تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

هدف: هدف این پژوهش شناخت و معرفی مهم ترین معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا از دیدگاه کاربران است. روش/ رویکردپژوهش: این پژوهش از لحاظ روش شناسی در زمره پژوهش های کمّی قرار دارد و از روش پیمایش بهره می برد. ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته است، جامعه آماری، کاربران کتاب های گویای سایت آدیولیب هستند که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. یافته ها: یافته های این پژوهش حاکی از این مطلب بود که 81 معیار در ذیل 12 ملاک مزیت، انگیزه کاربرد، معیار انتخاب، موضوع مورد علاقه، ویرایش، روایت، موسیقی و صداسازی، تقطیع و نامگذاری، ویژگی و کیفیت صدا، قالب انتشار، شیوه دسترسی و جست وجو و اطلاعات کتاب شناختی (که از کنار هم قرار گرفتن معیارهای مرتبط با هم تشکیل شده اند) در معرض نظر کاربران قرار گرفت و از این میان معیارهای دریافت فایل اینترنتی دانلود شدنی و انتقال به یک دستگاه پخش صوت، انتقال صحیح لحن جمله توسط راوی، فن بیان صحیح راوی، قابلیت اجرا در انواع دستگاه های پخش صوت، صدای مطلوب و دلنشین راوی، تناسب جنس صدا و لحن راوی با نوع متن، امکان جست وجوی کتاب گویا بر اساس موضوع، انتخاب کتاب گویا متناسب با سلیقه و نیاز شخصی، استفاده از موسیقی در آثار کودکان و دریافت کتاب های گویای رایگان از اینترنت بیشترین اهمیت را دارند. اصالت/ ارزش: نتایج این تحقیق برای اولین بار معیارهای تولید و ارزیابی کتاب های گویا را از دیدگاه کاربران مشخص کرد. مشارکت کنندگان مصادیقی از این معیارها را عرضه کردند که توجه به آنها در تولید کتاب های گویا موجب افزایش کیفیت تولیدات می شود.

    هدف: با توجه به اهداف کتابخانه های دانشگاهی و اهمیت وب سایت ها در اشاعه اطلاعات بر طبق اهداف سازمان مادر به تمامی کاربران، باید وب سایت کتابخانه ها دسترس پذیر باشند تا به همه کاربران خود با توانایی های مختلف خدمت رسانی کنند. با این هدف به ارزیابی دسترس پذیری وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران پرداخته ایم. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که برای گردآوری اطلاعات آن از روش های ارزیابانه و پیمایشی استفاده شده و جامعه پژوهش وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران بوده است. یافته ها: نتایج یافته ها نشان داد که وب سایت کتابخانه ها بر اساس ارزیابی دستی/ فنی، 21/39 درصد و بر اساس ارزیابی کاربران، 55/85 درصد دسترس پذیر بودند. همچنین نتایج نشان داد که بین نظرهای کاربران در زمینه دسترس پذیری وب سایت تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر سه گروه کاربران نظرهای یکسانی نداشتند. همچنین، بین دسترس پذیری وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی از نظر ارزیابی دستی تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف: این پژوهش کیفی به دنبال یافتن قابلیت های برندسازی کتابخانه ملی ج.ا.ا بر اساس مدل 4p است. روش: پ ژوهش در قالب رهیافت نظام مند و با بهره گیری از نظریه داده بنیاد انجام شده است. به این منظور مصاحبه های عمیقی با 13 نفر از «اعضای هیأت علمی و کارمندان ارشد» کتابخانه ملی ج.ا.ا صورت گرفت. یافته ها: «هویت و واقعیت منحصر به فرد» و «جایگاه برتر کشوری» مؤلفه های محوری پژوهش هستند. بهره مندی مطلوب از مؤلفه های آمیخته بازاریابی، شرایط علّی پژوهش به منظور رسیدن به برند برتر کشوری محسوب می شود. همچنین بهره مندی از فرصت های قانونی بی بدیل به عنوان عامل مداخله گر و پویایی بازار اطلاعات و سیاست ها و قانون های دولتی به عنوان عوامل زمینه ای در این پژوهش مطرح شده اند. اصالت/ ارزش: این پژوهش سبب روشن شدن ارزش اطلاعاتی و خدماتی مراکز خدمات اطلاعاتی و به طور خاص، کتابخانه ملی می شود. همچنین مرور مجدد فلسفه وجودی این سازمان ملی و شفاف شدن نقش متمایز آن در بافت و ساختار پژوهشی، از نتایج این پژوهش است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر زبان نمایه سازی بر رتبه بندی تصاویر در موتور کاوش گوگل است. به منظور نیل به این هدف، چگونگی رتبه بندی نتایج جست وجو در نمایه سازی تصاویر با استفاده از زبان آزاد و زبان کنترل شده در موتور کاوش گوگل بررسی شده است. روش: پژوهش به روش تجربی انجام شده است. جامعه پژوهش، 30 تصویر از تمبرهای قدیمی ایران مربوط به سال های 1331 تا 1357 بود. برای اجرای این پژوهش، دو سایت با استفاده از دو حساب کاربری در محیط گوگل ایجاد شد و این تصاویر در هر دو سایت بارگذاری شدند، با این تفاوت که عناوین تمبرها در سایت 1 بر اساس زبان کنترل شده و در سایت دو بر اساس زبان آزاد درج شدند. نمایه سازی بر اساس زبان کنترل شده در این پژوهش، با همکاری و مشورت ویراستاران اصطلاح نامه مواد گرافیکی کتابخانه کنگره آمریکا انجام شد. پس از گذشت یک بازه زمانی 40 روزه، تصاویر در بخش جست وجوی تصاویر موتور کاوش گوگل جست وجو شدند و رتبه تصاویر بازیابی شده در هر دو گروه بررسی شد. یافته ها: درتجزیه و تحلیل توصیفی، امتیاز رتبه های تصاویر بازیابی شده در دو گروه محاسبه و در تجزیه و تحلیل استنباطی برای مقایسه رتبه بندی نتایج جست وجوی تصاویر از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که استفاده از زبان نمایه سازی آزاد در مقایسه با زبان کنترل شده در بارگذاری تصاویر در اینترنت، تأثیر مثبتی در رتبه بندی نتایج جست وجوی این تصاویر به وسیله موتور کاوش گوگل دارد.

هدف: هدف این پژوهش مقایسه نتایج ارزیابی وب سایت های دانشگاه های دولتی ایران با استفاده از روش های ارزیابی «وب کیو ای ام» و نمایه ارزیاب وب است. روش: روش این پژوهش ترکیبی از پیمایش توصیفی و تکنیک دلفی خواهد بود. جامعه آماری شامل 100 وب سایت دانشگاه های دولتی ایران است. ابزار گردآوری داده ها چک لیست بوده و برای تجزیه و تحلیل داده های آماری از آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (آزمون نمونه های وابسته و جفت) استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان دادند که 60 درصد وب سایت ها بر اساس 4 معیار «وب کیو ای ام» (قابلیت استفاده پذیری، قابلیت عملکرد، قابلیت اطمینان و کارایی) در وضعیت مطلوب و 37 درصد در وضعیت متوسط قرار دارند. 64 درصد وب سایت ها بر اساس 5 معیار نمایه ارزیاب وب (قابلیت دسترسی، سرعت، ناوبری، قابلیت اطمینان و محتوا) در وضعیت مطلوب و 30درصد در وضعیت متوسط قرار دارند. همچنین در روش «وب کیو ای ام»، دانشگاه فردوسی مشهد با امتیاز 822/0 در رتبه نخست، دانشگاه اصفهان با امتیاز 798/0 در رتبه دوم و دانشگاه تربیت مدرس با امتیاز 797/0 در رتبه سوم قرار دارند. در روش نمایه ارزیاب وب دانشگاه فردوسی مشهد با امتیاز 88 در رتبه نخست، دانشگاه تربیت مدرس با امتیاز 85 در رتبه دوم، دانشگاه تهران با امتیاز 83 در رتبه سوم قرار گرفتند و نیز تفاوت معناداری بین نتایج دو روش ارزیابی وجود ندارد. اصالت اثر: اصالت پژوهش مقایسه نتایج ارزیابی وب سایت های دانشگاه های دولتی ایران با روش های «وب کیو ای ام» و نمایه ارزیاب وب است.

هدف: هدف اصلی پژوهش ارزیابی تطبیقی وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی ایران از نظر کیفیت محتوایی درونی و بیرونی و پشتیبانی است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی - تطبیقی است. ابزار گردآوری داده ها چک لیست معتبری است که در مرحله پیش آزمون، روایی و پایایی آن از طریق بررسی متون و پژوهش های مشابه، مشورت با صاحب نظران و مقایسه با وب سایت کتابخانه های 5 دانشگاه خارجی سنجیده شد. جامعه پژوهش حاضر شامل وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران است. از میان آنها 28 دانشگاه غیرپزشکی و 43 دانشگاه علوم پزشکی دارای وب سایت کتابخانه هستند که در این پژوهش بررسی شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که وب سایت کتابخانه های دانشگاه های غیرپزشکی ایران در کل 74/39 درصد عناصر محتوای درونی، 98/32 درصد عناصر محتوای بیرونی و 27/53 درصد عناصر پشتیبانی و به طور میانگین 01/40 درصد معیارهای وب سایت کتابخانه های دانشگاهی را رعایت کرده اند؛ در مقابل، وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران در کل 04/34 درصد عناصر محتوای درونی، 40/45 درصد عناصر محتوای بیرونی و 52/52 درصد عناصر پشتیبانی و در مجموع 88/39 درصد معیارها را رعایت کرده اند. به طور کلی بر اساس معیارهای موجود در چک لیست، وب سایت کتابخانه های دانشگاه های فردوسی (61)، شاهد (55) و تهران (54) و در گروه غیرپزشکی و وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی شاهد (55)، مشهد (47) و شهید بهشتی (45) به ترتیب رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند. ارزش/ اصالت: ارزش این مقاله نمایش وضعیت وب سایت کتابخانه های دانشگاه های دولتی ایران وارائه راهکارهایی برای افزایش کیفیت محتوایی و پشتیبانی وب سایت ها و کارایی آنهاست.

هدف: هدف از این پژوهش دستیابی به کیفیت مطلوب در خدمات رسانی کتابخانه های دیجیتال دانشگاهی با استفاده از ابزار دیجی کوال است. روش تحقیق: این تحقیق کاربردی و ماهیت آن تحلیلی - پیمایشی است. جامعه آماری آن کاربران عضو کتابخانه دیجیتال دانشگاه تهران در سه گروه استادان (600 نفر)، دانشجویان (2300 نفر) و کتابداران (1100 نفر) هستند و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده و برای تحلیل از آزمون ویلکاکسون و تی زوجی استفاده شده و مؤلفه ها با آزمون فریدمن رتبه بندی شده است. یافته ها: شکاف کیفیت خدمات بین وضعیت موجود و مطلوب در مؤلفه های قابلیت کاوش (75/0)، پوشش موضوعی و قابلیت استفاده (07/1)، دسترس پذیری (12/1)، قابلیت اطمینان (17/1)، دقت و صحت (22/1)، سازمان یافتگی (35/1)، قابلیت اعتبار (47/1)، قابلیت مرور (8/1)، پیوندهای فعال (91/1)، رضایتمندی (19/2) و خودکفایی(30/2) به ترتیب افزایش را نشان می دهد. نتیجه گیری: در مؤلفه های قابلیت کاوش، پوشش موضوعی و قابلیت استفاده، کمترین شکاف و در خودکفایی، پیوندهای فعال و رضایتمندی بیشترین شکاف بین دو وضعیت موجود و مطلوب وجود دارد.