درخت حوزه‌های تخصصی

"مقاله حاضر می‌کوشد با ارائه تعاریف گوناگون از فرهنگ و ضرورت توجه به تغییرات فرهنگی در جریان هر تغییر و نوآوری در جامعة بشری، به کارکرد فرهنگی رسانه‌ها نظری بیفکند. در این راستا نویسنده به سه نظریه عمده در زمینة فرهنگ و رسانه‌ها اشاره می‌کند که عبارتند از: نظریه جامعة توده‌وار، نظریه جبر فناوری و نظریه اقتصاد سیاسی. طی شرح این نظریه‌ها، نظریات اندیشمندانی چون هارولد والدانیس، مارشال مک‌لوهان، زیگموند بامان و اریک فروم آمده است. بخش دوم مقاله به نظریه‌های موجود در زمینة فرهنگ و جهانی شدن اختصاص دارد که طی آن ضمن نقد دیدگاه‌های ارنست گلنر و والراشتاین ابعاد جریان فرهنگی مانند پیدایی خرده فرهنگ‌ها، انتقال فناوری و انتقال سرمایه بررسی می‌شود. بخش سوم مقاله در برگیرندة نظریه‌های موجود درباره رسانه و جهانی شدن است که رویکرد سه دیدگاه مارکسیستی، لیبرالیستی و پسامدرن را در این باره بیان می‌کند. نویسنده در پایان به نتیجه‌گیری از مباحث مطرح شده می‌پردازد"

"مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی است که در مرکز تحقیقات صداوسیما انجام شده و حاوی نتایج تحلیل محتوای سریال‌های تلویزیونی ایرانی از نظر روش‌های تربیتی است. برخی از مهم‌ترین نتایج به دست آمده از این پژوهش عبارتند از: ـ روش تربیتی اقتداری بیش از سایر روش‌ها در سریال‌ها نمایش داده شده است. ـ والدین برای تربیت پسران خود به طور معنی‌داری بیشتر از دختران از روش استبدادی استفاده کرده‌اند. ـ برای حل اختلاف‌ها و مشکلات مطرح شده بین پدر، مادر و فرزندان روش انطباق بیش از روش‌های دیگربه کار برده شده است. "

این مقاله، تحول مفهوم دینی پایان تاریخ را در سینمای آمریکا در سال های 1989 تا 2011 با استناد به متن 13 فیلم شامل سیصد، اسکندر، پرسپولیس، خانه شن و مه ، کرش، پادشاه ایران، شبی با پادشاه، کشتی گیر، روز استقلال، هنکاک، 2012، کتاب الی و مهمانان هتل استرویا مطالعه می کند. از پایان دهه 1970 میلادی، فیلم های ژانر جنگی _ روشن فکری برای اثبات عنصری عینی به نام برتری فرهنگی غرب ساخته می شدند. سپس به تدریج برای اثبات بی سرانجامی تاریخ از دهه 1990، برای اثبات پایان تاریخ به معنای دینی ساخته شدند. نکته بارز و متفاوت این برداشت دینی آن است که در فیلم هایی از این سبک، منجی جهان، شخصیتی انسانی، ولی نه مقدس و در عین حال، خیالی و افسانه ای و گاه با کالبدی ماورای انسانی است. برای آنکه نشان دهیم این برداشت صرفاً احساسی نیست و واقعیت دارد، روایت شناسی سیزده فیلمی را که کم و بیش به این گروه مربوط می شوند و گاهی با بن مایه های مخالفت با ایران ساخته شده اند، بررسی می کنیم. به لحاظ نظری با استفاده از رویکرد چند رشته ای ارتباطات و مطالعات فرهنگی می توان گفت مفهوم پایان تاریخ در بستر کنش های نمادین در دیالوگ فیلم ها بازتاب یافته است تا پدیده ارتباطی منجی تقدس زدوده را بازنمایی کند. از نظر مطالعات فرهنگی نیز روابط قدرت در سطح جهان امپراتوری (به تعبیر میکل هارت و آنتونیونگری، امپراتوری،1384) در بازسازی این مفهوم تأثیر داشته است تا شکل گیری امپراطوری مورد حمایت ایدئولوژیک قرار گرفته تبدیل به اسطوره ای بشود که حضورش طبیعی جلوه کند. به لحاظ روش شناسی نیز برای شناخت بازنمایی مفهوم پایان تاریخ در متون این فیلم های سینمایی از تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، نشانه شناسی بارت و روایت شناسی تاریخی که قبلا روش آن را در مجله نقد _ 2004 _ ساختاربندی کرده ام، استفاده شده است و تحلیل میدان سینمایی نیز با رویکرد ساختارگرایی تکوینی بوردیو انجام می شود. در کنار این روش ها از اظهار نظر دیگران، درباره زندگی تولیدکنندگان فیلم ها استفاده شده است. نتایج احتمالی بر این اصل استوار خواهد بود که جنس قدرت با روابط کهن اقتصاد سیاسی قابل تعریف و سنجش پذیر نیست و در عوض، جنس قدرت، نرم افزاری و غیر ملموس است (همو: فصل اول و دوم) و بیشتر در گفتمان فیلم ها و کالاهای فرهنگی یافت می شود. این فیلم ها نیز انسان را نه با ترس از نیروهای ماورایی یا نیروهای سخت، بلکه با امید به آینده دار بودن تاریخ به تعادل اجتماعی و پیروی از هنجارهای جهان امپراتوری جدید هدایت می کنند.

موبایل نه صرفا بعنوان یک تکنولوژی جدید مخابراتی، بلکه به عنوان یک صنعت همه رسانه ای فرد مورد توجه مطالعات فرهنگی قرار می گیرد. فردگرائی پدیده ای است که محصول تحولات مربوط به حوزه فهم، تجربه اجتماعی و توسعه تکنولوژی های ارتباطی است که ابزار مند شدن آن با موبایل، وجوه جدیدی از فهم فردیت را بازتولید کرده است. این سئوال جدی مطرح است که آیا تا کنون تجربه فردی و در عین حال تجربه های اجتماعی فرد با "تکنولوژی فردی"، ابزارمند شده است یا خیر؟ به نظر می رسد همه صنایع ارتباطی قبلی ضمن فردی بودن، به حوزه فردی فرد استقلال نمی بخشیده و بستر توسعه فردی را فراهم نمی کرده است. موبایل مهمترین تکنولوژی فردی است که ضمن ایجاد "خلوت مستقل فردی" رابطه اجتماعی فرد را در یک بستر شبکه ای معنا دار کرده است و می توان از آن تعبیر به "تکنولوژی همه رسانه ای فردی" نمود.در این مقاله ابتداء نگاه مفهومی و نظری خواهیم داشت به جنبه های فردی و هویتی موبایل و سپس با نگاه به عناصر توسعه فردی موبایل به تحلیل مطالعه موردی که نگارنده در خصوص ارتباط موبایل با هویت فردی و زندگی روزمره داشته است، پرداخته خواهد شد. در بخش دوم مقاله ابعاد کمی مطالعه منعکس می شود و در بخش سوم نتایج کیفی تحیق در قالب جنبه های شخصی و خصوصی موبایل مورد بحث قرار خواهد گرفت

این پژوهش با هدف سنجش قابلیت های شبکه های اجتماعی تخصصی وبی فارسی و ارائه راهکارهای مناسب برای بهینه سازی آنها به اجرا درآمده است. روش پژوهش، کتابخانه ای و ارزیابانه بوده و جامعه پژوهش شامل 10 شبکه اجتماعی تخصصی وبی فارسی بوده است. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی شامل مهم ترین ابعاد و مؤلفه های سنجش قابلیت های شبکه های اجتماعی است که براساس مطالعات کتابخانه ای و بررسی شبکه های اجتماعی موفق خارجی و مصاحبه با متخصصان تهیه شده است. قابلیت های شبکه های اجتماعی با توجه به پنج بُعد اصلی شامل پرونده شخصی، امنیت، قابلیت های شبکه سازی، جستجو، و راهنمای فنّی- پشتیبانی و 44 مؤلفه مربوط، بررسی گردید و براساس یافته ها مشخص شد که شبکه های کلوب2، متخصصان ایران3، و دوره4 به ترتیب بیشترین میزان مطابقت را با ابعاد و مؤلفه های سنجش قابلیت های یک شبکه اجتماعی دارا هستند. در پایان، با توجه به ابعاد و مؤلفه های سیاهه وارسی و سایر یافته های پژوهش، راهکارهایی برای بهینه سازی قابلیت های شبکه های اجتماعی تخصصی وبی فارسی، ارائه گردید.

این مقاله به بررسی گفتمان های فرهنگی جهانی شدن در غرب و مقایسه آن با گفتمان های رایج در ایران می پردازد. جهانی شدن در سال های پایانی قرن بیستم فرصت ها و تهدید های فراوانی را برای کشور های در حال توسعه همچون ایران به وجود آورده است. از جمله آن ها، فرصت ها و تهدید های هویتی و فرهنگی است که پیامد های بسیاری برای کشور ما داشته است. ازاین رو این مقاله با درک شرایط و اهمیت پدیده جهانی شدن و تأثیرات عمیقی که می تواند بر ساختار فرهنگی و اجتماعی کشور داشته باشد، درصدد آن است تا با طرح این موضوع به بررسی نظریه ها و اندیشه های جهانی شدن در ایران بپردازد. چارچوب نظری این مقاله بر پایة نظریات شولت، گیدنز، کاستلز و رابرتسون قرار دارد و علل و عوامل پیدایش جهانی شدن، ماهیت و پیامد های فرهنگی جهانی شدن از منظر نویسندگان ایرانی مورد ارزیابی قرار می گیرند. روش پژوهش در این مطالعه فرانظریه است که از طریق تحلیل محتوای متون و با کاربرد ابزار سنجش پرسش نامه معکوس صورت گرفته است. این پژوهش در حوزه مقالات مندرج در روزنامه ها و مجلات انجام گرفته است. نمونه پژوهش شامل110 مقاله است که از این تعداد، 57 مقاله مربوط به روزنامه ها و 53 مقاله مربوط به مجلات است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد، رویکردهای متنوعی که در خصوص ماهیت، علل و عوامل و پیامدهای جهانی شدن در بین نظریه پردازان جهانی شدن وجود دارد، در آثار نویسندگان ایرانی نیز مشاهده می شود؛ به عبارتی نویسندگان ایرانی نیز گرایش های نظری مختلفی از قبیل نئولیبرالیستی، رادیکالیسم و اصلاح طلبی دارند.

"بررسی نقش و جایگاه ارتباطات و نظریه های ارتباطی ، در آخرین سالهای قرن بیستم و در آستانه ورود به قرن بیست و یکم ، از جمله مباحثی است که مورد توجه و دقت نظر بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی و طبیعی واقع شده است و هر یک ، از زاویه ای خاص آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. اگر این سخن ( ویلبر شرام)را در اهمیت علم ارتباطات به مثابه حوزه مطالعاتی و نظریه پردازی بپذیریم که می گوید: ( ارتباطات بر عکس رشتههایی چون فیزیک واقتصاد ، به صورت یک رشته دانشگاهی در نیامده ، بلکه بدل به حیطه ای ازپژوهش و نظریه سازی شده است )تاکید نویسنده این مقاله بر بررسی پژوهشهای انجام شده در عرصه ارتباطات و نظریه سازیهای موجود معطوف است ضمن آنکه در این میان ریشه یابی لغوی ، جایگاه و نقش ارتباطات در جهان معاصر و نتایج و اثرات متفاوت آن از نظر دور نمانده است ، که مجموعه مباحث مورد اشاره از نظر گرامیتان می گذرد. "

خشونت سیاسی، کنشی جمعی است که هدف و بهانه های دستاویز آن به لحاظ نمادین، اجتماعی و نه شخصی می باشد و در این میان، بمب گذاری، نمادین ترین گونة ممکن است. در همین راستا، این مقاله به دنبال آن است که با ارائه مدلی ارتباط شناختی، فرایند بمب گذاری را به مثابه یک واقعه رسانه ای مورد مطالعه قرار دهد و این نوع نگاه را در بررسی اهداف، معانی و گفتمان خشونت سیاسی عملیات های بمب گذاری سال های (1389-1387) در استان سیستان و بلوچستان ایران بسط دهد. مقاله حاضر بر اساس مدل ارتباط شناختی بمب به مثابه واقعه رسانه ای طراحی شده و به دنبال بررسی نحوه رمزگذاری گروه معارض در عملیات بمب گذاری می باشد. در این میان، به منظور استخراج معانی و مضامین مقوم گفتمان مشروعیت بخش این نوع خشونت، از روش تحلیل محتوای کیفی مضمونی بهره برداری شده تا با اتکا بر آن بتوان به کدگذاری و کشف شاخص های معنایی اصلی در محتوای این مقوله های کلامی پرداخت.

با توجه به استفاده فراگیر از تلفن همراه و با توجه به اینکه، این ابزار ارتباطی به عنوان یک نیاز اجتناب ناپذیر در عصر ارتباطات مورد توجه خانواده ها ست و می تواند کارکردهای متفاوتِ آشکار و نهانی در خانواده به دنبال داشته و باعث افزایش یا کاهش ضریب امنیت در خانواده گردد، این مقاله به معضلات امنیتی و اجتماعی پیامدهای استفاده نادرست از تلفن همراه بر خانواده پرداخته است. بر این اساس سه سوال پژوهشی در مورد ویژگی های رسانه ای تلفن همراه، معضلات امنیتی، پیامدهای نامناسب اجتماعی در خانواده و راهکارهای اصلاح و بازنگری آن طرح و مورد بررسی واقع شده است. روش انجام پژوهش پیمایشی - توصیفی بوده و ابزار پژوهس پرسشنامه محقق ساخته که شامل 19 سوال پژوهشی که با روش نمونه گیری تصادفی انجام گردید. به منظور گردآوری داده ها ی لازم برای پاسخگویی به سوالات پژوهش، اسناد و مدارک موجود و مرتبط با استفاده از فرم گردآوری داده ها، جمع آوری و به شیوه کیفی تحلیل شده اند. با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهادات و راهکارهایی در حوزه آسیب شناسی تلفن همراه بر خانواده ارائه گردیده است.

هدف ما از انجام این تحقیق، بررسی عوامل محیطی و اجتماعی موثر بر گرایش به بازی های رایانه ای بوده است، این تحقیق به روش پیمایشی صورت گرفته و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری ما مشتریان کلوب ها و گیم نت های شهر یزد هستند که از این بین 195 نفر طبق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه تعیین شده و به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب و بررسی شده اند. از یافته های این بررسی؛ وجود رابطه معنی دار بین متغیر های تأثیر محیط کلوب، تأثیر گروه همسالان و منطقه سکونت پاسخگو با گرایش به بازی های رایانه ای است، همچنین بین متغیر های پایگاه اقتصادی پاسخگویان، وضعیت اشتغال و فاصله مکانی آنها با محل انجام بازی ها و گرایش به به بازی­های رایانه­ای هیچ­گونه رابطه معنی داری وجود ندارند. نتایج رگرسیون نشان داد که دو متغیر تأثیر محیط کلوب ها و گیم نت ها و تأثیر گروه همسالان با میزان همبستگی 326/0 توانستند 6/9% تغییرات متغیر گرایش به بازی های رایانه ای را تبیین کنند. به عنوان نتیجه می توان بیان کرد که اطرافیان و محیط اجتماعی فرد، بر گرایش ها به طور کلی و در این بررسی گرایش به بازی های رایانه ای به طور خاص تأثیر دارند.

مردانگی، چند سالی است که به مسأله ای در خور توجه در مطالعات جنسیت تبدیل شده است. با توجه به این که این پدیده، امری متکثر، برساختی و تاریخی است، در فرهنگ ها و گفتمان های گوناگون، به شکل ها و شیوه های متفاوتی تجربه می شود. پژوهش حاضر با مطالعه عکس های مطبوعاتیِ دهه های 50 و 60 خورشیدی، تلاش دارد تا به بررسی مردانگی هژمونیک در این دو دهه بپردازد. مردانگی هژمونیک، نوعی از مردانگی است که توسط گفتمان های مسلط به عنوان مردانگی طبیعی و غیرتاریخی برساخته می شود و به تمام مردان نیرو وارد می کند تا نسبت خود را با آن تعریف کنند. یافته های این پژوهش که به روش نشانه شناسی اجتماعی انجام شده است، نشان می دهد که در پیش از انقلاب با توجه به سلطه گفتمان مدرنیته، مردانگی شهری – دهاتی به عنوان مهمترین تقابل جنسیتی شکل گرفته بود. اما با نزدیک شدن به سال 57، مردانگی انقلابی به عنوان یک نوع مردانگی مقاومت در برابر مردانگی شهری ابراز وجود کرد و در نهایت توانست جایگاه مسلط آن را از بین ببرد. پس از پیروزی انقلاب، با مهار مردانگی انقلابی و شکل گیری نظم جدید، مردانگی مستضعف – اشرافی بر عکاسی مطبوعاتی مسلط گشت.

مقاله حاضر چگونگی بازنمایی مصرف در فیلمهای سینمایی عصر دفاع مقدس را بررسی می کند. پرسش اصلی بررسی حاضر این است که مصرف، چگونه در فیلم های سینمایی عصر دفاع مقدس (1367- 1359)، بازنمایی شده و با هویتهای اجتماعی کنشگران فیلم ها گره خورده است؟ روش این مطالعه، تحلیل نشانهشناختی است که با به کارگیری آن، پنج فیلم سینمایی منتخب ساخته شده در این دوره بررسی شده اند. این پنج فیلم عبارت اند از: سناتور، گل های داوودی، اجاره نشین ها، زرد قناری و عروسی خوبان. یافته ها نشان می دهد که همه پنج فیلم بررسی شده، در سطح رمزگان های ایدئولوژیک، مصرف گرایی به سبک مدرن را یا نفی می کنند یا در حاشیه قرار می دهند. همچنین یافته ها نشان می دهد به جهت حاکمیت گفتمانی متفاوت و حتی متعارض با بسیاری از گفتمان های سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی در جهان، در دهه 1360 حتی نظریه های مرسوم جامعه شناختی متداول نیز در این زمینه صدق نمی کنند و این مقاله، به نوعی یکی از این نظریه ها را در بوته آزمون قرار داده است.

توانایی بالقوه رسانه ها در رهبری افکار عمومی تنها در سایه مدیریت صحیح در آنها و بر آنهاست که می تواند به صورت بالفعل درآید. بحران در صورت فقدان مدیریت صحیح می تواند آسیب های غیرقابل جبرانی پدید آورد. با توجه به این واقعیت، بررسی نقش و کارکرد رسانه ها در فرایند مدیریت بحران، بسیار حایز اهمیت است. از آنجا که درخصوص نقش رسانه ها در هنگام وقوع بحران و پس از آن بررسی های زیادی صورت گرفته است، در مقاله حاضر، با رویکردی پیشگیرانه، به بررسی نقش رسانه های جمعی در مرحله پیش از وقوع بحران پرداخته شده است. پیش بینی زود هنگام بحران، تلاش برای پیشگیری از وقوع یا کاهش آثار منفی آن و آماده سازی جامعه برای مقابله مؤثر، از مهم ترین وظایفی است که رسانه های جمعی پیش از وقوع بحران، بر عهده دارند. سازمان صداوسیما با اتخاذ رویکردی پیشگیرانه و با استفاده از مدل پروانه ای نقش رسانه ها در مدیریت بحران، می تواند از طریق رصد و پایش محیط، آموزش و هدایت افکار عمومی، اطلاع رسانی و ایجاد همبستگی ملی، به مقابله پیش گیرانه با بحران بپردازد.

در مقاله حاضر بر مبنای تعریف کلاوس برون ینسن از سطوح سه گانه مفهوم رسانه، سه قلمرو نظری برای طرح مباحث حوزه سواد رسانه ای پیشنهاد کرده و مفهوم سواد بازی رایانه ای را متناظر با قلمروهای مذکور بسط داده و در انتها بازی رایانه ای «بازی عفو» را به عنوان یک مطالعه موردی از منظر قلمروهای سه گانه سواد بازی رایانه ای مورد مطالعه قرار می دهیم. طبق تعریف ینسن، مفهوم رسانه، در سه سطح متمایز فهم می شود. سطح نخست سطح مادّی و فنّی (تکنولوژیک)، سطح دوم سطح بیانی و تدقیق در ظرفیت های ارتباطی و سطح سوم سطح نهادی و اجتماعی است. اگر این معنا و مبنا بر سواد رسانه ای و به تبع آن سواد بازی رایانه ای تطبیق و تدقیق شود، قلمروهای مفصلی در سه سطح مجزّا و البته متصلی برای طرح نظریات و انجام مطالعات بدست می آید. با رهیافت از این دریافت، «بازی عفو» از منظر ارزیابی قلمروهای مطالعاتی سواد بازی رایانه ای مورد مطالعه قرار گرفته و نشان داده شده است که چگونه معانی و ارزش های گفتمانی این متن، به شکلی هم افزا در هر سه سطح مفهومی ماهیّت رسانه ای آن بازتولید شده است. این بازی ازطریق نحوه برقراری ارتباط تعاملی با کاربر، متصل کردن هویت مجازی کاربر در بازی با هویت مجازی او در شبکه اجتماعی فیسبوک، درگیرکردن حافظه اجتماعی کاربر از جهان واقعی و تاریخی با جلوه های متعددی از متن و در نهایت ایجاد دوگانه های ارزشی در لایه های روایی و رویه ای خود، کوشیده است، محدوده آگاهی های حاصل شده از تعامل کاربر با بازی را در جهان مجازی متن، به جهان واقعی و تاریخی تسرّی دهد.