رفتار اشتراک دانش

این پژوهش با هدف بررسی نقش مکانیزم های یادگیری سازمانی در رفتار اشتراک دانش معلمان در سال تحصیلی 93-1392 اجراء شده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از کلیه معلمان مدارس دوره اول متوسطه شهرستان اردبیل (ناحیه 1 و 2) است که با استفاده از فرمول کوکران 250 معلم به روش تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه به ترتیب مکانیسم های یادگیری سازمانی آرمسترانگ و فولی و رفتار اشتراک دانش بر گرفته از پژوهش مجید که پایایی آنها به ترتیب 79/0 و 86/0 می باشد استفاده شده است. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آماری T تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل نشان داد وضعیت مکانیزم های یادگیری سازمانی، رفتار اشتراک دانش در مدارس دوره اول متوسطه شهرستان اردبیل با میانگین متوسط به بالا است. همبستگی حاصل از فرضیه های تحقیق نیز نشان داد بین ابعاد مکانیزم های یادگیری سازمانی با رفتار اشتراک دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که از میان ابعاد مکانیزم های یادگیری سازمانی، به ترتیب تعیین نیازهای رشد و یادگیری و تأمین آن پیش بینی کننده مناسبی برای رفتار اشتراک دانش معلمان است.

مقدمه: مطالعه حاضر به منظور شناسایی مهمترین عوامل موثر بر شکل گیری رفتار اشتراک دانش در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و در راستای سنجش میزان تاثیر این عوامل بر رفتار اشتراک دانش آنها انجام شد. پژوهش حاضر تلاش نموده است تا ضمن شناسایی و استخراج عمده ترین عوامل موثر بر رفتار اشتراک دانش در بین دانشجویان، نوع روابط حاکم بین عناصر موثر بر آن را مشخص کند. روش شناسی: این پژوهش با روش «توصیفی- پیمایشی» و بر پایه آزمون برخی از عوامل موثر بر رفتار اشتراک دانش در بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. برای این منظور، پس از استخراج برخی از مهمترین عوامل موثر بر رفتار اشتراک دانش بر پایه مطالعه اکتشافی، فرم نظر سنجی تدوین و بر مبنای نظرات کسب شده از ۱۸ نفر از خبرگان این حوزه، با استفاده از آزمون فریدمن عمده ترین عوامل موثر بر رفتار اشتراک دانش شناسایی و استخراج شد. سپس الگوی مفهومی پژوهش طراحی و پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته ، با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی طبقه ای، تعداد ۳۹۰ پرسشنامه توزیع گردید که ۳۷۱ پرسشنامه مبنای تحلیل داده ها قرار گرفت. برای آزمون الگوی پیشنهادی پژوهش و تحلیل داده ها از نرم افزار لیزرل و از روش تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون فریدمن نشان داد که بر پایه نظر خبرگان؛ ارزش درک شده، انگیزش، سهولت درک شده و اعتماد عمده ترین عوامل موثر بر رفتار اشتراک دانش است. این عوامل در کنار دو عامل «نگرش به اشتراک دانش» و «قصد رفتاری» الگوی اولیه پژوهش را شکل داد. در این پژوهش، ۶ فرضیه مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. از مجموع ۶ فرضیه طراحی شده در این پژوهش، ۱ فرضیه مورد تایید قرار نگرفت. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که ارزش درک شده بر قصد اشتراک دانش تاثیر مستقیم و معنی داری دارد. همچنین، نتایج نشان دهنده تاثیر مستقیم و معنی دار انگیزش بر نگرش و قصد اشتراک دانش بود. افزون بر این، تاثیر سهولت درک شده بر نگرش و قصد اشتراک دانش اثبات گردید. نگرش و قصد اشتراک دانش نیز به صورت مستقیم و معنی داری رفتار اشتراک دانش را شکل دادند. بحث و نتیجه گیری: در یک جمع بندی کلی از متغیرهای مورد مطالعه می توان گفت که اعتماد، انگیزش، نگرش و قصد اشتراک دانش به عنوان متغیرهای مهم و تاثیر گذاری در تحقق رفتار اشتراک دانش دانشجویان ایفای نقش می کنند و برای بروز و توسعه این رفتار باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند. از این رو، دانشگاه ها در صورتی که بخواهند فرایند اشتراک دانش را توسعه داده و سهم بیشتری از اشتراک علمی در درون دانشگاه را به دست آورند بایستی به اعتماد، انگیزش و نگرش دانشجویان به فرایند اشتراک دانش بیش از پیش توجه کنند. در واقع، رفتار اشتراک دانش دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد اگر چه متاثر از کلیه عوامل مورد بررسی در این پژوهش بود لیکن میزان اعتماد، انگیزه آنها به اشتراک دانش، نگرش و قصد آنها به اشتراک دانش از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در چارچوب نتایج الگوی نهایی این پژوهش، نه تنها توجه به اعتماد، انگیزش، نگرش مثبت و قصد اشتراک دانش ضروری است، بلکه لازم است تا افزون بر توجه به توسعه ارزش درک شده از اشتراک دانش، بایسته ها و ملزومات زیرساختی اشاعه و اشتراک دانش تولید شده به منظور تسهیل این فرایند نیز وجود داشته باشد.

هدف: این مقاله با هدف درک عمیق از رفتار اشتراک دانش انجام شده است و سعی دارد با تحلیل نظریه های کاربردی در این حوزه به این موضوع بپردازد. روش: مقاله حاضر مروری نقلی است و با استفاده از روش کتابخانه ای به مطالعه انواع مقالاتی میپردازدکه در داخل و خارج ازکشور با اتکا به نظریه های مختلف به بررسی عوامل انگیزشی مؤثر بر رفتار اشتراک دانش پرداخته اند. یافته ها: عوامل انگیزشی مختلف که افراد را برای انجام رفتار اشتراک دانش تحت تاثیر قرار می دهند با تحلیل نظریه هایی از رشته های روانشناسی اجتماعی، اقتصاد، علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیریت که در مطالعات مربوط به این حوزه به کار رفته اند، مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد نظریه عمل منطقی، نظریه رفتار برنامه ریزی شده، نظریه تبادل اجتماعی، نظریه تعادل، نظریه خودمختاری، نظریه سیگنالینگ پرهزینه و نظریه تمرکز نظارتی از رشته روانشناسی اجتماعی، نظریه وابستگی به منابع از رشته اقتصاد، نظریه وضعیت ناهمگون دانش از رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و نظریه جو سازمانی از رشته مدیریت، در حوزه رفتار اشتراک دانش قابلیت کاربرد دارند. نتیجه گیری: به منظور تفسیر رفتار اشتراک دانش نیاز به تحلیل نظریه های کاربردی و اقتباس شده از سایر رشته ها در این حوزه بود که بتوان بینشی عمیق از قابلیت های روانی، اقتصادی، سازمانی و همچنین فردی که در نیت افراد در به اشتراک گذاری دانش تاثیر گذارند ایجاد نمود. اشتراک دانش می تواند بخش اعظم درک خود را از نظریه های روانشناسی اجتماعی به دست آورد. مفاهیمی مانند نگرش و قصد رفتاری ناشی از این نظریه ها در رفتار اشتراک دانش تاثیر می گذارد.

زمینه و هدف: رفتار اشتراک دانش از عوامل زیادی تأثیر می پذیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عوامل شناختی _  اجتماعی بر رفتار اشتراک دانش اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد250 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای سنجش هر یک از متغیرهای پژوهش چندین پرسش نامه معتبر مبنای کار قرار گرفت که شرح آنها در متن آمده است. روایی صوری _ محتوایی و سازه ای پرسش نامه های طراحی شده بررسی و تأیید شد. پایایی پرسش نامه ها نیز پس از انجام پیش آزمون با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که نتایج نشان داد همه پرسش نامه ها از پایایی بالا و قابل قبولی برخوردارند. برای بررسی روابط بین متغیرها و برازش مدل پژوهش نیز از روش مدل معادلات ساختاری با کمک نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که میانگین عوامل شناختی _ اجتماعی و همچنین رفتار اشتراک دانش و ابعاد آن در میان جامعه پژوهش کمتر از حد مطلوب است. در میان عوامل شناختی _  اجتماعی، «دیدگاه مشترک» بیشترین و «اعتماد» کمترین میانگین را دارند. در میان ابعاد رفتار اشتراک دانش نیز «تمایل به استفاده از دانش» بیشترین و «تمایل به اشتراک دانش» کمترین میانگین را دارد. بررسی میزان برازش مدل پژوهش حاکی از برازش خیلی خوب مدل است. بر اساس مدل برازش شده، متغیر «اعتماد» 89/0، متغیر «دیدگاه مشترک» 57/0 و متغیر «قوّت رابطه» 73/0 بر رفتار اشتراک دانش اعضای هیئت علمی تأثیرگذار هستند. نتیجه گیری: رفتار اشتراک دانش یک فعالیت و رفتار اجتماعی است که بیش از هر چیز تحت تأثیر عوامل شناختی _  اجتماعی قرار دارد. از این رو، برای بررسی رفتار اشتراک دانش و بهبود وضعیت آن در سازمان ها باید به این عوامل توجه ویژه نمود. اعتماد، قوّت رابطه و دیدگاه مشترک از مهم ترین  این عوامل هستند.

هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین امنیت شغلی و رفتار اشتراک دانش با میانجی فرهنگ سازمانی در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی است. روش شناسی : روش پژوهش، روش پیمایشی تحلیلی است. جامعه پژوهش، کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه های دولتی استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی (155 نفر) می باشند که به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. روش گردآوری داده ها، پرسشنامه بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی (توسط نرم افزارهای اس پی اس اس و لیزرل) در قالب جدول و نمودار صورت گرفت. یافته ها : یافته ها نشان دادند بین امنیت شغلی و رفتار اشتراک دانش رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (ضریب مسیر0/73). همچنین بین امنیت شغلی و فرهنگ سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (ضریب مسیر 0/88). بین رفتار اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (ضریب مسیر 0/80). همچنین با توجه به معنی دار شدن اثر مستقیم امنیت شغلی بر رفتار اشتراک دانش به واسطه حضور متغیر فرهنگ سازمانی (ضریب مسیر 0/79)، می توان نتیجه گرفت بین امنیت شغلی، اشتراک دانش و فرهنگ سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری : مهمترین ویژگی در جهان رقابتی تغییر است و آنچه تغییر نخواهد کرد خود تغییر است، سازمان ها با تکیه بر افراد سازمان به عنوان مهمترین سرمایه سازمان، آن ها را به درک، فهم و ارائه دانسته ها و ایده های جدید و استفاده علمی از آن ها در پیشبرد مقاصد سازمان تشویق کنند، این امر نیازمند ایجاد فرهنگ سازمانی به عنوان عامل تشکیل دهنده شخصیت سازمان ها و جهت دهی به رفتار کارکنان می باشد.

در سازمان‌های پژوهشی، حفظ بقا منوط به نوآوری است. با توجه به تغییرات محیطی، این‌گونه سازمان‌ها نیازمند پرورش نوآوری وخلاقیت هستند. در اقتصاد مبتنی بر دانش، رفتارهای نوآورانه به‌عنوان کلید نوآوری، نقش به‌سزایی در خلق ارزش‌های سازمانی دارند و این مسأله در حوزه سازمان‌های تحقیقاتی وابسته به صنایع دفاع با توجه به نوع فعالیت، حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسط اشتراک دانش در تأثیر اجزای سرمایه فکری بر رفتار نوآورانه در میان کارکنان یکی از مجموعه‌های تحقیقاتی وابسته به وزارت دفاع می‌باشد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه‌ای شامل 25 پرسش استفاده شد. این پرسشنامه، میان 80 نفر از کارکنان سازمان مورد مطالعه توزیع گردید و داده‌ها با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری تجزیه و شدند. نتایج پژوهش، وجود رابطه میان بعد انسانی سرمایه فکری و رفتار نوآورانه از طریق بعد تجربه برگزیده اشتراک دانش و همچنین بعد ساختاری سرمایه فکری بر رفتار نوآورانه از طریق نقش میانجی، دو بعد رفتار اشتراک دانش را تأیید می‌کند . در ادامه با توجه به اهمیت نوآوری در این سازمان‌ها و به منظور تقویت آن، بازگشت به میدان و مصاحبه‌های کیفی انجام گرفت و عوامل تأثیرگذار بر متغیرها و ارتباط سیستمی آنها شناسایی شد تا با استفاده از این نتایج و ارائه پیشنهادهای کاربردی بتوان سازمان را در جهت تقویت این روابط یاری نمود. نتایج تحلیل سیستمی بیان‌گر نقش مهم خلاقیت فردی و لزوم توجه به آن، در جهت تقویت روابط موجود است.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های اثرگذار بر رفتار اشتراک گذاری دانش در محیط ابری توسط اعضاء هیأت علمی دانشگاه های آزاد اسلامی کشور می باشد. روش شناسی: این پژوهش ، آمیخته اکتشافی است در این پژوهش اعضای هیات علمی دانشگاه های آزاد اسلامی (بالغ بر 28000 نفر)، در کل کشور مورد بررسی قرار گرفت و برای تعیین حجم نمونه (397 نفر) از روش نمونه گیری چند مرحله ای و فرمول حجم نمونه کوکران استفاده شده است و از مصاحبه ساختارمند، و پرسشنامه الکترونیک به عنوان ابزار پژوهش در دو مرحله کیفی و کمی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از رویکرد معادلات ساختاری (مدل حداقل مربعات جزئی) به کمک نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده گردید یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که شش مؤلفه موثر به ترتیب اولویت شناسایی گردیدند که شامل پدیده اصلی به عنوان مؤلفه محوری ب، مؤلفه شرایط علی ، مؤلفه راهبردها ، مؤلفه شرایط زمینه ای شامل فرهنگ سازمانی و زیرساخت های فناوری، مؤلفه شرایط مداخله گر ، مؤلفه پیامد می باشند. نتیجه گیری: به کارگیری این سیستم به بهبود عملکرد اعضای هیئت علمی و افزایش مزیت رقابتی منجر خواهد شد

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل نگرش، انگیزه ها، و موانع رفتار اشتراک دانش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز است.روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر 6223 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز بوده که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی مطابق جدول کرجسی و مورگان374 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن به تأیید متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی رسید و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ معادل 9/82 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که سن، جنسیت و گروه های عمده تحصیلی پاسخ دهندگان در رفتار اشتراک دانش آنها تأثیرگذار بوده است؛ اما مقطع تحصیلی تأثیرگذار نبوده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین میزان اشتراک دانش و مؤلفه های «نگرش، انگیزش، موانع، منابع، انواع اطلاعات، و کانال های به اشتراک گذاری دانش» رابطه معنا دار وجود داشته است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد از بین همه متغیرهای مستقل، «نگرش به اشتراک دانش»، «انواع اطلاعات و دانش به اشتراک گذاری شده» و «انگیزه های به اشتراک گذاری دانش» وارد معادله شدند که در مجموع 19 درصد از تغییرات مربوط به اشتراک دانش را این سه مؤلفه تبیین می کنند.نتیجه گیری: اشتراک دانش می تواند تبادل ایده ها، تجارب و دانش را در بین دانشجویان تسهیل کند و به گسترش دانش و فهم عمیق تر موضوعات مورد مطالعه منجر شود. به طور کلی، اگر اشتراک دانش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز پیاده شود می تواند به تحقق اهداف آموزشی و پژوهشی دانشگاه کمک کند.