فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

این مقاله بخشی از نتایج یک پژوهش را گزارش می نماید که با استفاده از یک طرح نیمه آزمایشی دو گروهی با پیش آزمون و پس آزمون در سال 1391 انجام گرفته و به مقایسه تأثیر پادکست با روش مشارکتی در قیاس با روش رایج (سخنرانی معلم، بحث گروهی) بر میزان یادگیری و یادداری (یادگیری بلندمدت) دانش آموزان در زمینه مباحث زیست محیطی پرداخته است. به این منظور، دو گروه از دانش آموزان پایه دوم راهنمایی از یک مدرسه دخترانه انتخاب گردید و با رعایت اصل انتخاب تصادفی در هر یک از گروه ها جای داده شدند. سپس دانش آموزان گروه آزمایش در طول 8 جلسه به تولید پادکست آموزشی پرداختند و دانش آموزان گروه گواه نیز به همان میزان از جلسات و با استفاده از روش رایج در معرض آموزش قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل کوواریانس داده ها نشان داد، نوع روش آموزشی به طور معناداری در میزان یادگیری و یادداری دانش آموزان در زمینه مباحث زیست محیطی مؤثر بوده است. بدین صورت که میانگین یادگیری و یادداری دانش آموزان گروه آزمایشی (گروه پادکست) به طور معناداری از دانش آموزان گروه گواه (روش رایج) بیشتر بوده است. هم چنین، دقت در ضرایب اتا نشان می دهد که استفاده از پادکست مشارکتی به عنوان یک روش آموزشی در زمینه آموزش مباحث زیست محیطی، به ترتیب 31 و 40 درصد از میزان یادگیری و یادداری (یادگیری با تأخیر) را تبیین نموده است.

اینترنت، یکی از ارکان اساسی جوامع مدرن بوده که بخش های مختلف جامعه را تحت تأثیر قرار داده است، اما تاکنون تحقیقات اندکی در خصوص تأثیرات اینترنت بر دین داری انجام شده است. از آنجا که جوانان، بخش مهمی از ساختار اجتماعی ایران هستند، تحقیق حاضر، به بررسی و تبیین رابطه اینترنت با دین داری جوانان پرداخته است. روش تحقیق حاضر، از نوع همبستگی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه بوده است. اطلاعات تحقیق، با استفاده از روش نمونه گیری از بین جوانان شهر اصفهان (384 نفر) گردآوری شده است. پایایی پرسش نامه دین داری و اینترنت به ترتیب 93/0 و 78/0 گزارش شده است. نتایج توصیفی نشان داد که استفاده از اینترنت در جوانان کمتر از حد متوسط و دین داری جوانان بیشتر از حد متوسط می باشد. تحلیل همبستگی نشان از وجود رابطه خیلی ضعیف منفی بین اینترنت و دین داری داشته است. نتایج تحلیل رگرسیون معرف آن است که از بین انواع هشت گانه استفاده از اینترنت، تنها سه نوع چت کردن، کار و تحصیل و بازی و سرگرمی؛ بیشترین عوامل مؤثر بر دین داری جوانان بوده اند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که سه متغیر پایگاه اجتماعی اقتصادی (27/0-)، استفاده از اینترنت (16/0-) و حوزه اجتماعی شهری (13/0-) به ترتیب بیشترین تأثیر منفی را بر دین داری جوانان داشته اند. متغیر طبقه اجتماعی به واسطه استفاده از اینترنت به طور غیرمستقیم نیز در دین داری جوانان تأثیرگذار بوده است.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر نرم افزار آموزشی میشا و کوشا بر انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش آموزان پسر پایه پنجم مقطع ابتدایی شهرستان بیرجند بود. پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر پایه پنجم مقطع ابتدایی شهرستان بیرجند در سال تحصیلی 92 – 1391 بود. از میان آنها تعداد 50 نفر به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. یک گروه (25 نفر) به عنوان گروه آزمایش و گروه دیگر (25 نفر) به عنوان گروه گواه در نظر گرفته شد. در گروه آزمایش، از آموزش نرم افزاری به مدت دو ماه و در گروه گواه از آموزش معمول کلاسی استفاده شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه انگیزه پیشرفت برنارد واینر با ضریب پایایی 72/0 و آزمون های پیشرفت تحصیلی محقق ساخته استفاده شد. به منظور تعیین پایایی آزمون های پیشرفت تحصیلی، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که 75/0 برای پیش آزمون و 71/0 برای پس آزمون به دست آمد. داده ها با روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نرم افزار آموزشی میشا و کوشا بر انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش آموزان پسر پایه پنجم مقطع ابتدایی تأثیر مثبت دارد ( 001/0 > P).

هدف از این پژوهش، رتبه بندی مؤلفه های طراحی ابزارهای آموزشی مبتنی بر رویکرد شبکه اجتماعی در مدارس براساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی است، تا بتوان از ابزارهای شبکه اجتماعی به عنوان یک ابزار آموزشی در فرآیند آموزش در سیستم مدارس مجازی در جهت افزایش بهره وری استفاده نمود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. نمونه مورد مطالعه 59 نفر از خبرگان و مخاطبین (دانش آموزان، دبیران و مدیران) زن و مرد از 6 مدرسه در سطح شهرستان رودبار با دامنه سنی 18 تا 45 سال می باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای بود که براساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)در سال 1392 اجرا شد. تجزیه و تحلیل سیستم توسط نرم افزار Expert Choice صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد که از میان شش معیار مدیریت عملکرد، ارزیابی کارآیی عملکرد، امنیت، مدیریت تعاملات، داده ها و فرآیندها؛ معیارهای مدیریت عملکرد و ارزیابی کارآیی عملکرد، به عنوان دو رکن اصلی فرآیند یادگیری- یاددهی نسبت به سایر معیارها از بالاترین درجه اهمیت برخوردار بودند. در کنار این دو معیار، معیار امنیت داده های کاربران در یک سطح اهمیت قرار گرفته و نشان دهنده آن است که برقراری امنیت باید هم راستا با فرآیند آموزش الکترونیکی در مدارس مجازی ایجاد گردد. در سطوح دیگر معیارهای مدیریت داده ها، تعاملات و فرآیندها قرار گرفت؛ معیار مدیریت فرآیندها با کمترین درجه اهمیت در طراحی ابزارهای آموزشی مبتنی بر شبکه اجتماعی تعیین شد، زیرا بسیاری از شاخص های آن در سیستم کنونی آموزش و پرورش وجود دارد و در تمامی مدارس سطح کشور در حال استفاده می باشد.

هدف این مقاله، تعیین میزان موفقیت مدارس آموزش از راه دور در گسترش فرهنگ استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات و بررسی تأثیر آموزش از راه دور در خودآموزی دانش آموزان و شناسایی میزان رضایت مندی دانش آموزان دوره های راهنمایی و متوسطه از این گونه آموزش ها می باشد. مطالعه از نوع ارزش یابی است. جامعه آماری، کلیه مدارس آموزش از راه دور کشور بود. داده ها با تکمیل 875 پرسش نامه در 42 مدرسه آموزش از راه دور 6 استان جمع آوری شد. برای اندازه گیری متغیرها، از پرسش نامه های محقق ساخته برای نگرش دانش آموزان نسبت به رضایت از تحصیل در مدارس آموزش از راه دور (26 سؤالی) و برای اندازه گیری نگرش آنان نسبت به خود آموزی (9 سؤالی) و برای اندازه گیری نگرش دبیران و کارکنان نسبت به موفقیت مدارس در ترویج فرهنگ استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات (21 سؤالی) استفاده شد. ضریب آلفای کرانباخ پرسش نامه ها بین 63/0 تا 96/0 محاسبه شد. روایی صوری پرسش نامه ها با استفاده از داوری دو نفر از استادان با سابقه در زمینه آموزش از راه دور مطلوب ارزیابی شد. نتایج نشان داد آموزش از راه دور در استان های محروم موفق تر بوده و رضایت تحصیلی دو گروه دانش آموز متوسطه و راهنمایی مناسب بوده، اما دانش آموزان متوسطه بیشتر رضایت داشته اند؛ در زمینه توسعه فرهنگ استفاده از فن آوری های آموزشی، مدارس کم تر از میزان مورد قبول موفق بوده اند؛ عدم موفقیت با توجه به میزان برخورداری مناطق متفاوت بوده است و تحصیل در مدارس آموزش از راه دور بر خود آموزی دانش آموزان تأثیر مثبت داشته است.

در حوزه شهروندان ایرانی- اسلامی، هدف بنیادی در سند چشم انداز به صورت «تحقق جامعه مردم سالاری دینی با استفاده از فن آوری اطلاعات به منظور تسهیل و دست یابی به عدالت اجتماعی، ارتقای کیفیت زندگی، رشد فضایل اخلاقی و علمی شهروندان» تعریف شده است. در این مقاله با استفاده از رویکرد فرآیند تحلیل سلسه مراتبی فازی و دسته بندی عوامل مؤثر بر توانمندسازی شهروند الکترونیکی در پنج بعد زیرساخت فن آوری، زیرساخت قانونی، زیرساخت مدیریتی، زیرساخت فرهنگی و زیرساخت آموزشی، در یک تحقیق پیمایشی و با به کارگیری پرسش نامه به رتبه بندی این عوامل اقدام گردید. نتایج نشان داد زیرساخت های فن آوری در بین دیگر زیرساخت ها بیشترین اهمیت را دارا می باشد. هم چنین در حوزه زیرمعیارها به ترتیب گسترش شبکه های اینترنتی و پهنای باند، تدوین نظام نامه آیین نامه و مقررات در حوزه فن آوری اطلاعات، وجود مدیران متخصص و باتجربه در زمینه فن آوری اطلاعات، افزایش آگاهی حفاظت از حریم شخصی، تهیه زیرساخت های مورد نیاز مدارس (سخت افزار و نرم افزار)، تعداد نیروی متخصص در زمینه فن آوری اطلاعات، آموزش تعامل در اینترنت از عوامل توانمندسازی در تربیت شهروند الکترونیکی شناخته شد.

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی اضطراب رایانه بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی و ویژگی های شخصیتی معلمان در سال تحصیلی 92 - 1391 می باشد. پژوهش حاضر، یک پژوهش همبستگی و از نوع پیش بینی است. جامعه این پژوهش تمامی معلمان دبیرستان های دولتی منطقه مرکزی شهر کرج بودند. از بین آنها، تعداد 160 نفر (83 مرد و 77 زن)، به عنوان نمونه آماری و به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آ وری داده ها از پرسش نامه هوش هیجانی شرینگ، مقیاس ویژگی های شخصیتی نئو، اضطراب رایانه ای هنسن و همکاران و پرسش نامه جمعیت شناسی استفاده شد. داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام و آزمون تی مستقل تحلیل شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که بین اضطراب رایانه با مؤلفه های هوش هیجانی و ویژگی های برون گرایی، تجربه پذیری، توافق پذیری و با وجدان بودن ارتباط معکوس و معنادار (01/0> P) و بین اضطراب رایانه و روان رنجوری ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد (01/0>P). نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که از بین مؤلفه های هوش هیجانی، به ترتیب مؤلفه های خود انگیزی، خودآگاهی، هم دلی و خود کنترلی بیشترین میزان واریانس (در مجموع 36 درصد) متغیر وابسته را پیش بینی، و از ویژگی های شخصیتی به ترتیب خرده مؤلفه های روان رنجوری و تجربه پذیری، بیشترین میزان واریانس (در مجموع 16 درصد) متغیر وابسته را پیش بینی می کنند. هم چنین، براساس جنسیت و سن، در نمره اضطراب رایانه ای تفاوت معناداری مشاهده نشد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مدارس هوشمند بر اساس استانداردها و مقایسه عملکرد آن با مدارس عادی می باشد. روش پژوهش، پیمایشی است. جامعه آماری، شامل کلیه مدارس متوسطه دخترانه شهر یزد می باشد که از بین آنها، دو دبیرستان عادی به روش نمونه گیری خوشه ای و دو دبیرستان هوشمند به روش سرشماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل چک لیست ارزیابی مدارس هوشمند (مشاهده) برای بررسی وضعیت کنونی مدارس و پرسش نامه تفکر انتقادی و معدل سال سوم برای اندازه گیری عملکرد دانش آموزان می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS و برای آزمون سؤالات پژوهش، از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون t مستقل) استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت کنونی مدارس هوشمند از نظر محتوای یاددهی یادگیری، زیرساخت فاوا، معلمان آموزش دیده و ارتباط رایانه ای با مدارس در سطح پایین و تنها در مؤلفه استفاده مدیران از رایانه در سطح مطلوب قرار دارد. هم چنین، بین عملکرد دانش آموزان مدارس هوشمند با عادی از نظر تفکر انتقادی، تفاوت معنادار وجود نداشت ولی در زمینه پیشرفت تحصیلی (معدل) تفاوت معنادار بود.