درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: سیر تکاملی جوامع انسانی از بدو پیدایش تا کنون با تحول همراه بوده و میزان و ماهیت این تحول در طی زمان و در مناطق مختلف یکسان نبوده است. تحول در هر جامعه بیشتراز عوامل مختلفی مانند منابع آب و خاک، حمایت دولت، روابط روستا با مناطق پیراموانی خود نشات می گیرد بنابراین توان های طبیعی هر منطقه نقش مستقیمی بر تحولات اقتصادی آن دارد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش توانمندی های محیطی– طبیعی در توسعه کشاورزی بخش کرگانرود شهرستان تالش می باشد.روش شناسی تحقیق: روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش شناسی توصیفی– تحلیلی بوده روش جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای و پیمایشی بوده است. در این بخش 65 سکونتگاه با 22861 نفر جمعیت قرار دارد. تعداد نمونه بر اساس جدول استاندارد مورگان، تعداد 368 پرسشنامه در دهستان های خطبه سرا و لیسار تکمیل شده و داده های حاصل از آن برای توصیف در نرم افزار آماری SPSS بررسی و تحلیل شده است.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو این پژوهش بخش گرکانرود شهرستان تالش می باشد.یافته ها و بحث: بخش گرکانرود  شهرستان تالش طی سالیان متمادی با  وجود (منابع آب کشاورزی در منطقه، درآمد بالای محصولات باغی (کیوی ) در منطقه، حمایت های دولت، همگی باعث شده است تا مردم منطقه فعالیت خود را از زراعی به باغی و پرورش کیوی تغییر داده اند.نتایج: برخورداری از عواملی مانند توان های طبیعی و قرار گرفتن در مسیر جاده پر تردد رشت- آستارا، به دلیل وجود واحدهای خدماتی در شهر تالش از دلایل توسعه کشاورزی در روستاها می باشد. و محصول تولیدی جدید در سطح منطقه کیوی است که با توجه به درآمد بیشتر نسبت به محصولات زراعی توانسته است توسعه کشاورزی را در بخش کرگانرود موجب گردد.

مقدمه:  بررسی و ارزیابی ابعاد رضایتمندی سکونتی سرپرستان خانوار در مقیاس سکونتگاه های غیررسمی و همچنین با تأکید بر زنان سرپرست خانوار بسیار حائز اهمیت است. چرا که زنان سرپرست خانوار در سکونتگاه های غیررسمی به عنوان اقشار آسیب پذیر اجتماع شهری محسوب می شوند که اغلب از حداقل خدمات شهروندی محروم هستند.هدف:  هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی میزان رضایت مندی زنان سرپرست خانوار از محیط مسکونی خود در سکونتگاه های غیررسمی محله اسلام آباد زنجان است.روش شناسی:  این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. داده های پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی گردآوری شده و حجم نمونه هم براساس فرمول کوکران معادل 380 نفر برآورد شده است. شاخص های تعیین شده در این پژوهش به ترتیب شاخص «کالبدی» با 8 گویه، شاخص «اقتصادی» با 8 گویه، شاخص «بهداشتی» با 4 گویه، شاخص «اجتماعی» با 8 گویه و شاخص «رفاهی» با 4 گویه هستند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش پرسش نامه و آزمون های تی تک نمونه ای، تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون تعقیبی شفه، فریدمن و کروسکال والیس استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  محله اسلام آباد واقع در محدوده شهرداری منطقه یک شهر زنجان است.یافته ها و بحث:  نتایج تحلیل داده ها و پرسش نامه ها حاکی از آن است که از نظر زنان سرپرست خانوار در محله اسلام آباد زنجان در میان مؤلفه های مورد مطالعه، مؤلفه «اجتماعی» با میانگین 43/3 بیشترین اهمیت را دارد. همچنین به ترتیب مؤلفه های «کالبدی» با میانگین 17/3، «بهداشتی» با میانگین 98/2، «رفاهی» با میانگین 88/2 و در نهایت «اقتصادی» با میانگین 54/2 در رتبه های دوم تا پنجم قرار گرفته اند. رتبه بندی مذکور بیانگر آن است که میزان اهمیت مؤلفه های رضایتمندی سکونتی از نظر زنان سرپرست خانوار در محله اسلام آباد زنجان یکسان نیست. یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد بین رضایتمندی سکونتی زنان سرپرست خانوار در محله هدف با تحصیلات آنان تفاوت معناداری وجود دارد و افراد با تحصیلات عالی دانشگاهی در مقایسه با افراد با تحصیلات کمتر رضایتمندی بیشتری نسبت به مؤلفه های رضایتمندی سکونتی دارند.نتیجه گیری: به طور کلی رضایتمندی زنان سرپرست خانوار از محیط مسکونی خود با میانگین عددی 13/2 پایین تر از حد متوسط می باشد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، سنجش میزان رضایت مندی شهروندان از مؤلفه های کیفیت زندگی در شهر لوشان و ارائه راهکارهایی مناسب در جهت ارتقای آن است. پژوهش حاضر بر مبنای روش، توصیفی – تحلیلی و بر اساس هدف از نوع مطالعات کاربردی می باشد. شیوه گردآوری داده ها، مطالب اسنادی - کتابخانه ای (کتب، مقالات و پایان نامه ها) و برداشت های میدانی (پرسش نامه) بوده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنین شهر لوشان تشکیل داده اند که تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 373 نفر محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسش نامه از آزمون های میانگین وزنی ساده، تی تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که کیفیت زندگی در شهر لوشان در سطحی نامطلوب از سوی شهروندان ارزیابی گشته است و به طور کل میزان رضایت شهروندان از مجموع شاخص های موردبررسی کمتر از میانه (میانه نظری= ۳) است. همچنین نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد سطح معناداری بین رضایت کلی از کیفیت زندگی و شاخص های (اقتصادی، کالبدی خدماتی، محیط زیست، اجتماعی-فرهنگی و مدیریت شهری)، از همبستگی بالایی وجود دارد که این بیانگر یک رابطه خطی مثبت قوی میان آن ها است. ازاین رو بیشترین میزان همبستگی در شهر لوشان بین کیفیت زندگی شهری و متغیر کالبدی-خدماتی و همچنین بین کیفیت زندگی شهری و زیست محیطی با ضریب همبستگی مشابه ۷۸۴/۰ می باشد. این بدان معناست که با افزایش میزان کیفیت محیط کالبدی-خدماتی و زیست محیطی، کیفیت زندگی در این شهر نیز افزایش می یابد.

پیشینه و هدف جمع بندی نتایج بررسی پیشینه تحقیق نشان می دهد توسعه گردشگری پایدار به دلیل اهمیت آن و آثار بالقوه مثبت و منفی که به همراه دارد بدون برنامه ریزی امکان پذیر نخواهد بود؛ لذا اتخاذ سیاست های اصولی از راه فرایند برنامه ریزی ها و مدیریت ضروری خواهد بود. بنابراین مدیریت شهری و روستایی می تواند با آگاهی از پیشران های کلیدی در راستای توسعه پایدار گردشگری حرکت نماید. بررسی ادبیات موضوع در این پژوهش نشان می دهد که در کنار توجه به توسعه پایدار گردشگری با تعیین پیشران های کلیدی در دنیای به شدت رقابتی در برنامه ریزی و مدیریت ها، نیاز به رویکردی خلاقانه نیز وجود خواهد داشت تا شاخص های مورد نظر، جهت بررسی با نگاهی خلاقانه تعیین و مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین پژوهش پیش رو قصد دارد که با تکیه بر دیدگاه نوین برنامه ریزی و با استفاده از روش های خاص آینده پژوهی به شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد بپردازد. روش شناسی پژوهش حاضر از نظر ماهیت تحلیلی و اکتشافی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی و روش پیمایشی و میدانی می باشد؛ همچنین به لحاظ گردآوری داده ها از نوع ترکیبی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل35 نفر از متولیان سازمان ها و کارشناسان متخصص مرتبط با موضوع در شهرستان بروجرد می باشد. در بخش کیفی جهت شناسایی  نیروهای پیشران و عدم قطعیت ها از مشاهده، پویش محیطی و مطالعات اسنادی، بحث های گروهی و مصاحبه نیمه ساختار یافته (تکنیک دلفی) و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. با نگاهی به رویکرد PESTEL، ابعاد و متغیرهای موثر بر توسعه گردشگری خلاق همچون ابعاد محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ... در این شهرستان مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با استفاده از نرم افزار MICMAC پیشران های کلیدی مؤثر بر توسعه گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد شناسایی و رتبه بندی شده اند.     یافته ها و بحث یافته های تحقیق و نحوه پراکنش متغیرها در صفحه پراکندگی جهت تعیین وضعیت پایداری و ناپایداری سیستم در محدوده مورد مطالعه، حاکی از ناپایداری سیستم است. یعنی گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد در وضعیت مناسبی قرار ندارد. در نهایت با توجه به رتبه های به دست آمده از تاثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم متغیرها، 10عامل کلیدی به عنوان شاخص های کلیدی مؤثر برتوسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد انتخاب شدند که عبارتند از: «افزایش میدان های هوایی، ریلی و زمینی به شهرستان  »؛ «بازاریابی و حمایت از سرمایه گذاران  »؛ «دسترسی به شبکه جهانی نت  »؛ « ارتقای سطح زبان های خارجی و ارتباط با دانشگاه ها و صنعت  »؛ «ارتقای سطح دانش کارکنان واحدهای گردشگری»؛ « توجه به تنوع قومیتی و فرهنگی»  ؛ «مشارکت بومیان و توجه به اقشار آسیب پذیر» ؛ «حمایت از آیین ها و سنت های جامعه ی شهری و روستایی و برگزاری رویدادها»؛  «اخلاق مداری و حفظ امنیت اجتماعی» و «اشتغال زایی در بخش گردشگری». بدین ترتیب سناریوهای آینده وضعیت گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد  نیز می بایست بر اساس این عوامل طراحی شوند. نتیجه گیری براساس نتایج به دست آمده، چندین عامل کلیدی به عنوان شاخص های کلیدی مؤثر برتوسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد در آینده انتخاب شدند که رتبه یک تا سه آن به ترتیب شامل افزایش میدان های هوایی، ریلی و زمینی به شهرستان، بازاریابی و حمایت از سرمایه گذاران و دسترسی به شبکه جهانی نت است. همچنین براساس یافته های تحقیق، پیشران های نهایی موثر بر گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد به ترتیب شامل «عوامل اجتماعی –فرهنگی با چهار پیشران» ، «عوامل اقتصادی با دو پیشران»، «عوامل آموزشی با دو پیشران» و« عوامل زیرساختی و کالبدی با یک پیشران» است. از مهمترین نتایج این تحقیق، وضعیت توزیع و پراکنش متغیرهای موثر بر گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد می باشد که حاکی از ناپایداری وضعیت سیستم در محدوده مورد مطالعه است که نشان از لزوم توجه هر گونه برنامه ریزی با در نظر گرفتن عدم قطعیت های آینده و با بهره گیری از دانش آینده نگاری خواهد بود.

زمینه و هدف: در روند تحولات پرشتاب جهان، گردشگری، دیگر فقط سیر آفاق، عبرت گیری و تجربه اندوزی اخلاقی نیست، بلکه به مثابه پدیده ای معناساز بر اساس درک و فهم کنشگران از آن، ذیل زمینه مندی اقتصادی-فرهنگی در هر جامعه تعریف می شود. تنوع و تعدد کنشگران و زمینه های شکل گیری گردشگری، منجر به شکل گیری تعاریف رنگارنگی از گردشگری شده است. در بررسی تعاریف موجود، مشخصه ها و ویژگی هایی از گردشگری استخراج شد که تحت عنوان اصول بنیادی و مطلوب گردشگری تقسیم بندی می شدند، اما هیچ یک از تعاریف، این اصول و ویژگی ها را به طور هم زمان در بر نمی گرفتند. با وجود این، حتی اگر تعریفی، همه آن ها را شامل شود، ویژگی های ضروری دیگری برای درک و توصیف گردشگری به عنوان یک فعالیت چندبُعدی وجود دارند که ضروری هستند، اما کنار گذاشته یا نادیده گرفته شدند. هدف اصلی این پژوهش، استخراج و استقرای ویژگی های کنار گذاشته یا نادیده گرفته شده گردشگری به منظور بازتعریف آن است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، توصیفی-اکتشافی، از نظر مخاطب، یک پژوهش بنیادی و بر اساس نحوه گردآوری داد ه ها از نوع پژوهش آمیخته (کمّی-کیفی) است. یافته ها: یافته ها در قالب تعاریف و ویژگی های موجود گردشگری (تز)، ویژگی های نادیده گرفته شده گردشگری (آنتی تز) و تفسیر و ترکیب ویژگی های موجود و نادیده گرفته شده گردشگری و بازتعریف آن (سنتز) گزارش شدند. نتیجه گیری و پیشنهادات: به عنوان نتیجه مهم این پژوهش، برای تعریف نمودن گردشگری، ابتدا می بایست آبشخور فلسفی و رویکردی تعریف و جایگاه آن در نظام ارزشی جامعه مشخص گردد؛ اینکه عرضه محور، تقاضامحور و یا کل گرایانه است. همچنین در درون هر رویکرد نیز باید ویژگی های کامل آن رویکرد لحاظ شود. برای این کار می توان مفاهیم را مقوله بندی و عنصرسازی نمود تا تعریف در دل کلمات و مفاهیم گم نشود و سپس در یک پیوست، مقوله ها و عناصر را تشریح نمود. نوآوری و اصالت: با ترکیب تعاریف موجود و عناصر شناسایی شده جدید، با تأکید بر اینکه "گردشگری، گردشگری است"، بازتعریفی از گردشگری ارائه گردید.

دمای نقطه شبنم یکی از متغیرهای مهم جوی است و تغییرات دراز مدت آن می تواند منجر به تغییر ویژگی های اقلیمی یک ناحیه گردد. به منظور تحلیل فضایی روند تغییرات دمای نقطه شبنم در ایران از داده های میانگین سالانه و ماهانه این متغیر در 109 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در طی دوره آماری2022-1990 استفاده شده است. جهت بررسی اثر تغییرات سایر متغیر های جوی بر دمای نقطه شبنم از داده های میانگین رطوبت نسبی سالانه، میانگین حداقل و میانگین حداکثر دما و میانگین مجموع بارش سالانه استفاده شده است. برای بررسی روند تغییرات از روش من کندال و جهت شناسایی الگوهای حاکم بر تغییرات فضایی دمای نقطه شبنم در ایران، از  مدل های خودهمبستگی فضایی موران جهانی و گتیس ارد جی استفاده شده است. نتایج بررسی روند تغییرات دمای نقطه شبنم نشان می دهد این متغیر در نواحی اطراف دریاهای شمال و جنوب و منطقه شمال غرب از روند افزایشی و در مناطق مرکزی، شرق و شمال شرق ایران از روند کاهشی برخوردار است. تحلیل فضایی مناطق با دمای نقطه شبنم بالا نشان دهنده الگوی خوشه ای شدید می باشد بدین معنی که مناطق با دمای نقطه شبنم بالا عمدتاً در بخش هایی از سواحل دریای خزر و بخش های زیادی از سواحل خلیج فارس و دریای عمان، بخش هایی از شمال آذربایجان و اردبیل گسترده شده است. این موضوع نشان می دهد که با نزدیک شدن به منابع رطوبتی دمای نقطه شبنم نیز بیشتر می شود. هم چنین تحلیل فضایی مناطق با دمای نقطه شبنم پایین نیز نشان می دهد که این نوع دماها عموماً در بخش وسیعی از مناطق مرکزی جنوب استان خراسان و شرق و جنوب شرق ایران متمرکزشده اند. تمرکز این دماهای پایین در بخش های داخلی  و مرکزی ایران نشان دهنده نقش کاهش رطوبت به دلیل دوری از دریاهای شمال و جنوب در کاهش میزان دمای نقطه شبنم می باشد. 

تغییرات اقتصادی و سیاسی در بیشتر مواقع تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی شکل می گیرد. راه ها و مسیرهای ترانزیتی از فاکتورهای مهمی در طول حیات بشر بودند که باعث حوادث اقتصادی و سیاسی و چه بسا درگیری های شدیدی شدند. از این رو در این تحقیق به تبیین و تحلیل تأثیرات اقتصادی و سیاسی راههای زمینی در دوره صفوی پرداخته می شود. این پژوهش در ردیف تحقیقات تاریخی قرار می گیرد که به شیوه توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای انجام می گیرد. یافته های تحقیق نشان داد که راه های زمینی تأثیرات زیادی بر روی مسائل اقتصادی و سیاسی دوره صفویه داشته اند و می توان نتیجه گرفت در دوره صفویه ایجاد رابطه سیاسی با دنیای غرب برگرفته از ایجاد راه تجارت نوین بود و باعث رونق اقتصادی بین ایران و دنیای غرب شد تغییرات اقتصادی و سیاسی در بیشتر مواقع تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی شکل می گیرد. راه ها و مسیرهای ترانزیتی از فاکتورهای مهمی در طول حیات بشر بودند که باعث حوادث اقتصادی و سیاسی و چه بسا درگیری های شدیدی شدند. از این رو در این تحقیق به تبیین و تحلیل تأثیرات اقتصادی و سیاسی راههای زمینی در دوره صفوی پرداخته می شود. این پژوهش در ردیف تحقیقات تاریخی قرار می گیرد که به شیوه توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای انجام می گیرد.

هدف تحقیق حاضر شناخت عوامل موثر بر احساس شادکامی دختران شهر اسلامشهر روی کانون تمرکز این گروه جمعیتی یعنی اسلام شهر بود. جامعه آماری این تحقیق 8474 نفر دانشجو بودند که با توجه به جدول مورگان حجم نمونه 367 نفر تخمین زده شده که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند ولی محقق برای اطمینان از بازگشت تمام پرسشنامهها حدود 400 پرسشنامه را در اختیار افراد قرار داد. ابزار اندازه گیری شامل سه پرسشنامه 1- پرسشنامه محقق ساخته وضعیت اجتماعی اقتصادی 2- پرسشنامه محقق ساخته نوع گذران اوقات فراغت 3- پرسشنامه شادکامی آکسفورد بود. از روشهای آماری توصیفی و استنباطی برای تجزیه تحلیل دادههای این پژوهش استفاده شد. برای تعیین ارتباط بین متغیرهای تحقیق از (آزمون کای اسکوار و آزمون یومن ویتنی) استفاده شد. بررسی یافتههای پژوهش نشان داد که بین نحوه گذران اوقات فراغت با میزان شادکامی دانشجویان ارتباط معنی داری وجود داشت (p<0.05) ولی بین وضعیت اجتماعی اقتصادی با شادکامی ارتباط معنی دار وجود ندارد (p>0.05) و همچنین بین وضعیت اجتماعی اقتصادی با نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان ارتباط معنی داری وجود داشت(p<0.05) .

هدف: هدف از این پژوهش پیش نگری آینده عناصر اقلیمی شمال غرب استان یزد با استفاده از سناریوهای واداشت تابشی است.روش و داده: این مطالعه، تغییر پارامترهای بارندگی و میانگین دمای استان یزد در دوره پایه (۲۰۲۰-۲۰۰۱) را با چهار مدل گردش کلی از سری CMIP5، تحت سه سناریوی واداشت تابشی RCP2.6،  RCP4.5 و  RCP8.5 با استفاده از مدل آماری LARS-WG6 شبیه سازی کرده و با انتخاب بهترین مدل، عناصر اقلیمی را برای دوره های ۲۰۵۵-۲۰۲۶ و ۲۱۰۰-۲۰۷۱ در آینده، مقیاس کاهی کرده و نتایج پیش نگری را مورد ارزیابی قرار می دهد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده در شبیه سازی پارامترهای مذکور، دو مدل BCC-CSM1-1 و NorESM1-M با داشتن آماره های خطای کم و NRMSE قابل قبول، به عنوان بهترین مدل معرفی می شوند. بیشترین تغییرات میانگین دما نسبت به دوره پایه، مربوط به دوره ۲۱۰۰-۲۰۷۱ و سناریوی بدبینانه است به طوری که دما در این دوره در مدل NorESM1-M از ۱/۱۳+ تا ۳/۹۳+ درجه سانتی گراد به ترتیب در سناریو ۲/۶ و ۸/۵ افزایش می یابد. میزان بارندگی در دهه های پایانی قرن حاضر، از دوره 2055- 2026 کمتر و در برخی نقاط نسبت به میانگین دوره پایه افزایشی یا کاهشی است. به طوری که تغییرات بارندگی در ایستگاه های مطالعاتی در آینده نزدیک بین ۹/۴۰- تا ۱۶+ میلی متر و دراواخر قرن حاضر بین ۹- تا ۱۰/۷۳+ میلی متر نوسان دارد.نتیجه گیری: در دوره های آتی، دما در منطقه افزایش می یابد و بیشترین میزان این افزایش مربوط به RCP8.5 است. بارش در آینده نوسانی است به طوری که بیشترین و کمترین تغییرات را به ترتیب در RCP2.6 و RCP4.5 خواهد داشت.نوآوری، کاربرد نتایج: در این پژوهش، برای پیش نگری عناصر اقلیمی از مدل های GCM-CMIP5 و سناریوهای واداشت تابشی، RCP2.6،  RCP4.5و RCP8.5 در شمال غرب یزد استفاده گردید و با ارزیابی آماره های خطا، مدل های مناسب برای پیش نگری دما و بارندگی به ترتیب BCC-CSM1-1 و NorESM1-M  انتخاب شد تا تصویر روشنی از اقلیم این منطقه در آینده ارائه شود. بنابراین نتایج این امر می تواند در برنامه ریزی های منطقه ای به ویژه پدیده هایی از جمله هواشناسی، منابع آبی در محیط زیست و مبارزه با بیابان زائی استفاده شود.

هدف: تغییر الگوی کشت محصولات زراعی آب بر به گیاهان دارویی، به دلیل حفظ منابع پایه محیطی و ارزش افزوده بالا مورد تأکید صاحب نظران حوزه کشاورزی و روستایی است. مطالعه حاضر به امکان سنجی ورود 4 گیاه دارویی کدوی پوست کاغذی، سیاه دانه، اسفرزه، زیره سبز به الگوی کشت کشاورزان شهرستان چناران می پردازد.روش و داده: روش تحقیق توصیفی تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. گیاهان دارویی پیشنهادی با هم فکری گروه زراعت دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان چناران انتخاب شد. در این مطالعه 245 کشاورز روستایی در 16 روستای نمونه به صورت تصادفی انتخاب و در تکمیل ابزار پژوهش مشارکت نمودند.یافته ها: نتایج آزمون نسبت نشان داد میزان استقبال کشاورزان از ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت پایین است، به طوری که تنها 11 درصد کشاورزان، تمایل زیاد و بسیار زیاد به کشت چهار گیاه پیشنهادی داشته اند. همچنین 98 درصد کشاورزان از دانش فنی بسیار پایینی در زمینه کاشت، داشت، برداشت، فرآوری، نگهداری و فروش گیاهان دارویی پیشنهادی برخوردار بودند. مهم ترین دلیل عدم موفقیت کشاورزان در زمینه ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت: عدم حمایت دولت از تولید گیاهان دارویی، خشکسالی و  مشکلات مربوط به نیروی کار بوده است. استعدادسنجی اراضی کشاورزی به روش بولین نشان داد از مجموع 327000 هکتار مساحت شهرستان چناران، 32 درصد برای کشت اسفرزه، 11 درصد برای کشت کدوی پوست کاغذی و 32 درصد برای کشت زیره سبز و سیاه دانه مساعد است.نتیجه گیری: از آنجا که تولیدکنندگان گیاهان دارویی باید از بازارهای تضمین شده مطمئن باشند، لازم است با اتخاذ راهکارهای مناسب، سهم کشاورز در زنجیره ارزش بالقوه سودآور بازار افزایش یابد.نوآوری، کاربرد نتایج: از مهم ترین جنبه های نوآورانه و کاربردی تحقیق می توان به شناسایی میزان استقبال کشاورزان نسبت به کشت گیاهان دارویی پیشنهادی و سطح دانش فنی آن ها در این زمینه و همچنین قابلیت سنجی شهرستان چناران در زمینه کشت گیاهان دارویی پیشنهادی اشاره کرد. نتایج مطالعه می تواند قابل تعمیم به سطح وسیع تری باشد.

مهم ترین جنبه رفتار گردشگران طبیعت محورْ توجه به پایداری زیست محیطی است. بسیاری از پژوهش های زیست محیطی در حوزه گردشگری بر نقش ارزش ها، نگرش ها، باورها و هنجارها در شکل دادن رفتار زیست محیطی متمرکز شده است. در این پژوهش، با توجه به نظریه بیشتر روان شناسان مبنی بر تأثیر نگرش بر رفتار، از نگرش زیست محیطی گردشگران به عنوان متغیر میانجی در تبیین ارتباط میان دانش و رفتار زیست محیطی گردشگران در مناطق گردشگری تهران استفاده شده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازلحاظ شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی پیمایشی است. برای انجام پژوهش، پرسش نامه ای پژوهشگرساخته با 75 متغیر تهیه و تنظیم، و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ 939/0 و روایی آن به صورت صوری تأیید شد. جامعه آماری پژوهش، گردشگران مراجعه کننده به پنج منطقه گردشگری کوهستانی شهر تهران است و برای برآورد حجم نمونه 302نفری، از فرمول کوکران در شرایط جامعه نامعلوم استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، روش مدل سازی معادلات ساختاری به کار رفت. نتایج تحلیلی مدل های رفتاری گردشگران طبیعت محور نشان می دهد رابطه مثبت و معناداری میان نگرش و رفتار زیست محیطی و همچنین میان نگرش و دانش زیست محیطی گردشگران با بارهای عاملی 68/0 و 82/0 در سطح معناداری کمتر از 05/0 وجود دارد. به این ترتیب می توان بیان کرد که وجود یک سیستم تجزیه و تحلیل شناختی به نام «دانش زیست محیطی گردشگران» در ترکیب با یک سیستم عاطفی به شکل گیری نگرش زیست محیطی در گردشگران منجر خواهد شد که می تواند مبنایی برای بهبود و بهینه سازی رفتارهای گردشگران در مقاصد گردشگری باشد.

امروزه بنادر به عنوان دروازه های ورودی و خروجی هر کشور محسوب می شوند و عملکرد مناسب و کارایی بالای آن ها می تواند در شکوفایی اقتصاد و تحولات ساختار فضایی شهر ها و مناطق پس کرانه ای نقش بسیار تعیین کننده ای داشته باشد. یکی از فاکتورهای مهم در ارزیابی بنادر ،موقعیت جغرافیایی، تجهیزاتی و عملکردی است که همین امر نشان دهنده تفاوت در سطح کارایی، بهره وری و توسعه بنادر و به تبع آن، شهر ها و مناطق پس کرانه ای است. هدف از این پژوهش، شناخت، تحلیل و سطح بندی ظرفیت، امکانات و توانمندی های بنادر کرانه ساحلی خلیج فارس و دریای عمان است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی با بهره گیری از منابع اسنادی و وب سایت های معتبر اینترنتی است. به منظور وزن دهی و رتبه بندی به معیارها و زیرمعیارها، از مدل BWM و برای رتبه بندی سطح توسعه یافتگی بنادر، از مدل MABAC استفاده شده است. پس از بررسی کلی و مقایسه معیارها و زیرمعیارها، از میان بنادر کرانه ساحلی خلیج فارس و دریای عمان که در منطقه خاورمیانه واقع شده اند، 20 بندر بوشهر، عسلویه، چابهار، شهید رجایی، شهید باهنر، شهید حقانی، دمام، دوحه، حمد، مسقط، رشید، جبل علی، الحمریه، منامه، مینا سلمان، سیترا، شعیبه، شویخ، دوحه و الاحمدی به منظور انجام پژوهش انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بندر جبل علی به عنوان بزرگ ترین بندر خاورمیانه و جهان در شهر دبی در میان 20 بندر مورد مقایسه، به لحاظ معیارها و زیرمعیارهای مورد بررسی، در سطح اول توسعه یافتگی قرار دارد؛ بنابراین می توان گفت باوجود آنکه بندر رشید قدیمی ترین بندر شهر دبی به شمار می رود، بندر جبل علی توانسته است طی دو دهه اخیر تحت تأثیر عوامل داخلی مانند درآمدهای نفتی و استراتژی های دولتی و عوامل خارجی مانند نیروهای منطقه ای و جهانی همچون کانتینرسازی، بیشترین سطح توسعه یافتگی را به خود اختصاص دهد. این موضوع توانسته بر توسعه زیرساخت های بندر تجاری، تفریحی و نفتی در کرانه ساحلی کلان شهر دبی اثرگذار باشد.

مخروط افکنه ها مکان های ایده آلی برای بررسی تأثیر فرآیندهای ژئومورفیک و شکل زمین بر ویژگی های خاک هستند. این پژوهش، به منظور بررسی فرم ها و فرایندهای ژئومورفولوژی سطح مخروط افکنه بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نهشته های سطح مخروط افکنه جنوب شرق گنبد نمکی شاه غیب انجام شده است. مخروط افکنه مذکور از سه سطح خیلی قدیمی، قدیمی و جدید تشکیل شده است. تعداد 72 نمونه نهشته به طور هدفمند در میاناب ها و کانال های منطقه موردمطالعه برداشت شد. پارامترهای فسفر، پتاسیم، سدیم قابل جذب، کربنات کلسیم، رطوبت اشباع خاک، ظرفیت نگهداری آب در خاک، بافت خاک و کربن آلی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد در سطوح خیلی قدیمی و قدیمی مخروط افکنه، سدیم، پتاسیم، EC، آهک، فسفر، نگهداشت آب در خاک، سیلت و رس در میاناب ها بیش تر از کانال ها است. در کانال ها، مواد آلی، pH خاک، رطوبت اشباع خاک و شن بیش تر می باشد. همچنین مقدار عناصر سدیم، پتاسیم و EC در سطح جدید نسبت به سطح خیلی قدیمی و قدیمی بیش تر می باشد. مقادیر pH، فسفر و رطوبت اشباع در سطح قدیمی نسبت به سطح جدید و خیلی قدیمی بیش تر است. مقدار عناصر آهک، نگهداشت آب در خاک و سیلت در سطح خیلی قدیمی بیش ترین مقدار را دارند. ضریب همبستگی بین عناصر اندازه گیری شده نهشته ها نشان داد که بین مقدار رس و پارامترهای سدیم، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم و پتاسیم رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. به طورکلی نتایج نشان می دهد که فرایندهای ژئومورفولوژی مانند برش در کانال ها و هوازدگی در سطح میاناب ها بر مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی نهشته های سطح مخروط افکنه منطقه موردمطالعه مؤثر می باشد.

پدیده زمین لغزش یکی از انواع حرکت های دامنه ای است که همواره خسارات زیادی را در کشور به وجود آورده است. انتقال بخشی از رسوبات دامنه به سمت پایین آن علاوه بر خسارت های مالی، خطرات جانی زیادی را نیز در پی خواهد داشت؛ بنابراین شناسایی مناطقی که مستعد زمین لغزش می باشند می تواند در حد ممکن از وقوع این پدیده جلوگیری کند و باعث حفظ جان و مال انسان های در معرض خطر شود. هدف از این پژوهش اولویت بندی مؤلفه های مؤثر در وقوع زمین لغزش و پهنه بندی خطر وقوع آن در سطح شهرستان با غملک است. برای اولویت بندی و پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش 9 عامل در نظر گرفته شده، این عوامل 9 گانه شامل: شیب، زمین شناسی، شبکه زهکش آب، ارتفاع، بارندگی، کاربری اراضی، گسل، جهت شیب و جاده است. روش مورداستفاده در پهنه بندی زمین لغزش AHP است و برای تلفیق لایه ها نیز از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیا استفاده شده است. درروش فرایند تحلیل سلسله مراتبی وزن هریک از عوامل 9 گانه با توجه به اهمیت هر یک از آن ها در وقوع زمین لغزش در منطقه موردنظر محاسبه شده و در لایه های موردنظر اعمال می شود و با روی هم قرارگیری لایه ها، نقشه پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش تولید می شود. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که عامل شیب، جنس زمین و شبکه آب های سطحی با رتبه یک تا سوم بیشترین تأثیر و جاده و جهت شیب با رتبه هشتم و نهم نیز کمترین تأثیر را در وقوع زمین لغزش در این منطقه داشته است. مناطق با خطر کم 43.25 درصد و مناطقی با خطر زیاد 4.01 درصد از منطقه را داشته اند. نتیجه گیری ها نشان می دهد که بیشترین زمین لغزش های رخ داده در منطقه در ارتباط با شیب و جنس زمین بوده؛ چراکه این عوامل با دخالت فعالیت های شبکه آب های سطحی، بارندگی و دیگر عوامل یادشده، باعث سست شدن پیوند بین رسوبات شده و حرکت آن ها را موجب می شود. حساس ترین قسمت های منطقه نیز جنوب غرب و قسمت هایی از شرق و غرب منطقه بوده و مقاوم ترین قسمت منطقه قسمت های شمال، شمال غرب و بخش هایی از شرق منطقه بوده است.

در سال های اخیر، مطالعات حوزه ادراک و دانش کودکان از مخاطرات و تقویت میزان آمادگی آن ها در برابر مخاطرات نسبت به گذشته به شدت گسترش یافته است. علت این مسئله را می توان تغییر رویکردهای مدیریت بلایا از رویکردهای انفعالی گذشته به تلاش برای مدیریت پیش از خطر و تأثیر فزاینده آمادگی همه گروه ها و اقشار یک جامعه ازجمله کودکان، در موفقیت این رویکرد دانست. در این راستا مطالعه حاضر به ارزیابی و تحلیل سطح آگاهی کودکان از مخاطره زلزله در قالب متغیرهای شناخت مخاطره و علل و اثرات و نحوه رویارویی با آن در قالب متغیرهای آگاهی از اقدامات پیشگیرانه، آمادگی و شیوه های مطلوب واکنش در بین 169 کودک 5 تا 12 ساله در شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه پرداخته است. یافته های تحقیق بیانگر این است که میانگین سطح آگاهی و دانش مدیریت ریسک کودکان 5 تا 12 ساله روستایی موردمطالعه از زلزله و شیوه های واکنش با آن بسیار اندک و نیازمند اصلاح و تقویت است؛ نتایج آزمون T تک نمونه در ارزیابی میانگین آگاهی و دانش مدیریت ریسک در هر چهار بعد موردسنجش پایین تر از سطح ارزش متوسط است. همچنین بر اساس نتایج آزمون همبستگی رابطه مستقیم و معنادار بین ادراک و آگاهی از ماهیت زلزله با دانش مدیریت ریسک در هر 4 بعد وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین اصول توسعه گردشگری شهری در شهر کلاردشت صورت پذیرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، پیمایشی و اکتشافی است. روش گردآوری اطلاعات شامل روش های کتابخانه ای و میدانی است که ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه می باشد که روایی پرسشنامه را اساتید محترم راهنما و مشاور تائید کرده و پایایی پرسشنامه ها نیز بر مبنای آلفای کرونباخ برابر 872/0 است که نشان از پایایی درونی خوب پرسشنامه دارد. جامعه آماری در این پژوهش کلیه گردشگران کلاردشت بوده که بر مبنای فرمول کوکران به انتخاب 384 نمونه مبادرت شده است که به روش نمونه گیری غیر احتمالی میان گردشگران توزیع و گردآوری شده است. ضمن اینکه در راستای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS (آزمون های میانگین حسابی و آزمون t زوجی) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داده که در اولویت بندی ابعاد توسعه گردشگری در شهر کلاردشت مشخص شده که بعد توسعه سیاسی و اسناد فرادستی با اختلاف میانگین (2.44983 -)، دارای بالاترین اولویت در میان ابعاد پنج گانه موردبررسی بوده است. پس ازآن، سایر ابعاد نیز به ترتیب اهمیت بر اساس تفاوت های زوجی عبارت اند از بعد مدیریتی و زیرساختی (48865/1-)، بعد اقتصادی و سرمایه ای (34430/1-)، بعد محیطی و طبیعی (19094/1-) و بعد اجتماعی و فرهنگی (85110/0-) که به ترتیب بیشترین نقش را در توسعه گردشگری شهری در شهر کلاردشت دارند. نتایج نشان داده است که یکی از عوامل مؤثر در توسعه گسترش گردشگری کلاردشت، تقویت زیرساخت های گردشگری اعم از جاذبه های طبیعی (چشم انداز و اقلیم منحصربه فرد، قلل مرتفع، رودخانه خروشان و ...) می باشد

امروزه صنعت گردشگری بزرگ ترین و متنوع ترین صنعت در دنیا به شمار می آید. یکی از ابزارهای اصلی این صنعت فنّاوری اطلاعات است که اینستاگرام نیز زیرمجموعه آن است. در سال های اخیر، دسترسی میلیون ها کاربر در سراسر جهان به شبکه اجتماعی اینستاگرام باعث شده است این رسانه در کانون توجه جوامع و افراد قرار گیرد و از آن برای بازاریابی و گسترش کسب وکارها استفاده شود. بدین منظور، پژوهش حاضر در پی بررسی تأثیر ارائه اطلاعات مفید مقاصد گردشگری در رسانه اجتماعی اینستاگرام در قصد سفر دنبال کنندگان است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات توصیفی از نوع هم بستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه فعالان شبکه اجتماعی اینستاگرام است که در صفحات خدمات گردشگری عضو هستند و درمجموع 23۵ نمونه با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. در این پژوهش، پس از بررسی گسترده ادبیات موضوع، مدل مفهومی تحقیق مشخص و در چهارچوب آن پرسش نامه تدوین شد. روایی پرسش نامه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و روایی محتوا و پایایی و متغیرهای آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و تأیید شد. آن گاه، با تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار AMOUS درباره فرضیه های تحقیق تصمیم گیری شد. مدل اصلی شامل چهار متغیر ارائه اطلاعات مفید، پذیرش اطلاعات، انتشار اطلاعات و قصد سفر است. نتایج این پژوهش نشان داد ارائه اطلاعات مفید گردشگری در بستر اینستاگرام با ضریب ۶۴۹/0 در پذیرش اطلاعات و با ضریب 73۶/0 در انتشار آن تأثیر دارد. همچنین، تأثیر پذیرش اطلاعات در قصد سفر با ضریب ۵۰۰/0 تأیید شد، ولی تأثیر انتشار اطلاعات در قصد سفر تأیید نشد.

یکی از پیامدهای اجتناب ناپذیر رشد روزافزون جمعیت جهان، گسترش شهرنشینی است؛ ازاین رو ارائه چشم اندازی از توسعه فضایی شهرها با هدف درک الگوی صحیح رشد شهر و فراهم آوردن زیرساخت های لازم از اهمیت بسیاری برخوردار است. ازآنجاکه کلان شهر قم یکی از شهرهای درگیر با مسئله رشد شهری بوده و آمار 95 درصد شهرنشینی را ثبت کرده است، تمرکز این پژوهش بر واکاوی توسعه فضایی اراضی شهری پیرامون این کلان شهر است. برای نیل به هدف مذکور، ابتدا ورودی های مدل که همان نقشه های کاربری/پوشش اراضی و نقشه شایستگی رشد شهری منطقه هستند، تولید شدند. نقشه های کاربری/پوشش اراضی منطقه برای سال های 2000، 2010 و 2020 با روش جنگل تصادفی در محیط سامانه Google Earth Engine و نقشه شایستگی رشد شهری منطقه برای سال های 2000 و 2010 به کمک تحلیل های MCDM مبتنی بر GIS به صورت مجزا تولید شد. درنهایت این نقشه ها وارد الگوریتم های ترکیبی ANN-CA-Markov و  SVM-CA-Markov شد و دو نقشه برای کاربری/پوشش اراضی منطقه در سال 2020 شبیه سازی شد. اعتبارسنجی مدل ها نشان داد که الگوریتم SVM-CA-Markov با مساحت زیر منحنی ROC معادل 96/0 از صحت بیشتری برخوردار بود و برای مدل سازی افق 2040 به عنوان الگوریتم بهینه انتخاب شد. نتایج حاکی از توسعه فضایی روزافزون این کلان شهر است؛ به طوری که وسعت اراضی شهری این منطقه از 62/139 کیلومتر مربع در سال 2020 به بیش از 183 کیلومترمربع در سال 2040 افزایش خواهد یافت. ارزیابی نتایج می تواند به مدیران مربوط در راستای اتخاذ سیاست های لازم برای مدیریت هرچه بهتر شرایط پیش رو یاری رساند. این امر مهم می تواند از طریق برنامه ریزی برای توسعه منظم شبکه معابر، گسترش فضا های سبز شهری و... محقق شود. در این راستا سازمان ها و مسئولان محلی باید ضمن اشراف کامل بر جهات توسعه این کلان شهر، نظارت های هدفمند بر این مسئله داشته باشند.

در عصر جدید و در هزاره سوم بحران های طبیعی واقعیتی جدایی ناپذیر از زندگی انسان گردیده اند و به یکی از موضوعات مهمی که اکثر کلانشهرهای جهان با آن روبرو هستند، تبدیل شده است. با استفاده از رعایت اصول و قوانین شهرسازی و کاربرد آن ها با موازین اصول مدیریت بحران تا حدودی می توان از بحران های شهری کاست. مدیریت بحران فرایند برنامه ریزی و عملکرد می باشد که با مشاهده سیستماتیک بحران ها و تجزیه و تحلیل آن ها در جستجوی یافتن ابزاری برای کاهش اثرات بحران است. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی - تحلیلی عوامل موثر بر آسیب پذیری فضایی – کالبدی شهر با رویکرد مدیریت بحران در شهر رباط کریم را مورد واکاوی قرار دهد. جامعه آماری پژوهش گروه خبرگان به تعداد 20 نفر به شیوه گلوله برفی انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل داده ها با مدل anp انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان داده است که از میان 4 عامل تأثیرگذار شناسایی شده بر آسیب پذیری شهر عامل( معیار) ، طبیعی (باامتیاز نرمال شده 0.054)، در اولویت اول، معیار کالبدی (با امتیاز نرمال شده 0.27) در اولویت دوم و معیار اجتماعی- اقتصادی (با امتیاز نرمال شده 0.08) در اولویت سوم و در نهایت معیار امداد و مدیریت (با امتیاز نرمال شده 0.09) در اولویت چهارم شناخته شدند و این معیارها به ترتیب بر آسیب پذیری شهر رباط کریم نقش دارند. براساس نتایج بدست آمده هر گونه برنامه ریزی در راستای مدیریت بحران شهر رباط کریم بایستی متکی بر عوامل طبیعی این شهر باشد.

مقدمه: سرمایه اجتماعی شامل جنبه هایی از ساختار اجتماعی است که کنش جمعی را تسهیل کرده و منابعی را جهت دستیابی مردم به اهدافشان در اختیار می گذارد. جیمز کلمن معتقد است که طرح سرمایه اجتماعی به عنوان منبعی برای کنش، یکی از راه های وارد کردن ساختار اجتماعی در پارادایم کنش عقلانی است. برندسازی شهری بازنمایی این کنش در پهنه کنشگران اقتصاد فرهنگی شهر است که پیامد جمعی و ضرورتِ برخاسته از پیچیدگی های ناشی از میدانِ جهانی شدن و سرمایه داری مالی و سینمای هالیوود است.هدف پژوهش: تبیین کلی و فهم نظری سرمایه اجتماعی و برندسازی شهری، تبیین و استدلال نقش سرمایه و شبکه های اجتماعی در ظرفیت سازی تولید برند شهری، سنجش میزان سرمایه اجتماعی در مقیاس خیابان، محله و کل شهر با تمرکز در منطقه 2 شهرداری شیراز، سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی چند سطحی بر ظرفیت سازی برند شیراز.روش شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. مقیاس سه سطحی خیابان، محله و کل محدوده شهری منظقه 2 شهرداری جهت سنجش سرمایه اجتماعی مورد توجه بوده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه 2 شهرداری یکی از مناطق هشت گانه شهرداری شیراز می باشد که در جنوب و غرب بافت تاریخی قرار گرفته و در امتداد محورهای مدرس و ابوذر غفاری تا محدوده غربی فرودگاه شیراز امتداد یافته است. مساحت آن بالغ بر 1680 هکتار می باشد و در حال حاضر 178000 نفر جمعیت دارد.یافته ها: شیراز، شهرِ شعر حافظ است. بازنمایی روح جمعی در ادبیات شعر شهری و عاشقانه حافظ، پیشا- برندسازی شهری شیراز است. این مقاله به دنبال آفرینش های شهری و ظرفیت سازی همانند تجارت و برند از رهگذر بازتولید سرمایه اجتماعی در منطقه 2 شهرداری شیراز است.نتیجه گیری: حاکی از آن است "بازتولید ساختاری و ظرفیت سازی برند شیراز " در بستر تعاملی با نهاد سرمایه اجتماعی مردم قرار دارد.