تدریس آنلاین

رسانه های نوظهور از جمله اینستاگرام نقش مهمی بر زندگی فردی و روابط اجتماعی ما دارند. در گرماگرم مقابله با ویروس کرونا و لزوم استمرار فعالیت های آموزشی از طریق شبکه های اجتماعی بار دیگر یک طنز در رابطه با فعالیت یک معلم با سابقه در یک صفحه اینستاگرام، منبعی برای خبرسازی شد. هدف این مقاله تحلیل رفتار کاربران در برخورد با این موضوع است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش روش کیفی از نوع تحلیل روانشناختی گفتمان بود. به این منظور 90 گفتگو به صورت نمونه گیری هدفمند از سه صفحه اینستاگرام در رابطه با موضوع مورد پژوهش انتخاب و به منظور استخراج کدها و مقوله ها مورد تحلیل قرار گرفتند. پس از تحلیل داده ها از 90گفتگو 102 عبارت مستقل و بدون تکرار انتخاب گردید. از این 102 عبارت با توجه به مضمون گفتار 32 کد آزاد استخراج که در 7 گروه دسته بندی شدند. در این رابطه 7 نوع واکنش موافق، مخالف، بی خبر، بی تفاوت، کم اهمیت، فرصت طلب و درگیری کلامی شدید شناسایی و علل روانشناختی این نوع واکنش ها در قالب نیازهای روانشاختی و هویت اجتماعی مورد بحث قرار گرفت.

این پژوهش باهدف درک تجربه تدریس آنلاین معلمان مقطع ابتدایی شهر سنندج در بستر شبکه شاد در دوران بحران کروناویروس انجام شد. مطالعه حاضر به شیوه ی کیفی و از نوع پدیدارشناسی توصیفی با نمونه گیری هدفمند، با شرکت 21 نفر از معلمان مقطع ابتدایی شهرستان سنندج در سال تحصیلی 1400-1399 انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختارمند و تجزیه و تحلیل متن مصاحبه ها با روش تحلیل مضمون و به شیوه ی توصیفی- تفسیری صورت پذیرفت. یافته های حاصل از تجارب معلمان در سه مضمون اصلی و 17 مضمون فرعی شامل تجربه مثبت و رضایت بخش، بهره گیری از توان و تخصص دیگران (معلمان، اولیا و دانش آموزان)، آشنایی با تکنولوژی های آموزشی به روز، مهارت در ایجاد ارتباط و تعامل مؤثر با استفاده از فناوری های جدید در حوزه آموزش، مهارت جهت ایجاد انگیزه در دانش آموز، رضایت نسبی معلمان از به روزرسانی برنامه (روند افزودن امکانات)، ارتقای توان و علاقه به کارگیری تکنولوژی جدید در آموزش، هم افزایی معلمان از یکدیگر، عدم همکاری عوامل اثرگذار در یادگیری، عدم تعامل مطلوب (معلم، دانش آموز و اولیاء)، عدم انگیزه دانش آموزان و اولیاء، مشکلات سخت افزاری، ناآشنایی معلمان اولیا و دانش آموزان با تدریس و نداشتن تابلوی الکترونیکی مجازی، ارائه تکالیف چالشی به دانش آموزان و برگزاری دوره های ضمن خدمت استخراج شده است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی های تدریس آنلاین و ارتباط آن ها با عوامل جمعیت شناختی معلمان انجام شد. برای این منظور از روش پژوهش آمیخته، طرح اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی استفاده گردید. پژوهش در دو بخش کیفی و کمی به صورت متوالی به اجرا در آمد. در بخش کیفی روش پژوهش تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی کلیه معلمان دوره اول و دوم متوسطه شهر تهران و منابع نظری و پژوهشی در حوزه آموزش آنلاین و شایستگی های حرفه ای معلمان بود. در انتخاب نمونه معلمان، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری، معلمان دوره اول و دوم متوسطه با تجربه تدریس و یادگیری آنلاین و منابع مرتبط با تدریس آنلاین به عنوان نمونه انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس اصل اشباع نظری مشخص شد. به منظور جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با معلمان و برای استخراج عوامل از کدگذاری مصاحبه ها و منابع نظری و پژوهشی و همسوسازی داده ها استفاده شد. در گام بعد پرسشنامه شایستگی های تدریس آنلاین با استفاده از عامل های استخراج شده و بر مبنای نظریه فعالیت تدوین گشت. در بخش کمی، روش پیمایش مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره اول و دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی (1399-1400) بود که از میان آن ها 261 نفر بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی مجازی بر مبنای جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند. همه اعضای نمونه تجربه تدریس و یادگیری آنلاین داشتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد پرسشنامه شایستگی های تدریس آنلاین مبتنی بر نظریه فعالیت به خوبی با تمرین ها و تکالیف کلاسی سازگار است و ازنظرویژگی های روان سنجی روا و معتبرمی باشدوشایستگی های تدریس آنلاین معلمان به ویژه درانتخاب ابزارهای مناسب وارزیابی مناسب از یادگیری دانش آموزان نیازمندتقویت است.دربررسی ویژگی های جمعیت شناختی نیز جنس، سن و سطح تحصیلات معلمان تأثیر معنی داری بر شایستگی های تدریس آنلاین نداشت اما تأثیر تجربه تدریس و یادگیری آنلاین معنی دار بود. یافته های پژوهش حاضر می تواند در تدارک هدفمند برنامه های جذب و آماده سازی دانشجومعلمان مبتنی برموضوعات کنشگری تدریس آنلاین و طراحی برنامه های آموزشی جهت توانمندسازی معلمان دربرنامه های ضمن خدمت درحوزه شایستگی های تدریس آنلاین مورداستفاده قرارگیرد.

پیشینه و اهداف :هدف از پژوهش حاضر بررسی مرور سیستماتیک اثربخشی تدریس سنتی در مقایسه با تدریس آنلاین می باشد. انتخاب روش تدریس یکی از مراحل مهم طراحی آموزشی است. معمولاً علم بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله، باید خط مشی و روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند؛ چون خط مشی معلم و روش تدریس او چگونگی فعالیت شاگردان را برای رسیدن به هدف های آموزشی مشخص می سازد. روش ها :روش تحقیق حاضر مرور سیستماتیک می باشد. جامعه ی آماری شامل مقالات دارای مرتبه ی علمی – پژوهشی منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی  در بازده زمانی 1389 تا 1401 (2010-2022 میلادی) به دو زبان فارسی یا انگلیسی منتشر شده اند ، است.  بدین منظور مطالعاتی که در مجلات پژوهشی و دانشگاهی معتبر چاپ شده بود و متن کامل دردسترس بود، مورد بررسی قرار گرفت. سپس اطلاعات بررسی های اولیه شامل بررسی حجم نمونه، روش نمونه گیری، آنالیز آماری و نتایج اصلی مطالعه، انجام شد. یافته ها : در این مطالعه، نتایج چندین پژوهش مختلف با هم مقایسه شده اند تا به نتیجه گیری مناسبی درباره اینکه آیا تدریس آنلاین یا تدریس سنتی بهتر است، برسیم. بعد از بررسی مقالات براساس معیارهای ورود و براساس کیفیت آن ها، تعداد 16 مقاله در زمینه تاثیر آموزش های آنلاین و سنتی  به دست آمد. تمامی این مقالات به زبان انگلیسی بود. از این 16 مقاله، 9 مطالعه به صورت پرسشنامه ای، 6 مطالعه به صورت مروری، 1 مطالعه  به صورت بررسی داده ها منتشر شده بود. . نتیجه گیری:  نتاج مطالعه نشان داد نصف مطالعات نشان می دهد روش تدریس آنلاین بهتر از روش تدریس سنتی است، 25 درصد مطالعات نشان داد روش سنتی بهتر است و 25 درصد تفاوتی قائل نشده اند. همچنین نتایج این مقالات نشان دادند که هر دو روش تدریس نسبت به یکدیگر مزایا و معایبی دارند و هر کدام برای موارد خاص خود اثربخشی دارند. برای مثال، تدریس آنلاین می تواند برای دانشجویانی که در مناطق دورافتاده یا در شهرهای پرجمعیت زندگی می کنند، مفید باشد. همچنین، تدریس آنلاین می تواند به صرفه تر و کارآمدتر بودن نیروی انسانی نیز کمک کند. از سوی دیگر، تدریس سنتی می تواند برای دانشجویانی که به ارتباط با همکلاسی ها و استاد خود اهمیت می دهند، مناسب باشد. در نهایت، برای انتخاب یکی از این روش ها، شرایط و وضعیت موجود باید در نظر گرفته شود.