررسی آسیب الیاف پته شاه نعمت الله ولی به روش آنالیز دستگاه EDS/SEM و FTIR(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پته ی شاه نعمت الله ولی، در سال 1294ه.ق، برای پوشش مقبره و توسط 16 بانوی کرمانی در طی سه سال دوخته شده است. ازآنجایی که این اثر قدیمی ترین سوزن دوزی باقی مانده در استان کرمان است، آسیب شناسی الیاف این اثر بسیار حائز اهمیت است. در این تحقیق برای بررسی آسیب های الیاف در بزرگنمایی بالا، از روش دستگاهی SEM استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که در ناحیه کوتیکول و کورتکس الیاف پشم موجود در پارچه زمینه و نخ های سوزن دوزی، آسیب دیدگی وجود دارد. همچنین در الیاف ابریشم (که در لبه پته کارشده است) و در الیاف آستر که از جنس کتان است، شکستگی اتفاق افتاده است. این آسیب احتمالاً بر اثر فشارهای فیزیکی و مکانیکی موجود بر روی الیاف ایجادشده است. همچنین لایه ضخیمی از آلاینده ها بر روی سطح الیاف ابریشمی، نخ سوزن دوزی و نخ شال (پارچه زمینه) دیده می شود. برای شناسایی آلاینده های موجود بر روی الیاف از آنالیز EDS استفاده شد، که درنتیجه، عناصر سیلیس، سرب، آلومینیوم و منیزیم شناسایی گردید. غبار موجود بر روی الیاف، به مرورزمان باعث آسیب بر روی الیاف نمونه موردمطالعه می گردد. برای مطالعات آسیب های ساختاری الیاف از روش دستگاهی FTIR استفاده گردید. که بر این اساس مشخص شد، در الیاف پشمی نخ سوزن دوزی و نخ شال ( پارچه زمینه پته)، در نخ های ابریشمی ریشه تزیینی در لبه ی اثر، در نخ های پنبه ای وصالی و در نخ آستری که از جنس کتان است، فرآیند تخریب الیاف وجود دارد. دلیل این نوع شدت تخریب در الیاف موردمطالعه احتمالاً تخریب نوری، کمبود رطوبت، سایش و فشارهای مکانیکی است.