فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

در عصر حاضر، دسترسی به اطلاعات و استفاده مؤثر از آن برای تمام اقشار جامعه به منزله یک اصل اساسی در زندگی اجتماعی و حرفه ای به شمار می رود. در این راستا، داشتن سواد اطلاعاتی ابزار ارتباط با جهان می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی رابطه بین آموزش سواد اطلاعاتی با عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن بوده است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد رشته های علوم تربیتی، مشاوره و روان شناسی به تعداد 688 نفر بود. نمونه آماری از طریق جدول کرجسی و مورگان، 242 نفر تعیین و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب رشته تحصیلی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی محتوایی آن توسط استادان و متخصصان مربوطه مورد تأیید قرار گرفته است. پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ برابر 0/79 به دست آمد. جهت بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس دو راهه و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی سؤالات تحقیق نشان داد که رابطه معناداری بین آموزش سواد اطلاعاتی (یافتن، استفاده کردن و انگیزه) با عملکرد تحصیلی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد وجود دارد و 10/5 درصد تغییرات عملکرد تحصیلی دانشجویان را متغیر آموزش سواد اطلاعاتی تبیین می کند.

سیستم های مدیریت یادگیری، برنامه های سطح بالای پیچیده تحت وب می باشند که در سال های اخیر از سوی مراکز بسیاری مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. یکی از این جنبه ها که پژوهش حاضر به دنبال آن است، ارزیابی کیفیت این سیستم ها در دانشگاه های الکترونیکی تهران می باشد. روش پژوهش حاضر، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه الکترونیکی تهران در سال 1393 تشکیل می دهند. برای انتخاب نمونه، از روش تصادفی طبقه ای استفاده شد. 143 نفر از دانشجویان الکترونیکی این دانشگاه و 10 نفر از کارشناسان ارشد تکنولوژی آموزشی، به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است که برای سنجش روایی آن از نظر متخصصان استفاده شد. هم چنین، پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برابر با 0/93 به دست آمد. یافته ها نشان می دهد که بیشترین و کمترین خرده مؤلفه از نظر کارشناسان ارزیاب به ترتیب مربوط به مؤلفه های کیفیت فنی (59/60) و کیفیت پاسخ گویی (47/70) و از نظر دانشجویان نیز بیشترین خرده مؤلفه کیفیت فنی (62/92) و کمترین خرده مؤلفه (52/21) می باشد. به طور کلی، نتایج نشان می دهد که کیفیت سیستم مدیریت یادگیری در دانشگاه الکترونیکی تهران بر اساس این ارزیابی به طور معناداری بالاتر از حد میانگین (نقطه 50%) و پایین تر از حد مطلوب (نقطه 75%) است.

آموزش و پرورش، به منظور حفظ و ارتقای نقش خود در امر تعلیم و تربیت دانش آموزان، ناگزیر از به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل مؤثر بر استفاده معلمان ابتدایی شهرستان بندرانزلی از فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی در فعالیت های آموزشی به انجام رسید. این پژوهش، کمی- کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، پیمایشی است. از 280 نفر معلم ابتدایی شهرستان بندرانزلی، 162 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که امکانات فنی مربوط به فن آوری اطلاعات و ارتباطات در تعیین هدف، عمده ترین عامل مؤثر بر میزان به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات توسط معلمان هستند. بر اساس نتایج تحقیق، سه عامل از تحلیل عاملی اکتشافی استخراج شد: عامل اول هدف و محتوا، عامل دوم روش تدریس و ارزشیابی و عامل سوم امکانات فنی که در مجموع 83/74% از واریانس کل را تبیین کرده اند. با توجه به یافته های تحقیق، فراهم ساختن امکانات فنی و ارتقای صلاحیت های معلمان از طریق برگزاری دوره های ضمن خدمت مناسب پیشنهاد می شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه سواد فن آوری اطلاعات و ارتباطات معلمان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر تهران است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه معلمان پایه پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 93-1392 بود که با مراجعه به جدول کرجسی و مورگان تعداد 338 نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از دو پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها توسط محققان بررسی و تأیید شد. پایایی آنها از طریق آلفای کرونباخ برای پرسش نامه سواد فن آوری اطلاعات و ارتباطات برابر با 0/949 و برای پرسش نامه پیشرفت تحصیلی 0/947 برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کلموگروف اسمیرنف، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سواد فن آوری اطلاعات و ارتباطات معلمان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد، به عبارتی، هر چه سواد فن آوری اطلاعات و ارتباطات معلمان بیشتر باشد، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بیشتر می شود. هم چنین، تحلیل رگرسیون نشان دادکه به کارگیری کامپیوتر و فایل های مدیریتی و مشاغل و فن آوری اطلاعات و ارتباطات پیش بینی کننده مثبت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هستند.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت دریادگیری الکترونیکی از دیدگاه دانشجویان انجام شد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان یکی از واحدهای دانشگاهی استان مازندران، در سال تحصیلی 1392 می باشد. بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 366 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه، انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه بررسی و تأیید شد. پایایی آن با اجرای آزمایشی پرسش نامه در نمونه ای با حجم 30 نفر از طریق آلفای کرونباخ برابر با 0/84 برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که سه عامل شبکه و پشتیبانی، فرهنگ و سیاست سازمانی بر موفقیت در یادگیری الکترونیکی تأثیر گذار می باشند و نتایج آزمون t نیز نشان داد که وضعیت متغیرهای فرهنگ، سیاست سازمانی و شبکه و پشتیبانی در واحد دانشگاهی مورد مطالعه کمتر از حد متوسط است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر داستان گویی دیجیتال بر اضطراب شنیداری زبان آموزان ایرانی است. شصت زبان آموز سطح متوسط به صورت نمونه در دسترس انتخاب شده و به عنوان گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) در تحقیق حاضر که از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون است؛ شرکت نمودند. در ابتدا، برای سنجش سطح اضطراب شنیداری هر دو گروه از پرسش نامه اضطراب شنیداری زبان خارجه، با سه عامل اضطراب عاطفی، نگرانی ادراکی و ترس پیش بین به عنوان پیش آزمون استفاده شد. تدریس مهارت شنیدن بر اساس روش ارتباطی شامل سه مرحله پیش- شنیداری، شنیداری و پس- شنیداری به مدت 14 هفته انجام شد. در بخش شنیداری در گروه آزمایش داستان های دیجیتال به صورت چند رسانه ای اجرا شدند و شاگردان فایل داستان را با استفاده از دستگاه دی وی دی مشاهده کردند و به آن گوش دادند. بخش شنیداری گروه کنترل شامل گوش دادن به روایت شفاهی داستان بدون استفاده از پخش چندرسانه ای بود. فعالیت های پیش شنیداری و پس شنیداری هر دو گروه یکسان بود. در پایان، آزمایش اضطراب شنیداری هر دو گروه با استفاده از پرسش نامه اضطراب شنیداری زبان خارجه اندازه گیری شد. تحلیل داده ها، با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که استفاده از داستان گویی دیجیتال سبب کاهش معنادار اضطراب شنیداری زبان آموزان گروه آزمایش و سه عامل آن در قیاس با گروه کنترل شده است. بررسی میزان تأثیر آزمایش بر سه عامل پرسش نامه حاکی از تأثیر قابل ملاحظه به کارگیری داستان های دیجیتال بر کاهش اضطراب عاطفی (شاخص مجذور اتای تفکیکی= 0/773) در قیاس با نگرانی ادراکی (شاخص مجذور اتای تفکیکی = 0/552) و ترس پیش بین (شاخص مجذور اتای تفکیکی= 0/247) می باشد.

این پژوهش در قالب یک طرح نیمه آزمایشی با هدف تأثیر آموزش با استفاده از تکنیک های سازمان دهنده تصویری بر میزان یادگیری و یادداری دانش سلامت دانش آموزان در سال 1392 انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه دانش آموزان پایه پنجم شهر ایلام بوده اند. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری مبتنی بر هدف و ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه معلم ساخته بوده است. با توجه به ماهیت طرح های نیمه آزمایشی، دانش آموزان هفت کلاس، انتخاب و سپس، با رعایت اصل انتساب تصادفی در هفت گروه سازمان دهنده های تصویری شامل گروه های خویشاوند، شبکه لغات، گروه بندی شبکه ای، ماتریس های گروهی، نقشه های مفهومی ساده، نقشه های مفهومی استدلالی و زنجیره توالی جایگزین و طی ده جلسه در زمینه بهداشت فردی و عمومی در معرض آموزش قرار گرفتند. با استفاده از پرسش نامه، سطح دانش سلامت دانش آموزان گروه های آماری در سه مرحله، قبل از مداخله (پیش آزمون)، بلافاصله پس از اتمام دوره آموزشی (پس آزمون اول) و دو هفته پس از اتمام دوره ها و بدون اعلام قبلی (پس آزمون دوم) مورد سنجش قرار گرفت. نتایج آزمون واریانس یک طرفه حاکی از وجود تفاوت معنادار بین یادگیری (تفاوت پس آزمون اول و پیش آزمون) و یادداری (تفاوت پس آزمون دوم و پیش آزمون) گروه ها و برتری روش های شبکه لغات، نقشه های مفهومی ساده، گروه های هم خانواده و ماتریس های گروهی بود. نتایج تجزیه کوواریانس نیز میزان تأثیر روش آموزشی در یادگیری را 8%، برآورد نموده است. بنابراین، با تکیه بر نتایج این پژوهش می توان تأثیر سازمان دهنده های تصویری را مثبت و قابل قبول برآورد نمود.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر به کارگیری کارپوشه الکترونیکی بر راهبردهای انگیزشی دانشجویان انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی که در سال تحصیلی 93-1392 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می دادند. نمونه پژوهش شامل دو کلاس از مقطع کارشناسی ارشد بود که به صورت در دسترس انتخاب گردیدند. تعداد دانشجویان هر کلاس، 18 نفر و کل تعداد نمونه 36 نفر بودند که به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. در ابتدای ترم از هردو گروه در شرایطی یکسان پیش آزمون به عمل آمد. سپس، گروه آزمایش به مدت یک ترم در معرض سنجش به شیوه کارپوشه الکترونیکی قرار گرفت و در پایان ترم جهت بررسی تغییرات، پس آزمون بر هر دو گروه اجرا گردید. برای تحلیل داده های به دست آمده، از روش تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافته ها نشان داد که باورهای انگیزشی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافته است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که کارپوشه الکترونیکی یکی از ابزارهای سنجش و آموزش می باشد که موجب بهبود باورهای انگیزشی دانشجویان می شود.