فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

این پژوهش با هدف بررسی رابطه استفاده از بازی های رایانه ای با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان انجام گرفت. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر دوره راهنمایی شهرستان گالیکش (استان گلستان) بود که تعداد آنها در سال تحصیلی 1391-1390، 1576 نفر بود. حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب توزیع پایه 310 نفر انتخاب شد. ابزار انداز ه گیری، پرسش نامه بود که از پرسش نامه سلامت عمومی SCL -25 با پایایی 88/0 و پرسش نامه محقق ساخته (جهت گردآوری اطلاعات پیرامون میزان استفاده و نوع باز ی های رایانه ای) با پایایی 826/0 استفاده شد. اطلاعات با استفاده از آزمون کای اسکوئر و آزمون t و ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بین میزان استفاده از باز های رایانه ای و سلامت روان دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. بین میزان استفاده از باز های رایانه ای و عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. بین سلامت روانی دانش آموزان با توجه به نوع بازی رایانه ای (ساده و خشن) مورد استفاده، تفاوت معناداری وجود ندارد. بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان با نوع باز ی های رایانه ای مورد استفاده، رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که باز های رایانه ای بر سلامت روان و عملکرد تحصیلی تأثیر دارد. لذا، ضروری است، والدین بر میزان استفاده و نوع باز های رایانه ای توسط فرزندان دقت بیشتری داشته باشند.

اینترنت، بخشی مهم از زندگی روزمره جامعه کنونی است. مدل پذیرش فن آوری دیویس سعی در تحلیل چگونگی استفاده از اینترنت دارد. نگرش به اینترنت، یکی از متغیرهای مدل مذکور است. مقاله حاضر سعی در اعتباریابی پرسش نامه نگرش به اینترنت دارد. روش تحقیق پیمایشی و اطلاعات آن از بین دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی­ارشد دختر و پسر دانشگاه های اصفهان و آزاد اسلامی واحد دهاقان جمع آوری گردیده است. ابزار پژوهش، پرسش نامه نگرش به اینترنت جونز و کلارک (1994) می باشد. ابزار تحقیق از پایایی 84/0 برخوردار بوده است. تحلیل عاملی بیانگر آن بود که تمامی40 گویه ابزار تحقیق قابل تقلیل در سه عامل هستند که معرف روایی سازه ابزار می­باشد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که نگرش دانشجویان به اینترنت در سطح بالایی ابراز شده است. تفاوت معناداری در نگرش به اینترنت بر حسب جنسیت، نوع دانشگاه و هم­چنین بر حسب مقطع تحصیلی مشاهده نشد.

هدف اصلی این تحقیق، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر پذیرش فن آوری آموزش از دور در کلاس درس دانشجویان دکتری تخصصی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور بود. این پژوهش، از نوع توصیفی بوده که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، متشکل از 1384 نفر بوده که از میان افراد مذکور، 248 نفر از روش نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول مورگان انتخاب و به پرسش نامه ای که با استفاده از نظرات 30 کارشناس و خبره آموزش از راه دور ساخته شده، پاسخ دادند. برای تأمین روایی و پایایی ابزار جمع آوری اطلاعات به ترتیب از نظرات متخصصان آموزش از دور و آلفای کرانباخ (84/0) استفاده شده است. پاسخ های دانشجویان با استفاده از فنون آمار توصیفی و استنباطی با نرم افزار SPSS و Lisrel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که 5 عامل، به ترتیب: خودکفایی در فن آوری، تبحر در کار با فن آوری، مفید بودن، دسترسی آسان و حمایت همه جانبه در پذیرش فن آوری، دارای بیشترین بار عاملی تعیین کننده بوده است. هم چنین، نتیجه به دست آمده، با استفاده از تحلیل عاملی نشان دهنده مناسب بودن شاخص های برازندگی (97/0CFI=) و (067/0RMSEA=)، (98/0ACFI=) و (98/0=NFI) می باشد. به عبارت دیگر، می توان، از این عوامل به عنوان معیاری برای عوامل تأثیرگذار در پذیرش فن آوری آموزش از دور در دانشگاه پیام نور ایران استفاده کرد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه دبیران در مورد موانع­ بهره­گیری از فن آوری ­اطلاعات و ارتباطات در فرآیند تدریس و یادگیری بوده است. این تحقیق، از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- پیمایشی می­باشد. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، کلیه معلمان مقطع متوسطه ناحیه دو استان قم، در سال تحصیلی 92 -1391 به تعداد 660 نفر می باشد. از میان آنها با روش نمونه­گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد240 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسش نامه محقق ساخته، شامل 42 سؤال می باشد. به منظور تعیین روایی از نظرات استادان و کارشناسان آموزش و پرورش استفاده گردید. میزان پایایی پرسش­نامه از طریق آلفای کرونباخ و با استفاده از نرم افزار SPSS معادل 86/0 حاصل گردید. جهت تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش و شناسایی موانع از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که موانع بهره­گیری از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند تدریس و یادگیری شامل شش عامل، ضعف زیرساخت فیزیکی، ضعف زیرساخت مدیریتی، ضعف خدمات پشتیبانی معلمان، عدم آمادگی شناختی معلمان، عدم تربیت معلمان برای تدریس در الگوی نوین تدریس، و عدم برنامه ریزی درسی فن آورانه و آمادگی فرهنگی معلمان می­باشند.

رشد و توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در جامعه و عجین شدن آن با زندگی مردم، موجب تبدیل شدن جامعه به جامعه­ای الکترونیک شده است. کشور ما نیز برای این که بتواند، همگام با جامعه الکترونیک گام بردارد، باید به مقوله آموزش شهروند الکترونیک بیش از پیش توجه کند و در این میان، نظام آموزشی و برنامه درسی نقش کلیدی بر عهده می­گیرند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی جایگاه شهروند الکترونیک در کتاب کار و فن آوری ششم دبستان بود. این پژوهش، از نوع مطالعات کاربردی و با روش کمی و از نوع تحلیل محتوا بود و واحد تحلیل جمله و تصویر انتخاب شد. سیاهه جمع­آوری اطلاعات در این پژوهش استاندارد مهارتی و آموزشی شهروند الکترونیک گروه برنامه­ریزی درسی فن آوری اطلاعات سازمان آموزش فنی و حرفه­ای کشور بود. این استاندارد از 3 مؤلفه اصلی: الف) دانش و مهارت­های رایانه­ای پایه، ب) دانش و مهارت جست وجوی اطلاعات و ج) مشارکت الکترونیکی و شهروندی تشکیل شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی و جدول) استفاده شد. نتایج نشان داد که 05/80% کل جملات و تصاویر کتاب مربوط به دانش و مهارت­های رایانه­ای پایه و 22/10% مربوط به دانش و مهارت جست وجوی اطلاعات است. هم چنین، در این کتاب به مؤلفه مشارکت الکترونیکی و شهروندی پرداخته نشده و جمله یا تصویری به این مؤلفه اختصاص داده نشده است. مؤلفه های غیرمرتبط نیز 73/9% کل جملات و تصاویر را در این کتاب به خود اختصاص داده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش بازی رایانه ای دایمنشن بر انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی ریاضی با توجه به پیش­دانسته های زبان انگلیسی و ریاضی دانش آموزان است. این پژوهش، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه پژوهش، دانش آموزان پسر پایه دوم راهنمایی شهر تهران بودند. 87 نفر از دانش آموزان، به روش تصادفی خوشه ای انتخاب و به دو گروه کنترل و دو گروه آزمایش تقسیم شدند. ابزار تحقیق، آزمون زبان محقق ساخته، آزمون ریاضی و پرسش نامه انگیزه پیشرفت ریاضی بوده است. روش آماری استفاده شده، تجزیه و تحلیل واریانس چندگانه بلوکی بود. یافته­ها نشان داد که روش مبتنی بر بازی رایانه ای (بازی دایمنشن برای تدریس مباحث معادله و محورهای مختصات)، با توجه به پیشینه ریاضی و زبان، باعث افزایش پیشرفت تحصیلی می گردد. پیشینه زبان در تأثیر بازی رایانه ای دایمنشن بر انگیزه گرایشی، اثر ندارد. روش مبتنی بر بازی رایانه ای با توجه به پیشینه ریاضی باعث افزایش انگیزه گرایشی می گردد. پیشینه زبان در تأثیر بازی رایانه ای دایمنشن بر انگیزه اجتنابی اثر ندارد. روش مبتنی بر بازی رایانه ای با توجه به پیشینه ریاضی باعث افزایش انگیزه اجتنابی می گردد. روش مبتنی بر بازی ر ایانه ای با توجه به پیشینه ریاضی و زبان باعث ایجاد نگرش مثبت ریاضی می گردد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت، با اهمیت دادن به پیش دانسته های زبان و ریاضی و هم چنین استفاده از بازی های رایانه ای آموزشی ریاضی می توان، موجب افزایش پیشرفت تحصیلی و انگیزه پیشرفت ریاضی دانش آموزان گردید.

این پژوهش، با استفاده از یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و با هدف بررسی و مقایسه تأثیر سه سناریوی آموزش ترکیبی در ارتقاء میزان یادگیری و یادداری مباحث بهداشت فردی و عمومی دانش آموزان دوره ابتدایی شهرستان ایلام در سال 1391 صورت گرفته است. به این منظور، از یک مدرسه ابتدایی پسرانه، سه کلاس انتخاب و با رعایت اصل انتساب تصادفی، هر کلاس در یکی از گروه های سه گانه شامل آموزش با استفاده از چند رسانه ای دیجیتال و نقشه های مفهومی ساده، نقشه های مفهومی استدلالی و روش رایج (سخنرانی، بحث و پرسش و پاسخ) جای داده شدند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون تجزیه و تحلیل یک طرفه واریانس و آزمون تعقیبی حداقل اختلاف تفاوت معنادار (LSD­)­ استفاده گردید. نتایج این مطالعه نشان می­داد که بین میزان یادگیری مباحث بهداشت فردی و بهداشت عمومی دانش­آموزان سه گروه تفاوت معناداری وجود دارد و میزان ضریب اتا نشان ­داد که نوع روش آموزشی، 6 درصد واریانس ­میزان یادگیر­ی و 9 درصد واریانس میزان یادداری را تبیین می نماید. هم چنین، نتایج آزمون LSD نشان می داد که ترکیب آموزش با استفاده از چند رسانه ای دیجیتال و روش نقشه های مفهومی ساده از دو روش دیگر در افزایش سطح دانش سلامت دانش آموزان مؤثر تر بوده است.

پژوهش حاضر، با هدف سنجش تأثیر آموزش های شهروندی بر افزایش آگاهی شهروندی کودکان هشت ساله شهر اصفهان (با تأکید بر نرم افزارهای چند رسانه ای) به روش شبه تجربی در قالب طرح دو گروهی (آزمایش و کنترل) با پیش آزمون و پس آزمون انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانش آموزان پایه دوم دبستان های شهر اصفهان به تعداد 26572 نفر، تشکیل می دهد. که از این تعداد با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، ابتدا دو مدرسه دخترانه و پسرانه انتخاب شد. سپس از بین کلاس های دوم موجود در هر مدرسه دو کلاس در قالب یک گروه آزمایش و یک گروه گواه (جمعاً 78 نفر) انتخاب شدند. پس از اجرای پیش آزمون، دو گروه آزمایش (دختر و پسر) به مدت 5 هفته تحت آموزش با استفاده از مولتی مدیای آموزش فرهنگ شهروندی قرار گرفتند، سپس از هر دو گروه کنترل و آزمایش پس آزمون به عمل آمد. ابزارگردآوری اطلاعات، آزمون محقق ساخته ترکیبی در 5 حیطه هویت ملی، آموزه های دینی و مذهبی، آشنایی با قانون و مقررات، رفتار و روابط اجتماعی و حفظ محیط زیست بوده است که روایی آن تأیید شد و پایایی آن با استفاده از روش دو نیمه سازی، معادل 85/0 بر آورد گردید. یافته های پژوهش نشان داد، بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون شرکت کنندگان در کلیه ابعاد، آموزش تفاوت وجود دارد. هم چنین، نتایج حاکی از آن بود که تأثیر آموزش های شهروندی مبتنی بر نرم افزار چند رسانه ای برگروه پسران بیشتر از دختران بوده است، این آموزش ها بیشترین تأثیر را در بعد حفظ محیط زیست وکم ترین تأثیر را در بعد آموزه های دینی و مذهبی داشته است.