روانشناسی

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه اهداف پیشرفت الیوت، ماریاما و پکران در دو گروه دانش آموزان مقطع متوسطه اوّل و مقطع متوسطه دوّم بود. لذا در قالب یک پژوهش روان سنجی جهت بررسی روایی و پایایی پرسشنامه اهداف پیشرفت؛ 699 نفر از دانش آموزان (279 نفر از مقطع متوسطه اوّل، 420 نفر از مقطع متوسطه دوّم) شهرستان اوز (واقع در جنوب فارس) که در سال تحصیلی 400-99 مشغول به تحصیل بودند؛ با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند؛ و به پرسشنامه های اهداف پیشرفت، درگیری تحصیلی، خودتنظیمی تحصیلی و انگیزه درونی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی، ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی شش مؤلفه تکلیف گرایی، تکلیف-گریزی، خودگرایی، خودگریزی، دگرگرایی و دگرگریزی را تأیید نمود. برای تعیین پایایی مقیاس از روش آلفای کرونباخ استفاده شد؛ که تمامی ضرایب حاکی از همسانی درونی قابل قبول مؤلفه های اهداف پیشرفت بود. نتایج نشان می دهد که پرسشنامه اهداف پیشرفت الیوت و همکاران از روایی و پایایی مطلوبی در دانش آموزان مقطع متوسطه اوّل و متوسطه دوّم برخوردار است؛ و کارایی لازم را برای اندازه گیری اهداف پیشرفت مذکور دارد.

پژوهش حاضر با هدف آزمایش مدل رابطه التزام تحصیلی و اهمال کاری تحصیلی، غیبت از مدرسه و عملکرد تحصیلی با میانجیگری پایستگی تحصیلی در دانش آموزان دوره متوسطه دوم استان ایلام انجام گرفت. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه یازدهم مقطع متوسطه استان ایلام بود. نمونه تحقیق شامل 625 نفر بود که با روش خوشه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه های التزام تحصیلی ریو و تسنگ (2011)، پایستگی تحصیلی مارتین و مارش (2008) و اهمال کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984) جمع آوری شد. برای محاسبه نتایج از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. شاخص های مدل نشان داد که مدل برازنده داده هاست. نتایج نشان داد که بین التزام تحصیلی با پایستگی تحصیلی، پایستگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش آموران رابطه مستقیم مثبت و معناداری وجود دارد. بین پایستگی تحصیلی با اهمال کاری تحصیلی و غیبت از مدرسه دانش آموزان و اهمال کاری تحصیلی با عملکرد تحصیلی و غیبت از مدرسه با عملکرد تحصیلی رابطه مستقیم منفی و معناداری وجود دارد. بین التزام تحصیلی با اهمال کاری تحصیلی و غیبت از مدرسه با میانجی گری پایستگی تحصیلی رابطه غیر مستقیم منفی و عملکرد تحصیلی رابطه غیر مستقیم مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین پایستگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان از طریق اهمال کاری تحصیلی و غیبت از مدرسه رابطه چندگانه غیر مستقیم معنادار وجود دارد. نتایج حاکی از تأیید نقش میانجیگری پایستگی تحصیلی بین التزام تحصیلی با غیبت از مدرسه، اهمال کاری تحصیلی و عملکرد تحصیلی است.

متغیرهای متعددی در رابطه بین دانش آموز و مدرسه نقش داشته و آن را تحت تأثیر قرار می دهند. ااین پژوهش با هدف ارائه الگوی پیوند با مدرسه بر اساس سبک های هویت و جوّ مدرسه با میانجی گری خودکارآمدی تحصیلی صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر کنگاور به تعداد 3600 نفر در سال تحصیلی 1400-1399 بود. به این منظور تعداد 520 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و پرسشنامه های پیوند با مدرسه رضایی شریف و همکاران (1393)، جومدرسه لی و همکاران (2017)، سبک هویت برزونسکی (1992) و خودکارآمدی تحصیلی جینکس و مورگان (2003) را به صورت الکترونیکی تکمیل کردند. پس از گردآوری داده ها، مدل یابی معادلات ساختاری برای آزمون مدل پیشنهادی و فرضیه ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که جومدرسه و سبک هویت با خودکارآمدی تحصیلی و پیوند با مدرسه رابطه معنی دار و مثبت دارد. همچنین سبک هویت و جو مدرسه از طریق خودکارآمدی بر پیوند با مدرسه اثرگذار است. با توجه به برازش مدل تدوین شده، یافته ها نشان می دهد توجه داشتن به متغیرهای سبک هویت، جومدرسه و خودکارآمدی، می تواند به افزایش پیوند با مدرسه در دانش آموزان منجر شود. در جهت بهبود پیوند با مدرسه، توجه به سبک ها هویت خودکارآمدی تحصیلی و جو مدرسه ضروری به نظر می رسد.

پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی بود که با هدف تعیین رابطه شایستگی اجتماعی-هیجانی با تاب آوری تحصیلی، با توجه به نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی و امیدواری تحصیلی در نمونه ای از دانش آموزان ایرانی اجرا شد. در این پژوهش 283 نفر دانش آموز رشته علوم انسانی به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. متغیرها با استفاده از پرسشنامه های شایستگی اجتماعی-هیجانی (زو و ای، 2012)، تاب آوری تحصیلی کاسیدی (2016) خودکارآمدی تحصیلی (جمالی و همکاران، 2013) و امیدواری اشنایدر(2000) اندازه گیری شدند. تحلیل آماری داده ها به کمک نرم افزار AMOS و با روش تحلیل مسیر انجام شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد مدل نظری با داده ها برازش مطلوب دارد. به علاوه بین شایستگی اجتماعی-هیجانی با تاب آوری (36/0=r)، خودکارآمدی تحصیلی (53/0=r) و امیدواری (47/0=r) با تاب آوری تحصیلی رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی و امیدواری نیز در رابطه بین این دو متغیر تأیید شد. چشم-انداز این پژوهش ایجاد زمینه برای انجام تحقیقات آزمایشی در راستای متغیرهای پژوهش است تا اثربخشی مداخلات مبتنی بر شایستگی اجتماعی-هیجانی بر تاب آوری تحصیلی با در نظر گرفتن متغیرهای تعدیل کننده مورد بررسی قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه میان افسردگی و رضایت زناشویی با نقش واسطه ای تمایز خود در زنان متأهل از منطقه 2 شهرداری شهر اهواز انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و از طریق مدلیابی معادلات ساختاری به روش همبستگی چندمتغیری انجام شد. 260 زن متأهل شهر اهواز در سال 1399 به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده سیاهه های تمایز خود (اسکورن و فریندلندر، 1998)، رضایت زناشویی انریچ (به نقل از سلیمانیان، 1373) و افسردگی بک (بک و همکازان، 1996) بود. برای تحلیل داده ها از روش الگویابی معادلات ساختاری و برای بررسی اثرات واسطه ای از روش بوت استراپ استفاده شد. تحلیل های الگویابی معادلات ساختاری تأیید کرد که برازندگی مدل پیشنهادی مناسب است. نتایج حاکی از آن بود که نشانگان افسردگی به صورت مستقیم بر متغیر رضایت زناشویی تأثیر می گذارد (001/0 =p) و همچنین نتایج مربوط به تحلیل مسیرهای غیر مستقیم نشان داد که نشانگان افسردگی از طریق میانجی گری تمایز خود و خرده مقیاس های آن (جدایی عاطفی، واکنش هیجانی، جایگاه من و آمیختگی با دیگران) بر رضایت زناشویی تأثیرگذار بوده است (001/0 =p). با توجه به بحث تمایزیافتگی، به نظر می رسد آشنا کردن زوجین با این متغیر در زمان ازدواج به رضایت بیشتری در ازدواج و رابطه زناشویی آنان منجر می شود.

شیوع جهانی و بی سابقه ی بیماری COVID-19 همراه با افزایش پریشانی روان شناختی در افراد، تهدیدی جدی بر سلامت عمومی محسوب می شود. بررسی مدل ساختاری عوامل روان شناختی مرتبط با COVID-19، همچنین نپرداختن پژوهش های پیشین به این موضوع به شیوه حاضر در این مطالعه اهمیت بسزایی دارد. پژوهش حاضر باهدف بررسی مدل یابی معادلات ساختاری و نقش تعدیل کنندگی جنسیت در رابطه ی پنج عامل بزرگ شخصیت و پریشانی روان شناختی در بهبودیافتگان بستری بیماری COVID-19 (تعداد=705 نفر؛ دامنه سنی 25-80سال، زنان=20%/63 ، میانگین سنی=32/41، انحراف استاندارد=05/11) به شیوه نمونه گیری داوطلبانی و اینترنتی صورت گرفت. ابزارهای مورداستفاده، پرسشنامه پنج عامل شخصیت_فرم کوتاه (BFI-S) و مقیاس پریشانی روان شناختی (K10) بود. از نرم افزار R به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. گشودگی در زنان باعث بالا رفتن پریشانی ولی در مردان باعث کاهش پریشانی شده است و اثر گشودگی روی پریشانی در دو گروه مردان و زنان ازنظر آماری اختلاف معنی داری داشته (002/0=P)، همچنین برونگرایی در مردان با کاهش پریشانی همراه بوده است (000/0= P)، بنابراین، جنسیت تعدیل گر این روابط می باشد. این نتایج با تبیین فرایند ابتلا به پریشانی روان شناختی با درنظرگرفتن عوامل شخصیتی و نقش کلیدی جنسیت به عنوان تعدیل گر و لزوم توجه به رویکردهای مداخله ای باهدف کاهش اثرات پریشانی روان شناختی به ادبیات پژوهشی می افزاید.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی و تداوم اثر مداخله شفقت خود، بر تکانشگری دانشجویان دچار شکست عاطفی انجام شد. روش پژوهش، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان دانشگاه های شیراز بود که در سال تحصیلی 99-98 مشغول به تحصیل در دانشگاه بودند. با روش نمونه گیری در دسترس، 27 نفر از دانشجویان (12 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل) که مطابق با ملاک های ورود و خروج بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های شفقت خود نف و تکانشگری بارات (BIS-11)، در سه مرحله استفاده شد. در گروه آزمایشی مداخله ی شفقت خود نف (در 8 جلسه ی 60 دقیقه ای) اجرا شد اما در گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش نشان داد که مداخله ی شفقت خود در کاهش تکانشگری دانشجویان دچار شکست عاطفی اثربخش بود و این اثربخشی در دوره ی پیگیری یک ماهه نیز تداوم داشت. شفقت خود می تواند از طریق تخفیف احساسات ناخوشایند ناشی از افت ارزش خود و حرمت خود که به دنبال وقوع شکست اتفاق می افتد و هم چنین با افزایش خودآگاهی و خودکنترلی سبب کاهش تکانشگری شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مدیریت اضطراب امتحان بر ذهن آگاهی، انعطاف پذیری روانشناختی و تاب آوری در دانش آموزان دارای اضطراب امتحان بود. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و جامعه ی آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی اول شهرستان رشت در سال تحصیلی98-99 بود که پس از اجراء آزمون تشخیصی جهت شناسایی دانش آموزان دارای اضطراب امتحان، 34 نفر انتخاب و تصادفاً در دو گروه 17 نفره ی کنترل و آزمایش گماشته شدند. پرسشنامه ی اضطراب امتحان، مقیاس ذهن آگاهی، پرسشنامه ی انعطاف پذیری روان شناختی و مقیاس تاب آوری، به عنوان پیش آزمون توسط دو گروه تکمیل شد و بعد از 9 جلسه ی آموزش اضطراب امتحان، مجدداً به عنوان پس آزمون در اختیار دو گروه قرار گرفت. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد آموزش اضطراب امتحان بر بهبود انعطاف پذیری روان شناختی و تاب آوری مؤثر است اما تأثیری معناداری بر ذهن آگاهی مشاهده نشد. این نتایج، کاربردهای ضمنی برای معلمان و دست اندرکاران آموزش دارد.

هدف پژوهش تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مدیریت استرس و مهارت های حل مسئله مادران دار ای کودکان کم توان ذهنی 7 تا 12 سال در شهرستان نجف آباد بود. طرح پژوهش ازنوع نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. دراین پژوهش ازروش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. بدین منظور ازبین جامعه آماری این پژوهش که کلیه مادران دارای کودک کم توان ذهنی مشغول به تحصیل در مدرسه ی استثنایی شهید ساربان2 شهرستان نجف آباد در سال 1398-1399بودند، براساس معیارهای ورود وخروج ازپژوهش، تعداد 30 نفر انتخاب و به طور تصادفی در دوگروه آزمایش وکنترل جایگزین شدند. ابزار های مورد استفاده در پژوهش حاضر عبارت بودند از: پرسشنامه ی استاندارد مقیاس راهکارهای مدیریت استرس کوبین و همکاران (۱۹۹۰)، پرسشنامه حل مسئله هپنروپترسون (1982). ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ بر گروه آزمایش، ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﻣﺠﺪدًا ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ آزﻣﻮنﻫﺎ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار گرفتند؛ نتایج به وسیله نرم افزار spssو روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افزایش مدیریت استرس و افزایش مهارت های حل مسئله مادران در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون تاثیر گذار بوده است و تغییرات گروه آزمایش درمقایسه باگروه کنترل ازنظر آماری معنادارهستند .(P<0/05) هم چنین درمان برمولفه های مدیریت استرس ازجمله ایجادخوش بینی، مدیریت زمان ، فعالیت تفریحی و بدن رادرحالت استراحت قراردادن معنادار بوده است. درمهارت های حل مسئله درمولفه های سبک گرایش- اجتناب وکنترل شخصی معنادار بوده است.

این پژوهش با هدف نقش واسطه ای انگیزش پیشرفت در رابطه بین هویت ورزشی با عملکرد ورزشی نوجوانان ورزشکار انجام شد. پژوهش توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی نوجوانان پسر 15 تا 18 سال شهرستان گرگان تشکیل دادند و تعداد 220 ورزشکار نوجوان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل سه پرسشنامه برای بررسی متغیرهای پژوهش بود. یافته ها نشان داد روابط مثبت معناداری بین هویت ورزشی و انگیزش پیشرفت با عملکرد ورزشی وجود دارد و مدل پژوهش تایید شد و به طور کلی 41 درصد از عملکرد ورزشی توسط هویت ورزشی و انگیزش پیشرفت قابل تبیین می باشد. همچنین متغیرهای هویت ورزشی و انگیزش پیشرفت بر عملکرد ورزشی اثر مستقیم معنادار دارند. نتایج این پژوهش بر ضرورت نقش هویت و بر انگیزش و نهایتا عملکرد ورزشی در ورزشکاران تاکید می نماید.