فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب کار و فناوری پایه هشتم (دوره اوّل متوسطه) از منظر توجه به ویژگی های شهروند الکترونیکی انجام شد. هدف پژوهش، کاربردی و روش انجام آن توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه آماری، کتاب کار و فناوری پایه هشتم (دوره اوّل متوسطه) مصوب سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی (1398) بود. برای نمونه گیری از سرشماری کامل استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، چک لیستی 10 سوالی بر اساس استاندارد مهارت و آموزشی شهروند الکترونیکی (E-Citizen) گروه برنامه ریزی درسی فناوری اطلاعات و سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور (1388) در سه مولفه دانش و مهارت های رایانه ای پایه، دانش و مهارت جستجوی اطلاعات، مشارکت و شهروند الکترونیکی بود. روایی چک لیست از طریق روش مثلث سازی تایید شد و پایایی آن به کمک روش کاپای کوهن برآورد شد و ضریب توافق به دست آمده که برابر با 602/0 بود، میزان توافق بین دو خبره را در حد «قابل ملاحظه» نشان داد. نتایج نشان داد که در کتاب کار و فناوری پایه هشتم (دوره اوّل متوسطه) ویژگی «دانش و مهارت های رایانه ای پایه» با رتبه میانگین 63/2 دارای بیشترین توجه و ویژگی «مشارکت و شهروند الکترونیکی» با رتبه میانگین 13/1 دارای کمترین توجه است.

آموزش مجازی اشاره به رویکردی برای آموزش و یادگیری دارد که از فنّاوری های اطلاعات و ارتباطات جهت برقراری ارتباط و همکاری در یک محیط آموزشی استفاده می کند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی فرصت ها و چالش های آموزش مجازی انجام شد. طرح پژوهش کیفی و از نوع رویکرد پدیدارشناسی بود. شرکت کنندگان شامل 18 نفر از معلمان، مدیران و کارشناسان فنّاوری مشغول به کار در آموزش و پرورش استان لرستان بودند که با روش نمونه گیری هدفمند در سال تحصیلی 1400-1399 انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. صحت و دقت داده ها از طریق روش های همسوسازی، بازبینی توسط همکاران و اعتباریابی پاسخ دهنده به دست آمد. نتایج نشان داد که 10 مضمون اصلی و 26 مضمون فرعی شناسایی شدند. افزایش اثربخشی و کیفیت آموزش، انعطاف پذیری و گسترش فرصت های آموزش، بهبود تعامل و برقراری ارتباط و صرفه جویی اقتصادی به عنوان مهم ترین فرصت های آموزش مجازی طبقه بندی شدند. همچنین، کلیدی ترین مضمون های چالش های آموزش مجازی، دربرگیرنده مسائل مربوط به دانش آموزان، معلمان، ارائه محتوا و کیفیت آموزش، فرهنگ، زیرساخت و فنّاوری و تعامل اجتماعی بودند. به طور کلی، این مطالعه امکان درک عمیق فرصت ها و چالش های آموزش مجازی در نظام آموزش و پرورش ایران را فراهم می کند.

با شیوع کرونا و تبدیل آموزش حضوری به آموزش مجازی، آموزش دانش آموزان به ویژه در سن نوجوانی، با چالش هایی برای والدین همراه بود. هدف پژوهش حاضر، فهم تجربه زیسته مادران و ابعاد و معانی پیوسته به آن درباره آموزش مجازی در دوران قرنطینه کرونا است. روش تحقیق، پدیدارشناسی توصیفی است. بدین منظور، از بین مادران تهرانی با روش نمونه گیری هدفمند ۱۵ نفر که حداقل یک فرزند مدرسه ای ۱۱ تا ۱۵ سال داشتند، انتخاب و داده ها با روش مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته جمع آوری شد و این کار تا زمان دستیابی محقق به اشباع نظری ادامه پیدا کرد. تحلیل داده ها ازطریق کدگذاری و مشخص شدن مقوله های اصلی و فرعی با استفاده از روش کلایزی انجام شد. یافته های پژوهش درباره نگرانی ها و دغدغه های مادران شامل ۴ مضمون اصلی و ۹ مقوله فرعی به ترتیب: آسیب های فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان (آسیب پذیری دانش آموزان در فضای مجازی، رشد فرهنگ مصرف گرایی در دانش آموزان و اختلال در جامعه پذیری دانش آموزان)، مخاطرات سلامت جسمی و روانی دانش آموزان (اختلالات جسمی و آسیب های روانی)، ناکارآمدی آموزش مجازی (محقق نشدن کامل امر آموزش و نبود زیرساخت جهت آموزش مجازی) و مزایای ادراک شده ی آموزش مجازی (فرصت های آموزش مجازی و افزایش توانمندی دانش آموزان در فضای مجازی) است.

تغییر اجباری و ناگهانی آموزش های رسمی دانشگاهی کشورمان از حالت حضوری به مجازی در دوران اپیدمی کووید 19 ضعف ها و چالش های سیستم های یادگیری الکترونیکی دانشگاهی ما را تا حدی زیادی نمایان ساخت. هدف از پژوهش حاضر شناسایی چالش ها و پیشنهاد راهکارهایی برای بهبود سیستم یادگیری الکترونیکی دانشگاه آزاد کشورمان در بخش ارزشیابی بر اساس تجارب و دیدگاه های اساتید فعال در این سیستم یادگیری است. رویکرد پژوهش کیفی و از راهبرد طرح پدیدارشناسی بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه مدرسان دانشگاه آزاد سراسر کشور (به شرط دارا بودن حداقل دو نیمسال فعالیت آموزشی به صورت مجازی) هستند که 12 نفر از آن ها به روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری داده ها انتخاب شده اند. داده لازم با استفاده ازمصاحبه نیمه ساختارمند با روایی و پایایی تائید شده جمع آوری، و با استفاده از روش کوربین و اشتراونس و بهره گیری از نرم افزار ماکس کیودای 16 تحلیل گردید. نتایج پژوهش به مشخص نمودن 28 راهکار قابل اجرا در 8 بعد ارزشیابی در سیستم یادگیری الکترونیکی دانشگاه آزاد منجر شد. پژوهش های آتی می توانند با طراحی پلاگین های مرتبط با این راه کارها به صورت عملی به کیفیت این سیستم یادگیری الکترونیکی بیانجامد.

هدف تحقیق حاضر، تعیین رابطه درک حکمت آموزش الکترونیکی با درگیری محتوا، فهم محتوا و ارزش گذاری محتوای درسی بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه اساتید رشته های علوم تربیتی در استانهای مرکزی و اصفهان(73 نفر) در سال تحصیلی 1400-1399 بوده است. از روش نمونه گیری سرشماری بدلیل محدودیت جامعه آماری استفاده شد که نهایتاً 66 نفر پاسخگو بودند. ابزار تحقیق شامل 4 دسته پرسشنامه محقق ساخته بوده که عبارتنداز:1.پرسشنامه درک حکمت آموزش الکترونیکی2.پرسشنامه درگیری محتوای درسی(Shafipour Motlagh,2019) 3.پرسشنامه فهم محتوای درسی و 4.پرسشنامه ارزش گذاری محتوای درسی. روایی محتوایی پرسشنامه بر حسب نظرات خبرگان تأمین شد و ضریب اعتبار پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ بترتیب برابر 93/0، 95/0، 92/0 و 94/0 بدست داده شد.از دو بخش آمار توصیفی(فراوانی، درصد) و آمار استنباطی(آزمونهای همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه گام به گام و مدل یابی معادلات ساختاری) استفاده بعمل آمد.بطور کلی نتایج تحقیق نشان داد، رابطه درک حکمت آموزش الکترونیکی با درگیری محتوا، فهم محتوا و ارزرش گذاری محتوای درسی در سطح 05/0< P معنادار بوده است. مدل مورد مطالعه از برازش نکویی نسبتاً مطلوبی برخوردار بوده است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه ی بین یادگیری الکترونیکی و پریشانی روانشناختی با میانجی گری ترس از دست دادن سال تحصیلی دانشجویان پرستاری آباده بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی آباده به تعداد 188 نفر بودند که از این تعداد 120 نفر با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. در این پژوهش برای اندازه گیری متغیر های یادگیری الکترونیکی، پریشانی روانشناحتی و ترس از دست دادن سال تحصیلی از پرسشنامه حسن و باو (2020) استفاده گردید. پایایی پرسشنامه به وسیله ضریب آلفای کرونباخ و روایی آن توسط روایی سازه و محتوایی مورد بررسی و تایید قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های آماری از روش معادلات ساختاری و از نرم افزارSmart PLS استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد یادگیری الکترونیکی با پریشانی روانشناختی و ترس از دست دادن سال تحصیلی رابطه معناداری دارد. همچنین ترس از دست دادن سال تحصیلی در رابطه یادگیری الکترونیکی با پریشانی روانشناختی دانشجویان نقش میانجی ایفا می کند.

این پژوهش باهدف درک تجربه تدریس آنلاین معلمان مقطع ابتدایی شهر سنندج در بستر شبکه شاد در دوران بحران کروناویروس انجام شد. مطالعه حاضر به شیوه ی کیفی و از نوع پدیدارشناسی توصیفی با نمونه گیری هدفمند، با شرکت 21 نفر از معلمان مقطع ابتدایی شهرستان سنندج در سال تحصیلی 1400-1399 انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختارمند و تجزیه و تحلیل متن مصاحبه ها با روش تحلیل مضمون و به شیوه ی توصیفی- تفسیری صورت پذیرفت. یافته های حاصل از تجارب معلمان در سه مضمون اصلی و 17 مضمون فرعی شامل تجربه مثبت و رضایت بخش، بهره گیری از توان و تخصص دیگران (معلمان، اولیا و دانش آموزان)، آشنایی با تکنولوژی های آموزشی به روز، مهارت در ایجاد ارتباط و تعامل مؤثر با استفاده از فناوری های جدید در حوزه آموزش، مهارت جهت ایجاد انگیزه در دانش آموز، رضایت نسبی معلمان از به روزرسانی برنامه (روند افزودن امکانات)، ارتقای توان و علاقه به کارگیری تکنولوژی جدید در آموزش، هم افزایی معلمان از یکدیگر، عدم همکاری عوامل اثرگذار در یادگیری، عدم تعامل مطلوب (معلم، دانش آموز و اولیاء)، عدم انگیزه دانش آموزان و اولیاء، مشکلات سخت افزاری، ناآشنایی معلمان اولیا و دانش آموزان با تدریس و نداشتن تابلوی الکترونیکی مجازی، ارائه تکالیف چالشی به دانش آموزان و برگزاری دوره های ضمن خدمت استخراج شده است.

پیدایش بیماری کرونا سبب شد آموزش مجازی در مدارس و دانشگاه ها به شدت فراگیر شود و این امر منجر به ایجاد مسائلی شد. مطالعه حاضر به دنبال بررسی میزان رضایت دانشجویان از آموزش آنلاین و عوامل مؤثر بر رضایت و اثربخشی این نوع آموزش است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی، ازلحاظ رویکرد کمی و در آن از پرسشنامه آنلاین استفاده شده است. جامعه آماری آن نیز دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران بودند که با روش نمونه گیری داوطلبانه با 760 نفر از آنان مصاحبه گردید. ابزار گرداوری داده ها، پرسشنامه ای آنلاین با صد سؤال بود که برای سنجش اعتبار و پایایی از تحلیل عاملی(KMO)، ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی درونی استفاده شد. در تحلیل داده ها نیز نرم افزارهای SPSS و LISRE مورداستفاده قرار گرفت. یافته ها نشان داد میانگین شاخص رضایت از آموزش آنلاین 2.4 از 5 است و این بیانگر آن است که میزان رضایت در بین دانشجویان کمتر از متوسط و نزدیک به کم است. کمترین میزان رضایت در بعد رضایت از آموزش عملی است. به ترتیب بُعد استادان، شرایط سامانه و کلاس و دانشجویان بیشترین تأثیرگذاری را بر رضایت از آموزش آنلاین دارند.