سید محمد میرتقیان رودسری

زمینه و هدف: گردشگری خانوادگی، مفهوم و ماهیتی متناقض دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین مفهوم گردشگری خانوادگی از طریق درک تناقض ها و تقابل های دوگانه نهفته در آن است تا از این طریق بتوان سنگ بنای اولیه جهت انجام پژوهش های بعدی در حوزه گردشگری خانوادگی بنیان نهاد.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع توصیفی-اکتشافی و از نظر ماهیت، از نوع کیفی مبتنی بر مرور محتوایی پیشینه تحقیق است. جامعه آماری تحقیق، محتوای علمی تولید شده در زمینه "شناخت مفهومی گردشگری خانوادگی" بودند. از این رو جمع آوری داده ها و اطلاعات به صورت آرشیوی است. مرور محتوایی پیشینه و اسناد موجود بر اساس رویکرد استخراج تقابل دوگانه مؤلفه های گردشگری خانوادگی بوده است.یافته ها: مروری بر تقابل های دوگانه مطرح شده برای گردشگری خانوادگی (گونه-رویکرد؛ پویایی گروه-فردیت؛ زمان شخصی-زمان خانواده؛ تجارب و فضای مشترک و عمومی-تجارب و فضای خصوصی؛ شوهر-همسر؛ والدین-فرزندان؛ والدین-فرزندان بالغ؛ استرس و تنش-خاطرات به یادماندنی؛ روزمرگی-نوجویی؛ دوری از محیط معمول زندگی (خانه)-پرورش و حفظ خانه و خانواده؛ و تفریح-آموزش) نشان می دهد که هر وجه، عامل تهدید یا حذف وجه دیگر نیست و در کل این دوها همبسته یکدیگرند و چه بسا تفکیک آن ها از یکدیگر امری برساخته است.نتیجه گیری و پیشنهادات: در بررسی جایگاه ساختارگرایانه و پساساختارگرایانه تقابل های دوگانه گردشگری خانوادگی، قابل مشاهده است که خوانش پساساختارگرایانه حاکم می باشد. از نظر پساساختارگرایانه، کﺸﻤکﺶ تقابل های دوگانه گردشگری خانوادگی از ﺷ ﺮایﻂ ﻣﺘﻔ ﺎوت اﺟﺘﻤ ﺎﻋی جامعه میزبان و میهمان ﺗ ﺄﺛیﺮ می پذیرد و ﻣﻤکﻦ اﺳﺖ در ﻫﺮ ﺑﺎﻓﺖ و گفتمانی، ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺤﻮه کﺸﻤکﺶ تقابل ها، ﺗﻔﺴیﺮ ﻣﺘﻔﺎوﺗی از ﻋﻤﻠکﺮد تقابل ها ﺑﻪ دﺳﺖ آیﺪ. از این رو، می توان بیان نمود، آمیختگی تقابل های دوگانه گردشگری خانوادگی برای تعامل بیشتر است.نوآوری و اصالت: روند رو به رشد ادبیات نظری و تجربی در گردشگری خانوادگی، نشان از توجه و انجام پژوهش به منظور مفهوم سازی، درک فرآیند و نتایج گردشگری خانوادگی دارد. باید درنظر داشت که درک فرآیند و نتایج گردشگری خانوادگی، نیازمند تبیین و درک مفهوم گردشگری خانوادگی است. پژوهش حاضر، اولین گام در جهت تبیین و درک مفهوم گردشگری خانوادگی است.

زمینه و هدف : تحلیل عاملی اکتشافی (EFA)، به یکی از پرکاربردترین روش های آماری چندمتغیره در پژوهش های کاربردی در بسیاری از حوزه ها از جمله گردشگری و میهمان نوازی تبدیل شده است. هدف مطالعه حاضر، شناسایی دلایل کاربست EFA، خطاهای رایج و به طور کلی آسیب شناسی استفاده از این روش در مطالعات گردشگری و میهمان نوازی می باشد. روش شناسی : روش پژوهش حاضر بر مبنای هدف، اکتشافی-توصیفی بوده است. حجم نمونه، 66 مقاله منتشر شده از 7 نشریه علمی گردشگری بودند. بررسی مقالات از طریق تحلیل توصیفی (فراوانی و درصد) با استفاده از نرم افزار SPSS26 و Excel انجام پذیرفت. یافته ها : بررسی ها نشان داد، در حدود 4% از پژوهش های منتشر شده در نشریات گردشگری از EFA استفاده می کنند و بیشترین گرایش تخصصی پژوهشگران جغرافیا است. از میان مراحل 5گانه ی انجام EFA، به ترتیب بیشتر به کمتر، مراحل حفظ عامل، استخراج عامل، چرخش عامل، غربالگری و کیفیت داده ها، و تفسیر-نامگذاری، گزارش نشده، نادیده گرفته شده و یا انجام نمی شوند. نتیجه گیری و پیشنهادات : علیرغم سهولت انجام EFA به دلیل وجود نرم افزارهای مختلف، مراحل و مفروضات اساسی EFA، به طور منظم و دقیق در پژوهش های گردشگری و میهمان نوازی گزارش نمی شود یا نادیده گرفته می شود که قطع به یقین می تواند تضمین اعتبار پژوهش های گردشگری را زیر سوال ببرد. نوآوری و اصالت : ضمن اینکه پژوهش برای اولین بار در حوزه ی پژوهش های گردشگری انجام شده است، بر اساس یافته ها و نتایج، یک جعبه ی ابزار با عنوان "فهرست نظارت" در سه فاز پیش تحلیل، تحلیل و پساتحلیل برای اطمینان از انجام و گزارش مراحل EFA برای پژوهشگران و ارزیابان پژوهش ها، طراحی و پیشنهاد گردید.

زمینه و هدف: در روند تحولات پرشتاب جهان، گردشگری، دیگر فقط سیر آفاق، عبرت گیری و تجربه اندوزی اخلاقی نیست، بلکه به مثابه پدیده ای معناساز بر اساس درک و فهم کنشگران از آن، ذیل زمینه مندی اقتصادی-فرهنگی در هر جامعه تعریف می شود. تنوع و تعدد کنشگران و زمینه های شکل گیری گردشگری، منجر به شکل گیری تعاریف رنگارنگی از گردشگری شده است. در بررسی تعاریف موجود، مشخصه ها و ویژگی هایی از گردشگری استخراج شد که تحت عنوان اصول بنیادی و مطلوب گردشگری تقسیم بندی می شدند، اما هیچ یک از تعاریف، این اصول و ویژگی ها را به طور هم زمان در بر نمی گرفتند. با وجود این، حتی اگر تعریفی، همه آن ها را شامل شود، ویژگی های ضروری دیگری برای درک و توصیف گردشگری به عنوان یک فعالیت چندبُعدی وجود دارند که ضروری هستند، اما کنار گذاشته یا نادیده گرفته شدند. هدف اصلی این پژوهش، استخراج و استقرای ویژگی های کنار گذاشته یا نادیده گرفته شده گردشگری به منظور بازتعریف آن است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، توصیفی-اکتشافی، از نظر مخاطب، یک پژوهش بنیادی و بر اساس نحوه گردآوری داد ه ها از نوع پژوهش آمیخته (کمّی-کیفی) است. یافته ها: یافته ها در قالب تعاریف و ویژگی های موجود گردشگری (تز)، ویژگی های نادیده گرفته شده گردشگری (آنتی تز) و تفسیر و ترکیب ویژگی های موجود و نادیده گرفته شده گردشگری و بازتعریف آن (سنتز) گزارش شدند. نتیجه گیری و پیشنهادات: به عنوان نتیجه مهم این پژوهش، برای تعریف نمودن گردشگری، ابتدا می بایست آبشخور فلسفی و رویکردی تعریف و جایگاه آن در نظام ارزشی جامعه مشخص گردد؛ اینکه عرضه محور، تقاضامحور و یا کل گرایانه است. همچنین در درون هر رویکرد نیز باید ویژگی های کامل آن رویکرد لحاظ شود. برای این کار می توان مفاهیم را مقوله بندی و عنصرسازی نمود تا تعریف در دل کلمات و مفاهیم گم نشود و سپس در یک پیوست، مقوله ها و عناصر را تشریح نمود. نوآوری و اصالت: با ترکیب تعاریف موجود و عناصر شناسایی شده جدید، با تأکید بر اینکه "گردشگری، گردشگری است"، بازتعریفی از گردشگری ارائه گردید.

در تحقیق حاضر، با توجه به اهمیت نقش رهبران در فرایند سیاست گذاری، به تحلیل دیدگاه های مقام معظم رهبری در عرصه گردشگری پرداخته شده است. روش تحقیق به شیوه کیفی مبتنی بر تحلیل محتوا با رویکرد نظریه داده بنیاد کلاسیک بوده است. پس از انجام تحلیل با رویکرد نظریه داده بنیاد کلاسیک، گفتمان گردشگری مبتنی بر ایدئولوژی مقام معظم رهبری تبیین شد. ابعاد این مدل عبارت هستند از «جاذبه های طبیعی و فرهنگی، منابع منحصر به فرد، مسیر انتقال و حمل ونقل گردشگری به منزله "عوامل پیش ران"»، «توسعه جغرافیامند و بازاریابی مقصد به منزله "هماهنگ سازها"»، «توانمندسازی حرفه ای و علمی و نیز کیفی سازی و استانداردسازی خدمات به منزله "چارچوب سازها"» و «تعالی و پایداری به منزله "پیامد"». بارزترین دیدگاه مقام معظم رهبری درخصوص گردشگری «در اولویت بودن موضوع گردشگری در توسعه» است. علاوه بر این، تأکید یکپارچه رهبری بر «توجه به همه نقاط و منابع بالقوه گردشگری» حکایت از دیدگاه نظام مند و فعالانه ایشان و حاکمیت بر توسعه گردشگری است. لذا، توجه به دیدگاه های ایشان، نه تنها چگونگی مواجه و اولویت گذاری در عرصه سیاست گذاری گردشگری را به خوبی تبیین می کند، بلکه توصیه هایی کاربردی در عرصه را عمل نیز ارائه می دهد.

مقدمه:  منابع و ظرفیت های فراوانی برای توسعه ی گردشگری عشایری در ایران وجود دارد که از نظر اجرایی و پژوهشی مغفول مانده است. علیرغم اهمیت مزیت رقابتی گردشگری عشایری، پیشینه ی پژوهشی متمرکز بر جایگاه آن در ادبیات گسترده ی گردشگری، ضعیف به نظر می رسد. . ضرورت بررسی روند پژوهش های علمی در هر حوزه ای از دانش، به دلیل اهمیت ارائه ی تصویر شفاف از سیر علمی این پژوهش ها و شناسایی شکاف های پژوهشی در آن حوزه از دانش می باشد.هدف پژوهش:  در همین راستا هدف پژوهش حاضر، توصیف و تحلیل محتوای پژوهش های ایرانی گردشگری عشایری است.روش شناسی تحقیق:  پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع توصیفی-اکتشافی، از نظر ماهیت داده ها، کیفی مبتنی بر داده های ثانویه ی آرشیوی، به لحاظ روش جمع آوری داده ها، کتابخانه ایِ آنلاین و از نظر تحلیل، کمّی مبتنی بر تحلیل محتوای کمّی می باشد. جامعه ی آماری پژوهش، شامل تمامی مقالات علمی و پایان نامه ها/رساله هایی می باشد (تمام شماری) که با محوریت گردشگری عشایری به چاپ رسیده و انجام شده اند. با دریافت فایل این مقالات و پایان نامه ها/رساله ها، بر اساس سئوال های پژوهش این اسناد با استفاده از نرم افزار SPSS22 تجزیه و نرم افزار مایکروسافت-اکسل 2016 ترکیب و تحلیل شدند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: پژوهش حاضر، قلمروی جغرافیایی خاصی ندارد و با رویکرد بررسی اسنادی-آرشیوی، تمام پژوهش ها در زمینه ی گردشگری عشایری را مدنظر قرار داده است.یافته ها و بحث:  تعداد پژوهش های گردشگری عشایری 68 مورد است و سرآغاز آن مربوط به سال 1386 است. در سال 1400 و 1401، بیشترین تعداد آن منتشر شده اما در سال 1402 با کاهش چشمگیری روبرو شده است. 53% پژوهش ها در حوزه ی نشریات و پایان نامه ها/رساله های جغرافیایی منتشر شده اند. بیشترین تخصص دانشگاهی، ترکیبی (بین رشته ای) و جغرافیایی بوده است. بیشترین گرایش موضوعی مربوط به موضوعات برنامه ریزی، ظرفیت سنجی منابع در مناطق و جامعه ی عشایری و اثرات گردشگری عشایری، و بیشترین رویکردهای مطالعاتی مربوط به رویکرد علمی و دانش محور بوده است. گردشگری عشایری بیشتر با رویکردهای گردشگری طبیعی-فرهنگی، گردشگری روستایی و احداث اقامتگاه بومگردی در ارتباط است. ایلات قشقایی و بختیاری و استان های فارس، چهارمحال وبختیاری، بیشتر از سایرین در این پژوهش ها مدنظر قرار گرفتند. عمده ی پژوهش ها از روش کمّی استفاده نموده اند. نقش تاثیرپذیر گردشگری عشایری پُررنگ تر بوده و بیشتر از جنبه ی عرضه محوری، این پژوهش ها انجام شده است.نتایج: به عنوان نتیجه گیری کلی، پژوهشگران این حوزه روند علمی و دانش محورشدن در پژوهش های گردشگری عشایری و به تبع آن سیاست گذاری و اجرای صحیح سیاست ها را در پیش گرفته اند، اما روند این پژوهش ها در سال 1402 دچار یک افول زودرس شده است. پیشنهادات کاربردی مبتنی بر یافته ها و نتایج در حد اقتباس پژوهشگران به منظور اصلاح رویکردهای قبلی و یا آغاز پژوهش های نوین در این حوزه ارائه گردید.

به منظور مدیریت بهتر رقابت در بازار گردشگری میراث فرهنگی، مهم است که رفتار گردشگر درک شود. یکی از نمودهای رفتار گردشگر، تمایلات رفتاری و وفاداری است. هدف از انجام تحقیق حاضر تبیین مدل وفاداری گردشگر میراث فرهنگی (ملموس و ناملموس) در مقصد رامسر است. جامعه آماری تحقیق گردشگران، بازدیدکنندگان و شرکت کنندگان در جاذبه های میراث فرهنگی رامسر هستند. بر اساس دستورالعمل ها، تعداد نمونه 780 نفر برآورد گردید. تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر از طریق نرم افزار Lisrel8.54 و SPSS25 انجام شد. یافته ها حاکی از آن است که متغیر ارزش، مشارکت و کیفیت ادراکی بر رضایت، اعتماد و وفاداری گردشگران میراث فرهنگی مقصد رامسر تاثیر مثبت و مستقیم دارند. همچنین متغیر رضایت بر اعتماد و وفاداری و متغیر اعتماد بر وفاداری این گردشگران موثر بوده است. مبتنی بر یافته ها و فرضیه های تایید شده، مدل نهایی و راهکارها در قالب نتیجه گیری و پیشنهاد ها ارائه گردید.

مقدمه:  تغییر اقلیم، جریانات نوسازی، مدیریت فرابخشی، اقتصاد فرتوت و تحریمی، عدم حفظ ساختار همپیوند انسان-مرتع-دام و غیره، منجر به این شده است که عشایر، در کنار دامداری به دنبال الگوی معیشت جایگزین و اقتصاد مکمل باشند. یکی از این الگوها، گردشگری است. به عقیده ی بسیاری از پژوهشگران، تمام اجزای زندگی و معیشت عشایر، یک ظرفیت و منبع برای گردشگری محسوب می شود. از این رو، این ظرفیت ها، باید شناسایی و طبقه بندی شوند و متناسب با هر سرزمین و قومی در چرخه ی تبدیل محصول گردشگری قرار گیرند.هدف پژوهش:  پژوهش حاضر، با رویکرد اکتشافی، شناسایی و گونه شناسی منابع، محصولات و گردشگران گردشگری عشایری را به عنوان هدف اصلی خود قرار داده است.روش شناسی تحقیق:  پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع توصیفی-اکتشافی و از نظر ماهیت، از نوع کیفی مبتنی بر مرور محتوایی پیشنه ی تحقیق است. جامعه ی آماری تحقیق محتوای علمی تولید شده در زمینه "ظرفیت های جامعه و مناطق عشایری برای گردشگری" بودند. از این رو جمع آوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای بود. مرور محتوایی پیشینه و اسناد موجود بر اساس رویکرد استخراج مفاهیم مرتبط با منابع گردشگری بوده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: در پژوهش حاضر، ظرفیت های کل عشایر در پهنه ی سرزمینی ایران مدنظر قرار گرفته است که شامل 251.624 خانوار عشایری در قالب 104 ایل و در حدود 565 طایفه می شوند.یافته ها و بحث:  یافته ها نشان داد که در جامعه و مناطق عشایری 50 منبع و ظرفیت برای شکل گیری محصول گردشگری وجود دارد که در 8 مقوله، شامل میهمان نوازی، کوچ، ساختار معیشت (نظام سکونتگاهی، خوراک، پوشش و پوشاک، موسیقی، دانش بومی)، صنایع دستی، نظام ایلی، نظام دامداری، رویدادها و محیط طبیعی-جغرافیایی دسته بندی شدند. همچنین، چهار گونه ی خدمات و محصولات گردشگری عشایری تحت عنوان تجربه ی اصیل، بازدید اصیل، تجربه ی نمادین و مصرف نمادین شناسایی شدند. در گونه شناسی گردشگران، چهار گونه ی عشایر، بازدیدکننده غیرمشارکتی، عشایرنما و مصرف کننده ی عشایری شناسایی شدند در نهایت مشخص گردید که گردشگری عشایری بیشترین ترکیب پذیری را با گردشگری فرهنگی و اکوتوریسم دارد.نتایج:  تمام اجزای الگوی زیست عشایر به عنوان منبع و ظرفیت گردشگری هم در درون مناطق عشایری به صورت اصیل، قابل برنامه ریزی هستند و هم قابلیت نمایشی شدن در فضاهایِ غیرعشایریِ طراحی شده را دارند. با توجه به اینکه بسیاری از ظرفیت های شناسایی شده به نوعی با حضور و نقش آفرینی زنان عشایری همراه هستند، بار اصلی تبدیل ظرفیت های عشایری به محصول گردشگری بر عهده ی بانوان عشایری می باشد. به عنوان توصیه ی نهایی، در این روند می بایست به خطرات ناشی از کالایی شدن فرهنگ عشایر توجه نمود.

مدیریت و حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس از طریق فرآیند «شناسایی، ارزیابی، مستندسازی و ثبت، آگاهی افزایی، احیا، ارتقا و انتقال جنبه های میراث در همه نمودهای آن» صورت می پذیرد. با توجه به غنای کشور ایران از نظر وجود میراث ناملموس، هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل توزیع فضایی میراث فرهنگی ناملموس در ایران در راستای حفاظت و توسعه میراث فرهنگی کشور است. با بررسی اسناد مربوطه و استخراج اطلاعات از دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی به عنوان تنها مرجع معتبر موجود در این زمینه، پایگاه داده ای از موقعیت های جغرافیایی میراث ناملموس در ایران شکل گرفت و از طریق سامانه اطلاعات جغرافیایی، توزیع فضایی میراث ناملموس تحلیل گردید. یافته ها حاکی از آن است که به طورکلی تاکنون 1065 میراث ناملموس در ایران ثبت شده است و بیشترین تعداد ثبت شده مربوط به گونه "مهارت در هنرهای دستی و سنتی" و کمترین آن مربوط به "سنت ها و نمودهای شفاهی شامل زبان (رسانه میراث)" بوده است. همچنین استان سمنان با 66 اثر ثبتی (7%)، بیشترین تعداد و استان قم با 14 اثر (% 4/1)، کمترین میزان ثبت را داشتند. به علاوه، در گونه میراث ناملموس"دانش و رفتارهای وابسته به طبیعت و کیهان"، سه استان و در گونه میراث "سنت ها و نمودهای شفاهی شامل زبان (رسانه میراث)"، 12 استان وجود دارند که هیچ میراث مرتبطی را ثبت نکرده است. می توان این نتیجه را گرفت توزیع فضایی میراث ناملموس در ایران نامتعادل است و مدیریت و حفاظت از میراث ناملموس در اولویت سیاست گذاران این حوزه نبوده و رویکردشان منفعلانه می باشد. در انتها، مبتنی بر یافته ها و نتایج، پیشنهادهای نظری و کاربردی ارائه گردید.

هم افزایی گردشگری و فضاهای مجازی مانند شبکه های اجتماعی، به یک فراجریان تبدیل شده است؛ تا جایی که به میزان غیرقابل باوری این دو به هم وابسته اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رفتار وفاداری الکترونیکی گردشگران در این فراجریان و عوامل موثر بر آن است. جامعه ی آماری پژوهش، گردشگران کاربر در سایت های شبکه ی اجتماعی هستند. نمونه ی آماری 1599 نفر تعیین گردید. از پرسشنامه ی الکترونیکی برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها از طریق بسته های نرم افزاری SPSS25 و Lisrel8.5 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاکی از تایید تاثیر محیط خدمات الکترونیکی بر اعتماد، رضایت، تعهد و وفاداری الکترونیکی است. همچنین اعتماد الکترونیکی بر رضایت و وفاداری الکترونیکی تاثیرگذار بوده است. به علاوه رضایت الکترونیکی بر تعهد و وفاداری الکترونیکی تاثیر داشته است. مبتنی بر یافته ها، می توان پیشنهاد کرد که شبکه های اجتماعی توجه بیشتری به عناصر محیط خدمات الکترونیکی مانند جذابیت دیداری، ارزش سرگرم کنندگی، قابلیت استفاده، سفارشی-سازی/شخصی سازی و تعاملات داشته باشند. همچنین، پیشنهادهای کاربردی دیگری ارائه گردید.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نگرش عرضه کنندگان خدمات گردشگری به تأثیرات اقتصادی گردشگری ورزشی ساحلی بر مقصد در شهر رامسر می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش را مدیران ارشد و میانی کلیه واحدهای ساحلی عرضه کننده خدمات گردشگری شهر رامسر تشکیل می دهد. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، 384 نفر محاسبه شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ تایید گردید. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS25 صورت گرفت. یافته ها مشخص ساخت که بر مبنای نگرش عرضه کنندگان خدمات گردشگری، گردشگری ورزشی ساحلی بر توسعه اقتصادی مقصد گردشگری رامسر تاثیر معناداری دارد. همچنین این بررسی نشان داد که میان متغیرهای گردشگری ورزشی ساحلی و توسعه اقتصادی واحدهای ساحلی (به ترتیب بیشترین شدت به کمترین) پذیرایی و تشریفات، مراکز خرید، اقامتی-رفاهی، تفریحی-ورزشی و نیز حمل ونقل در شهر رامسر رابطه مستقیم وجود دارد. بیشترین تاثیر توسعه گردشگری ورزشی ساحلی بر عوامل توسعه اقتصادی به ترتیب تاثیر مربوط به ضریب تکاثر، درآمد و اشتغال بوده است. مبتنی بر یافته ها پیشنهادهای لازم ارایه گردید .

درک این که وفاداری گردشگر چگونه شکل می گیرد و میزان این وفاداری در چه سطحی می باشد، برای مدیریت بازاریابی مقصدهای گردشگری به یک اصل و قاعده کلی تبدیل شده است. پژوهش حاضر، با هدف ارزیابی سطح وفاداری گردشگران میراث فرهنگی در مقصد رامسر با تاکید بر مراحل وفاداری صورت پذیرفت. جاﻣﻌه آماری پژوهش بازدیدکنندگان میراث فرهنگی مقصد رامسر بودند. با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه، 384 نفر برآورد گردید. روش نمونه گیری، غیرتصادفی در دسترس بود. از پرسش نامه برای جمع آوری داده ها بهره گیری شد. روایی پرسش نامه به صورت صوری و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ (866/0= α) تایید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با به کار گیری نرم افزار SPSS25 انجام شد. یافته ها مشخص ساخت که سطح وفاداری در هر چهار مرحله، به طور تقریبی برابر است، امّا وفاداری میلی (مرحله سوم: متغیر اعتماد) سطح بالاتری نسبت سایر مراحل داشت. همچنین، سطح وفاداری نگرشی، کمی از وفاداری رفتاری بالاتر بود. مبتنی بر این یافته ها، نتیجه گیری شد و پیشنهادهای لازم جهت افزایش سطح مراحل وفاداری و نزدیک نمودن آن به وفاداری عملی ارائه گردید.

معماری و ویژگی های آن، یکی از عوامل مهم جذب گردشگران بوده و نقش مهمی در این حوزه ایفا کرده است؛ حال آن که مجموعه سازی آن مبتنی بر میراث روستایی در قالب موزه، می تواند قدرت این جذابیت را برای گردشگران دوچندان سازد. براین اساس، مقاله حاضر با هدف بررسی نقش معماری خانه های روستایی در تمایلات رفتاری بازدیدکنندگان در موزه میراث روستایی گیلان شکل گرفت. هدف پژوهش توصیفی تبیینی بوده است. جامعه آماری را بازدیدکنندگان موزه میراث روستایی گیلان تشکیل داده اند. تعداد نمونه آماری، با توجه به فرمولی که در بخش روش پژوهش گزارش شده، 114 نفر برآورد شد. در این پژوهش، از روش نمونه گیری غیراحتمالی دردسترس استفاده شد. داده ها از طریق پرسش نامه جمع آوری شدند. روایی پرسش نامه به صورت صوری و پایایی آن براساس تحلیل آلفای کرونباخ تأیید شد. تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، با استفاده از آمار توصیفی و آزمون رگرسیون چندمتغیره انجام شد. یافته ها نشان دادند که معماری و عناصر چشم انداز معماری، عملکرد معماری، زیبایی شناسی معماری و معناگرایی معماری، به ترتیب، بیشترین تأثیر را در تمایلات بازدیدکنندگان دارند. درنهایت نتیجه گیری شد که نقش متغیر «معماری خانه های روستایی» در «تمایلات بازدیدکنندگان موزه میراث روستایی گیلان» قوی تر و شدیدتر از نقش تک تک عناصر تشکیل دهنده معماری در تمایلات رفتاری آن هاست و این یعنی عناصر معماری اثری هم افزاینده دارند و در ترکیب با هم، قدرت تأثیرشان زیاد می شود.

خطر همه گیری کووید-19 نه تنها به تهدید زندگی و مرگ ومیر محدود نمی شود، بلکه منجر به تشدید نگرانی ها و سایر رفتارهای احساسی منفی می شود و ممکن است بر قصد گردشگر برای سفر تأثیر منفی بگذارد و یا به طور کل منجر به ارزیابی دوباره فرآیند انتخاب مقصد شود؛ همچنین ممکن است بی تأثیر باشد. پژوهش حاضر نیز باهدف بررسی تأثیر عوامل ذهنی بر تمایلات گردشگران به سفر در دوران همه گیری کووید-19 صورت پذیرفته است. این پژوهش، ازنظر هدف، تبیینی، و بر اساس ماهیت از نوع کمّی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی است. جامعه آماری پژوهش، افرادی هستند که در زمان همه گیری کووید-19، اقدام به مسافرت به شهر رامسر نمودند. تعداد نمونه آماری 440 نفر برآورد شد. داده ها از طریق پرسشنامه مجازی جمع آوری شدند و طبقه بندی و تحلیل داده ها از طریق نرم افزارهای SPSS25 و SmartPLS3 انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که ادراک احساسی خطر سفر گردشگران (یعنی نگرانی های گردشگران از کووید-19 در ابعاد مختلف) نسبت به سایر متغیرها بیشتر بوده است. در آزمون فرضیات دریافت شد که خود کارآمدی ادراکی گردشگران بر درک آن ها از کووید-19 تأثیر منفی می گذارد. به علاوه، ادراک گردشگران از کووید-19 بر ادراک شناختی و احساسی خطر سفر و نیز تمایلات گردشگران تأثیر مثبت گذاشته است. به علاوه ادراک گردشگران از کووید-19 و ادراک شناختی و احساسی خطر سفر بر تمایلات گردشگران نسبت به سفر به رامسر در زمان شیوع کووید-19 تأثیرگذار بودند. به عنوان مهم ترین پیشنهاد، اتخاذ و اجرای راهبرد "ارتباطات سفر مبتنی بر کووید-19" در مقصد گردشگری رامسر" توصیه می گردد.

وفاداری گردشگران به یک مقصد، هم به عنوان راهبرد رهبری و هم به عنوان کشتی نجات در ذهن مدیران یک مقصد نقش بسته است. ساخت و اعتباریابی مقیاس «وفاداری به مقصد» هدف پژوهش حاضر است. پژوهش حاضر با رویکرد اثبات گرایی و مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش، شامل گردشگرانی است که در یک سال اخیر، حداقل سه بار در مقصد گردشگری «الف» حضور داشتند. حجم نمونه از طریق دستورالعمل مربوطه، 340 نفر برآورد گردید و روش نمونه-گیری دردسترس بود. در جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی الکترونیکی استفاده شد. در تحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی به وسیله ی نرم افزارهای SPSS26 و لیزرل 8/8 استفاده شد. پس از تحلیل عاملی اکتشافی 17 معیار وفاداری به مقصد که از ادبیات استخراج گردیده بود، 4 عامل تعیین و نام گذاری شدند که شامل: «تمجید گری و ثابت قدمی برای مقصد با 5 گویه»، «برتر بینی مقصد با 5 گویه»، «وابستگی به مقصد با 4 گویه» و «ایثارگری برای مقصد با 3 گویه» می باشند. سپس تحلیل عاملی مرتبه-ی اول و دوم انجام شد که نتایج مورد تایید و مطلوب بود. با توجه به مجموع تحلیل ها و یافته ها می توان به این نتیجه رسید که مقیاس وفاداری به مقصد از پایایی و روایی مطلوبی در جامعه گردشگران مورد بررسی، برخوردار بوده است. تمایز این مقیاس با مقیاس های پیشین در توجه به رفتار وفاداری و نه فرآیند وفادارسازی، ذهنی-عینی بودن مقیاس و قابلیت طرح گونه شناسی و بخش بندی بازار مبتنی بر این مقیاس است.

رفتار جامعه میزبان نسبت به گردشگران، تابعی از ادراک آنها از مقایسه هزینه ها و منافع حاصل از گردشگری است. شیوع کووید-19، منجر شد جامعه میزبان به این باور برسد که هزینه های حضور گردشگران از مزایای آن بیشتر است و این درک، بر رفتار آنها نسبت به حضور گردشگران تأثیر منفی بگذارد. ادراک هزینه، توسط جامعه میزبان، در یک توالی زنجیره وار، منجر به ادراک تهدید، شکل گیری نگرش منفی و در نهایت، بروز رفتار منفی خواهد شد. متناسب با این روند، هدف پژوهش حاضر، بررسی نگرش و رفتار جامعه میزبان نسبت به حضور گردشگران در دوران شیوع کووید-19 در مقصد گردشگری رامسر است. از تئوری تهدید یکپارچه به منظور شکل دهی به چارچوب نظری استفاده گردید. روش پژوهش کیفی، جامعه ی آماری، ساکنین شهر رامسر و روش نمونه گیری قضاوتی بود و تعداد نمونه آماری مبتنی بر رسیدن به اشباع نظری 21 نفر به دست آمد. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شدند. تحلیل داده ها بر اساس تحلیل محتوا و کدگذاری باز و محوری انجام پذیرفت. یافته های پژوهش، ابعاد جدیدی از تعامل میزبان-گردشگر در دوران کرونا مبتنی بر تلفیق نظریه های تبادل اجتماعی و تهدید یکپارچه را ارائه نمود. آنچه به عنوان نتیجه، می توان بیان نمود، این است که با وجود آن که نگرش اغلب مردم رامسر به حضور گردشگران در این دوران منفی بوده، عده ای با تاکید بر وابستگی معیشت و اقتصاد شهر به گردشگری و تحت شروطی که در نتیجه گیری پژوهش به آن ها اشاره شده، معتقد بودند می توان پذیرای گردشگران بود؛ در عین حال، سلامت مردم شهر در اولویت است.

امروزه گردشگری یکی از مسایل مهم و موثر اقتصادی و از عوامل مهم و برجسته ارتباطی، اجتماعی و فرهنگی در سطح جهان محسوب می شود. در حال حاضر، رقابتی که مقصدهای گردشگری شهری در آن قرار گرفته اند، نیاز به درک فرآیندی است که به واسطه ی آن، بتوانند نقش مهمی را در رضایت و وفاداری گردشگران خود ایفا نمایند. تحقیق حاضر با هدف شناخت و ارزیابی نقش عوامل موثر بر وفاداری گردشگران در مقصد گردشگری رامسر صورت پذیرفته است. تحقیق حاضر، کاربردی، توصیفی و از نوع همبستگی مبتنی بر مدلسازی معادلات ساختاری بر اساس تکنیک حداقل مربعات جزیی بوده است. جامعه ی آماری تحقیق گردشگران ایرانی بازدیدکننده از مقصد گردشگری شهری رامسر را در بر می گرفت. تعداد نمونه 400 نفر در نظر گرفته شد و روش نمونه گیری، تصادفی ساده بود. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری شدند. روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوا و پایایی آن با محاسبه ی آلفای کرونباخ (895/0) تایید گردید. از تحلیل عاملی تاییدی برای اطمینان از اعتبار مدل های اندازه گیری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از بسته نرم افزارهای SPSS24 و SmartPLS2 صورت پذیرفت. نتایج بیانگر تایید تمامی فرضیه ها بود و مشخص ساخت که نوآوری بازاریابی، جذابیت فعالیت های شهری، تصویر مقصد، ویژگی های مقصد گردشگری و کیفیت ادراک شده از طریق متغیرهای واسطه ای چون ارزش ادراک شده و رضایت، نقش مهمی را در وفاداری به مقصد گردشگری شهری رامسر ایفا می نمایند. با توجه به تحلیل یافته ها، نتایج و پیشنهادات لازم ارایه گردید.

در سال های اخیر، استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری در مطالعات گردشگری به طور کامل گسترش یافته است. با این حال، در هنگام استفاده از این روش، چالش هایی وجود دارد که باید شناسایی و رعایت شود. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر، شناسایی و تحلیل زمینه های چالش برانگیز و مشکل ساز در استفاده از SEM در تحقیقات گردشگری در ایران است. پژوهش حاضر، مبتنی بر مطالعه ی مروری به صورت نظام مند و از طریق تحلیل داده های ثانویه انجام شده است. جامعه ی آماری این تحقیق، مقالات نشریه های داخلی گردشگری (علمی-پژوهشی مصوب وزارت علوم) از ابتدای انتشار فصلنامه ها تا پایان سال 1396 هستند. روش نمونه گیری فرآیند هدفمند بود که پس از طی این فرآیند، حجم نمونه ی آماری تعداد 116 مقاله تعیین شد. تحلیل داده ها مبتنی بر دو رویکرد از طریق نرم افزار SPSS25 انجام پذیرفت؛ رویکرد اول: تحلیل توصیفی مقالات و رویکرد دوم: تحلیل چالش های کاربرد روش SEM. نتایج نشان می دهد که عدم بررسی حجم نمونه لازم، عدم انجام آزمون نرمالیته توزیع داده ها، عدم گزارش کامل تجزیه ی اثرات و اندازه اثر R2 و گزارش انتخابی و سلیقه ای شاخص های برازش از جمله مهمترین آسیب ها و چالش های محققان ایرانی در استفاده از SEM در تحقیقات گردشگری هستند. توصیه های علمی مبتنی بر رفع این چالش ها ارائه شده است.

ارتباط صنعت هتلداری با آب وهوا، مانند رابطه ی نوزاد و آغوش می باشد. تحقیق حاضر با هدف سنجش نگرش مدیران صنعت هتلداری در مقصد گردشگری رامسر نسبت به اقدامات کاهشی/سازگاری انجام شده در برابر تغییرات آب وهوا و اولویت بندی این اقدامات صورت پذیرفت. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی بوده است. جامعه ی آماری تحقیق تمامی مدیران عالی اماکن اقامتی بودند که حجم نمونه آنها 384 نفر محاسبه گردید و از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. دادها از طریق پرسشنامه جمع آوری شدند. روایی پرسشنامه به صورت صوری و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ (879/0) تایید گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS24 انجام شد. نتایج مشخص ساخت که مدیران اماکن و تاسیسات اقامتی مقصد گردشگری رامسر تنها به اقدامات کاهشی نسبت تغییرات آب وهوا دیدگاه مثبتی دارند. در این راستا اولویت مدیران به ترتیب با اقدامات کاهشی و سپس اقدامات سازگاری بود. همچنین در اقدامات کاهشی اولویت اجرا با عامل "استفاده منطقی از انرژی و بهبود بهره وری انرژی در هتل ها" بود.

پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی پژوهش های گردشگری در فصلنامه پژوهش های روستایی انجام پذیرفت. روش پژوهش به لحاظ ماهیت، کیفی، ازنظر هدف و نوع، کاربردی و با رویکرد تحلیل محتوای اسناد بود. جامعه آماری پژوهش، مقاله های حوزه گردشگری در فصلنامه پژوهش های روستایی به تعداد 38 مورد بود که با استفاده از رویکرد تمام شماری تمامی مقالات در تحلیل شرکت داده شدند. برای تعیین شاخص های تحلیل محتوا، در ابتدا، با مطالعه پژوهش های پیشین، مدلی یکپارچه ارائه و سپس بر اساس آن، 38 مقاله موجود در حوزه گردشگری، ارزیابی گردید. ابعاد کلان مدل در تحلیل محتوا شامل ابعاد شناختاری، ساختاری، عملکردی و استنادی بود. روایی و پایایی از طریق روایی فهرست کنترل و پایایی مصحح تأیید گردید. از دو بسته نرم افزاری iMindMap9 و SPSS25 در فرآیند تحلیل استفاده شد. نتایج تحقیق در غالب شناسایی آسیب ها و چالش های پژوهش های گردشگری در فصلنامه پژوهش های روستایی با توجه به ابعاد مدل تحلیل محتوا گزارش شد و مبتنی بر آن ها، راهکارهای لازم پیشنهاد و ارائه گردید.