حمیده مولایی

نواحی روستایی به عنوان بخش بزرگی از نظام اجتماعی و اقتصادی کشور دارای اهمیت است. با این وجود، روستاها با چالش های متعدد توسعه ای مواجه است و نیازمند برنامه ریزی های توسعه ای همه جانبه از سوی مسئولان و متولیان مدیریت روستاها و سیاست گذاران می باشد. باید توجه داشت که در کنار نقش و تلاش های دولتی برای اقدامات توسعه ای در روستاها، نهادهای غیردولتی نیز می توانند به عنوان بازوی مؤثری در این زمینه در کنار دولت عمل کنند. بر این اساس در مناطق محروم و روستاهای دور از مرکز، نهادهای خیریه ای می توانند نقش مؤثری ایفا کنند. در این راستا، مطالعه حاضر به تحلیل نقش نهاد خیریه ای امام علی (ع)، در توسعه اقتصادی - اجتماعی نواحی روستایی شهرستان قائنات در قالب شاخص ها و متغیرهای سنجش فعالیت های نهاد مذکور در 5 روستای تحت پوشش خیریه امام علی (ع) شهرستان قائنات در بین 319 سرپرست خانوار با به کارگیری ابزار پرسشنامه پرداخته است که با توجه به کم بودن تعداد جامعه آماری، نمونه گیری به صورت تمام شماری انجام شده است. یافته های تحقیق بیانگر این است که نهاد «خیریه ای امام علی (ع)» بیشترین توجه را در بین شاخص های بعد اقتصادی، به شاخص افزایش مشاغل خانگی با مقدار 37/3 و کمترین توجه را در افزایش انگیزه سرمایه گذاری با میانگین 77/2 داشته است؛ همچنین بیشترین توجه را در بعد اجتماعی – فرهنگی در شاخص تشویق به ادامه تحصیل با میانگین 97/4 و کمترین توجه را در شاخص برگزاری مراسم های ملی - مذهبی با میانگین 33/3 داشته است. به طور کلی با توجه به نتایج آزمون تی تک نمونه ای، فعالیت های این نهاد خیریه ای تأثیر مثبت زیادی در بعد کالبدی، اجتماعی- فرهنگی و بهداشت و سلامت مددجویان روستاهای مورد مطالعه داشته است. به همین منظور توانسته بر رضایتمندی مددجویان تأثیر مطلوبی بگذارد. از طرفی در بعد اقتصادی و کارآفرینی عملکرد آن ضعیف و همراه با نارضایتی بوده است.

در سال های اخیر، مطالعات حوزه ادراک و دانش کودکان از مخاطرات و تقویت میزان آمادگی آن ها در برابر مخاطرات نسبت به گذشته به شدت گسترش یافته است. علت این مسئله را می توان تغییر رویکردهای مدیریت بلایا از رویکردهای انفعالی گذشته به تلاش برای مدیریت پیش از خطر و تأثیر فزاینده آمادگی همه گروه ها و اقشار یک جامعه ازجمله کودکان، در موفقیت این رویکرد دانست. در این راستا مطالعه حاضر به ارزیابی و تحلیل سطح آگاهی کودکان از مخاطره زلزله در قالب متغیرهای شناخت مخاطره و علل و اثرات و نحوه رویارویی با آن در قالب متغیرهای آگاهی از اقدامات پیشگیرانه، آمادگی و شیوه های مطلوب واکنش در بین 169 کودک 5 تا 12 ساله در شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه پرداخته است. یافته های تحقیق بیانگر این است که میانگین سطح آگاهی و دانش مدیریت ریسک کودکان 5 تا 12 ساله روستایی موردمطالعه از زلزله و شیوه های واکنش با آن بسیار اندک و نیازمند اصلاح و تقویت است؛ نتایج آزمون T تک نمونه در ارزیابی میانگین آگاهی و دانش مدیریت ریسک در هر چهار بعد موردسنجش پایین تر از سطح ارزش متوسط است. همچنین بر اساس نتایج آزمون همبستگی رابطه مستقیم و معنادار بین ادراک و آگاهی از ماهیت زلزله با دانش مدیریت ریسک در هر 4 بعد وجود دارد.

توسعه فعالیت های خیریه ای در راستای محرومیت زدایی مناطق روستایی، هنگامی محقق می شود که روستاییان از عملکرد خیریه ها رضایت مطلوب داشته باشند؛ زیرا رضایتمندی مطلوب روستاییان، عامل اصلی در افزایش کارایی و بهبود کیفیت خدمات ارائه شده در نواحی روستایی است. در این راستا، مطالعه حاضر به ارزیابی و تحلیل میزان رضایتمندی روستاییان از عملکرد نهاد خیریه ای امام علی(ع) در قالب شاخص ها و متغیرهای سنجش فعالیت های توسعه ای نهاد خیریه و شاخص های رضایتمندی از عملکرد نهاد خیریه در بین 319 سرپرست خانوار روستاهای تحت پوشش خیریه امام علی(ع) شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی با استفاده از پرسش نامه پرداخته است. یافته های تحقیق بیانگر این است که بیشترین میزان رضایتمندی مردم از عملکرد خیریه امام علی (ع) متعلق به شاخص احترام و ارزش یکسان قائل شدن در ارائه خدمات برای روستاییان با میانگین 4.30 می باشد. کمترین میزان رضایتمندی به شاخص حضور مستمر مسئولان خیریه امام علی (ع) در روستاها با میانگین 3.36 تعلق دارد. جهت رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه در زمینه شاخص های رضایتمندی و ابعاد توسعه، از مدل MARCOS استفاده شده است. بر این اساس، بهترین روستاها در هر دو زمینه به ترتیب متعلق به بخش آباد و خرم آباد و بدترین روستا در هر دو زمینه متعلق به چدان می باشد. طبقه بندی :JEL H83, Z18

این مقاله سعی دارد با مطالعه دیاسپورا یا جامعه دور از وطن ایرانی، دغدغه های این گروه در رابطه با وطن خود و نیز سهم و تاثیر آن ها در شکل گیری محتوای مرتبط با ایران در توییتر را مورد تحلیل قرار دهد. اگرچه شکل گیری دیاسپورای ایرانی به پیش از ظهور فناوری ها و رسانه های نوین بازمی گردد؛ با این وجود فضای مجازی و به ویژه اینترنت نقش مهمی در افزایش تعاملات، همکاری و اتحاد میان دیاسپورای ایرانی در سراسر جهان داشته که به تبع آن قدرت و تاثیرگذاری آنها را افزایش داده است. تحقیق حاضر، با استفاده از روش تحلیل متن در توییتر انجام شده و به منظور تحلیل داده ها از تکنیک تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج تحلیل بیانگر آن است که دیاسپورای ایرانی در توییتر سهم عمده ای از مطالب مرتبط با ایران را به خود اختصاص داده و یکی از بازیگران کلیدی در این زمینه است. با این وجود، نتایج حاکی از آن است که در این شبکه آنلاین، جریان ارتباطات چندمرحله ای بوده و هاب های اصلی این شبکه تعداد اندکی از سازمان-های شکل گرفته توسط دیاسپورای ایرانی در جوامع میزبان هستند. همچنین تحلیل 270 توییت منتخب از دیاسپورای ایرانی نشان می دهد که موضوع اصلی توییت ها در سه مقوله کلی انتقاد از شرایط ایران، بازتاب و تشویق اعتراضات و خبررسانی قرار می گیرد.

هدف این مقاله فهم خوانش کاربران رسانه های اجتماعی از گفتمان زن سنت گراست که به این منظور ویدئوی موسوم به «تشت شیر» مطالعه شد. این ویدئو بخشی از یک گفتگوی تلویزیونی با یک کارشناس است که به راهکار ابراز علاقه به همسر از طریق شستن پای او در تشت آب یا شیر می پردازد. سؤالات اصلی مقاله این است که این ویدئو چه گفتمانی از زن ارائه می کند؟ و کاربران اینستاگرام چه خوانشی از این ویدئو براساس نظریه کدگذاری/کدگشایی هال دارند؟ برای پاسخ به سؤال اول از تحلیل گفتمان انتقادی براساس مدل فرکلاف استفاده شده است که نشان می دهد تأکید آن بر گفتمان زن سنت گراست و برای پاسخ به سؤال دوم به تحلیل محتوای کیفی پست ها و کامنت های اینستاگرام پرداخته شده است. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که از میان سه خوانش مسلط هژمونیک، مذاکره ای و متضاد در این رسانه اجتماعی، خوانش متضاد متنوع تر و دامنه دارتر از سایر خوانش هاست.

امروزه بین المللی شدن دانشگاه ها و جذب هرچه بیشتر دانشجویان خارجی، به یکی از مهم ترین دغدغه ها و سیاست های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تبدیل شده است. مقاله حاضر در پی بررسی مهم ترین عوامل مؤثر بر انطباق فرهنگی اجتماعی دانشجویان بین المللی در ایران است. مطالعه موردی این پژوهش، دانشجویان بین المللی دانشگاه تهران هستند. داده های پژوهش با استفاده از روش پیمایش و از طریق پرسش نامه آنلاین و همچنین، به شیوهٔ حضوری در بین دانشجویان خارجی ساکن کوی دانشگاه تهران جمع آوری شده است. روی هم رفته تعداد 284 پرسش نامه تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داد که میزان انطباق دانشجویان، با عواملی مانند داشتن همراه (به عنوان مثال، همسر و فرزند) در طول تحصیل، مدت اقامت در ایران، پذیرفته شدن از سوی افراد در محیط دانشگاهی و در اجتماع، انتخاب آگاهانه و با انگیزه ایران و همچنین، رضایت کلی از زندگی در ایران، به طور مثبت و معناداری مرتبط است. قابل ذکر است که میزان انطباق، با نوع آشنایی پیشین دانشجویان خارجی با ایران، رابطه معناداری نداشت. همچنین، نتایج نشان داد که درحالی که بین ویژگی های جمعیت شناسی ای مانند سن و جنسیت و میزان انطباق بین فرهنگی، رابطه معناداری مشاهده نشد، دانشجویان مقاطع بالاتر و همچنین دانشجویانی که کشور محل تولد آن ها نزدیکی فرهنگی بیشتری با ایران داشت، میزان بیشتری از انطباق بین فرهنگی را گزارش کردند.

The Internet and social media have played a significant role in contemporary political sphere of Indonesia. In particular, they have been widely used for political activism and discussion; but whether the discussions are constructive is another issue. Constructive political discussion requires several preconditions; one of the most important requirements is rational reasoning. Citizens must be equipped with some degree of political knowledge and competency to provide reasonable arguments and justifications in discussions. The primary objective of this paper is to examine the level of political knowledge of Indonesian Facebookers regarding corruption which is currently a serious issue in Indonesia. An online survey was conducted among the most active users of an anti-corruption Facebook group of Indonesians. The results of the study generally suggested that the participants were well informed about the current affairs of their society and showed a high level of political knowledge in terms of the Corruption Eradication Commission and also the incumbent politicians; however, the results indicated a low level of knowledge regarding laws and regulations surrounding corruption as well as the issues related to the former politicians.

شبکه های اجتماعی، با قابلیت های خاص خود ازجمله مخاطب محوری، مشارکتی و تعاملی بودن، امکان گمنامی، و نظارت ناکافی، امکانات بالقوه ای را برای خودابرازی کاربران فراهم کرده اند. باوجود این، تفاوت های فرهنگی، در چگونگی خودابرازی کاربران در شبکه های اجتماعی تأثیرگذار است. این مقاله نقش تفاوت های فرهنگی را در خودابرازی دانشجویان سه دانشگاه تهران، امیرکبیر، و صنعتی شریف، در شبکه های اجتماعی فیس بوک و گوگل پلاس، بررسی و تبیین کرده است. به این منظور، یک پرسش نامه آنلاین، طراحی و به صورت تصادفی، برای دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه دانشگاه یادشده که کاربران شبکه های اجتماعی بودند، فرستاده شد. تعداد 371 دانشجو به سؤالات پرسش نامه پاسخ دادند. نتایج تحلیل کمّی داده ها نشان می دهد که زنان، در مقایسه با مردان و اقلیت های قومی، در مقایسه با گروه اکثریت، تمایل بیشتری به حمایت از تفاوت های فرهنگی خود در شبکه های اجتماعی دارند، اما این فعالیت در گروه اکثریت دینی (شیعه)، بیش از اقلیت های دینی ایران است و اقلیت های دینی در مقایسه با شیعیان به میزان کمتری به تولید محتوا در مورد حمایت از مذهب خود پرداخته اند.

این مقاله به مطالعه ی تاثیر شبکه ی اجتماعی مهمان نوازی کوچ سرفینگ بر دانش طرح واره بین فرهنگی کاربران نسبت به فرهنگ یکدیگر پرداخته است. به این منظور از نظریات اندیکات و همکاران که مفهوم توسعه ی دانش بین فرهنگی را طی شرایطی خاص در سطح و عمق مطرح کرده اند، بهره گرفته است. بر اساس مفهوم توسعه ی بین فرهنگی، دانش طرح واره ها با قرار گرفتن در چارچوب فرهنگی جدید، در سطح افزایش پیدا کرده و با سپری کردن زمان زیاد در عمق افزایش پیدا می کنند. مطالعه حاضر به دنبال تبیین تاثیر شبکه ی اجتماعی و مهمان نوازی کوچ سرفینگ بر توسعه ی دانش طرح واره های بین فرهنگی کابران و تغییر کلیشه های ذهنی آنها درباره یک فرهنگ دیگر می باشد. به این منظور روش استفاده شده در تحقیق، تحلیل محتوای کیفی است که بر اساس آن مقوله بندی های مرتبط در دو مرحله تقسیم بندی شده اند. در مرحله ی اول توسعه ی دانش بین فرهنگی کاربران در سطح و عمق و در مرحله ی دوم امکان تغییر کلیشه های ذهنی به واسطه این شیوه از سفر مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این شبکه توانسته دانش طرح واره بین فرهنگی کاربران را در سطح افزایش دهد و در تغییر کلیشه های بین فرهنگی گام های موثری برداشته است اما امکان تغییر چشمگیر آن در عمق را نداشته است.

"این مقاله به بررسی حساسیت های بین فرهنگی اهل تشیع و ترکمن های اهل تسنن در استان گلستان می پردازد. به منظور تبیین حساسیت های بین فرهنگی دو گروه، از سنجه های حساسیت های بین فرهنگی براساس مدل نظری شش مرحله ایِ حساسیت های بین فرهنگی میلتون بنت، استفاده شده است. بر مبنای نظریه حساسیت های بین فرهنگی، توسعه ارتباطات عامل مهمی در کاهش حساسیت های بین فرهنگی است. در این تحقیق به رویکرد دوفضایی توجه شده و با هدف سنجش توسعه ارتباطات، از دو قلمرو سنجش مجازی و سنجش حضوری استفاده شده است. با توجه به گسترش وسایل ارتباط جمعی و رسانه ها که مهم ترین بستر جهانی شدن ارتباطات را فراهم آورده اند، در ابتدا توسعه ارتباطات افراد از طریق رسانه ها مورد توجه قرار گرفته است. بدین منظور به بررسی رابطه بین میزان استفاده افراد از رسانه ها ـ به ویژه اینترنت و ماهواره ـ با حساسیت های بین فرهنگی افراد پرداخته شده است. در مرحله دوم، توسعه ارتباطات افراد در محیط واقعی با توجه به محل سکونت آنها سنجیده شده و رابطه آن با میزان حساسیت های بین فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد توسعه ارتباطات مجازی (ارتباط افراد از طریق رسانه ها) و ارتباطات فیزیکی (تعامل افراد در محل سکونت) منجر به کاهش حساسیت های بین فرهنگی می شود. از این منظر می توان یکی از منابع و عوامل اصلی توسعه حساسیت های بینِ دینی و بینِ قومی را ناشی از عدم تعامل اجتماعی دانست که برای کاهش آن، توسعه زمینه ارتباطات اجتماعی در میان اقوام و پیروان مذاهب توصیه می شود. "