روانشناسی

روانشناسی

روانشناسی سال 25 زمستان 1400 شماره 4 (پیاپی 100) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ویژگی های روان سنجی پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در نوجوانان مبتلابه بیماری قلبی مادرزادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماری های مادرزادی قلبی نوجوانان روایی اعتبار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 696 تعداد دانلود : 56
هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت نوجوانان ایرانی مبتلابه بیماری های قلبی مادرزادی بود. شرکت کنندگان 180 نفر نوجوانان 13 تا 18 سال مبتلابه بیماری های قلبی مادرزادی و والدین آن ها که مراجعه کننده به بیمارستان تخصصی قلب شهید رجایی بودند. ابزار پژوهش پرسشنامه های کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (PedsQL™) و کیفیت زندگی نسخه عمومی (PedsQL™) و بخش اضطراب فراگیر پرسشنامه CSI-4 استفاده شدند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی اکتشافی، آلفا کرونباخ و همبستگی پیرسون برای بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه استفاده شد. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از 7 عامل در پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت گزارش نوجوان و پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت گزارش پروکسی بود.. پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت نسخه نوجوان و پروکسی از روایی و اعتبار قابل قبولی در جامعه ایرانی برخوردار است و می تواند در ارزیابی کیفیت زندگی آن ها مورداستفاده قرار گیرد.
۲.

مدل یابی ارتباط ساختاری استرس و اختلال خوردن با میانجی گری معنای زندگی و اجتناب تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدل یابی معادلات ساختاری استرس اجتناب تجربی معنای زندگی اختلال خوردن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 291 تعداد دانلود : 56
هدف پژوهش، مدل یابی ارتباط استرس و اختلال خوردن با میانجی گری معنای زندگی و اجتناب تجربی بود. روش تحقیق توصیفی از نوع مدل های ساختاری همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان در حال تحصیل دانشگاه فردوسی مشهد در سال 98 می باشد. از بین شاغلین به تحصیل با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای 387 نفر انتخاب شدند. آزمودنی ها پرسشنامه های استاندارد نگرش به خوردن (گارنر و همکاران، 1979)، اجتناب تجربی چندبعدی (گامز و همکاران، 2011)، معنای زندگی (استگر و شین، 2010) و ارزیابی استرس دانشجویی (راس، نایبلینگ و هکرت، 1999) را تکمیل نمودند. داده ها با نرم افزار SPSS-23 و AMOS-23 تجزیه و تحلیل شد. سطح معنی داری در تحلیل مدل اثر کامل و مدل اثر میانجی کوچکتر از 01/0 بدست آمد. نتایج تحلیل مدل اثر کامل نشان داد که متغیر استرس به صورت مستقیم و در جهت مثبت با متغیر اختلال خوردن ارتباط دارد. تحلیل مدل اثر میانجی نشان داد در ارتباط بین استرس و اختلال خوردن، اجتناب تجربی در جهت مثبت به صورت جزئی و معنای زندگی در جهت منفی به صورت جزئی میانجی گری می کنند. این پژوهش علاوه بر مفهوم سازی اختلال خوردن، رابطه استرس با اختلال خوردن را نشان داد و نقش اجتناب تجربی و معنای زندگی را به عنوان دو عامل زمینه ساز و تداوم بخش که باید در درمان این اختلال در نظر گرفته شوند، آشکار ساخت.
۳.

اثر باورهای انگیزشی و تعلل ورزی بر خودتنظیمی با نقش واسطه ای کمک طلبی در مورد دانش آموزان دوره اول متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودتنظیمی یادگیری خودتنظیمی کمک طلبی باورهای انگیزشی تعلل ورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 147 تعداد دانلود : 297
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای کمک طلبی در رابطه ی بین خودتنظیمی با تعلل ورزی و باورهای انگیزشی انجام شد. تعداد 300 نفر از دانش آموزان دختر وپسر دوره ی اول متوسطه (هفتم, هشتم, نهم) شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده و به مقیاس های خودتنظیمی تحصیلی بوفارد (1995), کمک طلبی ریان و پنتریچ (1997), تعلل ورزی تاکمن (1998) و راهبردهای انگیزشیMSLQ (1990) پاسخ دادند. روش پژوهش حاضر در طرح های توصیفی-همبستگی از نوع تحلیل مسیر قرار گرفت. یافته ها نشان داد, باورهای انگیزشی بر کمک طلبی و خودتنظیمی و کمک طلبی بر خودتنظیمی اثر مثبت معنادار و تعلل ورزی بر خودتنظیمی و کمک طلبی و باورهای انگیزشی اثر منفی معنادار دارد. همچنین کمک طلبی در رابطه ی بین خودتنظیمی و تعلل ورزی و باورهای انگیزشی نقش واسطه ای ایفا می کند. براساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت تعلل ورزی و باورهای انگیزشی به واسطه ی کمک طلبی می توانند خودتنظیمی را در دانش آموزان دستخوش تحول سازند. لذا می توان این پژوهش را در سطح خانواده هم بررسی کرد تا بتوان به عوامل موثر بر خودتنظیمی در درون خانواده هم نیز پی برد.
۴.

بررسی نقش واسطه ای عزت نفس سازمان محور در تأثیر وظیفه شناسی و توافق جویی بر عملکرد وظیفه ای و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان شرکت ملی حفاری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عزت نفس سازمان محور وظیفه شناسی توافق جویی عملکرد وظیفه ای رفتار شهروندی کارکنان شرکت ملی حفاری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 849 تعداد دانلود : 603
هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین نقش واسطه ای عزت نفس سازمان محور در تأثیر وظیفه شناسی و توافق جویی بر عملکرد وظیفه ای و رفتار شهروندی سازمانی بود. نمونه ی پژوهش، 234 نفر از کارکنان شرکت ملی حفاری ایران بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در این پژوهش، از پرسشنامه های استانداردی هم چون ویژگی های شخصیتی (NEO)، عملکرد شغلی، رفتار شهروندی سازمانی و عزت نفس سازمان محور و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده شد. آزمون الگوی پژوهش نشان دهنده برازندگی خوب الگو بود. بررسی تأثیرات مستقیم نشان داد که وظیفه شناسی و توافق جویی تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد وظیفه ای، رفتار شهروندی سازمانی و عزت نفس سازمان محور دارند و عزت نفس سازمان محور تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد وظیفه ای و رفتار شهروندی سازمانی دارد. هم چنین، آزمون تأثیرات غیرمستقیم نیز نشان داد که عزت نفس سازمان محور نقش واسطه ای در تأثیر وظیفه شناسی و توافق جویی بر عملکرد وظیفه ای و رفتار شهروندی سازمانی دارد. بر این اساس با درنظرگرفتن متغیرهایی هم چون وظیفه شناسی، توافق جویی و افزایش عزت نفس سازمان محور می توان میزان عملکرد وظیفه ای و رفتارهای شهروندی سازمانی را ارتقاء داد.
۵.

واکاوی نقش مدرسه در ساخت هویت اخلاقی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت اخلاقی آموزش مدرسه دانش آموز معلم روش کیفی پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 745 تعداد دانلود : 246
پژوهش حاضر با هدف واکاوی سهم آموزش و مدرسه در شکل گیری هویت اخلاقی دانش آموزان انجام شده است. روش انجام پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل 15 دانش آموز دختر 15 تا 17 ساله بودند که به روش انتخاب هدفمند بر پایه اصل اشباع و یا تکراری شدن پاسخ ها برگزیده شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مصاحبه کیفی و از نوع مصاحبه نیمه ساختاریافته با پرسش های باز و استاندارد شده بود و داده ها مطابق با رویکرد استراس و گلاسر تحلیل و طبقه بندی گردید. با توجه به نتایج، در بُعد خانواده، ویژگی های والدین و سبک های فرزندپروری در شکل گیری هویت اخلاقی، تعاملات و تأثیرپذیری فرد از مدرسه، تأثیرگذار است. در بُعد مدرسه، آگاهی و التزام به قوانین، میزان و چگونگی تشویق ها و تنبیه ها، نحوه تعامل با همسالان، نحوه تدریس و ویژگی های رفتاری معلمان، چگونگی ارتباط گیری و برخورد کادر مدرسه، میزان و نوع فعالیت های فوق برنامه و فضای مدرسه و نیز محتوای کتب درسی تأثیر بسزایی در شکل گیری هویت اخلاقی دانش آموزان دارند. همچنین از یافته های پژوهش اینگونه بر می آید که در بعد مدرسه، شخصیت و رفتار معلمان، هویت اخلاقی شکل-گرفته در آنها و التزام عملی آنها به آموزه های اخلاقی تأثیر ماندگاری بر هویت اخلاقی دانش آموزان می گذارد.
۶.

نقش ناگویی هیجانی در پیش بینی گرایش به رفتارهای پرخطر بر مبنای نقش واسطه ای حمایت اجتماعی ادراک شده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رفتارهای پرخطر حمایت اجتماعی ادراک شده ناگویی هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 404 تعداد دانلود : 67
پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است و با هدف تعیین نقش واسطه ای حمایت اجتماعی ادراک شده در رابطه بین ناگویی هیجانی و گرایش به رفتارهای پرخطر در دختران دانشجوی مقطع کارشناسی یکی از دانشگاه های شهر قم اجرا شد. 470 دانشجو در دو مرحله با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و خوشه ای انتخاب شدند و مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده چندبُعدی (MSPSS)، مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو-20 (TAS-20)، و مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARS) را تکمیل کردند. تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزارهای SPSS 22 وLisrel 8/72 انجام شد. طبق نتایج، حمایت اجتماعی ادراک شده با رفتارهای پرخطر، همبستگی منفی معنادار و ناگویی هیجانی با رفتارهای پرخطر، همبستگی مثبت معنادار دارد. تحلیل مسیر نشان داد حمایت اجتماعی ادارک شده، نقش واسطه ای در رابطه بین ناگویی هیجانی و گرایش به رفتارهای پرخطر دارد. می توان از این یافته ها جهت شناسایی افراد در معرض خطر استفاده کرد و از طریق تقویت هوش هیجانی و مهارت های ارتباطی و اجتماعی، همچنین، با تقویت حمایت اجتماعی در افراد مبتلا به ناگویی هیجانی، گرایش به رفتارهای پرخطر را کاهش داد.
۷.

عوامل ارتقاء تاب آوری کارکنان پرستاری درگیر در مراقبت های بالینی از بیماران مبتلا به کووید-19(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استرس تاب آوری کووید- 19 مراقبت بالینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 755 تعداد دانلود : 258
هدف از تحقیق حاضر، احصاء عوامل موثر بر ارتقاء تاب آوری روانشناختی کارکنان پرستاری بیمارستان خانواده در مبارزه با کووید-19 می باشد. تحقیق حاضر از حیث روش ، ترکیبی و از نوع اکتشافی متوالی می باشد. در مرحله کیفی از روش فراترکیب و در مرحله کمی از روش تحقیق پیمایشی استفاده گردید. در مرحله کیفی، عوامل ارتقاء تاب آوری روانشناختی کارکنان پرستاری در مبارزه با کووید 19 در 3 مقوله اصلی شامل مسئولیت جمعی، شایستگی های تاب آوری و سبک زندگی کاری، 9 مولفه و 33 شاخص احصا گردید. در مرحله کمی روایی و اعتبار سازه ای برای کلیه مولفه ها بجز حمایت عاطفی علنی و مداوم جمعی تایید گردید. همچنین در رتبه بندی اهمیت هریک از مولفه های تایید شده، شایستگی سرپرستاران در رهبری تیم های پرستاری، در رتبه اول قرار گرفت . با توجه به اینکه ماهیت بیماری ها و چالش های سلامت عمومی در حال تغییر هست، ضروریست به مسائلی همچون آسیب های روانشناختی که تاثیر عمیق بر عملکرد کارکنان پرستاری دارند، پرداخته شود و در مدیریت مراقبت های بالینی نیز استانداردهای جدید متناسب با ماهیت و ویژگیهای بیماری های همه گیر و نوظهور آینده پیش بینی و اجرا نمود.
۸.

مقایسه اثر بخشی روان نمایشگری و درمان شناختی رفتاری گروهی بر ترس از ارزیابی منفی، توجه متمرکز برخود و خود انتقادی در دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: درمان شناختی رفتاری روان نمایشگری ترس از ارزیابی منفی توجه متمرکز برخود خود انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 876 تعداد دانلود : 909
هدف از پژوهش مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و روان نمایشگری بر کاهش نشانه های شناختی اضطراب اجتماعی است. پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد. در این تحقیق 60 دانشجوی دارای معیار اضطراب اجتماعی، به عنوان نمونه های پژوهش در سه گروه 20 نفره؛ دو گروه آزمایش و گروه کنترل بصورت تصادفی تقسیم شدند. گروه ها با پرسشنامه اضطراب اجتماعی کانور (2000)، فرم کوتاه پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی لری (1983)، پرسشنامه کانون توجه وودی و همکاران (1997) وپرسشنامه سطوح خود انتقادی تامسون و زوروف (2004) مورد سنجش قرار گرفتند. پس از12 جلسه 2 ساعته مداخله شناختی رفتاری و روان نمایشگری بصورت جداگانه در گروه های آزمایش، مجدداً متغیرهای شناختی فوق مورد سنجش قرار گرفتند. یافته ها نشان داد هر دو مداخله باعث کاهش معنا داری در ترس از ارزیابی منفی، توجه متمرکز بر خود و خود انتقادی در گروه های آزمایش می شوند. این تفاوت بین گروه های آزمون معنا دار ظاهر نشد. نتیجه نشان داد هر دو روش در کاهش نشانه-های شناختی اضطراب اجتماعی مؤثرند و می توانند بصورت جایگزین و بسته به شرایط در دانشجویان مورداستفاده قرار گیرند.
۹.

نقش واسطه ای عاملیت شخصی در رابطه میان دل بستگی به والدین و هویت من در پیش بزرگسالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیش بزرگسالی دل بستگی به والدین عاملیت شخصی هویت من

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 980 تعداد دانلود : 317
پیش بزرگسالی به عنوان یک دوره تحولی بر بازه سنی 18 تا 29 سالگی تاکید دارد. از نظر آرنت (2000) این دوره تحولی ویژه کشورهای توسعه یافته است، در حالی که پژوهش های انجام شده بیان گر حضور این مرحله تحولی در سایر جوامع نیز می باشد. با توجه به اهمیت دو سازه ی هویت و عاملیت و عدم شناخت کافی ابعاد پیش بزرگسالی در ایران، هدف مطالعه حاضر تعیین نقش واسطه ای عاملیت در رابطه دلبستگی به والدین و هویت من در پیش بزرگسالان است. جامعه ی آماری این پژوهش تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل یکی از دانشگاه های شهر تهران بودند که در بازه ی سنی ۱۸ تا ۲۹ سال قرار داشتند. نمونه ای با حجم ۵۴۰ نفر به صورت برخط به پرسشنامه ای متشکل از مقیاس های سیاهه ی ابعاد پیش بزرگ سالی، پرسشنامه ی تجارب روابط نزدیک-ساختار رابطه، پرسش نامه ی عاملیت و پرسشنامه فرآیند هویت من پاسخ دادند. داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند و یافته ها نشان دهنده ی رابطه ی مستقیم، منفی و معنادار دل بستگی ناایمن با عاملیت شخصی و رابطه ی غیرمستقیم، منفی و معنادار دل بستگی ناایمن به والدین و هویت من بودند؛ لذا نقش واسطه ای عاملیت شخصی در رابطه ی میان دل بستگی به والدین و هویت من مورد تائید قرارگرفت. در این پژوهش مدل دل بستگی به مادر و پدر مورد مقایسه قرار گرفت.
۱۰.

مدل علّی تحلیل رفتگی ورزشکاران نخبه بر اساس کمال گرایی ورزشکاران در دوران همه گیری کووید19: نقش واسطه ای سبک مربیگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کووید-19 شخصیت تحلیل رفتگی ورزشکاران نخبه سبک مربیگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 804 تعداد دانلود : 992
تحلیل رفتگی با مجموعه ای از مسائل پزشکی، روان شناختی، هیجانی و مرتبط با عملکرد در ورزشکاران نخبه همراه است که می تواند متأثر از عوامل فردی و مربیگری باشد؛ بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی رابطه کمال گرایی و تحلیل رفتگی با واسطه گری سبک مربیگری در شرایط همه گیری کووید-19 بود. در این پژوهش مقطعی، 258 ورزشکار نخبه (میانگین سنی= 05/22؛ انحراف استاندارد=08/3؛ 148 مرد) مقیاس های کمال گرایی چندبعدی، تحلیل رفتگی ورزشی و سبک مربیگری را تکمیل کردند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها علاوه بر شاخص های آمار توصیفی از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد مسیرهای مستقیم کمال گرایی به تحلیل رفتگی، کمال گرایی به سبک مربیگری کنترلی، سبک مربیگری کنترلی به تحلیل رفتگی و مسیر غیرمستقیم کمال گرایی و ابعاد آن به تحلیل رفتگی با واسطه گری سبک مربیگری کنترلی معنادار بودند. نتایج حاکی از آن است هرچه ورزشکاران توانایی کمتری در سازمان دهی معیارها و انتظارات عملکردی از خود و دیگران داشته باشند و خود را بیشتر مقید به تحقق خواسته های بیرونی بدانند با خطر تحلیل رفتگی بالاتری مواجه هستند، درعین حال، می توان امیدوار بود با ارائه آموزش های مبتنی بر کاهش سبک کنترلی مربیان، تمایلات کمال گرایانه در ورزشکاران تعدیل شده و به کاهش تحلیل رفتگی آن ها در دوران همه گیری کووید-19 منجر می شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۸