درخت حوزه‌های تخصصی

هدف این پژوهش نیازسنجی اطلاعات و مطالعه رفتار اطلاع یابی کاربران مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (رایسست) است.روش پژوهش: این پژوهش کاربردی بوده و با استفاده از روش ترکیبی انجام شد. در روش کمی جامعه آماری پژوهش متشکل از 234 نفر از کاربران مرکز منطقه ای بود که به روش نمونه گیری تصادفی و با ابزار پرسش نامه انجام شد. در رویکرد کیفی، داده ها از طریق مصاحبه با کتابداران جمع آوری شد.یافته ها: بر اساس یافته ها، کاربران این مرکز اکثراً پژوهشگران و دانشجویان بوده و نیاز اطلاعاتی آنان به ترتیب در خصوص فعالیت های علمی، نگارش مقاله و پایان نامه و انجام وظایف شغلی است. با وجود فراهم آوری انواع منابع اطلاعاتی در این مرکز و ایجاد دسترسی، بیش از نیمی از کاربران در رفع نیازهای اطلاعاتی خود با موانعی مواجه هستند. موتورهای جستجو، پایگاه های اطلاعاتی خارجی و پایگاه رایسست به ترتیب مهمترین مجراهای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز توسط کاربران است. بعضی از مشخصات جمعیت شناختی شامل مقطع تحصیلی، جنسیت و سن کاربران رابطه مستقیم و معناداری بر میزان استفاده از منابع و یا مواجه با مانع در دستیابی به اطلاعات دارد. نظر به تناسب منابع اطلاعاتی با نیازهای کاربران، مقالات، چکیده پایان نامه ها، مقالات انگلیسی و نشریات فارسی در سطح متوسط از دیدگاه کاربران ارزیابی شدند.نتیجه گیری: رفتار اطلاع یابی کاربران متأثر از نوع نیازهای اطلاعاتی و میزان بهره گیری آنان از منابع تا اندازه ای تحت تأثیر مشخصات جمعیت شناختی آنان است. با توجه به اینکه اثربخشی نتایج تحقیقات پژوهشگران منوط به رفع مطلوب نیازهای اطلاعاتی شان است، تهیه برنامه ای مدون جهت انجام دوره ای مطالعات نیازسنجی کاربران ضروری است. 

هدف: مقاله بررسی تأثیر فرایندهای مدیریت دانش بر قابلیت پویایی در سازمان های دانش بنیان است. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر اساتید، محققین، کارمندان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی( واحد علوم و تحقیقات) که از طریق فرمول کوکران 278 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته ها: نتایج معادلات ساختاری نشان داد که ضریب تأثیر فرایندهای مدیریت دانش(اکتساب دانش، تبدیل دانش، به کارگیری دانش و حفاظت دانش) بر قابلیت های پویا مثبت و معنی دار است. اصالت پژوهش: این مقاله حاصل یک پژوهش کاربردی بوده و پیش از این در هیچ مجله دیگری به چاپ نرسیده است.

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی معلمان شهرستان بیله سوار، اجراء شده است. در این پژوهش، آشنایی و استفاده معلمان از منابع اطلاعاتی و همچنین مهارت آنان در ارزیابی مفید بودن منابع بازیابی شده، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش می تواند در بهبود فعالیت های سازمان آموزش و پرورش مؤثر باشد. روش: روش پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی – تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه (DAS) شامل 55 سؤال برحسب پنج استاندارد سواد اطلاعاتی بوده است. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و t مستقل و آنوا استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت سواد اطلاعاتی جامعه مورد پژوهش پایین تر از حد متوسط است و این بیانگر قبول فرضیه اصلی پژوهش (سواد اطلاعاتی معلمان شهرستان بیله سوار پایین تر از حد متوسط) است. با توجه به نتایج به دست آمده بین سن، سابقه کار و جنسیت معلمان با سواد اطلاعاتی آنان رابطه معناداری وجود نداشت؛ اما با توجه به یافته های پژوهش بین مدرک تحصیلی معلمان و سواد اطلاعاتی آنان رابطه معنا داری وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر، وضعیت سواد اطلاعاتی معلمان شهرستان بیله سوار پایین تر از حد متوسط است.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و استخراج صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی ایران و تعیین میزان اهمیت هریک از آن ها برای اولویت بندی و رتبه بندی صلاحیت ها است. روش : این پژوهش با رویکرد کاربردی و روش آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش فراترکیب، تعداد 61 مقاله از میان متون انگلیسی فارسی به صورت هدفمند انتخاب و بررسی شد. سپس با استفاده از نظرات خبرگان، 104 کد شناسایی شد، و اعتبار این کدها ازطریق روایی محتوایی و پایایی آن ها با آزمون کاپای کوهن تأیید شد. در بخش کمّی، هریک از عوامل ازطریق توزیع پرسش نامه در میان 62 نفر از متخصصان و با استفاده از روش آنتروپی شانون رتبه بندی شدند. یافته ها: چهار عامل 10 مؤلفه اصلی و 72 مؤلفه فرعی به عنوان صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی شناسایی شدند. عامل «توانایی» شامل دو مؤلفه اصلی توانایی تخصصی و توانایی فکر است که در ۹ مولفه فرعی مفهوم پردازی شده است. عامل «ویژگی» شامل دو مؤلفه اصلی ویژگی های شغلی و رفتاری است که در 19 مؤلفه فرعی مفهوم پردازی شده است. عامل «مهارت ها» شامل چهار مؤلفه اصلی مهارت های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری است که در 32 مؤلفه فرعی مفهوم پردازی شده است. در نهایت، عامل «دانش» شامل دو مؤلفه دانش مربوط به جامعه و دانش تخصصی است که در 12 مؤلفه فرعی مفهوم پردازی شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که به ترتیب عومل دانش، مهارت، توانایی و ویژگی مهم ترین صلاحیت برای کتابداران کتابخانه های عمومی ایران شناخته می شوند. اصالت/ارزش: این پژوهش با شناسایی نظام مند و اولویت بندی صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی ایران، به سهم خود می تواند خلأ این حوزه را پوشش دهد. فرایند اعتبارسنجی جامع، شامل ارزیابی های اعتبار محتوا و قابلیت اطمینان، استحکام شایستگی های شناسایی شده را تضمین می کند. تأکید بر توانایی تخصصی، توانایی تفکر، ویژگی های شغلی و رفتاری، مهارت های مدیریتی، اجتماعی، شغلی و فناوری و همچنین دانش مرتبط با جامعه و دانش تخصصی، درک دقیقی از ماهیت چندوجهی کتابخانه های عمومی را نشان می دهد. به طور خلاصه، این پژوهش چهارچوبی ارزشمند برای ارتقای صلاحیت های کتابداران کتابخانه های عمومی ایران ارائه داده و نه تنها به درک علمی کتابداری کمک می کند، بلکه بینش های عملی برای ارتقای مهارت کتابداران کتابخانه های عمومی ایران ارائه می دهد. همچنین، طبقه بندی و اولویت بندی دقیق ارائه شده، چهارچوبی ارزشمند برای توسعه مداوم صلاحیت های حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی فراهم می کند.

هدف: فناوری شناسایی با امواج رادیوییآر.اف.آی.دی دارای رشد شتابان و کاربردهای گسترده ای برای صنابع و خدمات است. این فناوری سیستمی نوآورانه و خودکار برای مدیریت هوشمند کتابخانه فراهم می کند. موفقیت در کاربردهای سازمانی این فناوری در کتابخانه، نیازمند پذیرش و استفاده درست آن از سوی کاربران خواهد بود. هدف از این پژوهش شناسایی مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر پذیرش فناوری آر.اف.آی.دیاز سوی کارکنان کتابخانه ها و شناسایی روابط موجود میان آنها با بهره گیری از مدل سازی ساختاری تفسیری و در نهایت ارائه یک مدل ساختاری تفسیری است. روش: در این پژوهش با بازخوانی پیشینه نظری فناوری شناسایی با امواج رادیویی، عامل های مؤثر بر پذیرش آن از سوی کاربران شناسایی و با به کارگیری تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری، مدل سازی شده است. ابزار کاربردی برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه است. شناسایی ارتباط بین متغیرها اغلب به اطلاعات، میزان آشنایی و تجربه کارکنان با فناوری در سازمان مورد مطالعه بستگی دارد. جامعه آماری پژوهش، تمامی کارکنان کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر بودند که با فناوری آر.اف.آی.دی سروکار داشتند. به این منظور پرسشنامه ها در جامعه آماری مورد نظر توزیع و جمع آوری شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که عامل نگرش نسبت به فناوری، عامل بنیادینی در پذیرش این فناوری از سوی کارکنان کتابخانه هاست. داشتن نگرش مثبت نسبت به فناوری، به موقعیتی رهنمون می شود که در آن آر.اف.آی.دی به عنوان فناوری سودمندی در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز پذیرفته خواهد شد. از سوی دیگر، این خود نیز تأثیرش را بر سودمند دانستن فناوری نشان می دهد که سبب کاهش مقاومت کارکنان در پذیرش فناوری می شود.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل نگرش، انگیزه ها، و موانع رفتار اشتراک دانش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز است.روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر 6223 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز بوده که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی مطابق جدول کرجسی و مورگان374 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن به تأیید متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی رسید و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ معادل 9/82 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که سن، جنسیت و گروه های عمده تحصیلی پاسخ دهندگان در رفتار اشتراک دانش آنها تأثیرگذار بوده است؛ اما مقطع تحصیلی تأثیرگذار نبوده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین میزان اشتراک دانش و مؤلفه های «نگرش، انگیزش، موانع، منابع، انواع اطلاعات، و کانال های به اشتراک گذاری دانش» رابطه معنا دار وجود داشته است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد از بین همه متغیرهای مستقل، «نگرش به اشتراک دانش»، «انواع اطلاعات و دانش به اشتراک گذاری شده» و «انگیزه های به اشتراک گذاری دانش» وارد معادله شدند که در مجموع 19 درصد از تغییرات مربوط به اشتراک دانش را این سه مؤلفه تبیین می کنند.نتیجه گیری: اشتراک دانش می تواند تبادل ایده ها، تجارب و دانش را در بین دانشجویان تسهیل کند و به گسترش دانش و فهم عمیق تر موضوعات مورد مطالعه منجر شود. به طور کلی، اگر اشتراک دانش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز پیاده شود می تواند به تحقق اهداف آموزشی و پژوهشی دانشگاه کمک کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل تولیدات علمی نمایه شده مرتبط با حیطه موضوعی نوآوری باز در پایگاه استنادی وب آو ساینس و ترسیم نقشه علمی این حوزه است.روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جهت استخراج داده ها از قسمت جستجوی پیشرفته پایگاه وب آو ساینس استفاده شد و کلیدواژه ای به شکل «نوآوری باز» جستجو و 6429 مدرک بازیابی شد. داده ها پس از پالایش و یکسان سازی وارد نرم افزارهای علم سنجی شده و نقشه های مورد نظر ترسیم شدند. جهت ترسیم نقشه ها از نرم افزارهای وس ویوور، یوسی نت و بیب اکسل استفاده شد.یافته ها: بر اساس داده های به دست آمده از پایگاه وب آو ساینس، نقشه علمی این حوزه ترسیم و مشخص شد که ساختار علمی نوآوری باز از 9 خوشه موضوعی اصلی تشکیل شده است. خوشه اول با 13 کلیدواژه بزرگ ترین خوشه شناخته شد. در بین کلیدواژه های  مقالات نمایه شده، کلیدواژه تحقیق و توسعه و ظرفیت جذب دارای بیشترین هم رخدادی بودند. در این حوزه، کشورهای آمریکا، ایتالیا و انگلستان بیشترین تولیدات علمی و دانشگاه کالیفرنیا  بیشترین بروندادهای پژوهشی را در این حوزه داشت. بیش از 96.9 درصد بروندادهای پژوهشی به زبان انگلیسی بوده و زبان اسپانیایی در رتبه دوم قرار گرفت.نتیجه گیری: این پژوهش ضمن بیان روابط مهم واژگانی، افراد و سازمان های برتر و همچنین گرایش پژوهشی این حوزه در سال های مختلف، پُرکاربردترین و پُرمراجعه ترین حوزه های موضوعی نوآوری باز را نیز نشان می دهد. بررسی پُربسامدترین هم رخدادی واژگان نشان داد که بیشترین هم واژگانی میان کلیدواژه های «تحقیق و توسعه - ظرفیت جذب» وجود داشت. همچنین در کاربرد نوآوری باز در حوزه های مختلف علوم، همبستگی وجود نداشت و شکاف هایی در ساختار علمی این حوزه مشاهده شد.

هدف: آشوب یکی از مهمترین ویژگی های دنیای پیچیده اطلاعاتی امروز است که باعث سردرگمی کاربران در بازیابی درست و به موقع اطلاعات می شود. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل ایجاد آشوب در سازماندهی اطلاعات و ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از آن است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی و تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش 10 نفر از متخصصان سازماندهی اطلاعات است که به روش گلوله برفی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه عمیق ساخت نیافته است. یافته ها: یافته ها نشان داد که مهم ترین عوامل ایجاد آشوب در سازماندهی اطلاعات شامل: 1. عوامل انسانی 2. عوامل سیستمی 3. عوامل بنیادی 4. عوامل اقتصادی و 5. عامل زبان شناختی است. همچنین یافته ها نشان داد که اثر پروانه ای، خودمانایی، جاذبه های غریب و سازگاری پویا به ترتیب از مهم ترین عوامل بازدارنده آشوب در سازماندهی اطلاعات هستند و سازماندهی کنندگان با داشتن تخصص، دقت و زمان کافی، عملکرد بهتری را در جلوگیری از آشوب خواهند داشت. اصالت اثر: نتایج نشان داد که استفاده از عناصر نظریه آشوب برای جلوگیری از آشوب در سازماندهی اطلاعات مؤثر است.

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر هوشمندی کسب وکار بر فعالیت های کلیدی کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. روش: پژوهش از نوع کاربردی با ماهیت اکتشافی به روش آمیخته است. رویکرد آن جزء به کل، و استقرائی است. ابتدا، فعالیت های کلیدی با روش مطالعه اسنادی، شناسایی و از طریق روش کیفی دلفی فازی، طی دو مرحله اعتبارسنجی شدند. سپس، با روش کمی پیمایش تأثیر هوشمندی کسب وکار بر فعالیت های شناسایی شده بررسی شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ساختاریافته بود. پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ محاسبه شد. جامعه آماری با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: 43 فعالیت کلیدی در 11 حیطه عملکردی شناسایی شدند: 1) مدیریت راهبردی، 2) برنامه ریزی، 3) مدیریت منابع انسانی، 4) مدیریت دانش، 5 ) مدیریت فضای فیزیکی، 6) ارزیابی، 7) ارتباطات برون سازمانی 8) مجموعه سازی 9) مشارکت و همکاری، 10) مدیریت اطلاعات و ساماندهی، و 11) خدمات مرجع و اطلاع رسانی. هوشمندی کسب وکار در حیطه های عملکردی برنامه ریزی، بیشترین تأثیر و در مدیریت فضای فیزیکی کمترین تأثیر را داشته است. بیشترین تأثیر در فعالیت کلیدی مدیریت تغییر و کمترین، در چابک سازی در سازگاری با تغییرات محیطی مشاهده شد. نتیجه گیری: کتابخانه های دانشگاهی با همسو کردن فعالیت های خود با پیشرفت های فناورانه به ویژه هوشمندی کسب وکار، می توانند خدمات نوآورانه و خلاقانه با استفاده از داده ها و روش های تحلیلی ارائه داده و به طور مؤثر کارایی را در کتابخانه ها افزایش دهند. پیشنهاد می شود که با افزایش گاهی در سطوح مدیریتی در مورد اهمیت هوشمندی کسب وکار در کتابخانه ها و فرهنگ سازی جزء برنامه های با اولویت بالای مدیران ارشد کتابخانه های دانشگاهی قرار گیرد.

هدف: امروزه، گرایش به استفاده از فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی در بین کاربران رو به افزایش است. یکی از مهمترین این فناوری ها، شبکه های اجتماعی بوده و اعتماد کاربران به این شبکه ها، بر تصمیم آنها به ادامه استفاده از این نوع فناوری تأثیر می گذارد. هدف این مقاله، بررسی تأثیر اعتماد الکترونیک بر تمایل به استفاده از شبکه های اجتماعی در بین کاربران شبکه واتساپ در شهر تهران است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، به لحاظ شیوه گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی، از نظر ارتباط بین متغیرها، همبستگی و از نوع تحقیقات مقطعی می باشد. تعداد اعضای نمونه آماری انتخاب شده برای جوامع نامحدود بر اساس جدول مورگان، شامل 384 نفر از کاربران شبکه واتساپ شهر تهران می باشد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد ابعاد تشکیل دهنده اعتماد الکترونیک شامل کیفیت اطلاعات درک شده، امنیت و حفظ حریم خصوصی بر تمایل به استفاده از شبکه های اجتماعی تأثیر دارند. در بین این ابعاد، امنیت درک شده توسط کاربران بیشترین و حفظ حریم خصوصی کمترین تاثیر را در به کارگیری شبکه های اجتماعی دارند.

هدف پژوهش: هدف این پژوهش تعیین رابطه برنامه ریزی راهبردی با کتابداری مبتنی بر شواهد از دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی-توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه تشکیل می دهند که درمجموع 75 نفر هستند. حجم نمونه با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان 63 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسشنامه برنامه ریزی راهبردی و کتابداری مبتنی بر شواهد است. در بخش آمار توصیفی از شاخص های آماری نظیر: میانگین، مد (نما)، انحراف استاندارد، فراوانی و درصد فراوانی و همچنین در بخش تحلیل استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، با استفاده از ویرایش 22 نرم افزار اس پی اس اس انجام شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد وضعیت برنامه ریزی راهبردی کتابخانه های دانشگاهی و وضعیت کتابداری مبتنی بر شواهد مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر کرمانشاه، در سطح نسبتاً ضعیفی است، همچنین در رابطه باهدف اصلی پژوهش نیز مشخص شد که بین برنامه ریزی راهبردی و کتابداری مبتنی بر شواهد رابطه وجود دارد و مقدار این رابطه برابر است با 525/0=r، همچنین از بین مؤلفه های کتابداری مبتنی بر شواهد، برنامه ریزی راهبردی بیشترین رابطه را با ارزیابی نتایج با ضریب همبستگی 536/0 و کم ترین رابطه را با ارزیابی شواهد با ضریب همبستگی 278/0 دارد. نتیجه گیری: کتابخانه های دانشگاهی نسبت به اجرای برنامه ریزی راهبردی و به کارگیری کتابداری مبتنی بر شواهد عملکرد ضعیفی دارند، افزون بر این کتابداری مبتنی بر شواهد با داشتن رویکرد اطلاع جویی و گسترش دانش و برخوردار بودن از چارچوبی دقیق و تنظیم شده در پنج مرحله تدوین سؤال، کسب شواهد، ارزیابی شواهد، به کارگیری شواهد و ارزیابی اثربخشی طرح عملیاتی، ظرفیت بالایی در اجرای فرایند برنامه ریزی راهبردی دارد. پنج مرحله ی ذکرشده در کتابداری مبتنی بر شواهد درواقع بسترهای مناسب و لازم را برای اجرای هرچه بهتر برنامه ریزی راهبردی فراهم می آورد. فرایند برنامه ریزی راهبردی نیز به منظور شناخت مسائل، تعیین اهداف، اتخاذ راهبرد و پیش بینی نتایج به رویکردهایی جهت گردآوری اطلاعات، تجزیه وتحلیل انتقادی و سازمان دهی اطلاعات نیاز پیدا می کند ، بنابراین کتابداری مبتنی بر شواهد با سرمایه دانشی گردآوری شده خود می تواند کانون توجه برنامه ریزی راهبردی قرار گیرد.

هدف: مراکز آرشیوی و مراکز اطلاع رسانی از سازمان های ارائه دهنده خدمات آرشیوی هستند که نقشی اساسی در فرایند توسعه پایدار بر عهده دارند، به نحوی که می توان ادعا  کرد که بدون وجود مراکز آرشیوی و مراکز اطلاع رسانی قوی و معتبر، دستیابی به توسعه پایدار امکان پذیر نخواهد بود. مراکز آرشیوی این نقش اساسی را از طریق فراهم ساختن اطلاعات مورد نیاز بخش تحقیق و توسعه ایفاء می کنند. بنابراین، بررسی کیفیت خدمات آنان می تواند معیار مناسبی برای ارزیابی میزان موفقیت این مراکز آرشیوی و اطلاع رسانی باشد.  ازاینرو هدف این پژوهش، شناسایی کیفیت خدمات مراکز آرشیوی ایران و مقایسه و رتبه بندی آنهاست.روش پژوهش: پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و به روش علّی مقایسه ای انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان مراکز آرشیوی ایران بودند که نمونه ای 250 نفره از بین آنها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسش نامه  محقق ساخته است؛ و آزمون های آماری مورد استفاده شامل T تک نمونه ای، ANOVA و آزمون فریدمن بود.یافته ها: با توجه به پاسخ پرسش های پژوهش در ارتباط با هر یک از مراکز آرشیوی ایران و در مجموع، در مورد کیفیت خدمات آرشیوی، بین میانگین وزنی به دست آمده و میانگین تجربی (5) تفاوت معناداری در سطح معناداری 0.05 وجود دارد. مقدار t و درجات آزادی مربوط به هر یک از مراکز آرشیوی ایران، دال بر معنادار بودن این تفاوت در سطح 0.05 است. در واقع، وضعیت کیفیت خدمات مراکز آرشیوی ایران بالاتر از حد مطلوب است. نتایج آزمون تعقیبی توکی دال بر آن است که بین مراکز آرشیوی ایران با مرکز اسناد آستان قدس این تفاوت مشهود است. با توجه به نتایج به دست آمده آزمون فریدمن از نظر کیفیت خدمات آرشیوی رتبه بندی مراکز مطالعه شده به ترتیب زیر است: 1. مرکز اسناد آستان قدس؛ 2. آرشیو ملی ایران؛ 3. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ 4. اداره اسناد و دیپلماسی وزارت امور خارجه؛ 5. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر و 6. مرکز اسناد انقلاب اسلامی.نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که وضعیت کیفیت خدمات مراکز آرشیوی از منظر کارکنان این مراکز در حد مطلوبی قرار دارد و کیفیت این خدمات در بین مراکز آرشیوی متفاوت است؛ به نحوی که مرکز آستان قدس در رتبه اول و مرکز اسناد انقلاب اسلامی در رتبه آخر قرار دارد. همچنین، بین مراکز آرشیوی ایران از نظر کیفیت خدمات آرشیوی تفاوت معناداری وجود دارد که این تفاوت بین مراکز آرشیوی ایران با مرکز اسناد آستان قدس مشهود است.

مقدمه: در عصر حاضر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با فراگیرشدن فعالیت های داوطلبانه، به بهره گیری از حضور نیروهای داوطلب جهت پویاسازی و توسعه ارائه خدمات روی آورده اند. مطالعه حاضر نیز درصدد  تحلیل عوامل و مؤلفه های مؤثر بر فعالیت های داوطلبانه کتابخانه های ایران است. روش پژوهش: مطالعه حاضر از نوع پیمایشی با رویکرد کمی است. در این مطالعه از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شد و داده ها با با ابزار پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفتند. جامعه آماری شامل اساتید علم اطلاعات و دانش شناسی، متولیان فرهنگی، مدیران اجرایی کتابخانه ها، رؤسای کتابخانه ها، کتابداران و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و کارکنان کتابخانه های ایران در 5 استان بوشهر، خراسان رضوی، خوزستان، قزوین و همدان بودند. یافته ها: یافته ها نشان داد میزان همبستگی بین عوامل بستر حاکم، مداخله گر، راهبردی، پیامدی با متغیر عوامل علّی به ترتیب 419/0، 503/0، 65/0، 448/0 بوده که در سطح p<0.05 معنی دار است. همچنین نتایج نشان داد که مقدار آماره t مشاهده شده در متغیر فعالیت های داوطلبانه و عوامل آن مثبت و معنی دار (p<0.05)، بوده است و میزان بهره مندی کتابخانه های ایران از عوامل و مؤلفه های مؤثر بر فعالیت های داوطلبانه در سطح بالاتر از متوسط یا زیاد قرار گرفته است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، کتابداران و کتابخانه های ایران از اجرای طرح به کارگیری نیروهای داوطلب استقبال می کنند و رابطه معنی داری بین عوامل و مؤلفه های فعالیت های داوطلبانه در کتابخانه های ایران وجود دارد. بنابراین، لازم است با ایجاد قوانین، اصلاح سیاست ها و جلب حمایت نهادهای دولتی و غیردولتی زمینه حضور مؤثرتر نیروهای داوطلب در کتابخانه های کشور جهت پویاسازی و توسعه خدمات فراهم گردد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل مضامین تربیتی در کانال های مرتبط با تربیت کودکان و نوجوانان در شبکه اجتماعی همراه تلگرام انجام شده است. ارائه الگویی برای مدیران کانال های شبکه اجتماعی مجازی جهت درج پیام از اهداف دیگر این پژوهش است. روش شناسی: این پژوهش به روش تحلیل محتوی کمی و کیفی و مجازی سنجی انجام شده که با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل سه کانال پرمخاطب در حوزه تربیت کودک و نوجوان برگرفته از بخش سبک زندگی سایت تلگرامرز است. نمونه آماری، بررسی شش ماهه همین کانال ها بوده است. داده ها با استفاده از ابزارهای مشاهده و بررسی در اکسل وارد شد، سپس با استفاده از نرم افزارهای اکسل و SPSS20  مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نشان داد بین تعداد پیام های درج شده در کانال ها و تعداد اعضای آن کانال رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین سایر نتایج نشان داد استفاده از قالب های متنوع و بسیار در پیام های کانال شبکه اجتماعی تلگرام، استفاده از مراجع فکری برای مطالب، و بکر و اصیل بودن مطالب در جذب اعضای کانال های تربیتی تلگرام تأثیرگذار بوده است. دیگر یافته های این پژوهش نشان داد که اگر هر کانال در موضوعی که محور اصلی آن کانال است پیام هایش را درج کند در جذب مخاطب موفق تر خواهد بود. از دیگر یافته های این پژوهش می توان به برتری محتوای مبتنی بر مطالب واضح و جدی (نسبت به مطالب طنز) اشاره کرد که این نوع محتوا، ضریب نفوذ بیشتری در بین کاربران داشته است. همچنین بر مبنای نتایج این پژوهش، بین تعداد اعضا و ضریب نفوذ این کانال ها رابطه ای مشاهده نشد. دیگر نتایج این پژوهش نشان داد که تبلیغات درج شده در کانال های تلگرامی مورد مطالعه به صورت کامل با موضوع کانال در ارتباط نیستند و در این کانال ها از مناسبت های ملی و بین المللی (که رویدادها تاریخی مثلاً روز پدر) بیشتر از سایر رخداد های اجتماعی (مثل اخبار روزانه) استفاده شده است. نتیجه گیری: در این پژوهش ضمن ارائه دیدگاهی دقیق و متقن در خصوص فعالیت های صورت گرفته در سطح شبکه اجتماعی تلگرام در موضوع تربیت، به برخی عوامل مؤثر در جذب مخاطب و ساختار دقیق موضوعی در این بستر اشاره ارائه شده است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی سطح سواد داده ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است.روش شناسی: این پژوهش با توجه به هدف پژوهش، کاربردی بوده و از نظر نوع، نحوه گردآوری داده ها و تجزیه وتحلیل اطلاعات، توصیفی-پیمایشی است.  جامعه مورد مطالعه این پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز بود که 6702 دانشجو ارزیابی شدند. طبق جدول کرجسی و مورگان (1970) تعداد 363 دانشجو به عنوان حجم نمونه برآورد شد. روش نمونه گیری به صورت طبقه ای تصادفی است. ابزار به کار رفته در این پژوهش پرسش نامه حاصل پژوهش قنبری (1398) است که  هدف گذاری این ابزار بر اساس ابعاد درک داده، جمع آوری و سازماندهی، مدیریت، ارزیابی و استفاده از داده ها  طراحی شده بود. همچنین، برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری کروسکال-والیس و یومان-ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که سطح سواد داده ای دانشجویان مشارکت کننده در پژوهش برای پرسش های مربوط به سواد داده ای 0967/4 و در حد خوبی قرار دارد. به علاوه، مشخص شد که تفاوت معناداری در سطح سواد داده ای دانشجویان از نظر متغیرهایی چون جنسیت، حوزه علمی و رشته تحصیلی وجود ندارد. با وجود این، نتایج این پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری در سطح سواد داده ای دانشجویان مورد بررسی از نظر متغیرهایی چون بازه های مختلف سنی، مقطع تحصیلی ارشد و دکتری و همچنین بین انتخاب یا عدم انتخاب واحد پروپوزال و مراحل مختلف تدوین و نگارش پایان نامه وجود دارد. همچنین، علاوه بر عوامل زمینه ای مؤثر بر سطح سواد داده ای، رابطه معناداری میان برگزاری کلاس های دانشگاهی، کارگاه های آموزشی و کلاس های غیررسمی و سطح سواد داده ای دانشجویان مشاهده شد.نتیجه گیری: بر مبنای نتایج این پژوهش، می توان گفت که با توجه به تفاوت معنادار در سواد داده ای در بین دانشحویان مقاطع مختلف تحصیلی، و دانشجویانی که وارد مرحله پایان نامه/رساله شده اند و وجود رابطه معنادار میان دوره های آموزشی سپری شده توسط دانشجویان و میزان سواد داده ای آنها، باید بر تقویت دوره هایی که باعث درگیری عملی دانشجو در پایان نامه/رساله می شود در راستای افزایش سطح سواد داده ای آنها اهتمام لازم در دانشگاه های مختلف کشور وجود داشته باشد.

هدف: مقاله حاضر به بررسی مفهوم خودکارآمدی به عنوان سازه روانشناختی مهم و تأثیرگذاری در رفتار انسانی و نیز «نظریه شناختی - اجتماعی» و ارتباط آن با مفهوم سواد اطلاعاتی، به عنوان یکی از پیش نیازهای اساسی زندگی در جامعه اطلاعاتی و فرایند یادگیری مدرن و مادام العمر می پردازد. روش شناسی: مرور ادبیات موجود در رشته های روانشناسی، آموزش و پرورش، ارتباطات، جامعه شناسی، علم اطلاعات و علوم رایانه. یافته ها: خودکارآمدی شاید بر میزان علاقه، تلاش، پشتکار، لذت، خودتنظیمی و در نهایت عملکرد فرد، تأثیر مطلوبی داشته باشد و به عنوان یکی از عوامل شایستگی اجتماعی، شایستگی شبکه ای، موفقیت، رضایتمندی تحصیلی و کاری و غلبه بر ترس هایی مانند ترس های اجتماعی و ترس از فناوری نقشی جدی ایفا کند. سواد اطلاعاتی به عنصری درونی مانند خودکارآمدی موکول و مشروط می شود. در برخی پژوهش ها، خودکارآمدی بالاترین و بیشترین همبستگی و تأثیر را بر رفتار جست وجوی اطلاعات داشته است که اهمیت بسیار آن را نشان می دهد. خودکارآمدی سواد اطلاعاتی با عواملی مانند سن، جنسیت، سطح تحصیلات، پایه تحصیلی، تجربه، آموزش، دانش زبان انگلیسی و شغل ارتباط مستقیم دارد. خودکارآمدی سواد اطلاعاتی در کشور ترکیه بیش از سایر کشورها بررسی شده است. اصالت/ ارزش: مفهوم خودکارآمدی که از سوی برجسته ترین و پراستنادترین روانشناس زنده دنیا و چهارمین روانشناس تاریخ این علم، یعنی آلبرت بندورا ارائه شد، نقشی اساسی در سواد اطلاعاتی ایفا می کند که متأسفانه در ادبیات علم اطلاعات در زبان فارسی درباره آن بررسی کافی نشده است. مقاله حاضر اولین مقاله فارسی محسوب می شود که به صورت مروری به بررسی نقش خودکارآمدی در سواد اطلاعاتی و اطلاع جویی اختصاص می یابد.

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر اطلاع درمانی بر نوموفوبیا (بی موبایلی هراسی) در دانشجویان است. روش شناسی: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 1402-1401 است. 40 نفر از این دانشجویان که براساس فهرست موجود بیشتر از بیست ساعت در کتابخانه مرکزی حضور فیزیکی داشته و بعد از پاسخ به پرسشنامه کوتاهی که براساس معیارهای نوموفوبیا طراحی شده بود، حائز شرایط برای ورود به آزمودنی ها شدند؛ به عنوان نمونه این پژوهش مورد آزمون قرار گرفتند که به صورت تصادفی در 3 گروه آزمایش (با دریافت اطلاعات درمانی از راه های مختلف) و 1 گروه گواه تقسیم شدند. اطلاع درمانی طی شش جلسه دوساعتی روی گروه های آزمایش انجام شد. هر 4 گروه در پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه نوموفوبیای یلدریم و کوریا (2015) مورد سنجش قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که اطلاع درمانی در کاهش بی موبایلی هراسی دانشجویان مؤثر بوده و این تأثیر در گروه آزمایشی مطالعه متون و مشاهده فیلم بیشتر دیده شده است. اختلاف بین گروه آزمایش دیدن فیلم، گروه های مطالعه متون و جلسات مشاوره با گروه کنترل به ترتیب 30/0، 90/1 و 50/1 بوده است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که سطح بی موبایلی هراسی دانشجویان پس از اطلاع درمانی به صورت معنی داری کاهش یافته و تأثیر دیدن فیلم و مطالعه متون در کاهش بی موبایلی هراسی به یک اندازه ولی بیشتر از روش جلسات مشاوره بوده است؛ بنابراین می توان گفت اطلاع درمانی می تواند باعث افزایش سطح سواد سلامت افراد و ضامنی برای دسترسی افراد به اطلاعات هدفمند بوده و بر کاهش نوموفوبیا دانشجویان اثربخش باشد.

هدف: هدف اصلی پژوهش ارزیابی تطبیقی وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی ایران از نظر کیفیت محتوایی درونی و بیرونی و پشتیبانی است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی - تطبیقی است. ابزار گردآوری داده ها چک لیست معتبری است که در مرحله پیش آزمون، روایی و پایایی آن از طریق بررسی متون و پژوهش های مشابه، مشورت با صاحب نظران و مقایسه با وب سایت کتابخانه های 5 دانشگاه خارجی سنجیده شد. جامعه پژوهش حاضر شامل وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران است. از میان آنها 28 دانشگاه غیرپزشکی و 43 دانشگاه علوم پزشکی دارای وب سایت کتابخانه هستند که در این پژوهش بررسی شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که وب سایت کتابخانه های دانشگاه های غیرپزشکی ایران در کل 74/39 درصد عناصر محتوای درونی، 98/32 درصد عناصر محتوای بیرونی و 27/53 درصد عناصر پشتیبانی و به طور میانگین 01/40 درصد معیارهای وب سایت کتابخانه های دانشگاهی را رعایت کرده اند؛ در مقابل، وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران در کل 04/34 درصد عناصر محتوای درونی، 40/45 درصد عناصر محتوای بیرونی و 52/52 درصد عناصر پشتیبانی و در مجموع 88/39 درصد معیارها را رعایت کرده اند. به طور کلی بر اساس معیارهای موجود در چک لیست، وب سایت کتابخانه های دانشگاه های فردوسی (61)، شاهد (55) و تهران (54) و در گروه غیرپزشکی و وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی شاهد (55)، مشهد (47) و شهید بهشتی (45) به ترتیب رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند. ارزش/ اصالت: ارزش این مقاله نمایش وضعیت وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی ایران وارائه راهکارهایی برای افزایش کیفیت محتوایی و پشتیبانی وب سایت ها و کارایی آنهاست.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی بر هوش اجتماعی و سطح خودکارآمدی دانشجویان در حل مسئله بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش آزمایشی با پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه (طرح سولومون) انجام شد. جامعه آماری دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1401-1400 و نمونه پژوهش بر اساس جدول کرجسی و مورگان 76 نفر تعیین گردید که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده در چهار گروه 19 نفری و درون گروهی تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه علوم انسانی و مهندسی تقسیم شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه هوش اجتماعی ترومسو و پرسش نامه خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران استفاده شد؛ که روایی آن از طریق محتوایی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ به ترتیب،78/0 و 73/0 مورد تأیید قرارگرفته است. ابتدا برای هر چهار گروه، پیش آزمون اجرا و سپس، مداخله آزمایشی به عنوان متغیر مستقل در 8 جلسه 45 دقیقه ای، روی گروه های آزمایش اجرا گردید. پس از پایان آموزش، از هر چهار گروه پس آزمون گرفته شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس و تی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی در افزایش میزان هوش اجتماعی در شرکت کنندگان گروه های آزمایش اثربخشی مثبت دارد، همچنین نتایج آزمون نشان داد آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی بر خود کارآمدی دانشجویان در حل مسئله در مرحله پس آزمون تأثیر معناداری داشته است، ولی تفاوتی بین رشته ها ازنظر هوش اجتماعی و خود کارآمدی دانشجویان مشاهده نشد. نتایج پژوهش بر اثر سودمند آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی در بهبود هوش اجتماعی و رویکرد شناختی دانشجویان در جهت افزایش سطح خود کارآمدی آن ها در حل مسئله، تأکید دارد.