عبدالرسول جوکار

جوامع پرسش و پاسخ مجازی[1] به افراد کمک می کنند تا به اطلاعات مورد نیاز خود فراتر از پرس و جوهای مبتنی بر کلمات کلیدی سنتی و بازیابی اسناد و مدارک دست یابند. این جوامع به کاربران این امکان را می دهند تا اطلاعات مورد نیاز خود را به صورت پرسش مطرح نمایند و پاسخ یا پاسخ هایی را از دیگر اعضاء دریافت کنند. اما امکان تشخیص بهترین پاسخ از بین پاسخ ها و ارزیابی کیفیت آنها به طور واضح و قطعی وجود ندارد. هدف این پژوهش ارزیابی و پیش بینی کیفیت پاسخ ها در شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت است. جهت دستیابی به این هدف، پرسش و پاسخ های وارد شده به این شبکه در قلمرو موضوعی مدیریت دانش در بازه زمانی ژانویه تا ماه می سال 2019 مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات مورد نیاز توسط خزنده سایت گردآوری شد. در نهایت تعداد 54 پرسش و 443 پاسخ جهت تجزیه و تحلیل در دو سطح توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار SPSS نسخه 22 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، به ترتیب متغیرهای مرتبط بودن، کفایت داشتن و مختصر بودن با نسبت بخت های 3/626، 3/44 و 3/148 بیشترین قدرت پیش بینی درستی یا نادرستی پاسخ ها را دارند. درواقع درستی پاسخ ها در صورت مرتبط بودن پاسخ دریافتی با پرسش به میزان 3/626، درصورت وجود اطلاعات کافی در پاسخ 3/440 و دریافت پاسخ های مختصر به میزان 3/148 افزایش خواهد یافت. [1] Virtual Q&A communities

هدف: شناخت توانایی سنجه های استنادمحور (هم استنادی، زوج کتاب شناختی، امسلر، پیج رنک و هیتس(اعتبار و کانون)) برای تعیین میزان ربط مقاله ها با یکدیگر. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها، پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری، مجموعه مقالات موجود در زیرمجموعه دسترسی آزاد پاب مد سنترال مجموعه آزمون سایترک بود  که بر اساس سه سنجه هم استنادی، زوج کتاب شناختی و امسلر با سایر مقالات رابطه استنادی داشتند. از میان 26262  مقاله، 30 مقاله به عنوان مقالات پایه انتخاب شد و مقالات مرتبط با هر یک از آن ها بر اساس سنجه ربط مش بازیابی گردید؛ هر یک از سنجه های استنادمحور متغیر مستقل و سنجه ربط مش متغیر وابسته بود. با استفاده از نرم افزار شبیه ساز ومپ سرور و پی.اچ.پی.مای ادمین یک پایگاه مای. اس. کیو.ال ایجاد شد؛ سپس، با مطالعه کلیه کدهای مورد نیاز از بسته کد منبع سایترک، کدهای لازم با اعمال تغییرات ضروری، اجرا و نتایج حاصل در پایگاه مای. اس. کیو.ال وارد شد. با نوشتن پرس وجو به زبان اس. کیو.ال، شبکه استنادی مجموعه به صورت کامل استخراج شد سپس با کدنویسی به زبان پایتون اعداد مربوط به پیج رنک و هیتس (اعتبار و کانون) به صورت جداگانه محاسبه گردید. یافته ها: نتایج نشان داد تمامی شش سنجه در سطح یک صدم همبستگی معنادار و مثبت با میزان ربط مقاله ها داشت؛ به عبارت دیگر، با افزایش مقادیر هریک از سنجه ها، درجه ربط مقاله ها نیز افزایش یافت. بیشترین میزان همبستگی مربوط به سنجه امسلر و پس از آن، زوج کتاب شناختی بود. پس از سنجه ها ی امسلر و زوج کتاب شناختی، بیشترین همبستگی میان متغیر هیتس(اعتبار) با ربط مقاله ها بود. متغیر پیج رنک در مرتبه چهارم قرار داشت؛ در نهایت، کم ترین میزان همبستگی با ربط مقاله ها، مربوط به سنجه های هم استنادی و هیتس( کانون) بود؛ بنابراین، از میان سنجه های استنادی  بررسی شده در این پژوهش، سنجه های امسلر، زوج کتاب شناختی، هیتس(اعتبار) و پیج رنک بیش از سایر سنجه ها از پتانسیل لازم برای تعیین میزان ربط مقاله ها برخوردار بودند.   نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت سنجه های استنادمحور مطالعه شده قادرند درجه ربط مقاله ها را برآورد کنند و در بافتارهای مختلف بازیابی اطلاعات شامل موتورهای جست وجو، پایگاه های اطلاعاتی و استنادی، سامانه های پیشنهاددهنده و حتی کتابخانه های دیجیتالی برای دسترسی به مقالات مرتبط، پیشنهاد مقالات مشابه و رتبه بندی نتایج بازیابی کاربرد داشته باشند؛ همچنین، لازم است به سنجه امسلر که نسبت به دو سنجه سنتی هم استنادی و زوج کتاب شناختی، در سامانه های اطلاعاتی کمتر استفاده شده است، بیش از پیش  توجه شود؛ از طرفی، علیرغم اینکه سنجه هم استنادی در برخی از پایگاه ها و سامانه های بازیابی اطلاعات بین المللی( مانند ساینس دایرکت و سایت سیر) برای بازیابی مدارک مرتبط و پیشنهاد مدارک مشابه استفاده می شود در مقایسه با سایر سنجه ها از کارایی کمتری برخودار است.

استخراج کلمات/ عبارات کلیدی متن، پیش نیاز بسیاری دیگر از وظایف حوزه پردازش زبان طبیعی است. اما بررسی متون فارسی و انگلیسی این حوزه نشان می دهد، تلاش های انگشت شماری برای استخراج کلمات/ عبارات کلیدی از متون فارسی صورت گرفته است. لذا، این مقاله، با هدف تعیین موقعیت کنونی پردازش زبان طبیعی فارسی و به طور خاص استخراج کلمات/ عبارات کلیدی از متون فارسی، به مرور خلاصه ای از مقالات فارسی و انگلیسی منتشر شده در این حوزه که از متون فارسی برای آزمودن ایده هایشان استفاده کرده اند ، می پردازد؛ سپس هر مقاله را از نظر روش شناسی، نحوه اجرا و پیاده سا زی، روش ارزیابی و معیارهای آن مورد تعمق قرار داده و به چالش می کشد . در مجموع 14 مقاله فارسی و 6 مقاله انگلیسی به استخراج کلمات و عبارات کلیدی از متون فارسی پرداخته اند . روش بیشتر این مقالات، استفاده از اطلاعات آماری و زبان شناختی بوده است. اکثر این مقالات یا در روش شناسی انتخاب شده ایراد دارند و یا نویسندگان نتوانسته اند ایده پیشنهادی شان را به وضوح برای خواننده تبیین نمایند. در بسیاری از مقالات، از مجموعه داده استانداردی برای ارزیابی سیستم استفاده نشده و نحوه محاسبه معیارهای ارزیابی مبهم یا دارای اشکال است . در مجموع، به جز 3 مقاله که روش اجرا شده را به نحو نسبتاً قابل قبولی گزارش کرده اند ، سایر مقالات قابلیت تکرار پذیری و تعمیم ندارند. لذا نمی توان از آن ها به عنوان معیار پایه ای برای ارزیابی سیستم های آینده استفاده کرد یا از ایده مطرح شده در آن ها با اطمینان در ساخت و توسعه نرم افزارهای کاربردی و عملی در حوزه استخراج کلمات کلیدی استفاده نمود .

هدف: هدف مقاله حاضر، تحلیل کاربرد الگوی فراگفتمان هایلند در خلاصه سازی خودکار استنادمدار متون علمی و پیشنهاد یک طرح حاشیه نویسی فراگفتمان مدار برای بافتارهای استنادی به منظور به کار گیری در خلاصه سازی استنادمدار می باشد. روش شناسی: روش شناسی این پژوهش از نوع کتابخانه ای است و پاسخ دهی به سؤالات پژوهش، از طریق مطالعه و تحلیل منابع مربوط به الگوی فراگفتمان هایلند، خلاصه سازی خودکار متون علمی، تحلیل بافتارهای استناد و طبقه بندی کارکردهای استناددهی انجام شده است. یافته ها: فراگفتمان تعاملی هایلند برای نشان دادن چشم انداز نویسنده نسبت به اطلاعات گزاره ای و خواننده به کار می رود، از ابزارهای زبانی مناسب ژانر نقد بهره می برد و برای تحلیل بافتارهای استنادی مناسب است. بنابراین، طرح حاشیه نویسی فراگفتمان مدار بافتارهای استنادی بر اساس تردیدنما، یقین نما، نگرش نما، خوداظهارها و دخیل سازها که از مؤلفه های اصلی فراگفتمان تعاملی - مشارکتی هایلند هستند، پیشنهاد شد. این طرح شامل 70 طبقه می باشد. نتیجه گیری: از فراگفتمان تعاملی هایلند می توان برای ساخت پیکره مناسب جهت خلاصه سازی خودکار استنادمدار بهره گرفت و مراحل ایجاد رده بند های مورد نیاز فرآیند خلاصه سازی، پالایش بافتارهای استنادی و انتخاب جملات برای درج در خلاصه نهایی را بر اساس آن انجام داد. حاشیه نویسی پیکره ها عموماً بر اساس یک طرح حاشیه نویسی انجام می شود. بنابراین، طرح پیشنهاد شده می تواند مفید واقع شود. با توجه به این که طرح حاشیه نویسی پیشنهاد شده مبتنی بر نظریات موجود است، لازم است در به کارگیری آن، از حاشیه نویسان خواسته شود تا در حین برچسب زنی، هر برچسب دیگری غیر از موارد مطرح شده در طرح را که به ذهنشان می رسد با ذکر دلیل، یادداشت نمایند تا در صورت احراز توافق مطلوب به طرح اضافه گردد.

مقدمه: مستندسازی تجربیات، نوعی مدیریت دانش است. مسئله اصلی چگونگی مستند نمودن سرمایه فکری و تجارب متخصصان در جهت بهره گیری از گنجینه دانش در راستای حفظ منابع و عدم تکرار اشتباهات گذشته می باشد. هدف پژوهش، تعیین خط مشی طرح های توسعه منابع آب شرکت آب منطقه ای فارس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از مستندسازی دانش تجربی متخصصان با اهداف اختصاصی اولویت بندی مراحل اجرای طرح ها در سه سطح، ملی، استانی و نقش دانش تجربی متخصصان است. روش شناسی: جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان معاونت طرح و توسعه در سه استان فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد شامل 36 نفر بودند. این پژوهش با رویکرد ترکیبی اکتشافی متوالی (کیفی و کمی) انجام شده است. در روش کیفی از روش مصاحبه و پانل دلفی و در روش کمی از پرسشنامه در مقیاس لیکرت استفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که افراد پانل در رابطه با اولویت بندی مراحل اجرای طرح ها به ترتیب در سطح ملی، استانی و با در نظر گرفتن نقش دانش تجربی متخصصان اتفاق نظر داشته و در نهایت، مستندسازی طرح به عنوان خدمات مکمل برای تمام مراحل باید انجام شود. نتیجه گیری: بنابراین فقدان سیستم مدیریت دانش طرح ها باعث بروز مشکلاتی همچون عدم اولویت بندی و عدم استفاده از دانش تجربی کارکنان شده است.

هدف: در این پژوهش با مرور نظام مند پژوهش های حوزۀ خودکارسازی پیشنهاد داور برای مقالات در سامانۀ مجلات علمی به شناسایی وضعیت پژوهش های این حوزه ازنظر انواع شواهد خبرگی، انواع مدل های بازیابی مورداستفاده، شکاف پژوهشی موجود پرداخته شده، و درپایان پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ارائه شده است. روش : در پژوهش حاضر، از چارچوب مطالعۀ نظام مند کیچن هام و چارترز (2007) استفاده شده است. جستجو در پایگاه های اطلاعات علمی فارسی و انگلیسی با کلیدواژه های مرتبط انجام و تعداد 50 منبع به زبان انگلیسی در بازۀ زمانی 1992 تا 2018 یافت شد. پس از اعمال پالایش اولیۀ معیارهای ورود و خروج از مطالعه و کنترل توسط متخصصان، تعداد 43 منبع انگلیسی برای ورود به مرور نظام مند انتخاب شدند. سپس با طراحی کاربرگی، استخراج اطلاعات از منابع صورت گرفت. یافته ها: مرور پژوهش ها نشان داد شواهد خبرگی نامزد در مطالعات حوزۀ خودکارسازی پیشنهاد داور برای مقالات ، شامل چهار منبع «اطلاعات خود-توصیفی نامزد داوری» (5 پژوهش)، «مستندات ایجادشده توسط نامزد داوری» (26 پژوهش)، «شبکه های همکاری و روابط علمی نامزد داوری» (2 پژوهش)، و «منابع ترکیبی» (7 پژوهش) هستند و روش روابط علمی و منابع ترکیبی نسبت به دو روش دیگر متأخرتر هستند. همچنین، مدل های بازیابی اطلاعات مورداستفاده در سامانه های خبره یابی داور شامل مدل بولی، مدل بولی بسط یافته، مدل فازی، مدل برداری، مدل احتمالاتی، نمایه سازی معنای نهان، مدل تخصیص معنای نهان و مدل نویسنده- موضوع هستند. شکاف های پژوهشی موجود در این حوزه نیز «عدم توجه به طراحی سامانۀ خبره یابی داور در نشریات و کنفرانس های داخلی»، «عدم توجه به منابع دانشی» و «عدم توجه به دیدگاه کاربران در طراحی سامانه های موجود» است. اصالت/ارزش: با مرور پژوهش های حوزۀ خودکارسازی پیشنهاد داور، یافته های این حوزه ازنظر شواهد خبرگی داوری و مدل های به کاررفته دسته بندی و خلاصه شد. این پژوهش تصویری کلی نسبت به آنچه انجام شده و آنچه بهتر است در طراحی سامانه های بعدی درنظر گرفته شود به پژوهشگران ارائه می دهد.

هدف : شناسایی، طبقه بندی، و تحلیل بافتارهای استنادی مقالات علم اطلاعات و انواع استنادها با رویکرد فراگفتار هایلند. روش شناسی : این پژوهش در دو مرحله «شناسایی طبقه استناد» (Jurgens et al., 2016) و «تحلیل مبتنی بر فراگفتار کارکرد شناسایی شده» (Hyland, 2005) انجام شده است. 164 بافتار استنادی مقالات استناد کننده به 10 مقاله به زبان انگلیسی (مجموعاً شامل 656 جمله استنادی صریح و ضمنی) بررسی شده است. یافته ها : استنادها از نظر فراگفتار در 2 طبقه اصلی استناد های «تعاملی- هدایتی» و «تعاملی- مشارکتی» با 4 طبقه فرعی در سطح دوم، 14 طبقه فرعی تر در سطح سوم و 23 طبقه فرعی تر در سطح چهارم دسته بندی شد. استنادهای شناسایی شده بیشتر از نوع تعاملی- هدایتی بود و نه تعاملی- مشارکتی. طبقات درک شده نیز بیشتر توصیفی بودند و نه تحلیلی و نقدگونه. نتیجه گیری: شباهت طبقه بندی استنادهای این مطالعه با طرح های موجود تا سطح سوم است و اغلب نیز با طبقات استنادهای تعاملی- هدایتی اشتراکاتی دارند. به نظر می رسد انواع استنادهای تعاملی- مشارکتی شناسایی شده بتواند در پالایش بافتارهای استنادی در سامانه های بازیابی اطلاعات متون علمی و در ارزیابی کیفی تأثیرگذاری پژوهش ها یاری رسان باشد.

هدف پژوهش حاضر توسعه راهبردهای بهبود تسهیم دانش در شبکه های اجتماعی علمی پیوسته از طریق شناخت عوامل مؤثر و بازدارنده بر تمایل به اشتراک دانش در این شبکه هاست. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی و با روش نمونه گیری خوشه ای انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه پژوهشگران (اعضای هیئت علمی) دو دانشگاه «شیراز» و «خلیج فارس بوشهر» تشکیل می دهند که با توجه به جمعیت 900 نفری، 269 نفر از این جامعه بر مبنای جدول «مورگان» به عنوان نمونه تعیین گردید. گردآوری داده ها بر مبنای پرسشنامه بررسی عوامل مؤثر بر اشتراک دانش در جوامع مجازی «ژائو» انجام گرفت. یافته ها نشان داد که از بین عوامل مؤثر بر تمایل پژوهشگران به اشتراک دانش، به ترتیب، عوامل «چشم انداز مشترک» با اختلاف میانگین 82/4، «عمل متقابل» با اختلاف میانگین 04/4 و «اطمینان در تمایل به اشتراک گذاری» با اختلاف میانگین 34/3 دارای بیشترین سهم در افزایش تمایل پژوهشگران به اشتراک دانش هستند. در این بین «وابستگی اجتماعی» با میانگین 42/0- و نمره t ، 48/4- و با توجه به معنادار شدن رابطه، تأثیر بازدارنده بر تمایل به اشتراک دانش داشته است. با توجه به تأثیر مثبت «چشم انداز مشترک»، «عمل متقابل» و «اطمینان در تمایل به اشتراک دانش» می توان با ایجاد شبکه های اجتماعی علمی-تخصصی، امکان حضور پژوهشگران هم رشته و با قلمروهای مشابه را فراهم کرد تا بدین طریق به تبادل دانش تخصصی با یکدیگر بپردازند. همچنین، با ایجاد زمینه های آشنایی بیشتر پژوهشگران با این شاهراه های ارتباط علمی، می توان علاوه بر تشویق آنان به استفاده و اشتراک دانش بیش از پیش در شبکه های اجتماعی علمی پیوسته، سرعت تولید علم را نیز بالا برد.

هدف: بررسی ارتباط میان کیفیت مقالات حوزه علم اطلاعات در ویکی پدیای انگلیسی با رتبه بازیابی شان در موتورهای جستجوی گوگل، یاهو، و بینگ. روش شناسی: با روش پیمایشی-توصیفی و براساس چهارچوب شناسایی شده، ابعاد کیفیت شامل اعتبار، کامل بودن، پیچیدگی، آگاهی بخشی، ثبات، روزآمدی، و فراریت برای هر مقاله محاسبه شده است. یافته ها: مقالات بررسی شده در ابعاد پیچیدگی و فراریت نسبتاً مطلوب ارزیابی شدند؛ اما در ابعاد کامل بودن، روزآمدی، و آگاهی بخشی وضعیت مناسبی نداشتند. بینگ به لحاظ صوری، رتبه نخست بیشترین تعداد نمایش مقالات ویکی پدیا را داشت؛ اما در رتبه بازیابی مقالات میان موتورهای جستجو تفاوت معناداری وجود نداشت. به استثنای شاخص روزآمدی، میان سایر ابعاد کیفیت اطلاعات با رتبه بازیابی مقاله ارتباط معناداری دیده نشد. نتیجه گیری: ویکی نویسان باید با رعایت اصول لازم در نگارش آثار خود در بهبود مؤلفه های کامل بودن، روزآمدی، و آگاهی بخشی تلاش کنند. مسائل تجاری پشت پرده سامانه های بازیابی اطلاعات که انتشار الگوریتم رتبه بندی آنها را با محدودیت روبه رو می کند، می تواند توجیهی برای نبود رابطه میان برخی ابعاد کیفیت اطلاعات مقالات با رتبه بازیابی آنها باشد.

هدف:کارآمدی فیلد ""محدودیت زبانی"" در سه موتور کاوش گوگل، بینگ، و یاهو و تعیین کارآمدترین موتور کاوش در ارائه نتایج مرتبط در زبان فارسی و عربی. روش شناسی:پیمایش بر روی 38 واژه هم نویسه در زبان فارسی و عربی انجام شد. یافته ها:موتور کاوش گوگل در بازیابی و رتبه بندی نتایج مرتبط با زبان هدف، عملکرد ضعیف تری نسبت به موتور کاوش بینگ و یاهو داشت. سه موتور کاوش در بازیابی نتایج نامرتبط با زبان هدف، تفاوت معناداری با یکدیگر نداشتند؛ اما در رتبه بندی نتایج نامرتبط با زبان هدف، تفاوت معناداری در عملکرد موتور کاوش گوگل مشاهده شد. همچنین مشخص شد تأثیری در بازیابی نتایج نامرتبط با زبان هدف ندارد. نتیجه گیری:کاربران در بینگ و یاهو با اقبال بیشتری برای بازیابی نتایج مرتبط با زبان فارسی و عربی مواجه هستند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش اضطراب کتابخانه ای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز انجام شده است. روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش شامل5700 دانشجوی کارشناسی ارشد که 229 نفر ( 139 دختر و 90 پسر) به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روش نمونه گیری، روش طبقه ای خوشه ای انتخاب شد و توسط مقیاس اضطراب چندبعدی کتابخانه ای ون کمپن [1] (2003) مورد ارزیابی قرار گرفت. پایایی پرسش نامه به روش آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت که برای ابعاد اضطراب کتابخانه ای بین 61/0 تا 83/0 نوسان داشت و روایی آن به شیوه تحلیل گویه، تعیین شد. نتایج بیانگر روایی و پایایی مطلوب پرسش نامه بود. سؤال های پژوهش به روش آمار توصیفی و استنباطی و با آزمون تی مستقل، تحلیل واریانس و طرح درون آزمودنی یک طرفه مورد تحلیل قرارگرفتند. یافته ها: یافته های مرتبط با میزان اضطراب در نمونه پژوهش بر اساس چهار سطح اضطراب نشان داد که جمعیت بیشتری از نمونه مورد مطالعه دارای اضطراب زیاد هستند. همچنین میان اضطراب کتابخانه ای دانشجویان با میزان استفاده از کتابخانه و هدف استفاده از کتابخانه رابطه معنادار وجود دارد. دانشجویان دانشکده اقتصاد بیشترین اضطراب و دانشجویان دانشکده برق از کمترین میزان اضطراب برخوردارند. نتایج تحلیل واریانس درون آزمودنی نشان داد که بین ابعاد اضطراب کتابخانه ای تفاوت معناداری دارد. نتیجه گیری: به نظر می رسد اضطراب کتابخانه ای عارضه ای جدی در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز است که جهت انجام فرایند پژوهش و پایان نامه ناگزیز هستند که از کتابخانه و منابع اطلاعاتی استفاده کنند. <br clear="all" /> [1]. Van Kampen

هدف کلی پژوهش حاضر امکان سنجی ارائه مدلی برای سنجش میزان تأثیرگذاری مقالات در مرحله داوری در مجلات علمی است تا بتوان در فرایند کنترل کیفیت مقالات علمی میزان استناد به آن در آینده را پیش بینی نمود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و در زمره تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. در این پژوهش، از کل مجلات نمایه شده حوزه شیمی در «اسکوپوس» حدود 5 مجله به عنوان نمونه اولیه در نظر گرفته شدند. همچنین، از میان 926 مقاله نیز تعداد 300 مقاله به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در بین سال های 2011 تا 2015 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص «چندنویسندگی و هم تألیفی» قوی ترین متغیر پیش بینی کننده استناد است که به صورت مثبت و معنادار میزان استناد را پیش بینی می کند. شاخص های «طول مقاله»، «تعداد منابع» و «H-INDEX نویسنده» متغیرهای دیگری بودند که توانستند میزان استناد مقالات را به صورت مثبت و معنادار پیش بینی کنند. پس، هیئت های داوری مجلات، می توانند علاوه بر درنظر گرفتن معیارهای سنتی ارزیابی مقالات، با لحاظ کردن مدل سنجش میزان اثرگذاری مقالات، در آینده ارزیابی مؤثرتری در مرحله داوری داشته باشند.

هدف : هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه وب سایت واسپارگاه های برتر کشورهای جهان اسلام از نظر شاخص های وب سنجی، میزان نمایانی و میزان دسترس پذیری با کشورهای برتر جهان است. روش/رویکرد: پژوهش از نوع پیمایشی با رویکرد وب سنجی است. برای شناسایی وب سایت واسپارگاه ها از رتبه بندی وبومتریک استفاده شد. میزان نمایانی و میزان دسترس پذیری وب سایت ها با استفاده از ابزار الکسا و ویو بررسی شد. یافته ها : وب سایت واسپارگاه های برتر کشورهای جهان اسلام از نظر شاخص های اندازه، مشاهده پذیری، فایل های غنی، اسکالر، رتبه ترافیک و پیوند درونی در مقایسه با واسپارگاه های برتر جهان عملکرد بسیار ضعیف تری داشته اند. تنها در شاخص دسترس پذیری و سرعت لودشدن، اختلاف آماری معنا داری وجود نداشته است. نتیجه گیری : کشورهای جهان اسلام برای بهبود رتبه جهانی واسپارگاه هایشان باید به ترتیب به شاخص های «اندازه»، «مشاهده پذیری»، «فایل های غنی»، «اسکالر»، «رتبه ترافیک» و «پیوند درونی» بیشتر توجه کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان استفاده پژوهشگران کشورهای خاورمیانه از شبکه های اجتماعی علمی و اهداف پیوستن آنها به این شبکه ها صورت گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیر درصدی و با رویکرد پیمایشی- تطبیقی انجام گرفته است. جامعه این پژوهش را محققین کشورهای منطقه خاورمیانه تشکیل دادند که برحسب حجم نمونه پرسش نامه برای 728 نفر از آنها ارسال شد. پرسش نامه به صورت محقق ساخته بوده و 444 نفر از محققین به پرسش نامه پاسخ دادند. پایایی پرسش نامه نیز به روش آلفای کرونباخ با عدد قابل قبول 79/0 محاسبه شد. به منظور پاسخ گویی به سؤال های پژوهش از آمار توصیفی، استنباطی و آزمون های خی دو و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، پژوهشگران کشورهای کویت، امارات متحده عربی و قطر، بیشترین استفاده را از شبکه های اجتماعی علمی دارند. همچنین، پژوهشگران کشورهای بحرین، امارات متحده عربی و سوریه بیشترین میزان حضور را در شبکه های اجتماعی علمی دارند. نمایانی و افزایش استناد و به اشتراک گذاری مقاله ها توسط پژوهشگران کشورهای خاورمیانه، هدف عمده ی پیوستن به این شبکه ها است. نتیجه گیری: در کل، میزان حضور پژوهشگران این منطقه در شبکه های اجتماعی علمی، رضایت بخش نیست و جای خود را در میان جامعه مورد مطالعه به خوبی باز نکرده است.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه کارآفرینی سازمانی و مدیریت دانش متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی شاغل در 13 کتابخانه دانشکده های دانشگاه شیراز در سال 1392 است. روش پژوهش: این پژوهش، از دیدگاه هدف، در گروه تحقیقات بنیادی و از دورنما روش، در گروه تحقیقات همبستگی قرار می گیرد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل، کلیه کارمندان زن و مرد شاغل در کتابخانه های دانشگاه شیراز بود که تمامی این افراد (87 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش مورد استفاده شامل پرسش نامه مدیریت دانش نیر (1390) و پرسش نامه کارآفرینی سازمانی هومن (1381) می باشد. ضرایب پایایی آلفای کرونباخ که برای محاسبه همسانی درونی پرسش نامه های مدیریت دانش و کارآفرینی سازمانی استفاده گردید، به ترتیب برابر با 89/0 و 92/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از روش آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد بین سطح مهارت کارآفرینی سازمانی و مدیریت دانش متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی شاغل در کتابخانه های دانشگاه شیراز رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج همچنین بیانگر آن بود که از بین ابعاد کارآفرینی سازمانی، بین بعد "سخت کوشی، مسئولیت پذیری و موفقیت" با مدیریت دانش، رابطه معنی داری وجود دارد؛ در حالی که بین ابعاد ریسک پذیری، نظارت درونی، خلاقیت، انعطاف پذیری، تحمل ابهام و روایی کلامی با متغیر مدیریت دانش، رابطه معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان چنین نتیجه گیری نمود که، متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی شاغل در کتابخانه های دانشگاه شیراز، مدیریت دانش را به عنوان یک راهبرد آگاهانه در شناسایی دانش، ارزیابی، سازماندهی و ذخیره سازی آن به منظور افزایش کارآفرینی در کتابخانه ها به کار می گیرند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش عامل اعتماد بر تمایل در به اشتراک گذاری دانش در جوامع مجازی علمی با رویکرد شبکه های اجتماعی علمی پیوسته است. روش/رویکرد پژوهش: پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه پژوهش، 900 نفر اعضای هیئت علمی دو دانشگاه شیراز و خلیج فارس بوشهر و بر مبنای جدول مورگان، 269 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای بر مبنای دو پرسش نامه «ژائو» (2010) و «وو، چن و چانگ» (2010) است. یافته ها: بین دو متغیر «اعتماد» و «اشتراک دانش» ضریب همبستگی 82/0 وجود دارد که نشان دهنده تأثیر بالای اعتماد بر تمایل به اشتراک دانش در بین پژوهشگران است. بیشترین میزان تأثیر اعتماد بر اشتراک دانش از طریق زیرمؤلفه های «تعهد» با ضریب تأثیر 79/0، «اطمینان» با ضریب تأثیر 68/0 و «وضعیت پیوسته» با ضریب تأثیر 63/0 است. همچنین از بین زیرمؤلفه های «اعتماد»، «رضایت» با ضریب بتای 481/0 بیشترین میزان تأثیر را بر تمایل به اشتراک دانش دارد. نتیجه گیری: با توجه به تأثیر بالای اعتماد بر تمایل پژوهشگران در به اشتراک گذاری دانش در جوامع مجازی علمی، می توان با برنامه ریزی ها و راهبردهای لازم و بالابردن سطح اعتماد، پژوهشگران را به استفاده بیش از پیش از این جوامع ترغیب کرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش امکان پیش بینی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر مبنای جهت گیری های هدف و ابعاد خلاقیت انجام شده است. روش پژوهش: از بین جامعه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز، نمونه ای مشتمل بر 221 نفر (134 دختر و 87 پسر) به شیوه ی نمونه گیری طبقه ای خوشه ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های رفتار اطلاع-جویی (خسروجردی و دیگران 1388)، جهت گیری هدف به شیوه محقق ساخته و پرسشنامه مدادی کاغذی چندگزینه ای سنجش خلاقیت (عابدی 1372) بود که توسط دانشجویان تکمیل شد. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ و روایی آن ها به شیوه تحلیل گویه، تعیین شد. نتایج آزمونها بیانگر روایی و پایایی مطلوب پرسشنامه ها بود. داده های پژوهش با استفاده از آزمون رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش: یافته های حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که الف) همه ی ابعاد جهت گیری های هدف پیش بینی کننده ی مثبت برای بعد قضاوت ربط رفتار اطلاع جویی می باشند. ب) بعد جهت گیری پرهیز از شکست و بعد بسط خلاقیت پیش بینی کننده ها ی مثبت و بعد سیالی خلاقیت، پیش بینی کننده ی منفی برای بعد زمان به عنوان عامل انگیزاننده می باشند.ج) بعد جهت گیری معطوف به یادگیری و جهت گیری پرهیز از شکست پیش بینی کننده های مثبت برای بعد تایید دانش پیشین رفتار اطلاع جویی می باشند. د) بعد جهت گیری معطوف به یادگیری و بعد ابتکار خلاقیت پیش بینی کننده های مثبت برای بعد خلق اندیشه های نو رفتار اطلاع جویی می باشند. ه) بعد تلاش برای جست و جوی اطلاعات در رفتار اطلاع جویی تنها از طریق بعد جهت-گیری معطوف به یادگیری به صورت مثبت و معنادار قابل پیش بینی است. نتیجه گیری: با توجه به وجود رابطه مثبت و معنی دار بین ابعاد جهت گیری هدف و خلاقیت با رفتار اطلاع جویی و امکان پیش بینی رفتار اطلاع جویی دانشجویان از طریق متغیرهای روان شناختی فوق، می توان بیان نمود که موفقیت یا عدم موفقیت دانشجویان در اطلاع جویی و دسترسی به اطلاعات و همچنین عملکرد بهینه در فعالیت های پژوهشی نه تنها محصول مهارتهای تخصصی آنها بلکه برگرفته از مسائل روان شناختی همچون ابعاد جهت گیری هدف و خلاقیت می باشد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های عمومی فارس نسبت به عوامل محتوایی و فرایندی مؤثر بر انگیزه آنان انجام شد. روش: پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه عوامل انگیزشی ایزدی (1390) است. جامعه آماری شامل تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس (227 نفر) است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، 144 نفر به عنوان نمونه تعیین شدند. داده ها با روش های آماری آزمون تی و تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: بین تأثیر عوامل محتوایی و فرایندی انگیزش از نظر کتابداران، تفاوت معنی داری وجود دارد. عوامل محتوایی که آغازگر رفتارند، نسبت به عوامل فرایندی که بر فرایند انگیزش تأکید دارند، از تأثیر بیشتری برخوردار است. عوامل محتوایی مؤثر به ترتیب شامل عوامل انگیزش- بهداشت، نظریه z، سلسله مراتب نیازها، و نیازهای سه گانه و عزت نفس هستند. همچنین عوامل فرایندی مؤثر به ترتیب اهمیت شامل عوامل مربوط به نظریه اسناد، برابری، تعیین هدف و ارزش- انتظار در یک رتبه، تقویت و یادگیری اجتماعی در یک رتبه، و در نهایت ارزیابی شناختی است. اصالت/ارزش: از مهم ترین مواردی که در یک سازمان باید توجه داشت، عامل انگیزه است. هر کارمند با توجه به ویژگی ها و تفاوت هایش نیازمند عوامل انگیزشی خاص خود می باشد. با بررسی عوامل انگیزشی مؤثر بر فعالیت کتابداران، می توان گامی در افزایش کارایی، بهبود رضایت شغلی و بالا بردن روحیه آنان برداشت.

هدف: بررسی میزان آشنایی دانشجویان سه سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با پزشکی مبتنی بر شواهد بوده است. روش/رویکرد پژوهش: به روش توصیفی- تحلیلی، از طریق ابزار پرسشنامه و نمونه گیری، نظر تعداد 226 نفر از دانشجویان سه سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز درباره مقوله پزشکی مبتنی بر شواهد پیمایش شده است. یافته ها: بیشترین میزان آشنایی دانشجویان درباره مراحل پنجگانه پزشکی مبتنی بر شواهد، مربوط به مرحله چهارم ""پیاده سازی شواهد در محیط بالینی"" با میانگین 37/3 است و میان دو متغیر جنسیت و سطح تحصیلی با میزان آشنایی دانشجویان با پزشکی مبتنی بر شواهد رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: دانشجویان پزشکی با پزشکی مبتنی بر شواهد آشنایی اندکی دارند؛ این امر نیازمند توجه مسئولان و رؤسای دانشگاه علوم پزشکی شیراز در راستای برگزاری کلاس های آموزشی و کارگاه های پزشکی مبتنی بر شواهد است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس با توجه به استانداردهای سواد اطلاعاتی است. روش: این پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی است و ابزار پژوهش، پرسشنامه «سنجش سواد اطلاعاتی DAS» (داورپناه و سیامک، 1387) است. پرسشنامه 55 سؤالی، 5 استاندارد را در بر داشت، که به وسیله آن سواد اطلاعاتی کتابداران عمومی سنجیده شد. برای تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و آزمون t استفاده گردید. یافته ها: با توجه به نتایج آزمون های آماری می توان گفت که سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی فارس در سطح متوسطی قرار دارد. سن و سابقه کار بر سواد اطلاعاتی کتابداران تأثیرگذار بوده است. بین سواد اطلاعاتی کتابداران فارغ التحصیل در رشته کتابداری و غیرکتابداری تفاوت معنی داری وجود داشت. نوع مدرک تحصیلی بر سواد اطلاعاتی کتابداران تأثیرگذار بود و کتابداران دارای مدرک بالاتر نسبت به سایرین از سواد اطلاعاتی بیشتری برخوردار بودند. کتابداران کتابخانه های عمومی از نظر میزان آشنایی با زبان انگلیسی در سطح پایینی قرار داشتند. اصالت/ارزش: کتابخانه های عمومی به عنوان یک دانشگاه همگانی برای ایجاد و پیشبرد برنامه های سواد اطلاعاتی و یادگیری مادام العمر در جامعه در صف مقدم هستند و بنابراین نتایج حاصل از ارزیابی سواد اطلاعاتی کتابداران و برنامه ریزی برای ارتقاء سطح آن، در جهت رسیدن به این هدف یاریگر خواهد بود.